- SƠ LƯỢC VỀ SỰ PHÁT
TRIỂN CỦA GIÁO DỤC PHẬT GIÁO ÐÀI LOAN
I/ CÁC GIAI ÐOẠN PHÁT
TRIỂN CHÍNH CỦA PHẬT GIÁO ÐÀI LOAN:
Phật giáo Ðài Loan phát triển qua
bốn giai đoạn sau:
1/ THỜI KỲ PHẬT GIÁO ÐƯỢC
TRUYỀN ÐẾN ÐÀI LOAN:
Sự tín ngưỡng Phật giáo tại
Ðài Loan bắt nguồn từ những di dân hai tỉnh Phúc Kiến và Quảng Ðông
vào thời Minh – Thanh. Nhưng vào thời kỳ đầu này Phật giáo chỉ chú trọng
đến việc cầu phước, tiêu tai, sự tu tập chủ yếu là của các cá
nhân đơn lẻ, chứ chưa có những hoạt động mang tính Tăng đoàn ở qui
mô lớn.
2/ THỜI KỲ NHẬT HÓA PHẬT
GIÁO:
Sau điều ước Mã Quan, người Nhật
xâm chiếm và thống trị Ðài Loan, từ đó những hoạt động của tự viện
Phật giáo Ðài Loan đã thể hiện rõ nét hiện tượng Nhật Bản hóa Phật
giáo Ðài Loan.
3/ THỜI KỲ CHÁNH HIỂN PHẬT
GIÁO:
Năm Dân Quốc 34 (1949) Ðài Loan
quang phục (trở về lại với Trung Hoa). Các cao tăng từ Ðại Lục đến
Ðài Loan hoằng hóa, những vị này dựa trên tinh thần tùng lâm và qui phạm
truyền thống để trùng kiến Giới pháp và chế độ tăng lữ Phật giáo
Trung Quốc, Giáo pháp Phật Ðà bắt đầu chánh hiển ở Ðài Loan.
4/ THỜI KỲ HOẰNG DƯƠNG PHẬT
GIÁO:
Hai mươi, ba mươi năm gần đây
các tông môn Phật giáo Ðài Loan không ngừng được thành lập, biểu hiện
của thời kỳ hưng thạnh với xu hướng hòa nhập vào xã hội, Phổ tế
dân gian, lấy mục tiêu tạo phước nhân quần, tịnh hóa quốc độ làm
tông chỉ hoằng pháp của Phật giáo Ðài Loan.
Nguyên nhân chủ yếu thúc đẩy sự
hưng thạnh của Phật giáo Ðài Loan ngoài công đức của các cao tăng từ
Ðại Lục sang Ðài Loan hoằng hóa ra, một động lực quyết định khác
là giới Phật giáo thành lập Phật học viện các cấp, thúc đẩy nền giáo
dục Phật giáo làm nền tảng vững chắc cho sự hưng thạnh của Phật giáo
Ðài Loan. Phật giáo ở Ðài Loan phổ cập và đi sâu vào mọi tầng lớp
trong xã hội làm cho Phật giáo và thời đại kết hợp thành một khối như
hiện nay là nhờ vai trò quan trọng của việc phát triển ngành giáo dục
trong giới Phật giáo, thành lập Phật học viện đào tạo Tăng tài và
truyền bá giáo lý Phật giáo.
II/ ÐẶC ÐIỂM CỦA
GIÁO DỤC PHẬT GIÁO ÐÀI LOAN:
Từ thời Dân Quốc (sau năm 1949) giới
Phật giáo đã không ngừng thành lập các cơ cấu tổ chức giáo dục với
những bước đột phá vượt ngoài phương pháp giáo dục truyền thống
tùng lâm trước đây, hấp thụ những đặc sắc của chế độ giáo dục
hiện đại. Khi thời cơ chín mùi, có sự hậu thuẫn của Nhà nước, các
Phật học viện được thành lập kết hợp lối giáo dục hiện đại với
giáo dục truyền thống Tùng Lâm hình thành nên đặc trưng lớn của nền
giáo dục Phật giáo hiện đại.
III/ HÌNH THÁI CỦA CÁC PHẬT
HỌC VIỆN Ở ÐÀI LOAN:
Phật học viện là cơ cấu giáo dục
nội bộ của Phật giáo, với mục tiêu chủ yếu là đào luyện nhân tài
hoằng pháp và nâng cao trình độ giáo dục Phật giáo cho quần chúng tín
đồ. Tính đến cuối năm 1995 (tài liệu mà người viết có được) Ðài
Loan có hơn 30 Phật học viện. Trong số hơn ba mươi Phật học viện này,
có thể phân thành hai loại: một là cao cấp Phật học viện (gọi tắt
là Phật học viện) thu nhận những vị có trình độ tốt nghiệp phổ thông
trung học (lớp mười hai) hay trình độ tương đương; một loại nữa là
Phật học Nghiên cứu sở thu nhận những vị đã tốt nghiệp cao cấp Phật
học viện hay bằng Cao đẳng, Ðại học... Về nghiên cứu sở có loại
thì độc lập, có một số khác là cơ cấu phụ thuộc của các Phật học
viện. Có thể đơn cử một số như sau:
1/ Với danh xưng là "Phật học viện" như
Phật học viện Phước Nghiêm của ngài Aán Thuận; Phật học viện Viên
Quang của Pháp sư Như Ngộ.
2/ Với danh xưng là "Học viện" như Học
viện Tam Tạng Phật giáo Trung Quốc của ngài Bạch Thánh.
3/ Với danh xưng là "Học viện Phật
giáo" như Học viện Phật giáo Ðông Phương của ngài Tinh Vân, Học viện
Phật giáo Trung Hoa của Pháp sư Thánh Aán.
4/ Với danh xưng là "Học viện chuyên
Tông" như Học viện chuyên Tông Hoa Nghiêm của Pháp sư Thành Nhất.
5/ Với danh xưng là "Viện nghiên cứu"
như Viện nghiên cứu Phật giáo Trung Quốc của ngài Tinh Vân.
6/ Với danh xưng là "Nghiên cứu sở" như
Nghiên cứu sở Phật giáo Hoa phạm của Ni sư Hiểu Vân, Nghiên cứu sở Phật
học Trung Hoa của ngài Thánh Nghiêm, Nghiên cứu sở Phật học Viên Quang của
Pháp sư Như Ngộ, Nghiên cứu sở văn hóa Phật giáo Pháp Quang của Ni sư
Như Học.
IV/ THỜI GIAN THÀNH LẬP
CỦA MỘT SỐ PHẬT HỌC VIỆN TẠI ÐÀI LOAN:
+ Năm 1946 Pháp sư Từ Hàn nhận lời thỉnh mời
của Pháp sư Diệu Quả – sáng lập Phật học viện Ðài Loan tại chùa
Viên Quang ở Trung Lịch.
+ Năm 1947 Pháp sư Chứng Quang thành lập Phật học
viện Diên Bình; Pháp sư Bân Tông mở lớp Nghiên cứu cao cấp Phật học.
+ Năm 1949 Pháp sư Bân Tông thành lập viện
Nghiên cứu Phật học Nam Thiên Ðài tại chùa Pháp Nguyên.
+ Năm 1950 Pháp sư Ð?i Tỉnh chùa Tuyết Bảo ở
Phụng Hóa nhận lời mời của Pháp sư Vô Thượng chùa Linh Aån ở Tân
Trúc thành lập Phật học viện Linh Aån.
+ Năm 1957 ngài Bạch Thánh nhậm chức Viện trưởng
Học viện Tam Tạng Phật giáo Trung Quốc.
+ Năm 1962 Pháp sư Thánh Aán thành lập Phật học
viện Từ Minh ở Ðài Trung.
+ Năm 1964 Pháp sư Hiền Ð?n thành lập Phật học
viện Giới Quang; Viện học thuật Trung Hoa thành lập Nghiên cứu sở Phật
học.
+ Năm 1965 ngài Ngộ Minh thành lập Phật học viện
Hải Minh; ngài Tinh Vân thành lập Phật học viện Thọ Sơn; Cư sĩ Chu Bang
Ðạo thành lập Nghiên cứu sở Phật học.
+ Năm 1967 Pháp sư Tịnh Tâm thành lập Phật học
viện Tịnh Giác; Viện học thuật Trung Hoa thành lập nghiên cứu sở văn hóa
Phật giáo.
+ Năm 1969 ngài Aán Thuận thành lập Phật học
viện Phước Nghiêm.
+ Năm 1974 chùa Vạn Phật ở Ðài Trung thành lập
Học viện Phật giáo Trung Hoa.
+ Năm 1975 Pháp sư Nam Hanh, Pháp sư Thành Nhất
thành lập Học viện chuyên Tông Hoa Nghiêm.
+ Năm 1978 Ni sư Hiểu Vân thành lập Vườn Phật
học Liên Hoa; ngài Thánh Nghiêm được mời đảm nhận chức Sở truởng
nghiên cứu sở Phật học viện học thuật Trung Hoa của Học viện văn hóa
Trung Quốc (nay là trường Ðại học Văn Hóa).
+ Năm 1981 Pháp sư Như Ngộ thành lập Phật học
viện Viên Quang.
+ Năm 1983 Cư sĩ Chung Truyền Y làm hội trưởng
hội Phước Ðiền Công Ðức của Hoa Nghiêm Liên Xã; Pháp sư Từ Dung nhậm
chức Viện trưởng Phật học viện Nữ Tử Ðài Bắc.
+ Năm 1985 ngài Thánh Nghiêm thành lập Nghiên cứu
sở Phật học Trung Hoa tại Hội quán Văn Hóa Phật giáo Trung Hoa.
+ Năm 1987 thành lập Nghiên cứu sở Phật học
Viên Quang.
+ Năm 1989 Ni sư Như Học thành lập Nghiên cứu sở
văn hóa Phật giáo Pháp Quang.
+ Năm 1995 Pháp sư Huệ Không thành lập Viện thiền
họcTừ Quang và Nghiên cứu sở Phật học Từ Quang tại Ðài Trung.
V/ ÐẶC ÐIỂM CHUNG CỦA
CÁC PHẬT HỌC VIỆN ÐÀI LOAN:
1/ Tất cả các Phật học viện ở Ðài Loan đều
do các chùa hay hội đoàn tự đứng ra thành lập và là cơ cấu giáo dục
trực thuộc chùa hay hội đoàn Phật giáo đó.
2/ Thường các Phật học viện ở Ðài Loan với
qui mô rất nhỏ, các Nghiên cứu sở mỗi khóa chỉ thu nhận hai mươi học
viên, các Cao cấp Phật học viện thường mỗi khóa chỉ chiêu sinh năm
mươi học viên. Thời gian tuyển sinh ở mỗi Phật học viện không đồng
nhất, có nơi mỗi năm tuyển sinh một lần, có nơi khóa trước tốt nghiệp
rồi mới tuyển sinh khóa sau. Thời gian đào tạo cũng khác nhau, có nơi hai
hay ba năm, cũng có nơi đến bốn năm.
3/ Các Phật học viện thường chiêu sinh cả Tu
sĩ lẫn Cư sĩ cung cấp chỗ ăn ở, có học bổng và trợ cấp (tùy đối
tượng).
4/ Tất cả văn bằng tốt nghiệp của các Phật
học viện ở Ðài Loan đều không được Bộ Giáo dục thừa nhận (chỉ
là bằng nội bộ).
Ngoài các đặc điểm trên về mục tiêu và phương
pháp đào tạo các Phật học viện ở Ðài Loan còn có các đặc điểm
sau:
1/ Là nơi đào tạo nhân tài và bồi dưỡng về
phương pháp nghiên cứu học thuật Phật học.
2/ Ngoài nhiệm vụ bồi dưỡng nhân tài về Hoằng
pháp ra, còn là nơi cung cấp cho giới Phật giáo nguồn nhân lực đa nguyên
hóa về mọi phương diện, mọi lãnh vực như: học giả, các nhà giáo dục,
các nhà hoạt động văn hóa...
3/ Về chương trình giảng dạy bao gồm: đa kinh
điển, đa ngôn ngữ như: Phạn văn, Pali văn, Tạng văn, Anh văn, Nhật ngữ...,
các phương pháp nghiên cứu khoa học và học thuật.
4/ Về đội ngũ giảng dạy ngoài các Pháp sư,
Giảng sư trong Phật giáo ra còn mời các giáo sư nổi tiếng trên mọi
lãnh vực khoahọc và các học giả có tiếng tăm đồng tham gia giảng dạy.
Vì nguồn tư liệu có hạn, chủ yếu
tham khảo từ Ðài Loan Phật học viện chí và sơ khảo về lịch sử Phật
giáo Ðài Loan, nên người viết chỉ có thể đưa ra được một cái nhìn
còn rất sơ lược về sự phát triển của giáo dục Phật giáo Ðài Loan.
Với tâm nguyện của một du học tăng ở Ðài Loan, người viết cũng muốn
cung cấp phần nào vào cái nhìn sơ bộ làm nền tảng cho những Tăng Ni
sinh Việt Nam hiện đang và sẽ chuẩn bị sang Ðài Loan du học. Mong là sẽ
giúp được một chút gì cho quí vị trong chặng đường du học của mình
sắp tới...
http://www.buddhismtoday.com/viet/pgtg/pgdailoan.htm