- Lại có thêm một bản
dịch
- tiếng Pháp về Kinh
Pháp Hoa
- Thích Nguyên Tạng
Tháng chín vừa qua, Nhà xuất bản Fayard, thủ đô Paris,Pháp
quốc, đã cho ấn hành bộ Kinh Pháp Hoa (Le Sutra Du Lotus).Đây là bộ Kinh
Pháp Hoa (KPH) bằng tiếng Pháp thứ hai được giáo sư người Pháp Jean -
Noel Robert chuyển ngữ từ bộ KPH chữ Hán của ngài Tam Tạng Pháp Sư Cưu
Ma La Thập. Mặc dù, vào năm 1840, nhà ngôn ngữ học người Pháp Eugène
Burnouf đã phiên dịch Kinh Diệu Pháp Liên Hoa (Le Lotus De La Bonne Loi/The Lotus
of the Good Law) này ra tiếng Pháp từ bản Kinh Sankrit được tìm thấy ở
Tây Tạng.Tuy nhiên, bản dịch đầu tiên đó không được phổ biến vì lối
văn cổ khó đọc, nên hành giả Pháp Hoa phần đông tại Pháp khó lòng lĩnh
hội được ý nghĩa của Kinh.
Đứng trên tinh thần
đó, GS Jean Noel Robert (hiện là hiệu trưởng một Trường Cao Đẳng. Trước
đây, từng là tác giả quyển sách "Giáo lý của tông phái Thiên Thai
Nhật Bản vào đầu thế kỷ thứ 19" (Les Doctrines de I’ecole Japonaise
Tendai au début du IXe siècle) đã phát tâm chuyển ngữ bộ kinh này ra một loại
tiếng Pháp hiện đại để đáp ứng nhu cầu trên.Tạp chí PG Dharma World
(Nhật Bản) đã phỏng vấn dịch giả bộ KPH mới này để tìm hiểu về
công tác dịch thuật của ông.
Ông
biết Phật giáo khi nào và điều gì khiến cho ông làm công tác nghiên cứu
và dịch thuật kinh điển PG ?
- Tôi biết PG từ lúc còn
là sinh viên đại học. Nhờ người thầy của tôi, giáo sư Bernard Frank
(1927-1996) mà tôi để tâm đến việc học ngoại ngữ và nghiên cứu kinh
điển PG. Trong thời gian đó tôi đọc được quyển sách "Con mắt
thứ ba" (The Third Eyes) của Lobrang Rampa, một tăng sĩ nổi tiếng PG
Tây Tạng. Cuốn sách nói rõ chi tiết về cách khai mở con mắt thứ ba, con
mắt trí tuệ , giúp cho hành giả thấy rõ được túc nghiệp quá khứ
và vị lai. Từ lúc ấy, trở đi tôi muốn đọc và muốn biết rõ về
giáo lý của Đạo Phật càng sớm càng tốt. Như là một thanh niên,tôi bị
quyến rũ bởi ngôn ngữ và muốn học nhiều thứ tiếng khác nhau trong
cùng một lúc. Tuy nhiên, giờ đây tôi khuyên học trò của tôi nên học
chuyên sâu vào một ngôn ngữ nào đó mà mình có kế hoạch nghiên cứu sau
này. Để biết thực sự một ngôn ngữ, điều chính yếu là biết rõ nền
văn hóa của ngôn ngữ đó. Điều này buộc tôi nghĩ rằng hai hay ba ngôn
ngữ là tối đa để một người có thể học và thực sự hiểu rõ về
chúng. Từ đó tôi bắt đầu học tiếng Trung Hoa và Nhật Bản, đồng thời,
ôi cũng nghiên cứu giáo lý của tông phái Thiên Thai Nhật Bản. Và trong
quá trình nghiên cứu ,tôi nhận ra rằng KPH là một bộ kinh giá trị của
PG Đại Thừa. Cho nên tôi quyết định bắt tay thực hiện công việc
phiên dịch bộ kinh này ra Pháp ngữ để đem lại sự lợi lạc cho dân
chúng Pháp.
* Bây giờ cảm
giác của ông như thế nào khi bản dịch Kinh Pháp Hoa đã hoàn thành?
- Khi tôi bắt đầu dịch
bài kệ đầu tiên của Kinh, tôi có cảm giác rất sung sướng từ công việc
này và điều đó làm cho tôi có cảm giác rằng mình đã từng thâm nhập
vào thế giới của Pháp Hoa. Bước đầu tôi dịch nhiều phần khác nhau,
sau đó tôi mới tập hợp lại. Tuy nhiên, tôi luôn luôn cảm thấy có một
cái gì đó không bằng lòng, và tôi nghĩ rằng tôi phải giải quyết toàn
bộ bản dịch vào một ngày nào đó. Giờ đây, tôi có cảm thấy rất hạnh
phúc là tôi đã hoàn thành bản dịch mà tôi có thể được đánh giá cao
là một bản dịch chính xác và gần gũi với lời Phật dạy. Tôi cũng chú
ý đến lối văn tao nhã chữ Hán của Ngài Cưu Ma La Thập và cố gắng
chuyển ngữ làm sao cho khớp với âm vận của bản kinh gốc.
* Ông đặc biệt
quan tâm đến điều gì khi hoàn tất xong bản dịch Kinh Pháp Hoa ?
- Người Pháp rất ghét sự
sao chép. Như những học sinh, chúng ta được dạy rằng không được lập
đi lập lại những từ giống nhau trong một đoạn văn. Trong khi đó, nhiều
từ giống nhau lại xuất hiện thường xuyên trong KPH đã tạo ra một số
vấn đề cho tôi. Cố nhiên, tôi đã chuyển ngữ những đoạn giống nhau
như vậy theo lối cũ, nhưng tôi cố gắng tránh dùng những từ trùng lập
trong những đoạn trên. Tôi đặc biệt quan tâm đến lối dùng từ bình
dân trong tiếng Pháp để cho người đọc dễ dàng lĩnh hội được ý nghĩa
của Kinh. Tôi nghĩ rằng mọi người đều có thể đọc và hiểu được
Kinh Pháp Hoa mà trước đó người đọc không hẳn là những nhà nghiên cứu
Phật Học.
* Xin ông cho biết
ý nghĩa về lần in ấn bộ Kinh Pháp Hoa này được chuyển ngữ từ tiếng
Trung Hoa của Ngài Cưu Ma La Thập ?
- Bản dịch Kinh Pháp Hoa bằng
tiếng Sankrit của ông Burnouf là một tác phẩm có giá trị hàn lâm, nhưng
vì một số lượng lớn từ ngữ chuyên môn và phức tạp khiến cho việc
đọc và học khó hiểu cho những ai chưa có kiến thức về Phật Học. Có
nhiều học trò và bạn bè của tôi ở Pháp tu theo Kinh Pháp Hoa, họ muốn
hiểu sâu sắc về tinh nghĩa của KPH, nhưng đã gặp khó khăn về mặt ngôn
ngữ. Vì thế, điều này đã thúc giục tôi phải thực hiện cho kỳ được
một bản dịch KPH trong tiếng Pháp hiện đại hoàn hảo để đáp ứng lại
nhu cầu trên. Tôi cho rằng, ý nghĩa quan trọng nhất đối với tôi trong lần
in ấn này là mong muốn của tôi đã được mãn nguyện thông qua việc
hoàn thành bản dịch của tôi.
Ý nghĩa thứ hai là về mặt văn hóa,
tôi biết rằng đây có thể là lần đầu tiên người Pháp tiếp xúc với
một bộ kinh mà phần lớn người châu Á tụng đọc một cách rộng rãi
và có sự ảnh hưởng rất sâu đậm trong đời sống tinh thần ở nơi đó.
Ý nghĩa cuối cùng, tôi cho rằng cũng là một điều thú vị, bởi vì phần
lớn dân chúng Pháp điều học và tu theo Phật Giáo Tây Tạng mọi người
chỉ biết rõ về hình thức cũng như nội dung về một Phật Giáo Tây Tạng
mà thôi. Tôi rất sung sướng để nói rằng dịch phẩm KPH này sẽ cho
phép mọi người biết rõ rằng có một thế giới Phật Giáo khác rất
phong phú ngoài Phật Giáo Tây Tạng.
* Xin chân
thành cảm ơn ông
Theo tạp chí DHARMA WORLD, tháng 11 & 12 năm 1997
http://www.buddhismtoday.com/viet/pgtg/sukien/005-phaphoa2.htm