- Lá thư thầy (36)
Ngày … tháng …năm……
Con,
Khi gặp những
khó khăn bối rối trên đường đời mà tự mình không giải quyết được
con có quyền nhớ tưởng đến Phật, Pháp, Tăng hoặc các bậc thầy tổ
để con có thể yên tâm giữ vững niềm tin hầu con có đủ sức mạnh
kham nhẫn, sáng suốt, bình tĩnh và ổn định. Trong trường hợp đó, đức
tin ở tha lực có thể giúp con lấy lại niềm tin ở chính mình. Nhưng nếu
đức tin chỉ để cầu nguyện van xin thì không những con đánh mất tự
tin mà còn phát triển thêm lòng tham ái. Ðó là chưa kể con có thể rơi vào
con đường tà kiến do những kẻ lợi dụng lòng mê tín của con người để
mưu cầu mục đích cá nhân.
Chính vì thế,
con thấy, trong Bát Chánh Ðạo, Ðức Phật không hề đề cập đến đức
tin. Ðức tin đã biến mất trong Chánh Kiến, nghĩa là trong trí tuệ thấy
biết như thực. Còn ở trong Ngũ Căn, Ngũ Lực thì Tín chỉ có nghĩa là Tự
tin chứ không còn là tín ngưỡng. Ngay cả khi tin ở Tam Bảo, người Phật
tử chơn chánh cũng chỉ tin ở 3 đức tính sáng suốt, định
tĩnh, trong lành biểu hiện cho Tam Bảo nơi chính mình. Bởi vì nếu
tin mà không tự mình thể nghiệm con đường giác ngộ giải thoát thì
muôn đời vẫn đắm chìm trong bể khổ trầm luân.
Vậy con có
quyền tin nhưng phải biết đặt niềm tin cho đúng chỗ mới thật sự lợi
ích trên đường tu học.
Con thương mến,
Con nói đúng,
giữa quyền lợi và bổn phận, nhiều khi ta phải chọn bổn phận. Giữa nhàn hạ với trách nhiệm ta phải nhận lấy
trách nhiệm. Giữa hạnh phúc và khổ đau, ta phải gánh chịu đau khổ. Giữa
tự do và giới luật ta phải chấp nhận giới luật. Nếu ai không ngại
thiệt thòi mà sẵn sàng vui lòng chấp nhận, người ấy hóa ra lại có nhiều
quyền lợi trên tất cả quyền lợi, có nhiều tự do hạnh phúc hơn tất
cả hạnh phúc ở đời.
Nhiều người
tu hành có khuynh hướng vô vi theo nghĩa tiêu cực, suốt ngày chỉ có kinh kệ,
niệm Phật, cốt sao cho được an ổn thanh nhàn, nên họ gác bỏ mọi sự
qua một bên. Tu như vậy có vẻ cầu an hơn là dấn thân vào con đường giác
ngộ. Ðức Phật cũng dạy thiểu sự (appakicco) nhưng có nghĩa là
không để sinh sự sự sinh đa đoan phức tạp chứ
không phải là nhàn cư vô trách nhiệm.
Do đó con cứ
bình thản mà làm tròn bổn phận ở đời và sáng suốt mà học bài học
giác ngộ trong đó. Con đường giác ngộ là thấy tánh ngay trong sự tướng,
thấy tự do trong ràng buộc, diệt khổ bằng cách thấy rõ bản chất của
khổ đau, thoát khỏi lo toan bằng cách an nhiên gánh vác trách nhiệm. Bởi
vì đạo không có đến và đi cho nên có giải thoát giác ngộ là giải
thoát giác ngộ ngay trong hoàn cảnh hiện tiền, chứ không thể có thái độ
nắm - bỏ - nhị - nguyên (phân hai và chấp lấy một).
Khi thầy nói
chọn bổn phận, nhiệm vụ, khổ đau, ràng buộc không phải là thầy chủ
trương khắc kỷ khổ hạnh hay vị tha quên mình gì cả, đó cũng là phân
biệt nhị nguyên, nhưng phải có một tâm hồn không phân biệt, một tâm hồn
bao dung cởi mở mới có thể chọn lấy thiệt thòi mà không hề thấy thiệt
thòi. Thực ra, người có trí tuệ chấp nhận như vậy một cách tự nhiên
chứ không phải là chọn lựa. Cho nên Ðức Phật cũng như Lão Tử đều lấy
tánh nước ví cho tâm Ðạo. Lão Tử nói: "Thượng thiện
nhược thủy... xử chúng nhân chỉ sở ố cố cơ ư Ðạo", nghĩa
là bậc thượng thiện giống như nước... ở chỗ mọi người không ưa
(chỗ thấp) nên gần với Ðạo.
Người ta thường
có tâm lý hễ lên xe là lo giành lấy chỗ tốt mà ngồi, người có trình
độ khá hơn thì ngồi đâu cũng được, còn người khác nhất thì nhường
chỗ tốt cho những người già, bệnh tật, trẻ em v.v.... và chịu ngồi
ở chỗ xấu nhất, chính người ấy là người không chọn lựa, không
phân biệt. Người không phân biệt chủ quan vị kỷ là người phân biệt
minh bạch nhất.
Thầy ngưng bút,
chúc con mạnh khỏe.
Thầy
http://www.buddhismtoday.com/viet/khac/009-thu36.htm