- Làm phước - pháp hành tạo niềm vui an lạc
- Tỳ-kheo Thiện Minh
Một nhóm người gặp nhau trong một dịp nào đó, có kẻ
được cảm tình với người này, kẻ có thiện cảm với người kia và cũng
có kẻ không được cảm tình của bất cứ người nào, mặc dù có thể họ
là người tốt, người hiền, có thể bề ngoài của họ khó coi nhưng
trong lòng họ vẫn thánh thiện hoặc cũng có thể họ là người toàn diện
về cả hình thức bên ngoài lẫn nội dung bên trong song mỗi khi diện kiến
người ta vẫn cứ bảo "người đâu trông vô duyên. . ." những người
như vậy thường ít được vừa lòng kẻ khác, có nghĩa rằng trong đời sống
thường ngày họ luôn gặp phải thái độ thờ ơ, thiếu quan tâm của mọi
người. Nói theo cách thông thường, họ là người kém may mắn hoặc còn gọi
là người vô phước, hay bạc phước.
Như vậy để được phước, được lòng người khác thì
ta phải làm sao? Phải biết làm việc theo điều lành – làm phước – là
một trong những pháp hạnh phúc mà đức Phật đã dạy.
Pháp này có nội dung là: làm việc lành để dành trong khi
trước. Phước là những việc ta làm cho kẻ khác với tấm lòng trong sạch,
làm mà không so tính thiệt hơn miễn sao điều đó đem lại niềm vui cho kẻ
khác và đó cũng là niềm vui cho ta. Người làm những việc phước thiện
như thế trước hết sẽ thấy được niềm vui trong đời sống hàng ngày,
tâm hồn được thanh lọc khỏi những ăn năn, ray rứt, khỏi những tội lỗi,
khỏi sự nguyền rủa của người đời khi làm điều ngược lại. Như thế
cũng có nghĩa người đó đã gây được duyên lành, được mọi người
xung quanh tin cậy, yêu mến. Người như thế hiển nhiên sẽ được nhận lại
sự ủng hộ nhiệt tình ở mọi người đồng thời cũng tránh được những
tai ương trong cuộc sống vì không bị kẻ thù ganh ghét hãm hại. Đó là
phần thưởng do công đức của người làm điều thiện phước.
Muốn làm được những điều trên thì trước hết ta phải
có cái tâm trong sạch không bị cám dỗ bởi tà kiến, thấy cái lợi
không tham, thấy cái đẹp không mê muội vì những thứ này đều là phù
du tạm bợ – nó không thuộc về ta, lao theo những thứ này chỉ khiến ta
bị quay vòng trong cõi trược, không thể thoát ra được. Giống như kẻ
tham bả lợi danh làm một đồng mà muốn có ba đồng, làm quan nhỏ mơ đến
chức quan to để rồi đối xử vô tình với mọi người, miệng nói điều
không thật, trong lòng tham lam tà kiến mà trở thành người gian ác bị nhiều
người khinh khi rẻ rúng.
Một người khi đã để lợi danh làm mờ lí trí như thế
thì khó tránh khỏi những hành động, những thủ đoạn bất chính. Họ
lúc này không còn biết kinh sợ tội lỗi và sẳn sàng bất chấp để đạt
cho được mục đích lợi danh. Còn ngược lại những ai biết phân biệt
điều tốt với cái gian tà, biết sống vì mọi người chung quanh sẽ biết
giữ mình khỏi điều gian ác và thực hành gieo duyên lành với tâm thanh tịnh.
Mỗi ngày chúng ta ngoài việc tinh tấn tu học còn phải đối
mặt với nhiều thử thách của cuộc sống. Luôn đi bên cạnh những tiến
bộ khoa học, những thành tựu công nghệ hiện đại giúp đời sống của
ta trở nên tiện nghi hơn là những vấn nạn xã hội, là đào thải, là chống
chọi lại cái tụt hậu, cái tiêu cực. Trước những vấn nạn này nếu
lòng ta mê muội theo ngũ trần thì khó tránh khỏi vòng luân hồi.
Cho nên sự tỉnh thức là điều cần thiết để ta hướng
đến đời sống an lạc với tâm hồn thánh thiện. Điều này chi
렦#273;em lại từ trái tim biết rung động trước những
điều thương tâm, biết sẵn sàng hành động vì người khác, cho lợi ích
cuộc sống và cho sự an bình của người khác. Như vậy ta nên hành theo
pháp Anububbikatha mà đức Phật đã từng dạy cho ngài Yassa nghe.
Bố thí (Dana) là việc làm đầu tiên trong pháp này. Để
thực hiện hành động bố thí không phải là điều dễ dàng vì chúng ta
– những kẻ phàm trần tục lụy, chuyện cơm áo đời thường là chuyện
mồ hôi nước mắt. Thế nhưng cái được trước mắt rồi cũng sẽ chẳng
còn gì ngoài xác thân ngũ trần này. Hơn chi ta mang lại lợi ích cho đời
đầy khổ lụy này bằng cách tạo ra phước lành, dâng tặng cuộc sống
hiện tại những niềm vui và hơn nữa còn giành lại cho đời sau một cuộc
sống khỏi những khổ đau luân trầm. Ông bà ta xưa từng dạy "sống
phải biết tu nhân tích đức" hay "có đức không sức mà ăn"
đó chính là cái lợi lâu dài giúp ta có đời sống thường lạc, giúp ta
thoát khỏi vòng luân hồi, xa dần ngũ trần để xuất gia theo con đường
chánh pháp. Phước chính là cái nhân đưa ta đi từ cõi trược tiếp dần
lên cõi thanh.
Muốn làm được phước ta phải biết bố thí không do dự
vì do dự là lòng ta chưa trừ được tính tham lam, hẹp hòi. Hơn nữa bố
thí không phải là hành động cho có lệ mà phải thật lòng tâm ta biết
yêu thương, chia sẻ. Bố thí để tạo niềm vui cho người khác, đó là
hành động của từ bi, bác ái. Khi ta biết bố thí với tinh thần từ bi của
người con Phật là ta đã diệt được lòng sân hận ở mình, biết bao
dung người khác trong tình nhân đạo muôn đời. Mỗi khi bố thí cho ai là
ta nhận được niềm vui ở người đó, đây mới là phút giây Niết bàn
đang ngự trị trong lòng ta. Có được càng nhiều giây phút Niết bàn ấy
càng giúp ta có được niềm vui tỉnh thức. Khi đó ta sống trong chánh
giác, biết tham thiền để trừ si mê, tà kiến. Làm phước là nhịp cầu
đưa ta đến đời sống an lạc.