- Moät Nhaø Sö Campuchia
- Vôùi Nhöõng Hoaït Ñoäng Vì Hoøa Bình
- Thích Nguyeân Taïng
Baát cöù ai coù dòp gaëp vaø tieáp xuùc vôùi Hoøa
Thöôïng Taêng Thoáng Campuchia Maha Ghosananda thì coù theå tìm thaáy ñöôïc
an laïc nôi nuï cöôøi hieàn haäu vaø töø aùi toaùt ra töø aùnh maét cuûa
ngaøi. "Toâi ñaõ tha thöù cho hoï", ngaøi noùi veà nhöõng du kích
quaân Khmer Ñoû, nhöõng keû ñaõ töøng gieát haïi caû gia ñình ngaøi, ñem
ñeán nhöõng khoå ñau khoân taû cho nhaân daân Campuchia vaø ngaøi ñaõ ñoïc
laïi lôøi Phaät daïy : "Haän thuø khoâng bao giôø daäp taét ñöôïc
haän thuø, chæ coù tình thöông môùi coù theå loaïi boû ñöôïc haän thuø.
Ñoù laø ñònh luaät töø ngaøn xöa".
Vaø ñoù cuõng laø luaät taéc maø HT Ghosananda ñaõ duøng
ñeå thöông thuyeát vôùi caùc nhaø laõnh tuï Khme Ñoû vaø binh lính cuûa
hoï. "Chuùng ta phaûi coù loøng töø bi vaø trí tueä", ngaøi noùi
"chuùng ta chæ leân aùn haønh ñoäng cuûa hoï chöù chuùng ta khoâng
gheùt hoï. Vôùi tình thöông, chuùng ta seõ thieát laäp ñöôïc neàn hoøa
bình, ngoaøi tình thöông vaø söï tha thöù ra, khoâng coù con ñöôøng naøo
khaùc ñeå choïn".
Trong luùc tieáp chuyeän vôùi chuùng toâi (PV tôø Bangkok
Post), ngaøi keå chuyeän veà Angulimala, moät ngöôøi ñaõ töøng saùt haïi
haøng ngaøn ngöôøi, roài chaët ngoùn tay cuûa naïn nhaân xaâu thaønh voøng
hoa. Sau ñoù oâng ñöôïc Ñöùc Phaät caûm hoùa vaø trôû thaønh moät tu
só. Tuy nhieân, moïi ngöôøi ñeàu bieát ñöôïc quaù khöù toäi loãi cuûa
oâng neân ñaõ neùm ñaù traû thuø khi oâng ñi khaát thöïc vaøo moãi buoåi
saùng. Cuoái cuøng oâng ñaõ cheát nhöng oâng ñaõ ñaéc quaû A-La-Haùn.
"Angulimala coù theå laøm ñöôïc ñieàu ñoù, vì vaäy du
kích quaân Khmer Ñoû cuõng coù theå laøm ñöôïc" HT. Ghosananda noùi.
Gaàn ñaây caùc phöông tieän truyeàn thoâng phaùt ñi caùc lôøi daïy cuûa
Ngaøi ñeå môû ñöôøng cho caùc laõnh tuï Khmer Ñoû vaø binh lính cuûa hoï
sôùm ra ñaàu thuù.
Ngaøy nay, Ngaøi tin chaéc raèng Phaät Giaùo Campuchia seõ mang
laïi söùc soáng, hoøa bình vaø thònh vöôïng cho queâ höông cuûa Ngaøi.
"Hoøa bình chæ hieän höõu khi naøo chuùng ta chaám döùt ñöôïc xung
ñoät vôùi keû thuø". Ngaøi noùi. Hieän nay, coù khoaûng 40.000 tu só vaø
3000 ngoâi chuøa ôû treân khaép caû nöôùc Campuchia. Ñaây laø moät hình
aûnh ñöôïc hoài sinh keå töø cuoäc taøn saùt cuûa Khmer Ñoû (1975-1978),
luùc aáy chuøa thaùp gaàn nhö bò phaù huûy hay söû duïng ñeå laøm nhaø
giam hoaëc nôi ñeå tra taán vaø chæ coøn 3000 tu só soáng soùt trong soá
50.000 vò.
HT. Ghosananda sinh naêm 1929 taïi tænh Takeo, 14 tuoåi xuaát gia
vaø theo hoïc caùc tröôøng Ñaïi hoïc Phaät Giaùo ôû tænh Battambang vaø
Phnom Penh. Sau ñoù ñi du hoïc vaø ñaäu baèng tieán só taïi Ñaïi hoïc
Nalanda, bang Bihar, AÁn Ñoä. Ngaøi töï xem mình laø ñoà ñeä cuûa Hoøa
thöôïng ngöôøi Nhaät Nichidatsu Fujii, vò toå saùng laäp Hoäi Nipponzan
Myohoji, hoaït ñoäng vì hoøa bình theo ñöôøng loái baát baïo ñoäng cuûa
Mahatma Ghandi. Naêm 1965, Ngaøi phaùt nguyeän aån tu 13 naêm taïi moät ngoâi
chuøa trong röøng thuoäc mieàn nam nöôùc Thaùi Lan.
Ñeán naêm 1978, khi ngöôøi tî naïn Campuchia ñoå xoâ sang
Thaùi Lan, ngaøi quyeát ñònh xuoáng nuùi vaø baét ñaàu hoaït ñoäng vì hoøa
bình. Ngaøi phaùt truyeàn ñôn keâu goïi ngöôøi tî naïn phaùt khôûi loøng
töø bi vaø tha thöù cho keû ñaøn aùp. Ngaøi tieán haønh xaây döïng chuøa
ôû khaép caùc traïi tî naïn ôû doïc bieân giôùi Thaùi - Mieân, keå caû
caùc traïi döôùi quyeàn kieåm soaùt cuûa Khmer Ñoû. Ngaøi cuõng toå chöùc
nhöõng khoùa giaûng daïy giaùo lyù cho caùc coäng ñoàng naøy ñeå giuùp hoï
giaûm bôùt söï sôï haõi vaø suy suïp tinh thaàn do chieán tranh gaây ra.
Ngaøi an uûi hoøa bình seõ sôùm ñöôïc thieát laäp bôûi söï giuùp ñôõ
cuûa quaân ñoäi Vieät Nam vaøo naêm 1979.
Naêm 1980, ngaøi thaønh laäp Hoäi Lieân Toân Giaùo taïi
Campuchia vôùi söï giuùp ñôõ cuûa moät Hoäi ñoaøn ôû phöông Taây. Hoäi
naøy ñaõ xaây döïng haøng traêm ngoâi chuøa treân khaép theá giôùi cho
ngöôøi tî naïn Campuchia ôû nöôùc ngoaøi. Hieän nay, ít nhaát coù khoaûng
30 ngoâi töï vieän ôû Myõ vaø Canada. Cuõng trong naêm 1980, Ngaøi ñaõ laøm
coá vaán cho moät toå chöùc kinh teá vaø xaõ hoäi cuûa Lieân Hôïp Quoác
taïi Campuchia, Ngaøi ñaõ ñöa ra nhieàu saùng kieán veà caùc chöông trình
phaùt trieån kinh teá vaø xaõ hoäi giuùp cho ngöôøi daân Campuchia thoaùt
khoûi caûnh ñoùi ngheøo vaø khoå ñau.
Naêm 1992, ngaøi toå chöùc cuoäc ñi boä vì hoøa bình
(Dhammayatra) laàn thöù I, töø bieân giôùi Thaùi Lan veà tôùi Phnom Penh. Ñi
theo Ngaøi laø ngöôøi daân Campuchia trôû veà queâ höông sau 12 naêm tî
naïn. Cuõng trong naêm naøy, Ngaøi ñöôïc vua N. Sihanouk ban taëng danh hieäu
Taêng Thoáng Phaät Giaùo Campuchia. Sau ñoù Ngaøi cuõng nhaän ñöôïc moät
giaûi thöôûng nhaân quyeàn do Hoäi Rafto Na Uy trao taëng.
Naêm 1993, Ngaøi laïi daãn ñaàu haøng traêm ngöôøi ñi boä
laàn thöù II baêng qua caùc tænh bò chieán tranh taøn phaù ôû Campuchia. Naêm
1995, Ngaøi cuõng daãn ñaàu moät phaùi ñoaøn ñi boä hoøa bình qua caùc
nöôùc ôû chaâu AÙ ñeå vaän ñoäng cho hoøa bình theá giôùi, (phaùi
ñoaøn naøy ñeán Vieät Nam vaøo ñaàu thaùng 6-1995).
Ngaøy nay, Ngaøi raát noåi tieáng veà caùc cuoäc Dhammayatra
haøng naêm. "Cuoäc ñi boä hoøa bình cuûa chuùng toâi baét ñaàu töø
hoâm nay vaø moãi ngaøy", Ngaøi noùi, "moãi böôùc ñi laø moät
lôøi caàu nguyeän, moät söï maëc nieäm vaø baét theâm moät chieác
caàu". Naêm nay, Ngaøi seõ höôùng daãn moät ñoaøn ñi boä qua caùc tænh
Takeo, Kampot vaø Kompong Som, ñoaøn seõ baét ñaàu vaøo ngaøy muøng 10 thaùng
5.
HT. Ghosananda raát laïc quan veà töông lai cuûa Campuchia :
"Campuchia ñaõ quaù meät moûi vôùi chieán tranh, coù khoå ñau chuùng ta
môùi thaáy ñöôïc aùnh saùng cuûa Chaùnh phaùp ". Naêm nay (1996) Ngaøi
ñöôïc ñeà cöû trao giaûi Nobel Hoøa bình laàn thöù hai (laàn thöù I naêm
1994 do Thöôïng Nghò Só Myõ C. Pell ñeà xuaát).
"Laàn ñaàu Yasser Arafat ñaõ thaéng" Ngaøi noùi
vôùi moät nuï cöôøi hieàn haäu. Khi hoûi "Ngaøi caûm thaáy theá naøo
khi nghe tin mình ñöôïc ñeà cöû nhaän giaûi laàn thöù hai naøy?".
Ngaøi cöôøi vaø noùi : "Khoâng coù gì".