- Sống tỉnh thức
trong cuộc đời
- Thích Nhuận Hải
Trong đạo Phật tu học là làm sao
để cho bản thân chúng ta ngày mỗi trở nên an lạc hơn và thánh thiện hơn
. Một ngày tu tập đúng pháp, thực hành đúng pháp sẽ giúp ta thấy rõ
mình hơn, thấy rõ những người xung quanh hơn và làm cho đời sống của
ta có ý nghĩa hơn . Ngày xưa, khi Đức Phật còn tại thế, trên đường hoằng
pháp của Ngài, dân chúng chỉ cần nhìn thấy dáng điệu của Ngài bước
đi từng bước chân an lạc, uy nghiêm và trầm tĩnh, đủ khiến người ta
sinh tâm tin tưởng và hoan hỷ . Cái hấp lực ấy toát ra từ đời sống tâm
linh của Ngài .
Đức Phật có nói :"Mọi người
ai cũng có thể thành Phật." Quý vị không đợi phải tu mấy chục
năm hay vài chục kiếp, mà bất cứ lúc nào quý vị biết sống tỉnh thức,
biết trở về với chính mình, yêu thương mình, yêu thương mọi người, lúc
đó chính Đức Phật đã hiện diện trong quý vị .
Nếu chúng ta tu tập được như lời
dạy của Đức Phật thì Đức Phật trong ta lớn dần lên . Đến một ngày
nào đó, hạt giống Phật trong ta bừng nở, ta có được niềm hạnh phúc
tròn đầy, ta sẽ là một vị Phật . Mục đích của sự tu tập là làm
cho đời sống của ta có an lạc, giải thoát và giúp cho những người xung
quanh ta bớt đi khổ đau, phiền muộn . Sống như vậy gọi là sống tỉnh
thức, sống theo hạnh của Đức Phật . Điều này không phải là mơ hồ
viễn tưởng . Chúng ta có thể thực hiện ngay trong đời sống của mình .
Tục ngữ Việt Nam có câu :"Tuỳ
sinh mộng tử," nghĩa là sống như người say , chết như người đi
trong mộng . Người đời không biết tu tập, họ sống như người say . Họ
không chỉ say vì rượu, mà còn say vì những tham vọng, những dự toán
mong cầu, lúc nào cũng sống trong lo toan, bồn chồn, sống mà không biết
mình đang sống, đợi đến lúc gần chết mới biết rằng mình đã phí
hoài một cuộc đời . Của cải vật chất chỉ là phương tiện chứ không
phải là đích điểm của cuộc sống . Hạnh phúc chân thật không đòi hỏi
nơi những điều kiện vật chất quá mức, mà nó xuất hiện thật đơn giản
và bình lặng trong tâm ta . Bất cứ lúc nào ta trở về với chính mình, ta
dừng lại những ham muốn, chấm dứt được những cơn say, thì ta có được
an lạc . Nếu không suốt đời ta chỉ là kẻ đi tìm kiếm . Chẳng hạn
quý vị ngồi đây ao ước rằng :"Làm sao có tiền để đi du lịch nước
Pháp, nước Mỹ một chuyến." Ngay lúc ngồi đây mà nghĩ như vậy, thì
quý vị đã đánh mất niềm an lạc của giây phút hiện tại rồi . Chúng
ta đánh mất cõi thiên đàng ngay trong hiện tại để đi vào cõi địa đàng
đau khổ . Thiên đàng là một cõi rất thật, không vượt quá tầm tay . Chỉ
cần dừng lại những cơn say, những cơn mộng để ý thức được ta đang
sống và đang nhận biết những mầu nhiệm xảy ra xung quanh mình thì ta sẽ
có ngay hạnh phúc . Mơ ước vọng tưởng về một cõi khác là đánh mất
sự an lạc, thanh thản của tâm hồn ngay trong giây phút và cuộc sống hiện
tại .
Đức Phật dạy :"Người Phật
tử phải sống tỉnh thức, an trú trong giờ phút hiện tại để thấy giá
trị cuộc sống và những điều mầu nhiệm đang xảy ra với mình ."
Những bậc đại trượng phu, những vị Thiền sư đã sống đuợc những
giây phút đó trong cuộc đời của họ . Họ không để tham đắm lôi kéo
. Hai mươi bốn giờ trong một ngày, họ sản xuất ra năng lượng an lạc,
năng lượng tỉnh thức, năng lượng của Từ , Bi, Hỷ , Xả . Cho nên kinh
Pháp Cú nói :"Thà sống một ngày mà thấy được diệu pháp, còn hơn
sống một trăm năm trong khổ đau, thất niệm" .
Có nhiều người thường than rằng
:"Con là nợ, vợ là oan gia, và cửa nhà là nghiệp báo," nói như vậy
vì đã quá khổ đau trong cuộc sống gia đình và vì không biết tu tập để
vượt thoát nên mới than thở như vậy . Nói vậy là không phải ! Ngày xưa
hai người yêu nhau đâu có nói như vậy . Tại sao ta không nghĩ rằng : vợ
và con ta, những người thân của ta là một cái gì hết sức thiêng liêng
quý báu mà ta phải trân quý giữ gìn và chăm sóc . Nhận thức được điều
đó, tự nhiên ta sẽ có niềm tri ân và lòng thương yêu . Nếu ta cứ than
thân trách phận hằn học, ruồng rẫy, thì đó không phải là thái độ khôn
ngoan của người Phật tử .
Sống tỉnh thức giúp ta biết rõ
con đường đi của ta khi sống cũng như khi chết . Cho nên Đức Phật dạy
:"Đừng lo lắng khi chết sẽ đi về đâu? Chỉ cần nhìn quý vị sống
bây giờ như thế nào, sẽ biết tương lai của quý vị ra sao !." Lúc
còn sống tâm hồn ta rộng mở yêu thương, đối xử nhân hậu với mọi
người thì hẳn nhiên lúc chết ta sẽ ra đi theo nẻo chân, thiện, tươi sáng
. Đó là cõi Tịnh độ, Niết bàn hay Cực lạc . Để đi vào cõi Tịnh độ
chỉ có một cánh cửa duy nhất, đó là thực tập sống tỉnh thức, ý thức
rõ ràng và sống trọn vẹn những gì mình đang có, với những gì đang xảy
ra trong mỗi giây phút . Trong kinh Đức Phật dạy :’Phải sống đời vô
nguyện !"nghĩa là không mong cầu gì cả . Đời sống quanh ta có biết
bao điều kỳ diệu . Tiếp xúc với mỗi phút giây mầu nhiệm ấy, ta sẽ
có an lạc, Đức Phật lại dạy rằng :"Duy tâm Tịnh độ" nghĩa là
cõi Tịnh độ ở ngay trong tâm của ta . Tâm ta an lạc, không có những lo
âu, mong cầu thì tự động cõi Tịnh độ sẽ hiển bày .
Trong đời sống, an lạc Niết bàn
được ví như mặt trăng . Những phiền muộn lo toan tựa như những đợt
sóng . Trăng đẹp như thế đó, nhưng nếu sóng làm cho mặt hồ bị xao động
thì mặt trăng không thể nào hiện rõ ra được . Người tu tập giỏi có
khả năng làm cho những đợt sóng đó lắng đi . Do đó, năng lượng thảnh
thơi , vững chãi toả ra rất rõ rệt : món quà ta hiến tặng cho mọi người,
quý báu nhất là sự bình an của tâm tư ta . Món quà lớn nhất mà người
mẹ có thể tặng cho con là trái tim thương yêu của mẹ, bằng sự chăm sóc
nhẹ nhàng và sự an lạc thanh thản của mình . Đứa con đi học về mệt
nhọc, bước vào nhà, mẹ đón con bằng một nụ cười yêu thương , âu yếm
. Người con sẽ cảm thấy sung sướng vui tươi liền . Làm bậc cha mẹ,
cho dù ta có lo cho con nhà cửa, quần áo đầy đủ, đẹp đẽ , nhưng nếu
ta không có niềm an lạc thì vật chất kia có nghĩa lý gì ! Nếu ta truyền
cho con cái ta năng lượng của tình thương, của sự hiểu biết, sự an lạc
của ta thì con cái ta sẽ học hành tốt hơn và sẽ trở nên người hữu dụng
cho quê hương đất nước .
Ta phải chế tác ra nguồn an lạc,
niềm vui sống, sự hân hoan để ta trở nên một đoá hoa xinh đẹp, hiến
tặng cho người sự tươi mát và an vui của ta . Nếu ta cứ mải lo đến
đời sống vật chất, mải lo bon chen làm giàu, xây dựng nhà to cửa lớn
mà quên chăm sóc đời sống tâm linh, thì ta sẽ trở nên một người khô
cằn vô cảm, không biết yêu thương là gì . Tương lai của thế kỷ XXI
như thế nào tùy thuộc vào sự tu tập của chúng ta . Đây là điều chúng
ta cần thấy rõ để không dẫm phải những sai lầm mà bao người đi trước
đã vấp phải .
Ngày nay, người Tây phương đã nhận
ra những sai lầm từ chính bản thân và xã hội của họ . Do đó họ hướng
về đạo Phật và tìm đến đạo Phật để tu học . Họ tìm đến đời
sống thiền tập của Phật giáo để mong xây dựng lại đời sống tâm
linh đã đổ vỡ . Qua tu tập họ tìm lại được con người của họ, tìm
lại đời sống an lạc, tỉnh thức . Họ nhận thấy rằng : đời sống vật
chất của họ tuy đã đầy đủ, họ có nhà cửa, xe hơi, dư ăn dư mặc,
nhưng đời sống tinh thần của họ quá thiếu thốn nghèo nàn . Họ trở
nên cô đơn . Họ thèm muốn có được nếp sống an lành, tình cảm đậm
đà, huyết thống gia đình như người Việt Nam .
Xã hội Tây phương quá tự do .
Thanh niên nam nữ đến tuổi 18 tự do quyết định cuộc đời mình . Sống
buông thả tự do muốn làm gì thì làm, không cần cha mẹ quản lý . Họ như
con thiêu thân không định hướng, tự lao vào cuộc sống, chỉ biết thỏa
mãn những thôi thúc, những đòi hỏi thấp hèn . Họ đánh mất gốc rễ
gia đình, đánh mất những giá trị đạo đức truyền thống giữa cha mẹ
và con cái cũng như tình bằng hữu . Họ trở nên một hòn đảo cô đơn,
thiếu thốn tình cảm không có người hiểu và thương, không có người thông
cảm và chia xẻ niềm thao thức lo âu .
Giờ đây, họ đã hiểu ra và quay
trở về với đạo Phật –là một tôn giáo có giá trị tâm linh cao –giúp
họ khôi phục lại chính con người của họ . Đạo Phật hướng dẫn cho
họ một đời sống tinh thần mà trong đó nét nổi bật nhất là đời sống
thiền tập . Thực hành thiền giúp họ trầm tĩnh an lạc, giúp họ thấy
được gía trị quý báu của hiểu và thương, của Từ –Bi –Hỷ –Xả,
và làm họ trở nên một con người mới sống có ý nghĩa, biết thương yêu,
biết xây dựng hạnh phúc chân thật cho mình và cho những người xung quanh
. Đó là bài học mà người Tây phuơng đã trả giá qua bao năm tháng khổ
đau, cô đơn, bơ vơ, lạc lõng . Đó là bài học sống động và thực tế
mà chúng ta cần học hỏi và ghi nhớ .
Chúng ta cần phải định hướng
cho đường đi của mình và đường đi của thế hệ trẻ, chỉ cho họ nhìn
thấy đâu là hạnh phúc đích thực, đâu là hạnh phúc giả tạo . Đây
là điều mà chúng ta cần nhận thức rõ và đặt cho mình một quyết tâm
để sống an lạc, hạnh phúc cho bản thân, cho gia đình và xã hội, để
cho cuộc đời ngày mỗi sáng đẹp hơn lên . Hạnh phúc an lạc không nằm
ở đâu xa, mà nằm ngay ở trong tâm hồn ta, ngay trong quả tim ta . Chỉ cần
chúng ta dang rộng vòng tay ra, mở rộng quả tim ra đón nhận, thì hạnh
phúc an lạc sẽ đến ngay tức khắc, chứ không đợi ngày mai, ngày mốt
hay sau khi chết . Đó là điều mà Đức Phật muốn gửi gắm đến cho chúng
ta .
http://www.buddhismtoday.com/viet/phatphap/078-tinhthuc.htm