Trường Bộ Kinh – (Digha
Nikaya)
Kinh Kevaddha – (Kevaddha
Sutta)
Chuyển dịch từ Pali:
HT Thích Minh Châu
Trình bày vi tính:
Sơn An
Như vầy tôi nghe. Một thời Thế Tôn ở tại Nalandà trong
vườn Pavàrikampa. Lúc bấy giờ cư sĩ trẻ tuổi Kevaddha đến tại chỗ Thế
Tôn, đảnh lễ Ngài và ngồi xuống một bên. Sau khi ngồi xuống một bên, cư
sĩ trẻ tuổi Kevaddha bạch Thế Tôn: - Bạch Thế Tôn, Nalandà này có uy tín
và phồn thịnh, nhân dân đông đúc và tín kính Thế Tôn. Bạch Thế Tôn, lành
thay nếu Thế Tôn chỉ giáo cho một Tỷ-kheo thị hiện thần thông biến hóa.
Nhờ vậy Nalandà này sẽ được nhiều người tín kính Thế Tôn hơn nữa.
Được nghe nói vậy, Thế Tôn nói với cư sĩ trẻ tuổi
Kevaddha: - Kevaddha, Ta không dạy cho các Tỷ-kheo pháp này: "Này các
Tỷ-kheo các Ngươi hãy thị hiện thần thông biến hóa cho các cư sĩ áo
trắng".
Lần thứ hai, lần thứ ba, cư sĩ trẻ tuổi Kevaddha bạch
Thế Tôn: - Bạch Thế Tôn, con không muốn phiền nhiễu Thế Tôn. Con chỉ nói:
"Bạch Thế Tôn, Nalandà này có uy tín và phồn thịnh, nhân dân đông đúc và
tín kính Thế Tôn. Bạch Thế Tôn, lành thay nếu Thế Tôn chỉ giáo cho một
Tỷ-kheo thị hiện thần thông biến hóa. Nhờ vậy Nalandà này sẽ được nhiều
người tín kính Thế Tôn hơn nữa".
Lần thứ ba, Thế Tôn nói với cư sĩ trẻ tuổi Kevaddha: -
Này Kevaddha, Ta không dạy cho các Tỷ-kheo pháp này: "Này các Tỷ-kheo,
các Ngươi hãy thị hiện thần thông biến hóa cho các cư sĩ áo trắng".
- Này Kevaddha, có ba pháp thần thông này Ta đã tự
mình giác ngộ và tuyên thuyết. Thế nào là ba ? Đó là: biến hóa thần
thông, tha tâm thần thông, giáo hóa thần thông.
Biến Hóa Thần Thông
Này Kevaddha, thế nào là biến hóa thần thông? Này
Kevaddha, ở đời có Tỷ-kheo chứng được các thần thông: một thân hiện ra
nhiều thân, nhiều thân hiện ra một thân; hiện hình, biến hình đi ngang
qua vách, qua tường, qua núi, như đi ngang qua hư không; độn thổ trồi
lên, ngang qua đất liền như ở trong nước, đi trên nước không chìm như đi
trên đất liền; ngồi kiết- già đi trên hư không như con chim; với hai bàn
tay chạm và rờ mặt trời và mặt trăng; những vật có đại oai lực, đại oai
thần như vậy, có thể tự thân bay đến cõi Phạm thiên.
Có người tín thành thấy Tỷ-kheo ấy chứng hiện các thần
thông: một thân hiện ra nhiều thân, nhiều thân hiện ra một thân: hiện
hình, biến hình đi ngang qua vách, qua tường, qua núi như đi ngang qua
hư không; độn thổ trồi lên, ngang qua đất liền như ở trong nước, đi trên
nước không chìm như đi trên đất liền; ngồi kiết-già đi trên hư không như
con chim, với bàn tay chạm và rờ mặt trời và mặt trăng; những vật có đại
oai lực, đại oai thần như vậy, có thể tự thân bay đến cõi Phạm thiên.
Người có lòng tín thành ấy nói với một người không có
lòng tín thành: "Này Tôn giả, thật vi diệu thay! Này Tôn giả, thật hy
hữu thay, đại thần thông, đại oai đức của vị Sa-môn ! Chính tôi đã thấy
vị Tỷ-kheo chứng các thần thông, "một thân hiện ra nhiều thân, nhiều
thân hiện ra một thân,... có thể tự thân bay đến cõi Phạm thiên". Rồi
người không có lòng tín thành có thể nói với người có lòng tín thành:
"Này Tôn giả, có một chú thuật gọi là Gandhàrì. Nhờ chú thuật hiện ra
nhiều thân, nhiều thân hiện ra một thân... có thể tự thân bay đến cõi
Phạm thiên". Này Kevaddha, ngươi nghĩ thế nào ? Người không có lòng tín
thành có thể nói với người có lòng tín thành như vậy không ?
- Bạch Thế Tôn, có thể nói như vậy.
- Này Kevaddha chính vì ta thấy sự nguy hiểm trong sự
biến hóa thần thông mà ta nhàm chán, hổ thẹn, ghê sợ biến hóa thần
thông.
Tha Tâm Thần Thông
Này Kevaddha, thế nào là tha tâm thần thông? Này
Kevaddha, ở đời có Tỷ-kheo nói lên tâm, nói lên tâm sở, nói lên sự suy
tầm nói lên sự suy tư của các loài hữu tình khác, của các người khác:
"Như vậy là ý của Ngươi".
Có người có lòng tín thành thấy Tỷ-kheo nói lên tâm
sở, nói lên sự suy tầm và nói lên sự suy tư của các loài hữu tình khác,
của các người khác: "Như vậy là ý của Ngươi, thế này là ý của Ngươi, như
vậy là tâm của Ngươi".
Người có lòng tín thành ấy nói với một người không có
lòng tín thành: "Này Tôn giả, thật vi diệu thay ! Này Tôn giả, thật hy
hữu thay đại thần thông, đại oai đức của vị Sa-môn ! Chính tôi đã thấy
Tỷ-kheo nói lên tâm, nói lên tâm sở, nói lên sự suy tầm và nói lên sự
suy tư của các loài hữu tình khác, của các người khác: "Như vậy là ý của
ngươi, thế này là ý của ngươi, như vậy là tâm của ngươi". Rồi người
không có lòng tín thành có thể nói với người có lòng tín thành: "Này Tôn
giả, có một chú thuật gọi là Maniko, nhờ chú thuật này, Tỷ-kheo nói lên
tâm, nói lên tâm sở, nói lên sự suy tầm, và nói lên sự suy tư của các
loài hữu tình khác, của các người khác... "Thế này là ý của Ngươi, như
vậy là tâm của Ngươi". Này Kevaddha, Ngươi nghĩ thế nào? Người không có
lòng tín thành có thể nói với Ngươi có lòng tín thành như vậy không ?
- Bạch Thế Tôn, có thể nói như vậy.
- Này Kevaddha chính Ta thấy sự nguy hiểm trong sự tha
tâm thần thông mà Ta nhàm chán, hổ thẹn, ghê sợ tha tâm thần thông.
Giáo Hóa Thần Thông
Này Kevaddha, thế nào là giáo hóa thần thông? Ở đời có
Tỷ-kheo giáo hóa như sau: "Hãy suy tư như thế này, chớ có suy tư như thế
kia; hãy tác ý như thế này, chớ có tác ý như thế kia; hãy trừ bỏ điều
này, hãy chứng đạt và an trú điều kia". Này Kevaddha, như vậy gọi là
giáo hóa thần thông.
Hơn nữa, có trường hợp một đấng Như Lai xuất hiện trên
thế gian, sau khi riêng tự chứng ngộ với thượng trí, Ngài lại tuyên
thuyết điều đã chứng ngộ. Ngài thuyết pháp sơ thiện, trung thiện, hậu
thiện đầy đủ văn nghĩa,
Ngài truyền dạy phạm hạnh hoàn toàn đầy đủ thanh tịnh.
Người gia trưởng, hay con vị gia trưởng, hay một người sanh ở giai cấp
(hạ tiện) nào nghe pháp ấy. Sau khi nghe pháp, người ấy sanh lòng tín
ngưỡng Như Lai. Khi có lòng tín ngưỡng ấy, vị này suy nghĩ: "Đời sống
gia đình đầy những triền phược, con đường đầy những bụi đời. Đời sống
xuất gia phóng khoáng như hư không. Thật rất khó cho một người sống ở
gia đình có thể sống theo phạm hạnh hoàn toàn đầy đủ, hoàn toàn thanh
tịnh, trắng bạch như vỏ ốc. Vậy ta nên cạo bỏ râu tóc, đắp áo cà sa,
xuất gia, từ bỏ gia đình". Một thời gian sau, người ấy bỏ tài sản nhỏ
hay tài sản lớn, bỏ bà con quyến thuộc nhỏ hay bà con quyến thuộc lớn,
cạo bỏ râu tóc, đắp áo cà sa, và xuất gia từ bỏ gia đình, sống không gia
đình.
Giới Hạnh Sơ Cấp
Thế nào là Tỷ-kheo giới hạnh cụ túc? Ở đây, Tỷ-kheo từ
bỏ sát sanh, tránh xa sát sanh, bỏ trượng, bỏ kiếm, biết tàm quý, có
lòng từ, sống thương xót đến tất cả hạnh phúc của chúng sanh và loài hữu
tình. Đây là một phần của đức hạnh của vị ấy.
Vị ấy từ bỏ lấy của không cho, chỉ lấy những vật đã
cho, chỉ mong những vật đã cho, tự sống thanh tịnh, không có trộm cướp.
Đây là một phần của đức hạnh của vị ấy.
Tỷ-kheo từ bỏ nói láo, tránh xa nói láo, nói những lời
chân thật, y chỉ trên sự thật, chắc chắn, đáng tin cậy, không lường gạt,
không phản lại đối với đời. Đây là một phần của đức hạnh của vị ấy..
Vị ấy từ bỏ nói hai lưỡi, tránh xa nói hai lưỡi, nghe
điều gì ở chỗ này, không đến chỗ kia nói để sanh chia rẽ ở những người
này; nghe điều gì ở chỗ kia, không đi nói với những người này để sanh
chia rẽ ở những người kia. Như vậy Tỷ-kheo ấy sống hòa hợp những kẻ ly
gián, khuyến khích những kẻ hòa hợp, hoan hỷ trong hòa hợp, thoải mái
trong hòa hợp, hân hoan trong hòa hợp, nói những lời đưa đến hòa hợp.
Đây là một phần của đức hạnh của vị ấy.
Vị ấy từ bỏ lời nói độc địa, tránh xa lời nói độc địa,
nói những lời dễ nghe trìu mến, đi vào trái tim, những lời lịch sự, thu
hút và làm mát lòng mọi người. Đây là một phần của đức hạnh của vị ấy.
Vị ấy từ bỏ lời nói phù phiếm, tránh xa lời nói phù
phiếm, nói đúng thời, nói những lời chân thật, nói những lời có ý nghĩa,
nói những lời về chánh pháp, nói những lời về luật, nói những lời đáng
được gìn giữ, những lời hợp thời, thuận lý, có mạch lạc hệ thống, có ích
lợi. Đây là một phần của đức hạnh của vị ấy.
Vị ấy từ bỏ làm hại đến các loại hạt giống và các loại
cây cỏ.
Vị ấy dùng một ngày một bữa, không ăn ban đêm. Từ bỏ
ăn phi thời.
Vị ấy từ bỏ đi xem múa, hát nhạc, diễn kịch.
Vị ấy từ bỏ trang sức bằng vòng hoa, hương liệu, dầu
thoa và các thời trang.
Vị ấy từ bỏ dùng giường cao và giường lớn.
Vị ấy từ bỏ nhận vàng và bạc.
Vị ấy từ bỏ nhận người môi giới hoặc tự mình làm môi
giới. Từ bỏ buôn bán. Từ bỏ các sự gian lận bằng cân, tiền bạc và đo
lường. Từ bỏ các tà hạnh như hối lộ, gian trá, lừa đảo.
Vị ấy từ bỏ làm thương tổn, sát hại câu thúc, bứt
đoạt, trộm cắp, cướp phá.
Đây là một phần của đức hạnh của vị ấy.
Giới Hạnh Trung Cấp
Trong khi một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, vẫn còn thích sống làm hại các hạt giống
và cây cối như cây cối từ rễ sanh, cây cối từ nhánh cây sanh, cây cối từ
đốt cây sanh, cây cối từ chiết cây sanh, và cây cối từ hạt giống sanh.
Còn vị ấy thì không làm hại hạt giống hay cây cối nào. Đây là một phần
của đức hạnh của vị ấy.
Trong khi một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, vẫn còn thích sống cất chứa và thọ hưởng
các đồ vật như cất chứa các món ăn, cất chứa các đồ uống, cất chứa vải,
cất chứa xe cộ, cất chứa các đồ nằm, cất chứa các hương liệu, cất chứa
các mỹ vị. Còn vị ấy thì từ bỏ cất chứa các vật trên. Đây là một phần
của đức hạnh của vị ấy.
Trong khi một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, vẫn còn thích
xem các trò giải trí như nhảy múa, ca hát, âm nhạc, kịch nghệ, nhào lộn,
ảo thuật và huyền thuật; đấu voi, đấu ngựa, đấu trâu, đấu bò, đấu dê,
đấu cừu, đấu gà, đấu chó; giác đấu, quyền anh, đấu vật, thao binh tập
trận. Còn vị ấy thì từ bỏ ưa thích xem
các trò giải trí như trên. Đây là một phần của đức hạnh của vị
ấy.
Trong khi một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, vẫn còn sống đánh bài và theo các trò
chơi. Như cờ tám hình vuông, cờ mười hình vuông, cờ trên không, trò chơi
trên đất, chỉ bước vào những ô có quyền bước, trò chơi quăng thẻ rồi
chụp nhưng không cho sụp đống thẻ, chơi súc sắc, chơi khăng, lấy tay làm
hình, chơi banh, chơi thổi kèn bằng lá, cày với chiếc cày giả, nhảy lộn
nhào, chơi chong chóng, chơi với đồ chơi bằng lá, chơi xe ngựa, chơi
cung nỏ, chơi đoán chữ viết trên không hay trên lưng, chơi đoán tư
tưởng, chơi bắt chước bộ điệu. Còn vị ấy thì từ bỏ đánh bài và các loại
trò chơi như trên. Đây là một phần của đức hạnh của vị ấy.
Trong khi một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, cũng vẫn sống dùng các giường cao và
giường lớn như ghế bành, ghế trường kỷ, nệm trải giường bằng len, vải
trải giường nhiều tấm nhiều màu, chăn len trắng, chăn len thêu bông, nệm
bông, nệm thêu hình các con thú, mền bằng lông thú cả hai phía, mền bằng
lông thú một phía, mền có đính ngọc, mền bằng lụa, tấm khảm lớn có thể
chứa mười sáu người múa, mền voi, mền ngựa, mền xe, mền bằng da sơn
dương khâu lại với nhau, mền bằng da con sơn dương khâu lại gọi là
Kadali, tấm thảm với lều che phía trên, ghế dài có gối đầu, gối chân màu
đỏ. Còn vị ấy thì từ bỏ không dùng các giường cao và giường lớn như
trên. Đây là một phần của đức hạnh của vị ấy.
Trong khi một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, cũng vẫn sống dùng các đồ trang sức và mỹ
phẩm như thoa dầu, đấm bóp, tắm, đập tay chân cho mềm dẻo, gương kem
đánh mặt, vòng hoa và phấn son, phấn mặt và sáp mặt, vòng tay tóc giả
trên đầu, gậy cầm tay, ống thuốc, gươm, lọng, dép thêu, khăn đầu, ngọc,
phất trần, vải trắng có viền tua dài. Còn vị ấy thì không dùng các loại
trang sức và mỹ phẩm như trên. Đây là một phần của đức hạnh của vị ấy.
Trong khi một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, cũng vẫn sống nói những câu chuyện vô ích
tầm thường như câu chuyện nói về vua chúa, câu chuyện về ăn trộm, câu
chuyện về đại thần, câu chuyện về binh lính, câu chuyện về hãi hùng, câu
chuyện về chiến tranh, câu chuyện về đồ ăn, câu chuyện về đồ uống, câu
chuyện về vải mặc, câu chuyện về giường nằm, câu chuyện về vòng hoa, câu
chuyện về hương liệu, câu chuyện về bà con, câu chuyện về xe cộ, câu
chuyện về làng xóm, câu chuyện về thị tứ, câu chuyện về thành phố, câu
chuyện về quốc độ, câu chuyện về đàn bà, câu chuyện về đàn ông, câu
chuyện về vị anh hùng, câu chuyện bên lề đường, câu chuyện tại chỗ lấy
nước, câu chuyện về người đã chết, các câu chuyện tạp thoại, các câu
chuyện biến trạng của thế giới, câu chuyện về biến trạng của đại vương,
câu chuyện về sự hiện hữu và sự không hiện hữu. Còn vị ấy thì từ bỏ nói
những chuyện vô ích, tầm thường như trên. Đây là một phần của đức hạnh
của vị ấy.
Trong khi một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, vẫn còn sống bàn luận tranh chấp như nói:
"Người không biết pháp và luật này, tôi biết pháp và luật này. Sao người
có thể biết pháp và luật này? Người đã phạm vào tà kiến, tôi nói mới
thật đúng chánh kiến. Lời tôi nói mới tương ứng, lời nói của người không
tương ứng. Những điều đáng nói trước, người lại nói sau. Những điều đáng
nói sau người lại nói trước. Chủ kiến của người đã bị bài bác, câu nói
của người đã bị thách đấu. Người đã bị thuyết bại. Hãy đến mà giải vây
lời nói ấy. Nếu có thể được, gắng thoát ra khỏi lối bí". Còn vị ấy thì
từ bỏ những cuộc biện luận, tranh chấp kể trên. Đây là một phần của đức
hạnh của vị ấy.
Trong khi một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, vẫn còn thích đưa các tin tức, hoặc tự
đứng làm môi giới như cho các vua, các đại thần của vua, cho các vị
Sát-đế-lỵ, cho các vị Bà-la-môn, cho các gia chủ cho các thanh niên và
nói rằng: "Hãy đi đến chỗ ấy, hãy đi lại chỗ kia, mang cái này lại, đem
cái này đến chỗ kia". Còn vị ấy thì từ bỏ đưa các tin tức và đứng làm
môi giới. Đây là một phần của đức hạnh của vị ấy.
Trong khi một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, vẫn còn sống lừa đảo, nói lời siễm nịnh,
gợi ý, dèm pha, cầu lợi. Còn vị ấy thì từ bỏ nói lời lừa đảo và siểm
nịnh như trên. Đây là một phần của đức hạnh của vị ấy.
Giới Hạnh Cao Cấp
Trong khi một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, vẫn còn tự nuôi sống bằng những tà hạnh
như: xem tướng tay chân, chiêm tướng, triệu tướng, mộng tướng, thân
tướng, xem dấu chuột cắn, tế lửa, tế muỗng, tế trấu, tế tấm, tế gạo, tế
thục tô, tế dầu, khoa xem chi tiết, khoa xem địa lý, khoa xem mộng, khoa
cầu thần ban phước, khoa cầu quỷ ma, khoa dùng bùa chú trong nhà, khoa
rắn, khoa thuốc độc, khoa bò cạp, khoa chim, khoa chim quạ, khoa đoán số
mạng, khoa ngừa tên bắn, khoa biết tiếng nói của thú.
Còn vị ấy thì tránh xa những tà hạnh kể trên.
Trong khi một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, vẫn còn tự nuôi sống bằng những tà mạng
như xem tướng các hòn ngọc, tướng que gậy, tướng áo quần, tướng gươm
kiếm, tướng mũi tên, tướng cây cung, tướng võ khí, tướng đàn bà, tướng
đàn ông, tướng thiếu niên, tướng thiếu nữ, tướng đầy tớ nam, tướng đầy
tớ nữ, tướng voi, tướng ngựa, tướng trâu, tướng bò đực, tướng bò cái,
tướng dê, tướng cừu, tướng gia cầm, tướng chim cun cút, tướng con cắc
kè, tướng vật tai dài, tướng rùa và tướng thú vật khác.
Còn vị ấy thì tránh xa những tà mạng kể trên.
Trong khi một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, vẫn còn tự nuôi sống bằng những tà mạng,
như đoán trước: vua sẽ tiến quân, vua sẽ lùi quân, vua bản xứ sẽ tấn
công, vua ngoại bang sẽ triệt thối, vua bản xứ sẽ thắng trận, vua ngoại
bang sẽ thắng trận, vua bản xứ sẽ bại trận. Như vậy sẽ có sự thắng trận
cho phe bên này, sẽ có sự bại trận cho phe bên kia.
Còn vị ấy thì từ bỏ những tà mạng kể trên.
Trong khi có một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, vẫn còn nuôi sống bằng những tà mạng, như
đoán trước: sẽ có nguyệt thực, sẽ có nhật thực, sẽ có tinh thực, mặt
trăng mặt trời sẽ đi đúng chánh đạo, mặt trăng mặt trời sẽ đi ngoài
chánh đạo, sẽ có sao băng, các tinh tú sẽ đi đúng chánh đạo, các tinh tú
sẽ đi ngoài chánh đạo, sẽ có sao bằng, sẽ có lửa cháy các phương hướng,
sẽ có động, sẽ có sấm sét, mặt trăng mặt trời các sao sẽ mọc, sẽ lặn, sẽ
mờ, sẽ sáng, nguyệt thực sẽ có kết quả như thế này, nhật thực sẽ có kết
quả như thế này, mặt trăng mặt trời đi đúng chánh đạo sẽ có kết quả như
thế này, mặt trăng mặt trời đi ngoài chánh đạo sẽ có kết quả như thế
này, các tinh tú đi đúng chánh đạo sẽ có kết quả như thế này, các tinh
tú đi ngoài chánh đạo sẽ có kết quả như thế này, sao băng sẽ có kết quả
như thế này, lửa cháy các phương sẽ có kết quả như thế này, động đất sẽ
có kết quả như thế này, sấm sét sẽ có kết quả như thế này, mặt trăng mặt
trời các sao mọc lặn sáng mờ sẽ có kết quả như thế này.
Còn vị ấy thì từ bỏ những tà mạng kể trên.
Trong khi một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, vẫn còn tự nuôi sống bằng tà mạng, như
đoán trước: sẽ có nhiều mưa, sẽ có đại hạn, sẽ được mùa, sẽ mất mùa, sẽ
được an ổn, sẽ bị hiểm họa, sẽ có bệnh, sẽ không có bệnh, hay làm các
nghề như đếm trên ngón tay, kế toán, cộng số lớn, làm thơ, giảng dạy các
học thuyết chủ nghĩa.
Còn vị ấy thì tránh xa các tà mạng kể trên.
Trong khi một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, vẫn còn tự nuôi sống bằng những tà mạng
như: sắp đặt ngày lành để rước dâu hay rễ về nhà, sắp đặt ngày lành để
đưa dâu hay rễ, lựa ngày giờ tốt để hòa giải, lựa ngày giờ tốt để chia
rẽ, lựa ngày giờ tốt để đòi nợ, lựa ngày giờ tốt để cho mượn hay tiêu
tiền, dùng bùa chú để giúp người được may mắn, dùng bùa chú để khiến
người bị rủi ro, dùng bùa chú để phá thai, dùng bùa chú làm cóng lưỡi,
dùng bùa chú khiến quai hàm không cử động, dùng bùa chú khiến người phải
bỏ tay xuống, dùng bùa chú khiến tai bị điếc, hỏi gương soi, hỏi phù
đồng thiếu nữ, hỏi thiên thần để biết họa phước, thờ mặt trời, thờ đại
địa, phun ra lửa, cầu Siri thần tài.
Còn vị ấy thì tránh xa các tà mạng kể trên.
Trong khi một số Sa-môn, Bà-la-môn, dầu đã dùng các
món ăn do tín thí cúng dường, vẫn còn tự nuôi sống bằng những tà mạng
như: dùng các ảo thuật để được yên ổn, để được che chở khi ở trong nhà,
để dương được thịnh, để làm người liệt dương, để tìm đất tốt làm nhà, để
cầu phước cho nhà mới, lễ rửa miệng, lễ tắm, lễ hy sinh, làm cho mửa,
làm cho xổ, bài tiết các nhơ bẩn về phía trên, bài tiết các nhơ bẩn về
phía dưới, tẩy tịnh trong đầu, thoa dầu trong tai, nhỏ thuốc mắt, cho
thuốc qua lỗ mũi, xức thuốc mắt, thoa dầu cho mắt, chữa bệnh cho mắt,
làm thầy thuốc, mổ xẻ chữa bệnh cho con nít, cho thuốc uống bằng các
loại rễ cây, ngăn ngừa công hiệu của thuốc.
Còn vị ấy thì tránh xa các tà mạng kể trên.
Vị Tỷ-kheo ấy, nhờ đầy đủ giới luật nên không thấy sợ
hãi từ một chỗ nào về phương diện hộ trì giới luật. Như một vị Sát đế lỵ
đã đánh bại kẻ thù, đã hàng phục kẻ thù địch, không còn thấy sợ hãi từ
chỗ nào nữa về phương diện thù địch. Cũng vậy, Tỷ-kheo ấy nhờ đầy đủ
giới luật, nên không thấy sợ hãi từ một chỗ nào về phương diện hộ trì
giới luật. Vị ấy nhờ đầy đủ giới hạnh cao quý, nên hưởng lạc thọ, nội
tâm không vẩn đục.
Như vậy, vị Tỷ-kheo ấy đã đầy đủ giới hạnh.
Hộ Trì Các Căn
Và thế nào là Tỷ-kheo hộ trì các căn? Khi mắt thấy
sắc, Tỷ-kheo không nắm giữ tướng chung, không nắm giữ tướng riêng. Những
nguyên nhân gì, khiến nhãn căn không được chế ngự, khiến tham ái, ưu bi,
các ác-bất thiện pháp khởi lên, Tỷ-kheo tự chế ngự nguyên nhân ấy, hộ
trì nhãn căn, thiệt hành sự hộ trì nhãn căn. Khi tai nghe tiếng... mũi
ngửi hương... thân cảm xúc... ý nhận thức các pháp, vị ấy không nắm giữ
tướng chung, không nắm giữ tướng riêng. Những nguyên nhân gì khiến ý căn
không được chế ngự, khiến tham ái, ưu bi, các ác-bất thiện pháp khởi
lên, Tỷ-kheo chế ngự nguyên nhân ấy, hộ trì ý căn, thiệt hành sự hộ trì
ý căn. Vị ấy, nhờ sự hộ trì cao quý các căn ấy, nên hưởng lạc thọ nội
tâm, không vẩn đục. Như vậy, vị Tỷ-kheo hộ trì các căn.
Chánh Niệm Tỉnh Giác
Và thế nào là Tỷ-kheo chánh niệm tỉnh giác ? Ở đây,
Tỷ-kheo khi đi tới, khi đi lui đều tỉnh giác; khi nhìn thẳng, khi nhìn
quanh đều tỉnh giác; khi co tay, khi duỗi tay đều tỉnh giác; khi mang y
kép, bình bát, thượng y đều tỉnh giác, khi ăn, uống, nhai, nuốt đều tỉnh
giác; khi đi đại tiện, tiểu tiện đều tỉnh giác; khi đi, đứng, ngồi, nằm,
thức, nói, yên lặng đều tỉnh giác. Như vậy, vị Tỷ-kheo chánh niệm tỉnh
giác.
Biết Đủ
Và thế nào là Tỷ-kheo biết đủ? Ở đây Tỷ-kheo bằng lòng
với tấm y để che thân, với đồ ăn khất thực để nuôi bụng, đi tại chỗ nào
cũng mang theo (y và bình bát). Cũng như con chim bay đến chỗ nào cũng
mang theo hai cánh; cũng vậy, vị Tỷ-kheo bằng lòng với tấm y để che
thân, với đồ ăn khất thực để nuôi bụng, đi tại chỗ nào cũng mang theo.
Như vậy, là vị Tỷ-kheo biết đủ.
Từ Bỏ Những Chướng Ngại
Vị ấy, với giới hạnh cao quý này, với sự hộ trì các
căn cao quý này, với chánh niệm tỉnh giác cao quý này, với hạnh biết đủ
cao quý này, lựa một chỗ thanh vắng, tịch mịch, như rừng, gốc cây, khe
núi, hang đá, bãi tha ma, lùm cây, ngoài trời, đống rơm. Sau khi đi khất
thực về và ăn xong, vị ấy ngồi kiết già, lưng thẳng tại chỗ nói trên, và
an trú chánh niệm trước mặt.
Vị ấy từ bỏ tham ái ở đời, sống với tâm thoát ly tham
ái, gột rửa tâm hết tham ái. Từ bỏ sân hận, vị ấy sống với tâm không sân
hận, lòng từ mẫn thương xót tất cả chúng hữu tình, gột rửa tâm hết sân
hận. Từ bỏ hôn trầm, thụy miên, vị ấy sống thoát ly hôn trầm và thụy
miên; với tâm tưởng hướng về ánh sáng, chánh niệm tỉnh giác, gột rửa tâm
hết hôn trầm, thụy miên. Từ bỏ trạo cử hối tiếc, vị ấy sống không trạo
cử, nội tâm trầm lặng, gột rửa tâm hết trạo cử, hối tiếc. Từ bỏ nghi
ngờ, vị ấy sống thoát khỏi nghi ngờ, không phân vân lưỡng lự, gột rửa
tâm hết nghi ngờ đối với thiện pháp.
Như một người mắc nợ, liền làm các nghề nghiệp. Những
nghề này được phát đạt, người ấy không những trả được nợ cũ, còn có tiền
dư để nuôi dưỡng vợ. Người ấy nghĩ: "Ta trước kia mắc nợ nên làm các
nghề nghiệp. Những nghề này được phát đạt, ta không những trả được nợ
cũ, còn có tiền dư để nuôi dưỡng vợ". Người ấy nhờ vậy được sung sướng,
hoan hỷ.
Như một người bị bệnh, đau đớn, trầm trọng, ăn uống
không tiêu, thể lực suy yếu. Sau một thời gian người ấy khỏi bệnh, ăn
uống tiêu thông, thể lực khôi phục. Người ấy nghĩ: "Ta trước kia bị
bệnh, đau đớn trầm trọng, ăn uống không tiêu, thể lực suy yếu. Nay ta
khỏi bệnh, ăn uống tiêu thông, thể thực khôi phục". Người ấy nhờ vậy
được sung sướng hoan hỷ.
Như một người bị nhốt trong ngục. Người ấy sau một
thời gian, được khỏi tù tội, an lạc kiện toàn, tài sản không bị giảm
tổn. Người ấy nghĩ: "Ta trước kia bị nhốt trong ngục, nay ta được khỏi
tù tội, an lạc kiện toàn, tài sản không bị giảm tổn". Người ấy nhờ vậy
được sung sướng hoan hỷ.
Như một người nô lệ, không được tự chủ, lệ thuộc người
khác, không được tự do đi lại. Người ấy, sau một thời gian, thoát khỏi
cảnh nô lệ, được tự chủ, không lệ thuộc người khác, một người được giải
thoát, được tự do đi lại. Người ấy nghĩ: "Ta trước kia bị cảnh nô lệ,
không được tự chủ, lệ thuộc người khác, không được tự do đi lại. Nay ta
thoát cảnh nô lệ, được tự chủ, không lệ thuộc người khác, một người được
giải thoát, được tự do đi lại". Người ấy nhờ vậy được sung sướng hoan
hỷ.
Như một người giàu có, nhiều tài sản, đang đi qua bãi
sa mạc, thiếu lương thực, đầy những nguy hiểm. Người ấy, sau một thời
gian đã đi khỏi sa mạc, đến đầu làng vô sự, yên ổn, không có nguy hiểm.
Người ấy nghĩ: "Ta trước kia giàu có, nhiều tài sản, đi qua bãi sa mạc
thiếu lương thực, đầy những nguy hiểm. Nay ta đã đi qua khỏi bãi sa mạc
ấy, đến đầu làng vô sự, yên ổn, không có nguy hiểm". Người ấy nhờ vậy
được sung sướng hoan hỷ.
Như vậy, Tỷ-kheo tự mình quán năm triền cái chưa xả
ly, như món nợ, như bệnh hoạn, như ngục tù, như cảnh nô lệ, như con
đường sa mạc. Cũng như không mắc nợ, như không bệnh tật, như được khỏi
tù tội, như được tự do, như đất lành yên ổn, Tỷ-kheo quán năm triền cái
khi diệt trừ chúng. Khi quán tự thân đã xả ly năm triền cái ấy, hân hoan
sanh; do hân hoan nên hỷ sanh; do tâm hoan hỷ, thân được khinh an; do
thân khinh an, lạc thọ sanh; do lạc thọ, tâm được định tĩnh.
Bốn Tầng Thiền
Tỷ-kheo ly dục, ly ác pháp, chứng và trú thiền thứ
nhất, một trạng thái hỷ lạc do ly dục sanh, với tầm, với tứ. Tỷ-kheo
thấm nhuần, tẩm ướt, làm cho sung mãn, tràn đầy thân mình với hỷ lạc do
ly dục sanh, không một chỗ nào trên toàn thân không được hỷ lạc do ly
dục sanh ấy thấm nhuần. Như một người hầu tắm lão luyện hay đệ tử người
hầu tắm. Sau khi rắc bột tắm trong thau bằng đồng, liền nhồi bột ấy với
nước, cục bột tắm ấy được thấm nhuần nước ướt, trào trộn với nước ướt,
thấm ướt cả trong lẫn ngoài vời nước, nhưng không chảy thành giọt. Cũng
vậy, Tỷ-kheo thấm nhuần, tẩm ướt, làm cho sung mãn, tràn đầy thân hình
với hỷ lạc do ly dục sanh, không một chỗ nào trên toàn thân không được
hỷ lạc do ly dục sanh ấy thấm nhuần.
Đó là quả thiết thực hiện tại của hạnh Sa-môn, còn vi
diệu, thù thắng hơn những quả của hạnh Sa-môn trước.
Lại nữa, Tỷ-kheo ấy diệt tầm và tứ, chứng và trú thiền
thứ hai, một trạng thái hỷ lạc do định sanh, không tầm không tứ, nội
tĩnh nhất tâm Tỷ-kheo ấy thấm nhuần, tẩm ướt làm cho sung mãn, tràn đầy
thân mình với hỷ lạc do định sanh, không một chỗ nào trên toàn thân
không được hỷ lạc do định sanh ấy thấm nhuần. Ví như một hồ nước, nước
tự trong dâng lên, phương Đông không có lỗ nước chảy ra, phương Tây
không có lỗ nước chảy ra, phương Bắc không có lỗ nước chảy ra, phương
Nam không có lỗ nước chảy ra, và thỉnh thoảng trời lại mưa lớn. Suối
nước mát từ hồ nước ấy phun ra thấm nhuần, tẩm ướt, làm cho sung mãn
tràn đầy hồ nước ấy, với nước mát lạnh, không một chỗ nào của hồ nước ấy
không được nước mát lạnh thấm nhuần. Cũng vậy, Tỷ-kheo thấm nhuần tẩm
ướt, làm cho sung mãn tràn đầy thân mình với hỷ lạc do định sanh, không
một chỗ nào trên toàn thân, không được hỷ lạc do định sanh ấy thấm
nhuần.
Đó là quả thiết thực hiện tại của hạnh Sa-môn, còn vi
diệu, thù thắng hơn những quả của hạnh Sa-môn trước.
Lại nữa, Tỷ-kheo ly hỷ trú xả, chánh niệm tỉnh giác,
thân cảm sự lạc thọ mà các bậc Thánh gọi là "Xả niệm lạc trú", chứng và
an trú thiền thứ ba. Tỷ-kheo thấm nhuần, tẩm ướt, làm cho sung mãn tràn
đầy thân mình với lạc thọ không có hỷ ấy, không một chỗ nào trên toàn
thân, không được lạc thọ không có hỷ ấy thấm nhuần. Như trong hồ sen
xanh, hồ sen hồng, hồ sen trắng, có những sen xanh, sen hồng hay sen
trắng. Những bông sen ấy sanh trong nước, lớn lên trong nước, không vượt
khỏi nước, nuôi sống dưới nước, từ đầu ngọn cho đến gốc rễ đều thấm
nhuần tẩm ướt, đầy tràn thấu suốt bởi nước mát lạnh ấy, không một chỗ
nào của toàn thể sen xanh, sen hồng hay sen trắng không được nước mát
lạnh ấy thấm nhuần. Cũng vậy, Tỷ-kheo thấm nhuần, tẩm ướt, làm cho sung
mãn, tràn đầy thân mình với lạc thọ không có hỷ ấy, không một chỗ nào
trên toàn thân không được lạc thọ không có hỷ ấy thấm nhuần.
Đó là quả thiết thực hiện tại của hạnh Sa-môn, còn vi
diệu, thù thắng hơn những quả của hạnh Sa-môn trước.
Lại nữa, Tỷ-kheo, xả lạc, xả khổ, diệt hỷ ưu đã cảm
thọ trước, chứng và trú vào thiền thứ tư, không khổ, không lạc, xả niệm
thanh tịnh. Tỷ-kheo ấy thấm nhuần toàn thân mình với tâm thuần tịnh
trong sáng, không một chỗ nào trên toàn thân không được tâm thuần tịnh
trong sáng ấy thấm nhuần. Ví như một người ngồi, dùng tấm vải trắng trùm
đầu, không một chỗ nào trên toàn thân không được vải trắng ấy che thấu.
Cũng vậy, Tỷ-kheo thấm nhuần toàn thân mình với tâm thuần tịnh, trong
sáng, không một chỗ nào trên toàn thân không được tâm thuần tịnh trong
sáng ấy thấm nhuần.
Đó là quả thiết thực hiện tại của hạnh Sa-môn, còn vi
diệu, thù thắng hơn những quả của hạnh Sa-môn trước.
Trí Tuệ Sâu Sắc
Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không
phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy, Tỷ-kheo
dẫn tâm, hướng tâm đến chánh trí, chánh kiến. Vị ấy biết: Thân này của
ta là sắc pháp, do bốn đại thành, do cha mẹ sanh, nhờ cơm cháo nuôi
dưỡng, vô thường, biến hoại, phấn toái, đoạn tuyệt, hoại diệt, trong
thân ấy thức ta lại nương tựa và bị trói buộc. Ví như một hòn lưu ly bảo
châu, đẹp đẽ, trong suốt, có tám mặt, khéo dũa, khéo mài, sáng chói,
không uế trược, đầy đủ tất cả mỹ tướng. Và một sợi giây được xâu qua hòn
ngọc ấy, sợi giây màu xanh, màu vàng, màu đỏ, màu trắng hay màu vàng
nhạt. Một người có mắt cầm hòn ngọc ấy trên tay sẽ thấy: Hòn lưu ly bảo
châu này, đẹp đẽ, trong suốt, có tám mặt, khéo dũa, khéo mài, sáng chói,
không uế trược, đầy đủ tất cả mỹ tướng. Và sợi giây này được xâu qua hòn
ngọc ấy, sợi giây màu xanh, màu vàng, màu đỏ, màu trắng hay màu vàng
nhạt. Cũng vậy, với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không
phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy. Tỷ-kheo
dẫn tâm, hướng tâm đến chánh trí, chánh kiến. Vị ấy biết: Thân này của
ta là sắc pháp, do bốn đại thành, do cha mẹ sanh, nhờ cơm cháo nuôi
dưỡng, vô thường, biến hoại, phấn toái, đoạn tuyệt, hoại diệt. Trong
thân ấy thức ta lại nương tựa và bị trói buộc.
Đó là quả thiết thực hiện tại của hạnh Sa-môn, còn vi
diệu, thù thắng hơn những quả của hạnh Sa-môn trước.
Hiện Hóa Một Thân Do Ý Làm Ra
Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không
phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy, Tỷ-kheo
chú tâm, hướng tâm đến sự hóa hiện một thân do ý làm ra. Vị ấy tạo một
thân khác từ nơi thân này, cũng là sắc pháp, do ý làm ra, đầy đủ các chi
tiết lớn nhỏ, không thiếu một căn nào. Ví như mọt người rút một cây lau
ra ngoài vỏ. Người ấy nghĩ: Đây là vỏ, đây là cây lau; vỏ khác, cây lau
khác và cây lau từ vỏ rút ra. Ví như một người rút thanh kiếm từ bao
kiếm; thanh kiếm khác, bao kiếm khác, và thanh kiếm từ nơi bao kiếm rút
ra. Ví như một người lột xác một con rắn. Người ấy nghĩ: Đây là con rắn,
đây là xác rắn, con rắn khác, xác rắn khác, và con rắn từ nơi xác rắn
được lột ra. Cũng vậy, với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm,
không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy,
Tỷ-kheo dẫn tâm, hướng tâm đến sự hiện hóa một thân do ý làm ra. Vị ấy
tạo một thân khác từ nơi thân này, cũng là sắc pháp, do ý tạo thành, đầy
đủ các chi tiết lớn nhỏ, không thiếu một căn nào.
Đó là quả thiết thực hiện tại của hạnh Sa-môn, còn vi
diệu, thù thắng hơn những quả của hạnh Sa-môn trước.
Các Thần Thông
Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không
phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy, Tỷ-kheo
dẫn tâm, hướng tâm đến các thần thông. Vị ấy chứng được các loại thần
thông, một thân hiện ra nhiều thân, nhiều thân hiện ra một thân; hiện
hình, biến hình đi ngang qua vách, qua tường, qua núi như đi ngang hư
không; độn thổ, trồi lên ngang qua đất liền, như ở trong nước; đi trên
nước không chìm như trên đất liền; ngồi kiết già đi trên hư không như
con chim; với bàn tay, chạm và rờ mặt trăng và mặt trời, những vật có
đại oai lực, đại oai thần như vậy; có thể tự thân bay đến cõi Phạm
thiên. Ví như một người thợ gốm khéo tay, hay đệ tử người thợ gốm, với
đất sét khéo nhồi nhuyễn, có thể làm các loại đồ gốm tùy theo sở thích.
Ví như một người thợ ngà khéo tay, hay đệ tử người thợ ngà, với ngà khéo
đẽo dũa có thể làm các loại đồ ngà tùy theo sở thích. Ví như người thợ
vàng khéo tay hay đệ tử người thợ vàng, với vàng khéo tinh nhuyễn có thể
làm cho các loại đồ vàng tùy theo sở thích. Cũng vậy, với tâm định tĩnh,
thuần tịnh, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng,
vững chắc bình thản như vậy, Tỷ-kheo dẫn tâm hướng tâm đến các thần
thông. Vị ấy chứng được các thần thông một thân hiện ra nhiều thân,
nhiều thân hiện ra một thân; hiện hình biến hình, đi ngang qua vách, qua
tường, qua núi, như đi ngang qua hư không; độn thổ trồi lên, ngang qua
đất liền như ở trong nước; đi trên nước không chìm như đi trên đất liền;
ngồi kiết già đi trên hư không như còn chim; với bàn tay chạm và rờ mặt
trời và mặt trăng, những vật có đại oai lực, đại oai thần như vậy; có
thể tự thân bay đến cõi Phạm thiên.
Đó là quả thiết thực hiện tại của hạnh Sa-môn, còn vi
diệu, thù thắng hơn những quả của hạnh Sa-môn trước.
Thiên Nhĩ Thông
Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không
phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy, Tỷ-kheo
dẫn tâm, hướng tâm đến thiên nhĩ thông. Tỷ-kheo với thiên nhĩ thanh tịnh
siêu nhân có thể nghe hai loại tiếng, chư Thiên và Người, xa và gần. Ví
như một người đang đi qua đường, nghe tiếng trống lớn, tiếng trống nhỏ,
tiếng loa, tiếng xập xõa và tiếng kiểng. Người ấy nghĩ: "Đây là tiếng
trống lớn, đây là tiếng trống nhỏ, đây là tiếng loa, tiếng xập xõa,
tiếng kiểng". Cũng vậy, với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm,
không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy,
Tỷ-kheo dẫn tâm, hướng tâm đến thiên nhĩ thông. Tỷ-kheo với thiên nhĩ
thanh tịnh siêu nhân, có thể nghe hai loại tiếng, chư Thiên và Người, xa
và gần.
Đó là quả thiết thực hiện tại của hạnh Sa-môn, còn vi
diệu, thù thắng hơn những quả của hạnh Sa-môn trước.
Tha Tâm Thông
Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không
phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy, Tỷ-kheo
dẫn tâm, hướng tâm đến tha tâm thông. Tỷ-kheo sau khi đi sâu vào tâm của
chúng sanh, của loài người với tâm của mình, vị ấy biết được như sau:
Tâm có tham, biết là tâm có tham. Tâm không có tham, biết là tâm không
có tham. Tâm có sân, biết là tâm có sân. Tâm không có sân, biết là tâm
không có sân. Tâm có si, biết là tâm có si. Tâm không có si, biết là tâm
không có si. Tâm chuyên chú, biết là tâm chuyên chú. Tâm tán loạn, biết
là tâm tán loạn. Đại hành tâm, biết là đại hành tâm. Không phải đại hành
tâm, biết không phải là đại hành tâm. Tâm chưa vô thượng, biết là tâm
chưa vô thượng, Tâm vô thượng, biết là tâm vô thượng. Tâm thiền định,
biết là tâm thiền định. Tâm không thiền định, biết là tâm không thiền
định. Tâm giải thoát, biết là tâm giải thoát. Tâm không giải thoát, biết
là tâm không giải thoát. Ví như một người đàn bà, một người đàn ông, một
thiếu niên trẻ hay một thanh niên ưa trang sức, nhìn mặt của mình trong
tấm gương trong sạch, sáng suốt hay một chậu nước trong. Nếu mặt có tỳ
vết, liền biết mặt có tỳ vết; nếu mặt không có tỳ vết, liền biết mặt
không có tỳ vết. Cũng vậy, với tâm định tĩnh, không cấu nhiễm, không
phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy, Tỷ-kheo
dẫn tâm, hướng tâm đến tha tâm thông. Tỷ-kheo sau khi đi sâu vào tâm của
chúng sanh, của mọi người với tâm của mình, vị ấy biết được như sau: Tâm
có tham, biết tâm có tham. Tâm không có tham, biết tâm không có tham.
Tâm có sân biết tâm có sân. Tâm không có sân, biết tâm không có sân. .
Tâm có si, biết tâm có si. Tâm không có si, biết tâm không có si. Tâm
chuyên chú, biết là tâm chuyên chú. Tâm tán loạn, biết là tâm tán loạn.
Đại hành tâm, biết là đại hành tâm; không phải là đại hành tâm, biết
không phải là đại hành tâm. Tâm chưa vô thượng, biết là tâm chưa vô
thượng. Tâm vô thượng, biết là tâm vô thượng. Tâm thiền định, biết là
tâm thiền định. Tâm không thiền định, biết là tâm không thiền định. Tâm
giải thoát, biết là tâm giải thoát. Tâm không giải thoát biết là tâm
không giải thoát.
Đó là quả thiết thực hiện tại của hạnh Sa-môn, còn vi
diệu, thù thắng hơn những quả của hạnh Sa-môn trước.
Túc Mạng Minh
Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không
phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy, Tỷ-kheo
dẫn tâm, hướng tâm đến túc mạng minh. Vị ấy nhớ đến các đời sống quá
khứ, như một đời, hai đời, ba đời, bốn đời, năm đời, mười đời, hai mươi
đời, ba mươi đời, bốn mươi đời, năm mươi đời, một trăm đời, hai trăm
đời, một ngàn đời, một trăm ngàn đời, nhiều hoại kiếp, nhiều thành kiếp,
nhiều hoại và thành kiếp. Vị ấy nhớ rằng: "Tại chỗ kia ta có tên như thế
này, dòng họ như thế này, giai cấp như thế này, thọ khổ lạc như thế này,
tuổi thọ đến mức như thế này. Sau khi chết tại chỗ kia, ta được sanh ra
tại chỗ nọ. Tại chỗ ấy, ta có tên như thế này, dòng họ như thế này, giai
cấp như thế này, thọ khổ lạc như thế này, tuổi thọ đến mức như thế này.
Sau khi chết tại chỗ nọ, ta được sanh ra ở đây". Như vậy Tỷ-kheo nhớ đến
nhiều đời sống quá khứ cùng với các nét đại cương và các chi tiết. Ví
như một người đi từ làng mình đến làng khác, từ làng ấy đi đến một làng
khác nữa, và từ làng này lại trở về làng của mình. Người ấy nghĩ: "Ta từ
làng của mình đi đến làng kia, nơi đây ta đã đứng như thế này, đã ngồi
như thế này, đã nói như thế này, đã yên lặng như thế này. Từ nơi làng
nọ, ta đã trở về làng của ta". Như vậy, với tâm định tĩnh, thuần tịnh,
không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc,
bình thản như vậy, Tỷ-kheo dẫn tâm, hướng tâm đến túc mạng minh. Vị ấy
nhớ đến các đời sống quá khứ, như một đời, hai đời, ba đời, bốn đời, năm
đời, mười đời, hai mươi đời, ba mươi đời, bốn mươi đời, năm mươi đời,
một trăm đời, hai trăm đời, một ngàn đời, một trăm ngàn đời, nhiều hoại
kiếp, nhiều thành kiếp, nhiều hoại kiếp và thành kiếp. Vị ấy nhớ: "Tại
chỗ kia, ta có tên như thế này, dòng họ như thế này, giai cấp như thế
này, ăn uống như thế này, thọ khổ lạc như thế này, tuổi thọ đến mức như
thế này. Sau khi chết tại chỗ kia, ta được sanh ra chỗ nọ, tại đây, ta
có tên như thế này, dòng họ như thế này, giai cấp như thế này, ăn uống
như thế này, thọ khổ lạc như thế này, tuổi thọ đến mức như thế này. Sau
khi chết tại chỗ nọ, ta được sanh ra ở đây". Như vậy, Tỷ-kheo nhớ đến
nhiều đời sống quá khứ cùng với các nét đại cương và các chi tiết.
Đó là quả thiết thực hiện tại của hạnh Sa-môn, còn vi
diệu, thù thắng hơn những quả của hạnh Sa-môn trước.
Thấy Được Sự Sống Và Chết Của Chúng Sanh
Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không
phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy, Tỷ-kheo
dẫn tâm, hướng tâm đến trí huệ về sanh tử của chúng sanh. Vị ấy với
thiên nhãn thuần tịnh, siêu nhân, thấy sự sống và chết của chúng sanh.
Vị ấy biết rõ rằng, chúng sanh người hạ liệt kẻ cao sang, người đẹp đẽ
kẻ thô xấu, người may mắn kẻ bất hạnh, đều do hạnh nghiệp của chúng:
"Này các Hiền giả, những Tôn giả này làm những điều ác hạnh về thân, lời
và ý, phỉ báng các bậc Thánh, theo tà kiến, tạo các nghiệp theo tà kiến.
Những người này sau khi thân hoại mạng chung, phải sanh vào cõi dữ, ác
thú, đọa xứ, địa ngục. Này các Hiền giả, còn những chúng sanh nào làm
những thiện hạnh về thân, lời và ý, không phỉ báng các bậc Thánh, theo
chánh kiến, tạo các nghiệp theo chánh kiến, những người này, sau khi
thân hoại mạng chung, được sanh lên các thiện thú, cõi trời, trên đời
này. Như vậy vị ấy với thiên nhãn thuần tịnh siêu nhân thấy sự sống chết
của chúng sanh. Vị ấy biết rõ rằng chúng sanh, người hạ liệt kẻ cao
sang, người đẹp đẽ kẻ thô xấu, người may mắn kẻ bất hạnh, đều do hạnh
nghiệp của chúng. Ví như một tòa lầu có thượng đài, giữa ngã tư đường,
một người có mắt đứng trên ấy, sẽ thấy những người đi vào nhà, đi từ nhà
ra, đi qua lại trên đường, ngồi ở giữa ngã tư hay trên đài thượng. Người
ấy nghĩ: "Những người này đi vào nhà, những người này đi từ nhà ra,
những người này đi qua lại trên đường, những người này ngồi giữa ngã tư,
trên đài thượng". Cũng vậy, với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu
nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như
vậy, Tỷ-kheo dẫn tâm, hướng tâm đến trí tuệ về sanh tử của chúng sanh.
Vị ấy với thiên nhãn thuần tịnh, siêu nhân, thấy sự sống và chết của
chúng sanh. Vị ấy biết rõ rằng, chúng sanh người hạ liệt kẻ cao sang,
người đẹp đẽ kẻ thô xấu, người may mắn kẻ bất hạnh, đều do hạnh nghiệp
của chúng: Này các Hiền giả, những chúng sanh này làm những ác hạnh về
thân, lời và ý, phỉ báng các bậc Thánh, theo tà kiến, tạo các nghiệp
theo tà kiến, những người này sau khi thân hoại mạng chung, phải sanh
vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục. Này các Hiền giả, còn những chúng
sanh nào làm các thiện hạnh về thân, lời và ý, không phỉ báng các bậc
Thánh, theo chánh kiến, tạo các nghiệp theo chánh kiến, những người này,
sau khi thân hoại mạng chung, được sanh lên các thiện thú, cõi trời,
trên đời này. Như vậy, với thiên nhãn thuần tịnh, siêu nhân, thấy sự
sống chết của chúng sanh, vị ấy biết rõ rằng chúng sanh, người hạ liệt
kẻ cao sang, người đẹp đẽ kẻ thô xấu, người may mắn kẻ bất hạnh, đều do
hạnh nghiệp của chúng.
Đó là quả thiết thực hiện tại của hạnh Sa-môn, còn vi
diệu, thù thắng hơn những quả của hạnh Sa-môn trước.
Lậu Tận Trí
"Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không
phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy, Tỷ-kheo
dẫn tâm, hướng tâm đến lậu tận trí. Vị ấy biết như thật "đây là khổ",
biết như thật "đây là nguyên nhân của khổ", biết như thật "đây là khổ
diệt", biết như thật "đây là con đường đưa đến khổ diệt", biết như thật
"đây là những lậu hoặc", biết như thật "đây là nguyên nhân của lậu hoặc",
biết như thật "đây là sự diệt trừ các lậu hoặc", biết như thật "đây là
con đường đưa đến sự diệt trừ các lậu hoặc". Nhờ hiểu biết như vậy, nhận
thức như vậy, tâm của vị ấy thoát khỏi dục lậu, thoát khỏi hữu lậu,
thoát khỏi vô minh lậu. Đối với tự thân đã giải thoát như vậy, khởi lên
sự hiểu biết: Ta đã giải thoát. Vị ấy biết: Sanh đã tận, phạm hạnh đã
thành, việc cần làm đã làm; sau đời hiện tại, không có đời sống nào khác
nữa. Ví như tại dãy núi lớn có một hồ nước, thuần tịnh, trong sáng,
không cấu nhiễm. Một người có mắt, đứng trên bờ sẽ thấy con hến, con sò,
những hòn đá, hòn sạn, những đàn cá bơi qua lại hay đứng một chỗ. Vị ấy
nghĩ: "Đây là hồ nước thuận tịnh, trong sáng, không cấu nhiễm. Đây là
những con hến, con sò, những hòn đá, hòn sạn, những đàn các đang bơi qua
lại hay đứng yên một chỗ". Cũng vậy, với tâm định tĩnh, thuần tịnh,
không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến dễ sử dụng, vững chắc, bình
thản như vậy. Tỷ-kheo dẫn tâm, hướng tâm đến lậu tận trí. Vị ấy biết như
thật: "Đây là khổ", biết như thật "đây là nguyên nhân của khổ", biết như
thật "đây là khổ diệt", biết như thật "đây là con đường đưa đến khổ diệt",
biết như thật "đây là những lậu hoặc", biết như thật "đây là nguyên nhân
của lậu hoặc", biết như thật "đây là sự diệt trừ các lậu hoặc", biết như
thật "đây là con đường đưa đến sự diệt trừ các lậu hoặc". Nhờ hiểu biết
như vậy, nhờ nhận thức như vậy, tâm của vị ấy thoát khỏi dục lậu, thoát
khỏi hữu lậu, thoát khỏi vô minh lậu. Đối với tự thân đã giải thoát, vị
ấy biết: Sanh đã tận, phạm hạnh đã thành, những việc cần làm đã làm; sau
đời hiện tại, không có đời sống nào khác nữa.
Này Kevaddha, ba pháp thần thông này, Ta đã tự mình
giác ngộ và tuyên thuyết.
http://www.buddhismtoday.com/viet/kinh/pali/Kinh_Kevaddha.htm