- Kinh Những Con
Thiêu Thân [1]
- HT. Thích Thiện Châu
I- Giới Thiệu
Đây là những bài thuyết ngắn
được rút ra từ tập"Phật tự thuyết" (Udana) [2], phẩm thứ sáu
trang 72 (PaliText Society) thuộc tiểu bộ kinh (Khuddaka Nikaya) gồm 15quyển.
Nội dung kinh nói về: "Một
hôm Phật đang ngồi giữa trời, trong đêm tối, bên cạnh những dĩa đèn
dầu cháysáng. Sau khi thấy những con kiến cánh, mối bay, dế mèn, v.v... tiếp
tục rơi vào những dĩa đèn dầu và chết một cách thảm thương, Phật bèn
nói lên bài kệ mà đại ý như sau :
- Trong thế gian có nhiều người giàu
lý tưởng, có quyết tâm, đầy thiện chí, luôn luôn muốn mang hết sức cốgắng
vượt qua những phiền phức, khó khăn, nhiều khi phải hy sinh cả mạng sống
để tìm cầu và thực hiện Chân Thiện Mỹ. Song rất ít người thành tựu
được ước nguyện. Nguyên nhân vì đâu? Theo Phật thì bởi vì người đời
thiếu trí tuệ sáng suốt để phân biệtđược phải trái, lành ác, chơn
giả, v.v... hoặc bởi vì không có bạn tốt, thầy sáng dắt dìu chia sẽ
kinh nghiệm đúng đắn nên dễ dàng chấp nhận những điều thấy nghe sai
lạc của mình hay tin tưởng những lời dạy, kinh sách tàvạy, phương pháp
tu dưỡng nguy hiểm của kẻ khác mà phải rơi vào vực thẳm tà kiến, vọng
tưởng, mê lầm, cuối cùng phải mang lấy tai ương đau khổ.
Chúng ta phải chịu đọa đày đau
khổ vì bị rơi vào tà đạo, điều ấy làtất nhiên. Tuy nhiên dù có gặp
được chánh đạo mà cố chấp nghi lễ văn tự, tạo thêm những điều ràng
buộc phi lý, vô ích gây thêm phiền não cho mình, cho người vàkhông tự nhận
chân lý nơi thực tế thì chúng ta vẫn bị giam hảm trong ngục tù vọng tưởng
hay chơi vơi trong mấy lýluận nói bàn để cười đùa cho vui mà không đem
lại thật ích.
Bài học đạo lý của Phật về những
con thiêu thân quảthật là giản dị, nhưng chí lý và ích lợi cho những
ai muốn trông thấy và được sống trong ánh sáng ấm áp tươi đẹp của
mặt trời.
II- Chánh Kinh
Tôi nghe như vầy:
Một thời Thế Tôn ở tại Savatthi
trongvườn ông Anathapindika, và rừng cây Jeta [3]. Lúc bấy giờ, Thế Tôn
đang ngồi giữa trời, trong đêm tối đen nghịt, với những dĩa đèn dầu
cháy sáng. Khi ấy nhiều côn trùng có cánh [4] tiếp tục rơi vào những dĩa
đèn dầu ấy, gặp phải tai hoạ, phải bị hủy diệt, gặp tai họa và bị
hủy diệt.
Thế Tôn khi đã thấy những côn
trùng có cánh tiếp tục rơi vào những dĩa đèn dầu cháy sáng, gặp phải
tai họa, phải bị hủy diệt, gặp tai họa và bị hủy diệt, và sau khi Thế
Tôn hiểu được, ý nghĩa này, liền nói lên lời cảm hứng này: "Chúng
chạnh gấp, song không tới nơi chân thật, lại làm tăng thêm điều ràng
buộc mới mẻ. Những người cố chấp vào những điều thấy nghe giống
như những côn trùng rơi vào lữa đèn."
III- Chú Thích Sơ
Lược
[1]. Tựa này do dịch giả đặt ra
theo ý nghĩa của kinh.
[2]. "Phật tự thuyết": Đây
là quyển thứ ba trong 15 quyển thuộc Tiểu Bộ kinh (Kudaka Nikaya). F.L.
Woodward dịch ra Anh ngữ; Pali Text Society ấn hành 1935. T.T. Minh Châu đã dịch
ra Việt ngữ, Tu thư Phật học Vạnh Hạnh ấn hành, 1978.
[3]. Vườn ông Anathapindika (Cấp Cô
Độc) và rừng cây Jeta: ông Anathapindikacảm mộ Phật nên lấy vàng lót đất
để mua vườn cho Phật ở (nhưng không lót vàng được những chỗ có
cây). Còn thái tử Jeta (Kỳ-đà) vì cảm mến lòng thành của ông
Anathapindikađối với Phật; do đó mới có danh từ này.
[4]. Những côn trùng có cánh như kiến
cánh, mối bay, dế mèn, phù du, v.v...
Chân thành cám
ơn chị BY đã đánh máy vi tính, cư sĩ Bình Anson gởi tặng, ĐNPP,
2-2001