Sự
khác nhau giữa hai đoạn trong Kinh A - Di - Ðà
Trí Ðắc hỏi, Thích Nguyên Hiền trả lời
Kính thưa
quý Thầy,
Ðệ tử
nhân nghe bộ cassete Kinh Phật Thuyết A Di Ðà Yếu Giải do cư sĩ Tuệ
Nhuận dịch với giọng đọc của Phật tử Tâm Từ. Ðệ tử có một thắc
mắc về một đoạn trong Kinh. Như quý Thầy biết, hầu như bản Kinh A Di
Ðà nào cũng đều có câu: “Xá-lợi-phất ! Nhữ ý vân hà? Hà cố danh vi
nhất thiết chư Phật sở hộ niệm kinh ?”.
Ngược lại
trong băng cassete, thì đoạn kinh này được viết như sau: “Xá-lợi-phất,
nhữ ý vân hà? Xưng tán công đức, trì danh (.......)
ngôn hỷ, hà cố danh vi nhất thiết chư Phật chi sở hộ niệm?
Kính mong Thầy
từ bi chỉ dạy.
Nguyện cả
thảy hằng thường kiết tường, giác hạnh viên mãn.
Ðệ tử,
Trí Ðắc.
*******
Thưa quý cư
sĩ,
Tôi chưa
được đọc hoặc nghe băng cassette Kinh
Phật Thuyết A- Di-Ðà Yếu Giải do cư sĩ Tuệ Nhuận dịch, nên không
biết dịch giả sử dụng văn kinh nào để dịch. Hiện nay, theo chỗ tôi
biết, ở Việt Nam cũng như tại Ấn
Ðộ chưa có bản dịch hoặc mấy bộ cassete này, do đó chúng tôi chưa có
văn bản để đối chiếu. Tuy nhiên, sự khác nhau về văn bản qua hai câu
mà Phật tử Trí Ðắc nêu, thiển nghĩ đó là chuyện rất thường gặp.
Trên đại thể, ý nghĩa và nội dung hai câu này hoàn toàn không có gì sai
khác. Phật tử cần biết: một bộ kinh Phật đôi lúc được rất nhiều
vị dịch từ chữ Phạn sang chữ Hán, cách hành văn của các dịch gia thường
không giống nhau. Ðó là chưa nói tới văn cú của nhiều đời lại cũng
khác nhau, miễn nội dung ý nghĩa không sai khác là được.
Riêng
Kinh A - Di - Ðà và các bản chú sớ kinh này thì lại có rất nhiều.
Trong Ðại Chánh Tân Tu Ðại Tạng Kinh hiện có rất nhiều bản. Phần
chánh văn được xếp vào Ðại Tạng cuốn 20, phần chú sớ được
xếp vào Ðại Tạng cuốn 37. Bản Kinh A-Di-Ðà mà chúng ta thường
tụng đọc là do Ngài Cưu-ma-la-thập dịch vào đời Dao Tần. Chú sớ kinh
này bằng Hán văn có ít nhất 9 bộ, đã được xếp vào Ðại Tạng.
Trong đó có bộ Nghĩa Ký của
ngài Trí Khải đời Tùy, bộ Nghĩa Sớ do ngài Nguyên Chiếu đời Tống, bộ
Sớ của ngài Trí Viên đời Tống, bộ Nghĩa Thuật của ngài Huệ Tịnh đời Ðường, bộ
Sớ của ngài Khuy Cơ đời Ðường, bộ Thông Toan Sớ cũng của
ngài Khuy Cơ, bộ Yếu Giải của
ngài Trí Húc đời Minh, bộ Tập Giải của ngài Bảo Lương đời Lương ....
Các dịch gia ở các đời khác nhau chắc chắn sẽ dụng văn khác nhau. Ðó
là chưa nói những bộ đã được dịch giả sử dụng bản tiếng Phạn khác
nhau nữa. Cho nên, nhiều bộ kinh khiến độc giả đối chiếu không thôi
đã vô cùng mệt.
Về bản dịch
của cư sĩ Tuệ Nhuận, tôi nghĩ có thể đã sử dụng một trong những bộ
kể trên, hoặc những bộ do các vị sau này giải thích thêm dựa trên tư
tưởng các bộ trên, nên sự khác nhau về văn bản học thiết nghĩ không
có gì đáng ngại.
Câu “Như hà danh vi nhất
thiết chư Phật sở hộ niệm kinh?” có thể được dịch là “Thế nào
mà gọi là kinh mà được tất cả chư Phật ủng hộ, hộ niệm?” Còn
câu: “Hà cố danh vi nhất thiết chư Phật chi sở hộ niệm”, có thể
được dịch là “vì sao mà gọi là được tất cả chư Phật hộ niệm ?”
Như vậy, một câu hỏi về tên kinh, tên kinh
là đối tượng chính của câu hỏi. Còn câu sau thì hỏi về
lý do tại sao chư Phật hộ niệm kinh. Tất cả chỉ khác nhau cách đặt vấn
đề mà thôi.
Xin
nói thêm là phong cách cũng như quan điểm dịch kinh của chư Tổ từ Phạn
sang Hán cũng khác nhau rất nhiều. Ngài Cưu-ma-la-thập
nổi tiếng với cách dịch sáng sủa, thoát ý, miễn đúng với ý của Phật
nói kinh, nên kinh điển ngài dịch gãy gọn, rõ ràng. Người đời sau gọi
phong cách này là “cựu dịch”. Còn ngài Huyền Trang (một trong tứ đại
dịch gia Trung Quốc: Cưu-ma-la-thập, Huyền Trang, Nghĩa Tịnh, Chân Ðế)
thì chủ trương dịch sát văn bản, khúc chiết, tỉ mỉ. Người đời sau gọi cách dịch từ ngài
Huyền Trang về sau là “tân dịch.”
Nếu có điều kiện nghiên cứu cách dùng chữ cũng như lối hành văn của
hai phong cách dịch này cũng là một điều vô cùng thú vị.
Chúc quý Phật tử an vui và tinh tấn.
Vì cư sĩ đã viết nội dung câu hỏi trên bằng Unicode fonts qua hệ thống
email, lúc bấy giờ qúy Thầy chưa biết cách điều chỉnh, nên copy câu hỏi
về để đọc trong máy thì bị mã
hóa hoàn toàn, nên có một số chữ phiên âm Hán Việt không đoán được.
Mong quý Phật tử thông cảm.
http://www.buddhismtoday.com/viet/hopthu/haidoankinhADiDa.htm