ó câu: "Nhất quỷ, nhì ma, thứ ba học trò," thật
đúng lắm. Nhưng trẻ em dù tinh nghịch đến đâu đi nữa vẫn mang bản chất
hồn nhiên, ngây thơ và dễ uốn nắn. Các em cần tình thương, cần những
lời dịu ngọt khuyên răn hơn là mắng mỏ, dòn roi trừng phạt. Tôi nhớ
như in thời mới bước vào trung học đệ nhất cấp, lớp 6A chúng tôi giỏi
nhất khối lớp 6, nên thầy chủ nhiệm hãnh diện và cưng chúng tôi lắm.
Được cưng, lũ nữ sinh chúng tôi quậy phá hết cỡ. Thầy dạy hóa trẻ
trung hay mắc cỡ trước đám con gái, được chúng tôi đặt cho biệt danh
là "Đệ nhất phu nhân thẹn thùng". Thầy dạy văn học cổ hiền
lành, nhiệt tâm nhưng lúc nào cũng thao thao với những điển tích, ẩn dụ
lấn cả sang giờ giải lao, cả lớp phải nhoi lên thầy mới nghỉ. Thế
là thầy được chúng tôi tăng biệt hiệu "Đệ nhị phu nhân cần mẫn".
Còn bà giáo già khó tánh dạy môn Anh văn, thường xệ cặp mắt kiến,
chau mày, khiển trách và dọa cho điểm xấu, được gán cho danh hiệu
"mụ phù thủy".
Một hôm chúng tôi được thông báo rằng cô giáo trẻ tên
Hải mới ra trường sẽ về đảm nhận môn Anh Văn thay cho bà giáo già.
Chúng tôi mưng rú bởi tin này. Ô⩠nàng phù thủy sắp sữa ra đi. Thế là
thoát.
Giây phút chờ đợi của chúng tôi đã đến. Cô Hải bước
vào lớp, xinh xắn trong chiếc áo dài màu thiên thanh. Cô nhẻn miện cười
thật tươi chào chúng tôi khi được thầy chủ nhiệm giới thiệu. Khi thầy
trở ra, tôi mừng thầm, khều con Hoa bên cạnh: "cô giáo trông hiền
và dễ thương quá, chúng mình tha hồ đùa nghịch".
Trên bục giảng cô Hải đang lật sổ diểm danh làm quen với
lớp. Chợt cô hỏi:
- Có em nào không thích môn Anh văn không?
Cả lớp im lặng. Cô bắt đầu vào đề:
- Môn Anh văn không phải là tiếng mẹ đẻ, nên khó đọc. khó nói và khó
nhớ. Muốn viết thông, nói thạo, đòi hỏi các em phải có một tinh thần
học thật nghiêm túc.
Cũng kiểu lên lớp giáo đầu cũ rích. Tôi nghĩ thầm và
khều con Hoa, nhưng nó có vẻlắng nghe chăm chú. Tôi bực bội đưa mắt
thăm dò nhìn sang dày bên kia. Lũ con Hòa, con Hương cũng không có phản ứng
gì. Tôi lay hoay để tìm đồ⮧ minh và trở thành mục tiêu của cô.
- Hình như em muốn nói gì phải không? Em cứ tự do phát biểu. Đừng làm
mất trật tự trong giờ học.
Tôi đỏ mặt tía tai, đứng lên ấp a ấp úng. Bọn con
Hoa, con Thi có vẻ khoái lắm, cứ úp mặt xuống bàn cười. Tôi ức lắm,
nhưng không biết làm gì hơn đành lặng lẽ ngồi xuống.
Cô Hải trông hiền lành, nhưng có lẽ đã được báo trước
về đám nữ sinh quậy phá lớp chúng tôi, nên rất nền nếp và kỷ luật.
Ngay cả một lỗi nhỏ nhất của chúng tôi cô cũng không bỏ qua. Cô đến
lớp rất đúng giờ và giảng dạy rất nhiệt tâm. Thời còn bà giáo già,
tiết học Anh văn trôi qua đơn điệu và buồn chán. Mặc dù bị bà giáo răn
đe, chúng tôi cứ đùa nghịch cho đỡ buồn ngủ và mong cho hết giờ. Nhưng
với sự linh hoạt của cô giáo Hải tiết học sinh động hẳn lên. Cứ
sau mỗi bài văn phạm cô cho cả lớp làm bài tập áp dụng, và sau mỗi loạt
từ ngữ mới, cô hương dẫn cả lớp đọc đi, đọc lại nhiều lần, rồi
cho từng cá nhân đọc qua cho thông thuộc. Một hôm cô gọi tôi, do nỗi mặc
cảm trong tôi đối với cô chưa được giải tỏa, lưỡi tôi cứ líu lại
nên tôi đọc sai hoài. Thế là thêm một trận cho tụi Hoa, con Thi che miệng
cười. Nỗi bực trong tôi càng gia tăng và tôi bắt đầu tìm cách trả
đũa.
Ngày hôm sau tôi đem theo một bọc me chua đến lớp, dấu kín
trong ngăn cặp. Chờ đến lúc cô Hải gọi con Hoa ngồi bên phải tôi đứng
lên tập đọc, là tôi rút trái me ra lột. Mùi me chua lan tỏa làm con Hoa cứ
nuốt nưóc bọt và đọc líu ríu trong họng. Đến lượt tôi, tôi đã hả
hê nên đứng lên đọc trôi chảy, rồi ngồi xuống tiếp tục tấn công
con Thi ngồi bên trái tôi. Nhìn tôi bẻ một mắc me rồi che tay bỏ vào miệng
nhai một cách khoái chí, con Thi cứ nuốt nưóc bọt ừng ực, không đọc
được. Việc này không qua được mắt cô giáo, cô rời bục giảng. Tôi
nhã vội miếng me vào bọc nilon và nhét ngay vào cặp dưới ngăn bàn. Cô Hải
bước xuống dãy bàn chúng tôi và bảo tôi mở cặp. Thấy gói me chua, cô
trở lại bục giảng và nghiêm nghị nói.
- Các em có thể đem quà bánh tới lớp, nhưng các em nên ăn vào giờ ra chơi.
Trong giờ học không một em nào được ăn vặt. Vì điều đó bị coi là
thiếu tôn trọng người khác. Lần đầu cô nhắc, mong các em ghi nhớ.
Tôi lại một phen ngượng chín cả người vì xấu hổ và
quyết định tìm cách trả thù cô.
Tuần sau đến phiên tôi trực nhật. Tôi nhờ lũ mục đồng
ở gần nhà ngoại tìm cho tôi một con rắn con đã chết. Tôi bọc con rắn
chết gọn gàng vào búi giẻ lau bảng và chờ đợi. Cô Hải vào lớp như
thường lệ, nhưng cô lại bước ra hiên, thản nhiên đứng nhìn sân cỏ.
Con bé lớp trưởng vội bước ra.
- Thay mặt lớp, em xin lỗi cô. Rồi quay vào lớp – bạn
nào trực nhật.
Tôi giật mình, tái mặt. Mãi lo tưởng tượng cô Hải sẽ
vung tấm giẻ và hét lên khi nhìn thấy con rắn, tôi quên khấy việc lau bảng
và bàn ghế. Nhưng tôi chưa kịp đứng lên, thi Hà ngồi ở đầu bàn đã
lách ra. Hà là con dì tôi, nhỏ hơn tôi một tuổi, bị bệnh suyễn và thể
chất yếu đuối nên tôi thường bảo bọc, chăm sóc. Nó cũng rất quý
yêu tôi, nên đứng lên giúp tôi.
Sợ bé Hà sẽ rú lên ngất xỉu khi nhìn thấy con rắn,
tôi lao ra khỏi chỗ ngồi và hét lên.
- Bé Hà! đừng đụng vào chiếc giẻ. . .
Cô giáo và cả lớp ngạc nhiên nhìn tôi. Cô bước đến
chắn ngang trước mặt tôi và hỏi.
- Em giấu gì trong búi giẻ. Nói ngay đi.
Tôi ấp úng
Nói xong tôi chạy về chỗ ngồi, quơ vội chiếc cặp, rồi
bước ra khỏi lớp. Tôi không về nhà mà chạy mãi, chạy mãi đến một
ngôi chùa thật xa, thật vắng vẻ, nép vào một bên hiên, ngồi khóc tức
tưởi. Khóc chán, tôi gục xuống mái hiên chùa thiếp đi. Trong mơ tôi thấy
bé Hà sờ phải con rắn và ngã ra chết. Dì và mẹ tôi thét lên đau đớn.
Tôi cũng khóc rưng rức đến nỗi hai vai tôi rung lên. Tôi lại thấy Đức
Phật bà Quan Â⭠hiện xuống vuốt nhẹ vai tôi an ủi và cứu bé Hà sống
lại. Mừng quá, tôi mở mắt.
Ơ kìa, gương mặt của cô Hải hiện ra trước mắt tôi.
hiền hòa, phúc hậu như nét mặt Phật Bà Quan Âm tôi vừa mơ thấy. Cô
khoác lên người tôi chiếc áo khoác của cô và đưa tay vuốt nhẹ tóc
tôi dịu dàng hỏi.
- Em có sao không? Bé Hà và cả lớp đang tìm em. Bé khóc sưng
cả mắt rồi kìa.
Tôi quay sang, nhìn thấy các bạn đang tìm đến và bé Hà với
cặp mắt dỏ hoe đứng nhìn tôi, nước mắt tôi chực ứa ra. Rồi nhớ đến
gương mặt nghiêm nghị của ba, tôi ngồi bật dậy nắm lấy tay cô.
- Cô, em xin cô dừng đuổi học em.
Cô dặt tay lên vai tôi, ánh mắt chứa chan tình yêu thương.
- Nhìn thấy em ý thức lỗi lầm của mình là cô vui rồi. Thôi em về nhà
kẻo ba má trông.
Không phải hình phạt mà là tình thương và lòng vị tha của
cô giáo Hải đã biến tôi từ một cô bé bướng bỉnh thành một nữ sinh
có ý thức trách nhiệ⭮ Lớn lên tôi có duyên với ngành sư phạm, tôi
càng hiểu vai trò và trọng trách lớn lao của người làm công tác giáo dục.
Đến khi xuất gia, nghiên cứu sâu vào kinh điển, tôi càng nhận thức sâu
sắc vai trò tối trọng của nghành giáo dục. Hình ảnh Đức Thế Tôn
trong suốt 45 năm lặn lội khắp miền để giáo hóa chúng sanh hiện ra
trong trí tôi. Đức phật thương yêu hết tất cả chúng sanh, thương yêu
và hóa độ luôn cả tướng cướp giết người. Đề Bà Đạt Đa, kẻ đã
xô đá, xua voi điên để hại Ngài, nhưng Ngài vẫn sẵn lòng tha thứ. Cảm
động nhất là cảnh các vị tỳ kheo tranh cãi nhau không giải hòa được,
Ngài phải bỏ vào rừng thiền định, nhờ voi và khỉ dâng trái cây cho
Ngài dùng. Ngài thật là nhà giáo dục tuyệt vời. Trên con đường thực
hiện hạnh nguyện trồng người, Đức phật không bao giờ có thái độ khắc
khe hay trừng phạt nặng nề người phạm lỗi. Trái lại Ngài luôn nhẫn nại,
nhiệt tâm và ban rãi lòng từ để cải hóa con người. Đôi khi Ngài dùng
đến biện pháp khiển trách, nhưng cũng trong tinh thần thương yêu, răn nhắc.
Người xưa có dạy rằng cha mẹ sanh ta ra, thầy dạy ta
nên người. Con người chúng ta ít hay nhiều ai cũng có tinh xấu. Nếu
không được uốn nắn, thì các tính xấu ấy phát triển ngây càng mạnh
và nhiều thêm. Do đó vai trò của người thầy không phải chỉ để truyền
đạt những thông tin sách vở, mà chính là để giúp các em cải sữa tính
tình, từng bước dìu dắt các em nên người hữu dụng. Thiết nghĩ để
giúp trẻ phát triển nhân cách, và có tinh thần ý thức trách nhiêm, đòi
hỏi người làm công tác giáo dục phải hiểu biết tâm lý trẻ, có đức
tánh nhẫn nại, lòng nhiệt tâm và dặc biệt lòng vị tha, thương yêu
chân thật đối với trẻ.
Vâng, chỉ có lòng vị tha và tình thương yêu chân thật mới
có thể cải hóa con người. Đã hơn ba mươi năm trôi qua, nhưng hình ảnh
và tình thương yêu của cô giáo Hải vẫn còn in đậm nét trong tôi.