- Các tượng Phật vô
thường:
- Người Phật tử nên
im lặng?
- Bản tin Đạo Phật Ngày Nay
- Thích Nhật Từ chuyển ngữ
Cộng đồng Phật giáo thế giới
đã phân hoá trong phản ứng đối với sự mất mát bất hạnh của các tượng
Phật quý giá nhất thế giới tại Afghanistan, do chủ nghĩa cực đoan tôn
giáo một cách nhẫn tâm của chính quyền Taliban hủy diệt gần đây. Các
lãnh tụ Hồi giáo cực đoan (Taliban) đã gán cho các tượng Phật là
"các thần tượng sai lầm" và đi ngược lại tinh thần của Hồi
giáo, do đó cần phải hủy diệt bằng xe tăng, đại bác và tên lửa,
trong số đó có hai tượng Phật đứng cao nhất thế giới tại tỉnh
Bamiyan.
Trong khi cả thế giới bị sốc
trước hành động huỷ diệt của Taliban, cộng đồng Phật giáo dường
như phân hoá về phản ứng trước sự kiện trong bối cảnh của lời Phật
dạy về nguyên lý "vô thường" và "từ bi." Kết quả là,
nhiều phản ứng và giải thích khác nhau về lời Phật dạy đã thể hiện
qua lời trần tình của họ.
"Đạo Phật Ngày Nay" mở một
chuyên mục "Sổ lưu niệm về tình trạng Taliban phá huỷ các tượng
Phật ở Afghanistan" vào ngày 8-3-2001 vừa qua, để ghi nhận phản ứng
của Phật tử cũng như cộng đồng thế giới về sự kiện bất hạnh của
lịch sử.
Sổ lưu niệm đặc biệt này nhằm
ghi chép phản ứng của Phật tử và thế giới đương khi cuộc tranh luận
về quan điểm đang diễn ra trong giới Phật giáo: các tượng Phật là
vô thường, người Phật tử có nên phản ứng hay im lặng trước vấn đề?
Độc giả Đạo Phật Ngày Nay trong và ngoài nước đã hưởng ứng rất nồng
nhiệt. Sau đây là vài phản ứng và giải thích tiêu biểu của độc giả
khắp nơi trên thế giới.
Người Phật tử tu tập theo truyền
thống Thiền, đứng trên nền tảng của học thuyết vô thường, cho rằng
cộng đồng Phật giáo không nên chấp mắc vào các tượng Phật, bởi vì
các sự vật hữu vi vốn là vô thường. Họ cầu nguyện sự hoà bình và
an thịnh đến với mọi người ngay cả chính quyền Taliban. Nhưng cảm xúc
đau xót và giận giữ thường tình đối với hành động của Taliban trở
thành phổ quát hơn giữa cộng đồng Phật giáo quần chúng cũng như giới
bình dân khác.
Shousie Hanayama ở New Jersey đề nghị
hãy quên đi sự bất hạnh này, thay vào đó là vận dụng sự kiện này để
phổ biến Phật pháp. Ông viết: "Thực là bất hạnh, các tượng Phật
ở Afghanistan do bàn tay của con người phá hủy. Nhưng mọi thứ là vô thường,
thế nên tốt nhất chúng ta hãy từ bỏ sự chấp trước về các tượng
Phật ở Afghanistan. Dĩ nhiên, đây là thảm kịch đối với người con Phật.
Du sao đi nữa, một trong các lý do của thảm kịch tuỳ thuộc vào chúng
ta. Tốt nhất chúng ta nên truyền bá thông điệp của đức Phật khắp thế
giới."
Một người Phật tử khác đề nghị
chúng ta nên suy tư về lời Phật dạy trong giờ phút này: "tâm vốn
thanh tịnh và chiếu sáng, nhưng ngoại cảnh đã làm ô nhiễm tâm, tư tưởng,
ảnh hưởng của các căn và các quan năng cảm giác. Lời di huấn của đức
Phật để lại cho chúng ta là "này các đồ đệ hãy ghi nhớ lời ta dạy,
các pháp hữu vi là vô thường; hãy tinh tấn tu tập."
Jivananda Ong, ở Malaysia, cũng quan sát
phương diện vô thường của các tượng Phật và mọi sự vật hiện tượng:
"các pháp hữu vi là vô thường. Các tượng Phật sẽ phải bị hũy hoại
do bàn tay của con người hay quy luật thời gian của thiên nhiên. Chúng ta
không nên quá buồn khổ về việc này. Bởi vì đó là chuyện thông thường.
Sớm hay muộn gì, các tượng Phật cũng bị hủy hoại thôi. Các pháp hành
là vô thường kia mà."
Dù sao đi nữa, Trần Nguyên Như phàn
nàn rằng học thuyết vô thường của đức Phật đã bị giải thích sai
thành "sự đoạn diệt." Ông đã lý giải học thuyết trên từ
góc độ chính chắn hơn: "tôi hoàn toàn không đồng ý với những Phật
tử cho rằng các tượng Phật chỉ đơn thuần là "gạch đá" và lại
càng không đồng ý khi ai giải thích rằng việc phá hủy các tượng Phật
chỉ là hành động đập đá cho nát ra cát bụi. Mặc dù đức Phật tuyên
bố rằng Ngài chỉ là Bậc đạo sư và không đồng ý cho chúng ta tôn thờ
Ngài như thượng đế, không có gì sai lầm khi chúng ta tạc đúc hình tượng
Ngài cũng như tôn thờ Ngài như biểu tượng của sự giác ngộ. Điều tôi
lo ngại là một số Phật tử đã giải thích sai học thuyết vô thường
thành sự đoạn diệt. Khi đức Phật dạy tất cả các sự vật hiện tượng
là vô thường, hẳn Ngài không dụng ý rằng chúng ta nên hủy hoại thân
thể và tài sản của mình, cũng như không nên nhờ người khác làm điều
đó. Ngài chỉ đơn thuần dạy chúng ta rằng mọi sự vật đều thay đổi
hay sẽ chuyển hoá. Trong các tình huống bất hạnh hay khổ đau, chúng ta
không nên phản ứng bạo động và thiếu trí tuệ. Điều mà chúng ta cần
làm là nỗ lực hết mình (khác với thụ động và thờ ơ) để cải tạo
sự việc và tình huống theo chiều hướng tích cực. Người Phật tử nên
dừng lối giải thích sai lệch học thuyết vô thường của Phật thành
"thuyết đoạn diệt" dù là tự đoạn diệt hay tha đoạn diệt.
Như là con đường trung đạo, giáo pháp của Phật nổi tiếng như là con
đường thánh vượt lên trên hai cực đoan chủ trương thường kiến luận
và đoạn diệt luận."
Trần Nguyên Như còn kêu gọi người
Phật tử nên thể hiện tinh thần dũng cảm, năng động, sẵn sàng vì
công lý với một tình thương rộng lớn: "Tôi đề nghị người Phật
tử nên hành động tích cực hơn nữa trong từ bi để chống lại các
hành động cực đoan của bất khoan nhượng tôn giáo, đặc biệt là đối
với đạo Phật trong tương lai. Bằng không, tôi e rằng các di tích văn hoá
Phật giáo sẽ bị tiêu diệt đi bất cứ lúc nào, tương tự như trường
hợp bị phá hủy của đại học Na-lan-đà và các Phật tích khác tại Ấn
Độ. Đừng trở thành kẻ quan sát thầm lặng trước cảnh tượng các tượng
Phật bị phá hủy. Người ta không nên làm điều gì có hại hay bất công
đối với người khác, nhưng đồng thời cũng không nên để người khác
hảm hại và gây bất công cho mình. Một lần nữa, tôi chân thành kêu gọi
các Phật tử nên thể hiện sự dũng cảm, nỗ lực chân chánh trong việc
bảo vệ văn hoá và di sản Phật giáo. Hãy phản ứng bằng trí tuệ và
tình thương."
Đại đức Thích Nhật Từ nhìn sự
kiện bất hạnh trên là "đen tối nhất" trong đầu thiên kỷ mới
của lịch sử thế giới và là thảm hoạ lớn nhất sau trận động đất
chết người tại Gujarat vào 26-1-2001, đã cướp đi mạng sống của hàng
trăm ngàn người. Đại đức khuyên rằng: "Người Phật tử không nên
phản ứng một cách bạo động, cũng không nên gây tạo sự thù hận để
chống lại chính quyền quân phiệt Taliban đầy vô minh. Bởi lẽ, khi đem
thù hận để giải quyết thù hận, người Phật tử đã trở thành không
khác với chính quyền Taliban. Chúng ta cần phải hành động để mang lại
hoà bình thế giới và an lạc cho cuộc đời."
Cũng có Phật tử như Toh Tin
Lam ở Singapore nghĩ rằng hành động nghiêm khắc và cụ thể sẽ là bài học
tốt cho chính quyền Taliban, hơn là chỉ đơn thuần bày tỏ cảm giác bất
đồng hay ghét bỏ hành động phá hủy của họ: "tôi hy vọng rằng người
Phật tử cần phải có các hành động thực tiễn hơn để ngăn chặn các
hành động phá hủy di sản văn hóa của Phật giáo trong tương lai. Đừng
chỉ đơn thuần cầu nguyện và hy vọng họ sẽ chuyển hoá tốt đẹp
hơn! Các nước và tổ chức Phật giáo trên thế giới nên ngưng các viện
trợ cho giới lãnh đạo Hồi giáo Taliban. Hãy ngưng mọi quan hệ ngoại
giao với họ. Hãy ngưng các nguồn liên thương và các phương tiện du lịch
với Taliban. Và hãy cầu nguyện để cứu thoát họ khỏi địa ngục vô
gián!"
Bên cạnh giới trí thức và học
đường, cảm giác quần chúng trong cộng đồng Phật giáo và thế giới về
sự kiện phá hủy trên, thuộc loại các phản ứng trộn lẫn giận dữ, bực
tức, nuối tiếc và thương xót.
"Đó là sự nhục nhã, đê hèn
và là hành động xấu hỗ nhất mà tôi đã từng biết đến từ trước
đến giờ," Dhananjaya Bandara viết từ Colombo. Phan Nhi trong nỗi buồn và
phản ứng mạnh mẽ đã viết từ Hoa Kỳ, "Tôi thật sự sốc khi nhận
được tin chính quyền Taliban đã phá hủy các tượng Phật ở Afghanistan.
Tôi cho rằng chính quyền Taliban không phải là con người, mà chỉ là dạng
khác của súc vật (thậm chí còn tồi hơn nữa); họ có đầu mà không có
trí óc. Đó là những điều tồn đọng trong tâm trí tôi. Hãy cho tôi biết
tôi có thể làm được gì để chặn đứng họ khỏi thực hiện các việc
ngu muội."
Sư cô Như Nguyệt đang tu học tại
Đài Loan cho rằng không thể có biện hộ tôn giáo nằm sau hành động phá
hủy tượng Phật của Taliban: "Mục đích tối hậu của tôn giáo là
mang lại tình thương đến với nhân loại. Người theo tôn giáo không nên
phỉ báng hay dạy mọi người bạo động trong xã hội. Hành động phá hủy
tượng Phật của chính quyền Taliban là hành động bạo hành, phi nhân và
phi đạo đức."
Hồi giáo không dạy tín đồ gây
thù hận, Bianca Vermeij ở Amsterdam nói, "không thể ngăn chặn Hồi giáo
hay người Hồi giáo khỏi phá hủy các tượng Phật. Đó là sự mất mát
lớn lao của thế giới. Nếu đức Phật hay tượng Phật không có một ý
nghĩa gì đối với dân chúng ở Afghanistan, tại sao không cho phép chuyển dời
các tượng đến các nước khác [như một số nước Phật giáo đã đề
nghị, TNT chú]. Nếu đấng Allah là người trí tuệ (tôi cho rằng ngài là
bậc trí) thì Allah đã không bao giờ phá hủy bất kỳ điều gì, cái gì,
sự vật gì có giá trị lớn đối với người khác, trong khi chúng không
có giá trị đối với chính quyền Taliban. Tôi cho rằng đây là hành động
thù hận trong khi đấng Allah chẳng dạy người Hồi giáo gieo thù hận. Dĩ
nhiên, tất cả mọi sự vật là vô thường, nhưng hãy để chúng trôi đi
với dòng thời gian của chúng!"
Lên án hành động phá hủy tượng
Phật, Chân Từ Bi đã kêu gọi chính quyền quân phiệt Taliban hãy quán chiếu
lại hành động sai lầm của họ và ăn năn cải hối để rữa sạch bàn
tay đẫm máu: "Người Phật tử chúng tôi cảm thấy buồn khi biết rằng
hai tượng Phật đứng cao nhất thế giới đã bị bàn tay đẫm máu của
chính quyền Taliban phá hủy đi. Thử hỏi cái gì sẽ còn lại nếu chính
quyền Taliban sống thiếu hiểu biết, tình thương mà chỉ chứa đầy nghi
ngờ và thù hận đối với di sản văn hoá của tôn giáo khác? Chúng tôi cực
lực lên án hành động phá hủy di sản văn hoá Phật giáo nói riêng thế
giới nói chung. Xin các vị hãy rữa và ngừng lại đôi bàn tay hủy hoại
và đẫm máu! Thế giới sẽ mãi ghi nhớ các vị..."
Cho rằng văn hoá và tôn giáo Phật
tương thích với mọi thời đại, tiến sĩ Manohar Lal Sharma ở Ấn Độ đã
chất vấn cái dũng của chính quyền Taliban khi chính quyền này đã phá hủy
các tượng Phật: "người dũng cảm sẽ không bao giờ khinh khi hay khủng
bố người khác. Như sự kiện hiển nhiên, không ai có quyền phá hủy di sản
văn hoá, tôn giáo và tâm linh của người khác. Người có suy tư đúng đắn
sẽ không thể tán đồng hành vi và nghĩa cử của những kẻ đã gây ra
hay thực hiện sự bất khoan nhượng tôn giáo. Sự đập phá và hủy hoại
di sản văn hoá không thể làm sán lạn con người, tín ngưỡng hay tôn
giáo. Người có đức dũng không bao giờ hành xử như vậy. Triết lý Phật
giáo có giá trị và mãi tương thích với các thời đại và do đó không
thể xoá sạch văn hoá Phật giáo đột biến như vậy được."
Đối với Toan Vũ ở Texas, hành động
của Taliban gợi nhớ lại các hành động tàn bạo và ác độc trong quá khứ:
"Hành động man rợ của chính quyền Taliban làm tôi chợt nhớ đến thời
trung cổ của lịch sử Ấn Độ, những quân xâm lăng dưới danh nghĩa của
Hồi giáo đã giết hàng triệu người Phật tử và Ấn Độ giáo, phá hủy
tất cả các chùa chiền, tự viện, tượng thờ của Phật giáo và Ấn Độ
giáo. Chúng ta nên lưu ý rằng các tôn giáo độc thần cực đoan đe dọa
hoà bình của thế giới."
Adelaide, ở Úc, mong mỏi giới Phật
tử nên cầu nguyện cho những kẻ xấu đã phá hủy các tượng Phật,
"Thật đau buồn khi biết tin chính quyền Taliban phá hủy các tượng Phật
ở Afghanistan nhưng người Phật tử luôn tin rằng đức Phật thật sự ngự
trị trong tâm của mọi người. Kẻ gây nghiệp xấu ác sẽ phải gánh chịu
quả xấu ác. Theo tinh thần Phật giáo, người Phật tử nên cầu nguyện
cho những kẻ phá hủy [tượng Phật] để họ chuyển hoá được nghiệp xấu
thành nghiệp thiện."
Zoran, ở Croatia, đút kết một
cách sáng suốt sự giải thích về học thuyết vô thường và từ bi của
mình như sau: "tất cả các sự vật hiện tượng hữu vi là vô thường.
Các tượng Phật cũng không ngoài quy luật vô thường đó. Chúng ta ai cũng
biết rõ điều này. Mặc dù vậy không có nghĩa rằng chúng ta phải thụ
động cầu an. Bằng không hành động phá hủy tượng Phật và những việc
tương tự sẽ tái diễn ở tương lai. Chúng ta có thể chặn đứng được
chủ nghĩa man rợ, bởi vì chủ nghĩa man rợ cũng vô thường. Cần phải làm
cho chủ nghĩa man rợ trở nên "vô thường hơn" các tượng Phật."
Ba?n tin ba(`ng
VIQR
- Ca'c tu+o+.ng Pha^.t vo^
thu+o+`ng:
- Ngu+o+`i Pha^.t tu+? ne^n
im la(.ng?
- Thi'ch Nha^.t Tu+` chuye^?n ngu+~
Co^.ng ddo^`ng Pha^.t gia'o the^'
gio+'i dda~ pha^n hoa' trong pha?n u+'ng ddo^'i vo+'i su+. ma^'t ma't ba^'t ha.nh cu?a
ca'c tu+o+.ng Pha^.t quy' gia' nha^'t the^' gio+'i ta.i Afghanistan, do chu? nghi~a cu+.c
ddoan to^n gia'o mo^.t ca'ch nha^~n ta^m cu?a chi'nh quye^`n Taliban hu?y die^.t ga^`n
dda^y. Ca'c la~nh tu. Ho^`i gia'o cu+.c ddoan (Taliban) dda~ ga'n cho ca'c tu+o+.ng Pha^.t
la` "ca'c tha^`n tu+o+.ng sai la^`m" va` ddi ngu+o+.c la.i tinh tha^`n cu?a
Ho^`i gia'o, do ddo' ca^`n pha?i hu?y die^.t ba(`ng xe ta(ng, dda.i ba'c va` te^n lu+?a,
trong so^' ddo' co' hai tu+o+.ng Pha^.t ddu+'ng cao nha^'t the^' gio+'i ta.i ti?nh
Bamiya\n.
Trong khi ca? the^' gio+'i bi. so^'c
tru+o+'c ha`nh ddo^.ng huy? die^.t cu?a Taliban, co^.ng ddo^`ng Pha^.t gia'o du+o+`ng nhu+
pha^n hoa' ve^` pha?n u+'ng tru+o+'c su+. kie^.n trong bo^'i ca?nh cu?a lo+`i Pha^.t da.y
ve^` nguye^n ly' "vo^ thu+o+`ng" va` "tu+` bi." Ke^'t qua? la`,
nhie^`u pha?n u+'ng va` gia?i thi'ch kha'c nhau ve^` lo+`i Pha^.t da.y dda~ the^? hie^.n
qua lo+`i tra^`n ti`nh cu?a ho..
DDa.o Pha^.t Nga`y Nay" mo+? mo^.t
chuye^n mu.c "So^? lu+u nie^.m ve^` ti`nh tra.ng Taliban pha' huy? ca'c tu+o+.ng
Pha^.t o+? Afghanistan" va`o nga`y 8-3-2001 vu+`a qua, dde^? ghi nha^.n pha?n u+'ng
cu?a Pha^.t tu+? cu~ng nhu+ co^.ng ddo^`ng the^' gio+'i ve^` su+. kie^.n ba^'t ha.nh cu?a
li.ch su+?.
So^? lu+u nie^.m dda(.c bie^.t na`y nha(`m
ghi che'p pha?n u+'ng cu?a Pha^.t tu+? va` the^' gio+'i ddu+o+ng khi cuo^.c tranh lua^.n
ve^` quan ddie^?m ddang die^~n ra trong gio+'i Pha^.t gia'o: ca'c tu+o+.ng Pha^.t la`
vo^ thu+o+`ng, ngu+o+`i Pha^.t tu+? co' ne^n pha?n u+'ng hay im la(.ng tru+o+'c va^'n
dde^`? DDo^.c gia? DDa.o Pha^.t Nga`y Nay trong va` ngoa`i nu+o+'c dda~ hu+o+?ng u+'ng
ra^'t no^`ng nhie^.t. Sau dda^y la` va`i pha?n u+'ng va` gia?i thi'ch tie^u bie^?u cu?a
ddo^.c gia? kha('p no+i tre^n the^' gio+'i.
Ngu+o+`i Pha^.t tu+? tu ta^.p theo
truye^`n tho^'ng Thie^`n, ddu+'ng tre^n ne^`n ta?ng cu?a ho.c thuye^'t vo^ thu+o+`ng, cho
ra(`ng co^.ng ddo^`ng Pha^.t gia'o kho^ng ne^n cha^'p ma('c va`o ca'c tu+o+.ng Pha^.t,
bo+?i vi` ca'c su+. va^.t hu+~u vi vo^'n la` vo^ thu+o+`ng. Ho. ca^`u nguye^.n su+. hoa`
bi`nh va` an thi.nh dde^'n vo+'i mo.i ngu+o+`i ngay ca? chi'nh quye^`n Taliba\n. Nhu+ng
ca?m xu'c ddau xo't va` gia^.n giu+~ thu+o+`ng ti`nh ddo^'i vo+'i ha`nh ddo^.ng cu?a
Taliban tro+? tha`nh pho^? qua't ho+n giu+~a co^.ng ddo^`ng Pha^.t gia'o qua^`n chu'ng
cu~ng nhu+ gio+'i bi`nh da^n kha'c.
Shousie Hanayama o+? New Jersey dde^`
nghi. ha~y que^n ddi su+. ba^'t ha.nh na`y, thay va`o ddo' la` va^.n du.ng su+. kie^.n
na`y dde^? pho^? bie^'n Pha^.t pha'p. O^ng vie^'t: "Thu+.c la` ba^'t ha.nh, ca'c
tu+o+.ng Pha^.t o+? Afghanistan do ba`n tay cu?a con ngu+o+`i pha' hu?y. Nhu+ng mo.i thu+'
la` vo^ thu+o+`ng, the^' ne^n to^'t nha^'t chu'ng ta ha~y tu+` bo? su+. cha^'p tru+o+'c
ve^` ca'c tu+o+.ng Pha^.t o+? Afghanista\n. Di~ nhie^n, dda^y la` tha?m ki.ch ddo^'i vo+'i
ngu+o+`i con Pha^.t. Du sao ddi nu+~a, mo^.t trong ca'c ly' do cu?a tha?m ki.ch tuy`
thuo^.c va`o chu'ng ta. To^'t nha^'t chu'ng ta ne^n truye^`n ba' tho^ng ddie^.p cu?a
ddu+'c Pha^.t kha('p the^' gio+'i."
Mo^.t ngu+o+`i Pha^.t tu+? kha'c dde^`
nghi. chu'ng ta ne^n suy tu+ ve^` lo+`i Pha^.t da.y trong gio+` phu't na`y: "ta^m
vo^'n thanh ti.nh va` chie^'u sa'ng, nhu+ng ngoa.i ca?nh dda~ la`m o^ nhie^~m ta^m, tu+
tu+o+?ng, a?nh hu+o+?ng cu?a ca'c ca(n va` ca'c quan na(ng ca?m gia'c. Lo+`i di hua^'n
cu?a ddu+'c Pha^.t dde^? la.i cho chu'ng ta la` "na`y ca'c ddo^` dde^. ha~y ghi nho+'
lo+`i ta da.y, ca'c pha'p hu+~u vi la` vo^ thu+o+`ng; ha~y tinh ta^'n tu ta^.p."
Jivananda Ong, o+? Malaysia, cu~ng quan
sa't phu+o+ng die^.n vo^ thu+o+`ng cu?a ca'c tu+o+.ng Pha^.t va` mo.i su+. va^.t hie^.n
tu+o+.ng: "ca'c pha'p hu+~u vi la` vo^ thu+o+`ng. Ca'c tu+o+.ng Pha^.t se~ pha?i bi.
hu~y hoa.i do ba`n tay cu?a con ngu+o+`i hay quy lua^.t tho+`i gian cu?a thie^n nhie^n.
Chu'ng ta kho^ng ne^n qua' buo^`n kho^? ve^` vie^.c na`y. Bo+?i vi` ddo' la` chuye^.n
tho^ng thu+o+`ng. So+'m hay muo^.n gi`, ca'c tu+o+.ng Pha^.t cu~ng bi. hu?y hoa.i tho^i.
Ca'c pha'p ha`nh la` vo^ thu+o+`ng kia ma`."
Du` sao ddi nu+~a, Tra^`n Nguye^n Nhu+
pha`n na`n ra(`ng ho.c thuye^'t vo^ thu+o+`ng cu?a ddu+'c Pha^.t dda~ bi. gia?i thi'ch sai
tha`nh "su+. ddoa.n die^.t." O^ng dda~ ly' gia?i ho.c thuye^'t tre^n tu+` go'c
ddo^. chi'nh cha('n ho+n: "to^i hoa`n toa`n kho^ng ddo^`ng y' vo+'i nhu+~ng Pha^.t
tu+? cho ra(`ng ca'c tu+o+.ng Pha^.t chi? ddo+n thua^`n la` "ga.ch dda'" va`
la.i ca`ng kho^ng ddo^`ng y' khi ai gia?i thi'ch ra(`ng vie^.c pha' hu?y ca'c tu+o+.ng
Pha^.t chi? la` ha`nh ddo^.ng dda^.p dda' cho na't ra ca't bu.i. Ma(.c du` ddu+'c Pha^.t
tuye^n bo^' ra(`ng Nga`i chi? la` Ba^.c dda.o su+ va` kho^ng ddo^`ng y' cho chu'ng ta to^n
tho+` Nga`i nhu+ thu+o+.ng dde^', kho^ng co' gi` sai la^`m khi chu'ng ta ta.c ddu'c hi`nh
tu+o+.ng Nga`i cu~ng nhu+ to^n tho+` Nga`i nhu+ bie^?u tu+o+.ng cu?a su+. gia'c ngo^..
DDie^`u to^i lo nga.i la` mo^.t so^' Pha^.t tu+? dda~ gia?i thi'ch sai ho.c thuye^'t vo^
thu+o+`ng tha`nh su+. ddoa.n die^.t. Khi ddu+'c Pha^.t da.y ta^'t ca? ca'c su+. va^.t
hie^.n tu+o+.ng la` vo^ thu+o+`ng, ha(?n Nga`i kho^ng du.ng y' ra(`ng chu'ng ta ne^n hu?y
hoa.i tha^n the^? va` ta`i sa?n cu?a mi`nh, cu~ng nhu+ kho^ng ne^n nho+` ngu+o+`i kha'c
la`m ddie^`u ddo'. Nga`i chi? ddo+n thua^`n da.y chu'ng ta ra(`ng mo.i su+. va^.t dde^`u
thay ddo^?i hay se~ chuye^?n hoa'. Trong ca'c ti`nh huo^'ng ba^'t ha.nh hay kho^? ddau,
chu'ng ta kho^ng ne^n pha?n u+'ng ba.o ddo^.ng va` thie^'u tri' tue^.. DDie^`u ma` chu'ng
ta ca^`n la`m la` no^~ lu+.c he^'t mi`nh (kha'c vo+'i thu. ddo^.ng va` tho+` o+) dde^?
ca?i ta.o su+. vie^.c va` ti`nh huo^'ng theo chie^`u hu+o+'ng ti'ch cu+.c. Ngu+o+`i Pha^.t
tu+? ne^n du+`ng lo^'i gia?i thi'ch sai le^.ch ho.c thuye^'t vo^ thu+o+`ng cu?a Pha^.t
tha`nh "thuye^'t ddoa.n die^.t" du` la` tu+. ddoa.n die^.t hay tha ddoa.n
die^.t. Nhu+ la` con ddu+o+`ng trung dda.o, gia'o pha'p cu?a Pha^.t no^?i tie^'ng nhu+ la`
con ddu+o+`ng tha'nh vu+o+.t le^n tre^n hai cu+.c ddoan chu? tru+o+ng thu+o+`ng kie^'n
lua^.n va` ddoa.n die^.t lua^.n."
Tra^`n Nguye^n Nhu+ co`n ke^u go.i
ngu+o+`i Pha^.t tu+? ne^n the^? hie^.n tinh tha^`n du~ng ca?m, na(ng ddo^.ng, sa(~n sa`ng
vi` co^ng ly' vo+'i mo^.t ti`nh thu+o+ng ro^.ng lo+'n: "To^i dde^` nghi. ngu+o+`i
Pha^.t tu+? ne^n ha`nh ddo^.ng ti'ch cu+.c ho+n nu+~a trong tu+` bi dde^? cho^'ng la.i
ca'c ha`nh ddo^.ng cu+.c ddoan cu?a ba^'t khoan nhu+o+.ng to^n gia'o, dda(.c bie^.t la`
ddo^'i vo+'i dda.o Pha^.t trong tu+o+ng la\i. Ba(`ng kho^ng, to^i e ra(`ng ca'c di ti'ch
va(n hoa' Pha^.t gia'o se~ bi. tie^u die^.t ddi ba^'t cu+' lu'c na`o, tu+o+ng tu+. nhu+
tru+o+`ng ho+.p bi. pha' hu?y cu?a dda.i ho.c Na-lan-dda` va` ca'c Pha^.t ti'ch kha'c ta.i
A^'n DDo^.. DDu+`ng tro+? tha`nh ke? quan sa't tha^`m la(.ng tru+o+'c ca?nh tu+o+.ng ca'c
tu+o+.ng Pha^.t bi. pha' hu?y. Ngu+o+`i ta kho^ng ne^n la`m ddie^`u gi` co' ha.i hay ba^'t
co^ng ddo^'i vo+'i ngu+o+`i kha'c, nhu+ng ddo^`ng tho+`i cu~ng kho^ng ne^n dde^? ngu+o+`i
kha'c ha?m ha.i va` ga^y ba^'t co^ng cho mi`nh. Mo^.t la^`n nu+~a, to^i cha^n tha`nh ke^u
go.i ca'c Pha^.t tu+? ne^n the^? hie^.n su+. du~ng ca?m, no^~ lu+.c cha^n cha'nh trong
vie^.c ba?o ve^. va(n hoa' va` di sa?n Pha^.t gia'o. Ha~y pha?n u+'ng ba(`ng tri' tue^.
va` ti`nh thu+o+ng."
DDa.i ddu+'c Thi'ch Nha^.t Tu+` nhi`n su+.
kie^.n ba^'t ha.nh tre^n la` "dden to^'i nha^'t" trong dda^`u thie^n ky? mo+'i
cu?a li.ch su+? the^' gio+'i va` la` tha?m hoa. lo+'n nha^'t sau tra^.n ddo^.ng dda^'t
che^'t ngu+o+`i ta.i Gujarat va`o 26-1-2001, dda~ cu+o+'p ddi ma.ng so^'ng cu?a ha`ng
tra(m nga`n ngu+o+`i. DDa.i ddu+'c khuye^n ra(`ng: "Ngu+o+`i Pha^.t tu+? kho^ng ne^n
pha?n u+'ng mo^.t ca'ch ba.o ddo^.ng, cu~ng kho^ng ne^n ga^y ta.o su+. thu` ha^.n dde^?
cho^'ng la.i chi'nh quye^`n qua^n phie^.t Taliban dda^`y vo^ minh. Bo+?i le~, khi ddem
thu` ha^.n dde^? gia?i quye^'t thu` ha^.n, ngu+o+`i Pha^.t tu+? dda~ tro+? tha`nh kho^ng
kha'c vo+'i chi'nh quye^`n Taliba\n. Chu'ng ta ca^`n pha?i ha`nh ddo^.ng dde^? mang la.i
hoa` bi`nh the^' gio+'i va` an la.c cho cuo^.c ddo+`i."
Cu~ng co' Pha^.t tu+? nhu+ Toh Tin
Lam o+? Singapore nghi~ ra(`ng ha`nh ddo^.ng nghie^m kha('c va` cu. the^? se~ la` ba`i
ho.c to^'t cho chi'nh quye^`n Taliban, ho+n la` chi? ddo+n thua^`n ba`y to? ca?m gia'c
ba^'t ddo^`ng hay ghe't bo? ha`nh ddo^.ng pha' hu?y cu?a ho.: "to^i hy vo.ng ra(`ng
ngu+o+`i Pha^.t tu+? ca^`n pha?i co' ca'c ha`nh ddo^.ng thu+.c tie^~n ho+n dde^? nga(n
cha(.n ca'c ha`nh ddo^.ng pha' hu?y di sa?n va(n ho'a cu?a Pha^.t gia'o trong tu+o+ng
la\i. DDu+`ng chi? ddo+n thua^`n ca^`u nguye^.n va` hy vo.ng ho. se~ chuye^?n hoa' to^'t
dde.p ho+n! Ca'c nu+o+'c va` to^? chu+'c Pha^.t gia'o tre^n the^' gio+'i ne^n ngu+ng ca'c
vie^.n tro+. cho gio+'i la~nh dda.o Ho^`i gia'o Taliba\n. Ha~y ngu+ng mo.i quan he^.
ngoa.i giao vo+'i ho.. Ha~y ngu+ng ca'c nguo^`n lie^n thu+o+ng va` ca'c phu+o+ng tie^.n du
li.ch vo+'i Taliba\n. Va` ha~y ca^`u nguye^.n dde^? cu+'u thoa't ho. kho?i ddi.a ngu.c vo^
gia'n!"
Be^n ca.nh gio+'i tri' thu+'c va` ho.c
ddu+o+`ng, ca?m gia'c qua^`n chu'ng trong co^.ng ddo^`ng Pha^.t gia'o va` the^' gio+'i
ve^` su+. kie^.n pha' hu?y tre^n, thuo^.c loa.i ca'c pha?n u+'ng tro^.n la^~n gia^.n du+~,
bu+.c tu+'c, nuo^'i tie^'c va` thu+o+ng xo't.
Ddo' la` su+. nhu.c nha~, dde^ he`n va`
la` ha`nh ddo^.ng xa^'u ho^~ nha^'t ma` to^i dda~ tu+`ng bie^'t dde^'n tu+` tru+o+'c
dde^'n gio+`," Dhananjaya Bandara vie^'t tu+` Colombo. Phan Nhi trong no^~i buo^`n
va` pha?n u+'ng ma.nh me~ dda~ vie^'t tu+` Hoa Ky`, "To^i tha^.t su+. so^'c khi
nha^.n ddu+o+.c tin chi'nh quye^`n Taliban dda~ pha' hu?y ca'c tu+o+.ng Pha^.t o+?
Afghanista\n. To^i cho ra(`ng chi'nh quye^`n Taliban kho^ng pha?i la` con ngu+o+`i, ma`
chi? la` da.ng kha'c cu?a su'c va^.t (tha^.m chi' co`n to^`i ho+n nu+~a); ho. co' dda^`u
ma` kho^ng co' tri' o'c. DDo' la` nhu+~ng ddie^`u to^`n ddo.ng trong ta^m tri' to^i. Ha~y
cho to^i bie^'t to^i co' the^? la`m ddu+o+.c gi` dde^? cha(.n ddu+'ng ho. kho?i thu+.c
hie^.n ca'c vie^.c ngu muo^.i."
Su+ co^ Nhu+ Nguye^.t ddang tu ho.c ta.i
DDa`i Loan cho ra(`ng kho^ng the^? co' bie^.n ho^. to^n gia'o na(`m sau ha`nh ddo^.ng pha'
hu?y tu+o+.ng Pha^.t cu?a Taliban: "Mu.c ddi'ch to^'i ha^.u cu?a to^n gia'o la` mang
la.i ti`nh thu+o+ng dde^'n vo+'i nha^n loa.i. Ngu+o+`i theo to^n gia'o kho^ng ne^n phi?
ba'ng hay da.y mo.i ngu+o+`i ba.o ddo^.ng trong xa~ ho^.i. Ha`nh ddo^.ng pha' hu?y
tu+o+.ng Pha^.t cu?a chi'nh quye^`n Taliban la` ha`nh ddo^.ng ba.o ha`nh, phi nha^n va`
phi dda.o ddu+'c."
Ho^`i gia'o kho^ng da.y ti'n ddo^` ga^y
thu` ha^.n, Bianca Vermeij o+? Amsterdam no'i, "kho^ng the^? nga(n cha(.n Ho^`i gia'o
hay ngu+o+`i Ho^`i gia'o kho?i pha' hu?y ca'c tu+o+.ng Pha^.t. DDo' la` su+. ma^'t ma't
lo+'n lao cu?a the^' gio+'i. Ne^'u ddu+'c Pha^.t hay tu+o+.ng Pha^.t kho^ng co' mo^.t y'
nghi~a gi` ddo^'i vo+'i da^n chu'ng o+? Afghanistan, ta.i sao kho^ng cho phe'p chuye^?n
do+`i ca'c tu+o+.ng dde^'n ca'c nu+o+'c kha'c [nhu+ mo^.t so^' nu+o+'c Pha^.t gia'o dda~
dde^` nghi., TNT chu']. Ne^'u dda^'ng Allah la` ngu+o+`i tri' tue^. (to^i cho ra(`ng nga`i
la` ba^.c tri') thi` Allah dda~ kho^ng bao gio+` pha' hu?y ba^'t ky` ddie^`u gi`, ca'i
gi`, su+. va^.t gi` co' gia' tri. lo+'n ddo^'i vo+'i ngu+o+`i kha'c, trong khi chu'ng
kho^ng co' gia' tri. ddo^'i vo+'i chi'nh quye^`n Taliba\n. To^i cho ra(`ng dda^y la` ha`nh
ddo^.ng thu` ha^.n trong khi dda^'ng Allah cha(?ng da.y ngu+o+`i Ho^`i gia'o gieo thu`
ha^.n. Di~ nhie^n, ta^'t ca? mo.i su+. va^.t la` vo^ thu+o+`ng, nhu+ng ha~y dde^? chu'ng
tro^i ddi vo+'i do`ng tho+`i gian cu?a chu'ng!"
Le^n a'n ha`nh ddo^.ng pha' hu?y tu+o+.ng
Pha^.t, Cha^n Tu+` Bi dda~ ke^u go.i chi'nh quye^`n qua^n phie^.t Taliban ha~y qua'n
chie^'u la.i ha`nh ddo^.ng sai la^`m cu?a ho. va` a(n na(n ca?i ho^'i dde^? ru+~a sa.ch
ba`n tay dda^~m ma'u: "Ngu+o+`i Pha^.t tu+? chu'ng to^i ca?m tha^'y buo^`n khi bie^'t
ra(`ng hai tu+o+.ng Pha^.t ddu+'ng cao nha^'t the^' gio+'i dda~ bi. ba`n tay dda^~m ma'u
cu?a chi'nh quye^`n Taliban pha' hu?y ddi. Thu+? ho?i ca'i gi` se~ co`n la.i ne^'u chi'nh
quye^`n Taliban so^'ng thie^'u hie^?u bie^'t, ti`nh thu+o+ng ma` chi? chu+'a dda^`y nghi
ngo+` va` thu` ha^.n ddo^'i vo+'i di sa?n va(n hoa' cu?a to^n gia'o kha'c? Chu'ng to^i
cu+.c lu+.c le^n a'n ha`nh ddo^.ng pha' hu?y di sa?n va(n hoa' Pha^.t gia'o no'i rie^ng
the^' gio+'i no'i chung. Xin ca'c vi. ha~y ru+~a va` ngu+`ng la.i ddo^i ba`n tay hu?y
hoa.i va` dda^~m ma'u! The^' gio+'i se~ ma~i ghi nho+' ca'c vi...."
Cho ra(`ng va(n hoa' va` to^n gia'o Pha^.t
tu+o+ng thi'ch vo+'i mo.i tho+`i dda.i, tie^'n si~ Manohar Lal Sharma o+? A^'n DDo^. dda~
cha^'t va^'n ca'i du~ng cu?a chi'nh quye^`n Taliban khi chi'nh quye^`n na`y dda~ pha' hu?y
ca'c tu+o+.ng Pha^.t: "ngu+o+`i du~ng ca?m se~ kho^ng bao gio+` khinh khi hay khu?ng
bo^' ngu+o+`i kha'c. Nhu+ su+. kie^.n hie^?n nhie^n, kho^ng ai co' quye^`n pha' hu?y di
sa?n va(n hoa', to^n gia'o va` ta^m linh cu?a ngu+o+`i kha'c. Ngu+o+`i co' suy tu+ ddu'ng
dda('n se~ kho^ng the^? ta'n ddo^`ng ha`nh vi va` nghi~a cu+? cu?a nhu+~ng ke? dda~ ga^y
ra hay thu+.c hie^.n su+. ba^'t khoan nhu+o+.ng to^n gia'o. Su+. dda^.p pha' va` hu?y
hoa.i di sa?n va(n hoa' kho^ng the^? la`m sa'n la.n con ngu+o+`i, ti'n ngu+o+~ng hay to^n
gia'o. Ngu+o+`i co' ddu+'c du~ng kho^ng bao gio+` ha`nh xu+? nhu+ va^.y. Trie^'t ly'
Pha^.t gia'o co' gia' tri. va` ma~i tu+o+ng thi'ch vo+'i ca'c tho+`i dda.i va` do ddo'
kho^ng the^? xoa' sa.ch va(n hoa' Pha^.t gia'o ddo^.t bie^'n nhu+ va^.y ddu+o+.c."
DDo^'i vo+'i Toan Vu~ o+? Texas, ha`nh
ddo^.ng cu?a Taliban go+.i nho+' la.i ca'c ha`nh ddo^.ng ta`n ba.o va` a'c ddo^.c trong
qua' khu+': "Ha`nh ddo^.ng man ro+. cu?a chi'nh quye^`n Taliban la`m to^i cho+.t
nho+' dde^'n tho+`i trung co^? cu?a li.ch su+? A^'n DDo^., nhu+~ng qua^n xa^m la(ng
du+o+'i danh nghi~a cu?a Ho^`i gia'o dda~ gie^'t ha`ng trie^.u ngu+o+`i Pha^.t tu+? va`
A^'n DDo^. gia'o, pha' hu?y ta^'t ca? ca'c chu`a chie^`n, tu+. vie^.n, tu+o+.ng tho+` cu?a
Pha^.t gia'o va` A^'n DDo^. gia'o. Chu'ng ta ne^n lu+u y' ra(`ng ca'c to^n gia'o ddo^.c
tha^`n cu+.c ddoan dde do.a hoa` bi`nh cu?a the^' gio+'i."
Adelaide, o+? U'c, mong mo?i gio+'i Pha^.t
tu+? ne^n ca^`u nguye^.n cho nhu+~ng ke? xa^'u dda~ pha' hu?y ca'c tu+o+.ng Pha^.t,
"Tha^.t ddau buo^`n khi bie^'t tin chi'nh quye^`n Taliban pha' hu?y ca'c tu+o+.ng
Pha^.t o+? Afghanistan nhu+ng ngu+o+`i Pha^.t tu+? luo^n tin ra(`ng ddu+'c Pha^.t tha^.t
su+. ngu+. tri. trong ta^m cu?a mo.i ngu+o+`i. Ke? ga^y nghie^.p xa^'u a'c se~ pha?i ga'nh
chi.u qua? xa^'u a'c. Theo tinh tha^`n Pha^.t gia'o, ngu+o+`i Pha^.t tu+? ne^n ca^`u
nguye^.n cho nhu+~ng ke? pha' hu?y [tu+o+.ng Pha^.t] dde^? ho. chuye^?n hoa' ddu+o+.c
nghie^.p xa^'u tha`nh nghie^.p thie^.n."
Zoran, o+? Croatia, ddu't ke^'t mo^.t
ca'ch sa'ng suo^'t su+. gia?i thi'ch ve^` ho.c thuye^'t vo^ thu+o+`ng va` tu+` bi cu?a
mi`nh nhu+ sau: "ta^'t ca? ca'c su+. va^.t hie^.n tu+o+.ng hu+~u vi la` vo^
thu+o+`ng. Ca'c tu+o+.ng Pha^.t cu~ng kho^ng ngoa`i quy lua^.t vo^ thu+o+`ng ddo'. Chu'ng
ta ai cu~ng bie^'t ro~ ddie^`u na`y. Ma(.c du` va^.y kho^ng co' nghi~a ra(`ng chu'ng ta
pha?i thu. ddo^.ng ca^`u a\n. Ba(`ng kho^ng ha`nh ddo^.ng pha' hu?y tu+o+.ng Pha^.t va`
nhu+~ng vie^.c tu+o+ng tu+. se~ ta'i die^~n o+? tu+o+ng la\i. Chu'ng ta co' the^? cha(.n
ddu+'ng ddu+o+.c chu? nghi~a man ro+., bo+?i vi` chu? nghi~a man ro+. cu~ng vo^ thu+o+`ng.
Ca^`n pha?i la`m cho chu? nghi~a man ro+. tro+? ne^n "vo^ thu+o+`ng ho+n" ca'c
tu+o+.ng Pha^.t."
http://www.buddhismtoday.com/viet/pgtg/sukien/025-phahuytuongPhat.htm