- Lá thư thầy (37)
Ngày … tháng …năm……
H. H,
Thầy mừng là con đã đến với Ðạo một cách chân thành và thiết
thực. Có những người tìm thầy, tìm đạo như tìm một thú tiêu khiển,
không có gì quan trọng lắm đối với họ. Bất quá không theo Phật thì
theo Chúa chứ có gì mà bận tâm. Nhưng con đã đến với đạo bằng chính
sự sống của con, bằng niềm vui và nỗi khổ, bằng ưu tư và nước mắt,
vì con đã thấy được giá trị chân thực và bức thiết của đạo.
Có một nhà văn đã viết: "Hãy
khao khát Chân - Mỹ - Thiện như đứa con thơ khao khát sữa mẹ. Hãy kiếm
tìm Chân - Thiện - Mỹ như kẻ lạc đường tìm về sao Bắc Ðẩu. Hãy hướng
về Chân - Mỹ - Thiện như hoa hướng dương vươn mình theo ánh mặt trời"
vì ông đã thấy Ðạo là mạch nguồn của sự sống đích thực.
Chính những nỗi khổ đau của con đã hướng dẫn con về với Ðạo,
cũng như chính vì khát sữa mà đứa con thơ tìm về với tình thương yêu
của mẹ. Cho nên trước hết con phải cám ơn những nỗi bất hạnh trong
đời, vì không có khổ đau làm sao có giải thoát, con có bao giờ nghĩ thế
không?
Chuyện nàng Pàtàcàrà trong Kinh Pháp Cú, đã được Ðức Phật thức
tỉnh sau khi mất hết tất cả: chồng, con, cha mẹ, họ hàng, nhà cửa,
tài sản.
Chuyện bà Gotami đã giác ngộ sau khi biết Ðức Phật xác định đứa
cháu thân yêu của đời bà không bao giờ sống lại nữa.
Trong Kinh Phật, những hiện tượng khổ đau cũng được Ðức Phật
gọi là các Thiên sứ. Nó nhắc nhở chúng ta giác ngộ bốn sự thật: khổ, nhân khổ, diệt khổ
và con đường diệt khổ, nhờ vậy chúng ta mới biết thế nào là sống
đúng chân lý.
Như vậy hãy can đảm lên, đối diện với khổ đau để học ra nơi
nó những giá trị đích thực.
1)
Khổ đau cho ta thấy bản chất của đời sống.
Khi một lý tưởng được sự mù quáng (vô minh) và lòng ham muốn
(ái dục) dự phóng thành những hình ảnh hoa lệ của hạnh phúc, sung sướng,
tự do, thỏa mãn... thì khổ đau sẽ là câu trả lời thẳng thắn và chân
thực cho những lý tưởng lầm lạc đó. Có lẽ vì thế mà người đời nói
nôm na là "ghét của nào trời trao của
nấy" như một sự thật phủ phàng.
Vậy qua khổ đau ta phải rút ra được bài học là đâu là thực chất,
đâu là lý tưởng, đâu là chân, đâu là vọng, đâu là sai, đâu là đúng.
2) Khổ đau giúp ta tăng sức chịu đựng bền bĩ (kham nhẫn).
Sức chịu đựng càng cao, sự giải thoát càng lớn. Giống như một
người chưa bao giờ gánh nặng sẽ thấy một gánh 10 ký là cực hình, nhưng
với người đã từng gánh nặng thì dầu 100 ký cũng vẫn nhẹ nhàng.
Sợ hãi khổ đau, mong cầu sung sướng đều là những cách lẩn
tránh sự thất vì yếu đuối. Thực ra trên đời không có gì khó, chỉ tại
lòng không kham nhẫn. Vì vậy chấp nhận đau khổ chính là nuôi lớn lòng
kiên nhẫn, trì nhẫn nại. Có nhẫn nại mới làm được những việc khó
làm, chịu được những việc khó kham mà tâm hồn vẫn an nhiên thanh thản.
Có lẽ vì thế mà trong Thánh Kinh, Chúa nói: "Hãy vác thập tự
giá mà vào nước Chúa", nghĩa giống như câu thầy nói với các con:
Tự do là ung dung trong ràng buộc
Hạnh phúc là tự tại giữa đau thương.
3)
Khổ đau cho ta thấy rõ nguyên nhân sâu xa của nó.
Nếu ta bình tĩnh sáng suốt để chiêm nghiệm thật kỹ thì ta sẽ thấy
đau khổ không phải từ bên ngoài đến, không phải do người khác tạo
ra. Ðiều kiện bên ngoài chỉ là duyên, còn nhân là ở trong ta.
Như người bị trúng gió không phải chỉ thuần túy là do gió mà
chính là do thể lực của anh ta đang yếu. Cũng vậy, khi có đau khổ chắc
hẳn không phải do bên ngoài đem lại mà chính là bắt nguồn từ động lực
bên trong.
Ðức Phật dạy du sĩ ngoại đạo Kassapa: "Ðau khổ không do ai tạo ra. Ở đâu có tham,
sân, si ở đó có đau khổ. Ở đâu không có tham, sân, si ở đó không có
đau khổ".
Ðã biết đâu là nguyên nhân ta không còn đổ lỗi cho ai, cũng không
than trời trách đất, mà chỉ lo chuyển hóa tận nguồn gốc nguyên nhân
đau khổ ấy ngay chính trong ta mà thôi.
4) Ðau khổ cho ta thấy rõ con đường thoát khổ.
Như Ðức Phật đã dạy ở trên, đau khổ bắt nguồn từ nguyên
nhân nội tại. Nguyên nhân ấy chính là tham, sân (ái dục) và si (vô minh).
Ðau khổ chỉ là kết quả vì vậy thoát khổ không có nghĩa là trốn
tránh hậu quả, mà chính là dập tắt nguyên nhân vô minh ái dục để chuyển
hóa khổ đau ở tận nguồn.
Khi tỉnh thức sáng suốt thì không có vô minh, lúc trầm tĩnh ổn định
thì không có ái dục. Không có vô minh và ái dục thì thân khẩu ý của ta
trở nên trong lành, thanh tịnh, vì vậy mọi ngọn gió khổ, vui, thành, bại,
được, mất, hơn, thua ở đời không còn lay chuyển ta được nữa.
5) Ðau khổ giúp ta sống theo Chân, Mỹ, Thiện.
Khi thấy rõ con đường thoát khổ, thì con đường ấy cũng chính là
con đường chân hạnh phúc, con đường thể hiện trọn vẹn thể, tướng,
dụng của Ðạo. Thể của Ðạo là chân, tướng
của Ðạo là mỹ, dụng của Ðạo là thiện.
Sống sáng suốt thể hiện được toàn chân của Ðạo. Sống định tĩnh
thể hiện toàn mỹ của Ðạo. Sống trong lành thể hiện được toàn thiện
của Ðạo.
Vậy khi con sáng suốt, định tĩnh, trong lành (tức giới, định,
tuệ) chính là con đang sống Ðạo, đang thể nghiện con đường thoát
khổ.
H. H,
Lúc chưa hiểu đạo con có thể xem đau khổ như thù nghịch và con
có thể oán trách người khác đem lại đau khổ cho con. Nhưng nay đã hiểu
đạo, con hãy sáng suốt, định tĩnh để nhận chân được sự thật của
đời sống, sự thật trong chính bản thân con và giữa cuộc đời. Mọi
người đều đau khổ, mỗi người đều có mỗi hoàn cảnh riêng và đau
khổ riêng. Nhưng khác nhau ở chỗ có nhận chân được chân lý của sự
khổ hay không.
Không có bài học nào trong cuộc đời mà không phải qua khó khăn
gian khổ. Bài học quá dễ dàng là bài học không có giá trị. Vậy từ
nay con hãy bình tâm, nhẫn nại và sáng suốt để tinh tấn học bài học
giác ngộ, giải thoát.
Thầy hy vọng từ nay con có đủ tự tin để sống bình thản giữa
cuộc đời sóng gió.
Thầy
http://www.buddhismtoday.com/viet/khac/009-thu37.htm