Many,
many years ago, in a small kingdom in the north of India, something was
happening that would change the whole world. Queen Maya (1), wife
of the good King Suddhodana (2), lay asleep and had a wondrous
dream. She dreamt she saw a brilliant white light shining down to her from
the sky, and in the rays of this light was a magnificent elephant. It was
pure white and had six large tusks. This elephant of light flew closer and
closer to the Queen and finally melted into her body.
Queen Maya awoke, filled with greater happiness than she had ever
felt before.
Quickly she went to the king and together they asked the wise men
at the court what this strange and wonderful dream might mean. The wise
men answered, "O Your Majesties, this dream is a most excellent one! It
means that the Queen will give birth to a son, and this prince will
someday become a great man. Not only you, but the entire world is
fortunate that the Queen will have such a special child."
Hearing this good news, the King and Queen were overjoyed. The King was
especially happy because he longed for a son who would someday rule his
kingdom in his place. And now it seemed his wish was being granted.
SỰ Giáng TrẦn Phúc LỢi
Nhiều,
rất nhiều năm trước tại nước nhỏ ở miền bắc Ấn Ðộ, một biến cố xảy ra đã
làm thay đổi toàn thế giới. Hoàng hậu Ma-Da (Maya) (1), vợ
vua Tịnh Phạn (Suddhodana) (2) nhân đức trong lúc ngủ
đã thấy một điềm chiêm bao. Trong
giấc mộng hoàng hậu thấy một luồng ánh sáng rực rỡ từ trên trời chiếu
xuống nơi bà, và trong luồng ánh sáng đó có hình ảnh một con voi to lớn.
Voi màu trắng bạch và có sáu ngà. Con voi ánh sáng này bay mỗi lúc mỗi
tiến lại gần hoàng hậu và cuối cùng hòa nhập vào trong thân thể của bà.
Hoàng hậu Ma-Da thức giấc, lòng tràn ngập niềm vui vô biên, mà từ
trước nay hoàng hậu chưa bao giờ có được.
Hoàng hậu liền báo cho vua Tịnh Phạn biết, và cả hai đã hỏi yêu cầu
các quần thần thông bác trong triều đình giải thích về ý nghĩa của điềm
chiêm bao. Quý vị trả lời: “Tâu bệ hạ, đó là một giấc mộng lành. Có nghĩa
là hoàng hậu sắp sinh con, và vị hoàng tử này tương lai sẽ trở thành một
siêu nhân. Không riêng bệ hạ và hoàng hậu, mà toàn thế giới nhân loại đều
hưởng sự phúc lành khi hoàng hậu hạ sinh một thái tử, đặc biệt như thế.”
Nghe tin lành như vậy, đức vua và hoàng hậu hết sức vui mừng. Hoàng thượng
rất sung sướng vì Ngài mong ước có một hoàng nam để tương lai nối ngôi
thay ông trị vì đất nước. Và giờ đây điều ước muốn đó của đức vua có thể
trở thành sự thực.
It was the custom in those days for a woman to return to her parents home
in order to give birth. And so, when the time had almost come for the baby
to be born, Queen Maya and many of her friends and attendants left the
palace of the King and began the journey to her childhood home.
They had not travelled far when the Queen asked that they stop and rest.
She knew the baby would be born very soon. They had reached the beautiful
gardens of Lumbini (3) and the Queen went into this garden looking
for a comfortable place in which she could give birth. The stories say
that even the animals and plants, somehow understanding what a special
child was about to be born, wanted to help. A large tree bent down one of
its branches and the Queen took hold of it with her right hand. Supporting
herself in this way, she gave birth to a son. The attendants cradled the
baby in their arms and were amazed at how beautiful he was and how
peaceful he seemed.
At that moment, throughout the land, there was great feeling of peace and
happiness. People forgot their troubles, ceased their quarrels and felt
great love and friendship for one another. Some people saw rainbows
suddenly appear in the sky, and many other beautiful and unusual things
were seen.
Wise men from all over the kingdom noticed these signs of peace and joy
and excitedly said to each other, "Something very fortunate has just
happened. Look at all these wonderful signs! Today is the full moon day of
the fourth month. It must certainly be a special day!"
Theo phong tục thuở xưa, người phụ nữ trở về quê cha mẹ để sinh đứa
con đầu lòng. Cho nên vào lúc sắp sinh thái tử, hoàng hậu Ma-Da cùng với
các bạn bè và những người hầu cận đã rời cung điện vua Tịnh Phạn để bắt
đầu lên đường trở về quê ngoại của bà.
Ðoàn tùy tùng đi một khoảng chưa xa bao nhiêu, hoàng hậu đã bảo
ngừng lại nghỉ ngơi. Bà cảm thấy đứa bé sắp sửa ra chào đời. Khi đoàn
người đến hoa viên Lâm Tỳ Ni (Lumbini) (3) xinh đẹp, hoàng
hậu đi vào trong vườn này để tìm một nơi thuận tiện cho việc sinh hoàng
tử. Các tích chuyện đã ghi chép rằng, ngay cả loài vật và cây cỏ cũng muốn
giúp đỡ vì chúng biết đứa trẻ hoàng hậu sắp sinh là một siêu nhân. Một
nhánh từ một thân cây lớn cuốn cong xuống, và hoàng hậu đã nắm chặt nó với
bàn tay phải của bà. Tự chống đỡ trong tư thế này, hoàng hậu đã sinh thái
tử. Những người hầu cận đưa tay bồng em bé và trầm trồ ngợi khen mặt mày
thái tử trông hảo tướng và trang nghiêm làm sao.
Vào lúc ấy, khắp nơi trong nước, dân chúng cảm thấy an bình và hạnh phúc.
Mọi người quên hết nỗi ưu phiền, không còn cải vã tranh chấp và tất cả đều
bày tỏ tình thương yêu bao la thân hữu với nhau. Có người thấy mống ngũ
sắc xuất hiện trên bầu trời, cùng những điềm lành và các sự việc bất
thường khác.
Các hiền nhân ở toàn vương quốc đều nhận thấy những dấu hiệu an lành và
phúc lợi này, cho nên họ vui mừng nói với nhau: “Thật là điều đại phước đã
xảy ra. Hãy lưu ý đến những điềm cát tường này! Hôm nay là ngày Rằm tháng
tư. Hẳn chắc đó là một ngày trọng đại!”
Queen Maya, unaware that her joy at having a son was being shared at that
very moment throughout the kingdom, took the new-born baby in her arms and
returned to the palace of the King.
Hoàng hậu Ma Da không ngờ niềm vui của bà hạ sinh hoàng nam vào lúc ấy lại
được toàn dân trong nước đều hân hoan chia xẻ, và hoàng hậu ẵm trong thay
thái tử vừa mới sinh trở về kinh đô của nhà vua.
2
A
HOLY MAN’S VISIT
With
great rejoicing, King Shuddhodana greeted his Queen and his new son
Splendid festivals were held and the whole kingdom was decked in
beautifully coloured banners. It was a time of great happiness and peace.
There was so much gladness everywhere that his parents decided to name the
Prince "Siddhartha" (4), which means "the one who has brought about
all good".
Now the wise men made new predictions about the baby. "O King," they
said, "the signs of the Prince's birth are most favourable. Your son will
grow up to be even greater than you are now!" This news made the King very
proud. "If these wise men are correct," he thought, "my son, Prince
Siddhartha, may one day be the ruler not only of my small kingdom, but
perhaps of the entire world! What a great honour for me and my family!"
In the first few days after his birth, many people came to the palace
to see the new baby. One of these visitors was an old man named Asita (5).
Asita was a hermit who lived by himself in the distant forests, and he was
known to be a very holy person. The King and Queen were surprised that
Asita would leave his forest home and appear at their court,"We are very
honoured that you have come to visit us, O holy teacher," they said with
great respect. "Please tell us the purpose of your journey and we shall
serve you in any way we can."
CuỘc
ViẾng ThĂm CỦa VỊ ĐẠo Sư
Bấy giờ các hiền nhân đều tiên đoán về thái tử. Họ thưa: “Tâu bệ
hạ, những điềm báo trước trong ngày thái tử đản sanh rất tốt đẹp. Thái tử
sau này sẽ trở thành nhân vật còn vĩ đại hơn hoàng thượng bây giờ!”
Nghe nói vậy, đức vua rất hãnh diện. Ngài thầm nghĩ: “Nếu các hiền nhân
này nói đúng thì con ta thái tử Tất Ðạt Ða tương lai có thể là một vị minh
quân, không những trị vì vương quốc nhỏ của ta mà còn cai trị cả toàn thế
giới! Thật là điều vinh dự lớn lao cho riêng ta cũng như hoàng tộc”.
Vài ngày đầu tiên sau khi hoàng tử ra đời, nhiều người đã vào cung điện để
thăm thái tử vừa mới giáng sanh. Một trong các vị này là ông tiên A Tư Ðà
(Asita) (5). Ông là một đạo sĩ sống ẩn tu trong rừng sâu, và
nổi danh là một con người rất thánh thiện. Ðức vua và hoàng hậu ngạc nhiên
thấy đạo sĩ A Tư Ðà rời bỏ khu rừng ông đang ở để vào thăm cung điện, liền
nói với sự kính trọng: “Thưa đạo sư hiền đức, chúng tôi rất hân hạnh
được Ngài đến thăm. Xin cho chúng tôi biết mục đích viếng thăm của đạo sư,
và chúng tôi hân hạnh sẽ phục vụ cho Ngài bất cứ điều gì Ngài cần đến”.
Asita answered them, "I thank you for your kind welcome. I have come
a great distance to visit you because of the wonderful signs I have
recently seen. They tell me that the son recently born to you will gain
great spiritual knowledge for the benefit of all people. Since I have
spent my entire life trying to gain such holy wisdom, I came here as
quickly as possible to see him for myself."
The King was very excited and hurried to where the baby Prince lay
sleeping. He carefully picked up his son and brought him back to Asita.
For a long time the holy man gazed at the infant, saying nothing. Then he
finally stepped back, looked sadly up at the sky, sighed heavily and began
to cry.
Seeing Asita weep, the King and Queen became very frightened. They
were afraid that the holy man had seen something wrong with their child.
With tears in his eyes, the King fell to his knees and cried out, "O holy
teacher, what have you seen that makes you weep? All the other wise men
say that my son was born to be a great man, to gain supreme knowledge. But
now, when you look at my baby you cry. Does this mean that the Prince will
die soon? Or will something else very terrible happen to him? He is my
only child and I love him dearly. Please tell me quickly what you have
seen for my heart is shaking with sadness and fear."
Ðạo sĩ A Tư Ðà đáp lời: “Bần đạo xin cám ơn về sự ân cần tiếp đón
của đức vua và hoàng hậu. Bần đạo từ xa đến viếng thăm quý vị vì bần đạo
thấy có những điềm lạ xuất hiện gần đây. Các điều ấy báo cho bần đạo biết
rằng thái tử mà hoàng hậu vừa mới sinh, tương lai sẽ thành đạt sự nghiệp
kiến thức tinh thần vĩ đại. Lâu nay, bần đạo đã dành hết cuộc đời tu tập
để mong có được trí tuệ siêu phàm ấy, cho nên bần đạo nóng lòng đích thân
muốn đến sớm để gặp thăm thái tử”.
Hoàng thượng vui vẻ vội vàng đến nơi thái tử đang nằm ngủ. Ðức vua
cẩn thận bồng thái tử mang đến cho đạo sĩ A Tư Ðà. Ông ta nhìn hoàng tử
một hồi lâu và không nói gì. Rồi sau cùng đạo sĩ bước lui, buồn bã nhìn
lên bầu trời thở dài và bắt đầu than khóc.
Nhìn đạo sĩ A Tư Ðà khóc, đức vua và hoàng hậu cảm thấy lo lắng. Cả
hai sợ rằng đạo sĩ đã trông thấy tướng trạng gì xấu nơi thái tử. Ðôi mắt
đầy lệ, vua Tịnh Phạn quỳ xuống và kêu lên: “Thưa đạo sĩ, Ngài đã thấy
gì nơi hoàng tử khiến Ngài phải khóc? Tất cả những vị hiền đức khác đều
bảo rằng thái tử con của trẩm ra đời sẽ trở thành một đại nhân, có được
trí tuệ siêu phàm. Nhưng nay, sau khi xem tướng thái tử Ngài lại khóc.
Ðiều ấy có nghĩa là thái tử sẽ chết sớm? Hay có điều gì rất khủng khiếp
sắp xảy ra cho thái tử? Thái tử là đứa con độc nhất mà trẩm rất yêu quý,
xin hãy mau mau cho trẫm biết Ngài đã thấy gì nơi thái tử vì tâm của trẩm
hiện đang quá hồi hộp đầy sự buồn khổ và lo âu”.
Then with a very kind look, Asita calmed the new parents and told them not
to worry.
"Do not be upset," he told them. "I am not crying because of
something bad I saw for the Prince. In fact, now that I have seen your
son, I know for certain that he will grow up to be more that just a great
man. There are special signs that I have seen on this child-such as the
light that shines from his fingers-that tell me he will have a glorious
future.
"If your son decides to stay with you and become a king, he will be
the greatest king in history. He will rule a vast realm and bring his
people much peace and happiness. But if he decides not to become a king,
his future will be even greater! He will become a great teacher, showing
all people how to live with peace and love in their hearts. Seeing the
sadness in the world he will leave your palace and discover a way to end
all suffering. Then he will teach this way to whoever will listen.
"No, dear King and Queen, I was not crying for the child. I was
crying for myself. You see, I have spent my whole life looking for the
truth, searching for a way to end all suffering. And today I have met the
child who will someday teach everything I have wanted to learn. But by the
time he is old enough to teach, I shall already have died. Thus, I shall
not be
able to learn from him in this life. That is why I am so sad.
Rồi với cái nhìn đầy từ ái, đạo sĩ A Tư Ðà trấn an đức vua cùng hoàng hậu
và bảo họ không có gì phải lo sợ. Ðạo sĩ nói:
“Xin bệ hạ và hoàng hậu chớ quá phiền muộn. Bần đạo khóc không
phải vì thấy có ẩn dấu gì xấu nơi thái tử. Thật vậy, điều mà bần đạo đã
xem và biết chắc rằng thái tử khi lớn lên sẽ trở thành một đấng siêu nhân.
Bần đạo đã nhìn thấy nơi thái tử có nhiều tướng tốt đặc biệt - như ánh
sáng phát chiếu ra từ các ngón tay của người điều ấy báo cho bần đạo biết
rằng tương lai của thái tử sẽ hết sức huy hoàng.
“Nếu thái tử quyết định ở lại với bệ hạ để lên làm vua, thái tử
sẽ trở thành một vị chuyển luân thánh vương trong lịch sử. Thái tử sẽ trị
vì một đất nước rộng lớn và mang lại cho quốc dân nhiều an lành hạnh phúc.
Nhưng nếu thái tử không muốn lên ngôi hoàng đế, tương lai của người sẽ còn
vĩ đại hơn! Thái tử sẽ trở thành một đấng đại đạo sư, chỉ bày cho toàn
nhân loại phương pháp sống thế nào để có được tâm an lạc và tình thương.
Nhận thấy thế gian đầy nỗi buồn đau, thái tử sẽ rời bỏ cung điện đi tu, để
tìm ra con đường chấm dứt sự khổ đau. Rồi người sẽ chỉ dạy cho bất cứ ai
muốn tìm học giáo lý ấy.
“Không, tâu bệ hạ và hoàng hậu, bần đạo không phải khóc cho thái
tử, mà khóc than cho chính mình. Hoàng thượng xem, bần đạo đã dùng hết cả
cuộc đời để sưu tầm chân lý, tìm ra con đường chấm dứt mọi khổ đau. Và hôm
nay, bần đạo đã gặp thái tử, người một ngày kia sẽ chỉ dạy những điều mà
bần đạo muốn tu học. Nhưng đến lúc thái tử có đủ khả năng để dạy dỗ thì
bần đạo đã từ trần rồi. Như vậy bần đạo sẽ không được tu học với hoàng tử
trong kiếp này. Cho nên bần đạo hết sức buồn khổ. Nhưng bệ hạ và hoàng
hậu, thật là đại phước,
But you, O fortunate parents, should not be sad. Rejoice that you have
such a wonderful child."
Then Asita took one long, last look at the child, and slowly left the
palace. The King watched him leave and then turned towards his son. He was
very happy that there was no danger to the Prince's life. He thought,
"Asita has said that Siddhartha will become either a great king or a great
teacher. It would be much better if first he became a king. How proud I
would be to have such a famous and powerful son! Then, when he is an old
man like Asita, he can become a holy man if he wants."
So, thinking like this, King Shuddhondana stood happily with his baby
in his arms, dreaming of the fame that his son would someday have.
không nên buồn lo. Hãy vui mừng đã sinh được một hoàng nam siêu việt như
thế”.
Rồi đạo sĩ A Tư Ðà nhìn thái tử lần cuối cùng rất lâu, và từ từ rời
khỏi cung điện. Ðức vua nhìn theo đạo sĩ bước đi rồi, quay lại hướng mắt
về thái tử. Ngài rất sung sướng vì biết rằng không có gì hiểm nguy, đe dọa
cuộc sống của thái tử. Rồi nhà vua thầm nghĩ: “Ðạo sĩ A Tư Ðà dạy rằng
thái tử Tất Ðạt Ða tương lai sẽ trở thành một đại vương hoặc là một đại
đạo sư. Tốt nhất, trước tiên thái tử sẽ là một vị vua. Hãnh diện biết bao
khi ta có được một hoàng tử nổi danh và đầy quyền uy như thế! Rồi khi thái
tử đến tuổi già như đạo sĩ A Tư Ðà, người có thể xuất gia để trở thành một
đạo sư hiền đức nếu thái tử muốn”.
Suy nghĩ điều như vậy, vua Tịnh Phạn sung sướng đứng bồng thái tử
trong tay, ước mơ tưởng nghĩ đến danh vọng mà con của mình một ngày nào sẽ
có.
3
THE KIND PRINCE
While
the new baby was still very young, his mother, Queen Maya, died.
Shortly before she passed away, the Queen said to her sister, "Soon I
shall not be able to take care of my baby anymore. Dear Sister, after I
have gone, please look after Siddhartha for me." Her sister promised that
she would. She loved the little Prince very much and brought him up as if
he were her own child.
The Prince grew into a bright, handsome and kindhearted boy. His
father, the KIng, arranged for him to be educated by the best teachers in
the kingdom, and very quickly he showed his remarkable intelligence. After
the first few days of classes the teachers reported to the King,
"Your Majesty," they said, "the Prince does not need us anymore.
After only a few lessons he has learned everything we have to teach him.
In fact, he has taught us a few things that we ourselves never knew
before!."
Hearing this, the King's pride in his son grew even greater. "With
his intelligence, my son will certainly grow up to be a wise and powerful
king," he thought, and this made the King very happy.
Hoàng TỬ Nhân ĐỨc
Trong
lúc thái tử đang còn quá bé thì thân mẫu của thái tử, hoàng hậu Ma Da từ
trần.
Không lậu trước ngày hoàng hậu qua đời, bà ta nói với cô em gái: “Sắp
đến ngày chị không còn có thể chăm sóc cho em bé mới sinh của chị nữa. Dì
thân mến, sau khi chị mất, xin dì nuôi nấng thái tử Tất Ðạt Ða giúp chị”.
Em của hoàng hậu hứa sẽ làm điều đó. Bà rất yêu thương và nuôi dạy thái tử
giống như con riêng của mình.
Thái tử lớn lên và trở nên một đứa bé thông minh, dễ thương và nhân
từ. Phụ hoàng đã mời các danh sư tài giỏi nhất trong nước để dạy cho thái
tử, và thái tử nhanh chóng chứng tỏ là rất mực thống minh. Sau vài ngày
đầu tiên dạy dỗ, các giáo sư đều báo cáo với nhà vua:
“Tâu bệ hạ, thái tử không cần đến chúng tôi nữa. Chỉ sau vài bài
học, thái tử đã biết hết mọi điều chúng tôi muốn dạy. Thực vậy, thái tử đã
dạy lại chúng tôi những điều mà chính chúng tôi chưa bao giờ biết từ
trứơc!”
Nghe nói thế niềm hảnh diện nơi đức vua về thái tử lại càng tăng
trưỡng thêm lên. Hoàng thượng suy nghĩ: “Với tánh thông minh của con ta
thái tử lớn lên, chắc sẽ trở thành một vị vua tài đức và hùng mạnh”,
và điều này làm cho nhà vua rất sung sướng.
But there was something else about this boy that was even more remarkable
than his intelligence. He had very kind, gentle and loving nature. The
rest of his young playmates enjoyed the rough and tumble games of small
children, or pretended they were soldiers and fought with one another. But
Prince Siddhartha quietly spent most of his time alone. He loved the small
animals that lived in the palace gardens and became friendly with them
all. The animals knew that the Prince would never hurt them, so they were
never afraid of him. Even the wild animals, who would run away if anyone
else came near, would come to greet the Prince when he entered the garden.
They approached him fearlessly and ate from his hand the food he always
brought with him for them.
One day as the Prince was sitting in the garden, a flock of white
swans flew overhead. Suddenly an arrow shot up into the air, striking one
of them. It fell out of the sky and landed at the Prince's feet, the arrow
still stuck into its wing.
"Oh, you poor swan," Siddhartha whispered as he gently picked up the
wounded bird, "do not be afraid. I shall take care of you. Here, let me
remove this arrow." Then, with one hand he gently stroked the bird,
calming its fear. With his other hand he slowly pulled out the painful
arrow. The Prince was carrying a special lotion with him, and softly
rubbed it into the bird's wind, all the time speaking in a low, pleasant
voice so that the swan would not become afraid. Finally he took off his
won silk shirt and wrapped it around the bird to keep it warm.
Nhưng thái tử còn có những điểm đặc biệt hơn cả sự thông minh. Bản
tính của thái tử là rất tốt, hiền lành và có lòng từ bi. Những bạn cùng
lứa với thái tử đã thích chơi các trò chơi vật lộn sôi nổi của trẻ con hay
giả làm lính và đánh lẫn nhau. Nhưng thái tử Tất Ðạt Ða đã dùng hết thì
giờ cho cuộc sống thầm lặng của mình. Thái tử thương yêu những con vật nhỏ
sống trong vườn ở hoàng cung và kết bạn thân thiết vơi chúng. Loài vật
biết thái tử không bao giờ sát hại chúng cho nên chúng cũng không cảm thấy
sợ hãi thái tử. Ngay cả thú dữ thường hay bỏ chạy khi thấy người lại gần,
nhưng chúng đến chào mừng khi thấy thái tử bứơc vào công viên. Chúng tiến
lại gần không chút sợ sệt và nhận lấy từ bàn tay thái tử các thức ăn mà
thái tử luôn mang theo cho chúng.
Ngày nọ, đang ngồi trong hoa viên, thái tử trông thấy một đàn thiên
nga bay trên trời. Thình lình một mũi tên bắn lên không trung và một con
bị trúng. Nó rớt từ trên không xuống nơi chân của thái tử với mũi tên đang
còn dính nơi cánh của chim.
Thái tử Tất Ðạt Ða nhẹ nhàng ôm con chim bị thương lên và nói nhỏ với
nó: “Ồ, Thiên nga tội nghiệp con của ta. Con đừng sợ. Ta sẽ chăm sóc
cho con nhé. Này, hãy để ta rút mũi tên ra.” Rồi, thái tử dùng bàn tay
dịu dàng vuốt ve để chim hết sợ. Và tay kia thái tử từ từ lấy mũi tên ác
nghiệt ra. Thái tử dùng thuốc đặc biệt thoa vào cánh của chim, và luôn
luôn nói với giọng nhỏ nhẹ, trìu mến để nó không còn sợ hãi. Sau cùng thái
tử lấy chiếc áo lụa của mình bao quanh giữ cho thân chim được ấm.
After a short time, another young boy came running into the garden. It was
the Prince's cousin, Devadatta (6). He was carrying a bow and some
arrows and he was very excited. "Siddhartha, Siddhartha," he shouted,
"great news! I got a swan! You should have seem me; I hit it with my first
shot!
It fell down somewhere near here. Help me look for it."
Then Devadatta noticed one of his arrows, with blood still on its
tip, lying on the ground near Siddhartha's feet. Looking closer he saw
that the Prince was holding something in his arms, and realized it was the
swan he was searching for. "Hey, you took my swan," he yelled. "Give it
back to me. I shot it and it's mine!" Devadatta grabbed at the bird, but
the Prince held onto it, keeping his angry cousin from even touching it.
"I found this bird lying here bleeding," the Prince said firmly, "and I
don't plan to give it to anyone while it is still wounded."
"But it's mine!" shouted Devadatta again. "I shot it fair and square,
and you've stolen it from me. Give it back or I'll take it back."
The two boys stood arguing like this for some time. Devadatta was
getting angrier and angrier, but Siddhartha refused to give him the swan.
Finally the Prince said, "When two grown-ups have a quarrel like this,
they settle it in court. In front of a group of wise people, each one
explains the story of what happened. Then the wise people decide who is
right. I think you and I should do the same."
Giây lát sau, một thiếu niên trẻ khác chạy vào trong vườn. Ðó là Ðề
Bà Ðạt Ða (Devadatta) (6), anh em bà con với thái tử. Thiếu
niên này tay mang cung tên và vui vẻ la lớn: “Này Tất Ðạt Ða, Tất Ðạt
Ða, có tin mừng! Em bắn trúng con thiên nga! Anh thấy tài chưa, chỉ một
phát đầu em bắn trúng đích liền! Nó rơi xuống gần đâu đây. Anh giúp em tìm
nó đi.”
Rồi Ðề Bà Ðạt Ða thấy mũi tên của mình đang còn dính máu rớt nằm trên
mặt đất gần chân của thái tử. Nhìn cạnh đó, Ðề Bà trông thấy thái tử đang
ôm chặt vật gì trong tay, và nhận ra đó là con thiên nga mà anh ta đang
tìm kiếm. Ðề Bà la lên: “Ê, anh giữ con thiên nga của em. Anh đưa nó
cho em. Em bắn trúng thiên nga nó là của em.” Ðề Bà chụp giật lấy con
chim, nhưng thái tử giữ chặt không cho người em giận dữ sờ chạm đến nó.
Thái tử nói với giọng cương quyết: “Anh tìm thấy con chim bị
thương rỉ máu rơi nằm ở đây, và anh nhất định không trao chim cho bất cứ
ai, khi nó chưa lành vết thương.”
Ðề Bà lại to tiếng: “Nhưng chim là của em. Vì rõ thực là do em đã
bắn rơi nó, và anh đã lấy cắp chim của em. Vậy anh hãy trả chim cho em
hoặc em sẽ bắt lại nó.”
Hai hoàng tử đứng cãi cọ như vậy trong giây lát, Ðề Bà mỗi lúc càng
nổi giận, nhưng Tất Ðạt Ða từ chối nhất định không trao chim cho Ðề Bà.
Cuối cùng thái tử nói: “Khi hai người có việc tranh cãi như thế này,
chúng ta nên giải quyết vấn đề tại pháp đình. Trước một số các quần thần
sáng suốt, mỗi bên sẽ trình bày sự việc xảy ra như thế nào. Rồi quý vị
hiểu biết đó sẽ phán quyết ai đúng ai sai. Tôi nghĩ chúng ta nên làm như
vậy.”
Devadatta did not like this idea very much, but because it was the
only way he could ever get the swan back, he agreed. So the two of them
went to the palace and appeared in front of the King and his ministers.
The people at court smiled at each other when they heard what these two
children wanted. "To think," they said, "that they want to take up our
time over a mere bird!" But the KIng said, "Both Siddhartha and Devadatta
are royal princes, and I am glad they brought their quarrel to us. I think
it is very important that, as future rulers, they become used to the ways
of this court. Let the trial begin!"
So in turn each of the boys described what happened. Then the
ministers tried to decide which boy was right and should therefore have
the swan. Some thought, "Devadatta shot the bird; therefore it should
belong to him." Others thought, "Siddhartha found the swan; therefore it
should belong to him." And for a long time the ministers talked and argued
about the case.
Finally, into the court came a very old man whom no one remembered
ever seeing before. But because he looked so wise, they told him the story
of the boys and their swan. After listening to what they had to say, he
declared, "Everyone values his or her life more than anything else in the
world. Therefore, I think that the swan belongs to the person who tried to
save its life, not to the person who tried to take its life away. Give the
swan to Siddhartha."
Ðề Bà không thích ý kiến này lắm, nhưng đây là phương cách duy nhất
để Ðề Bà bắt lại con thiên nga cho nên anh ta chấp thuận. Cả hai vào hoàng
cung, đến trước phụ vương và các triều thần. Mọi người tại pháp đình đều
nhìn nhau cười khi họ nghe trình bày điều mà hai hoàng tử muốn. Các quần
thần suy nghĩ bảo rằng: “Cả hai chúng muốn dùng thì giờ của chúng ta
cho việc phân xử chỉ vì một con chim.” Nhưng đức vua nói: “Tất Ðạt
Ða và Ðề Bà Ðạt Ða đều là thai tử của hoàng tộc, và trẫm vui mừng thấy cả
hai mang việc tranh chấp của chúng đến cho chúng ta giải quyết. Trẫm nghĩ
đó là đều rất quan trọng vì sau khi trở thành các nhà cầm quyền tương lai,
chúng sẽ cần đến sự phán quyết của pháp đình này. Hãy bắt đầu phiên tòa đi”.
Rồi lần lượt mỗi hoàng tử lên trình bày về sự việc đã xảy ra. Các
triều thần cố gắng phân xử để xem ai phải thì người đó có quyền giữ con
thiên nga. Có vị bảo rằng “Ðề Bà bắn rơi con chim cho nên nó thuộc của
Ðề Bà”. Người khác lý luận: “Tất Ðạt Ða tìm thấy con thiên nga, do
đó nó thuộc của người”. Các quần thần đã bàn thảo và tranh luận khá
lâu về nội vụ.
Cuối cùng, giữa pháp đình xuất hiện một ông lão già mà không ai nhớ
là đã gặp ông ta từ trước bao giờ. Nhưng vì trông thấy ông rất đức độ, các
quần thần đã trình bày cho ông rõ đầu đuôi câu chuyện về con thiên nga của
hai hoàng tử. Sau khi nghe xong, ông lão tuyên bố: “Mọi người nam nữ ai
cũng
quý trọng sự sống của mình hơn bất cứ vật thể gì khác trên thế gian cho
nên, tôi nghĩ con thiên nga thuộc về người đã hết lòng cứu mạng sống cho
chim, chứ không thuộc về kẻ đã cố tâm hủy diệt sự sống của nó. Hãy trao
thiên nga cho Tất Ðạt Ða”.
Everyone agreed that what the wise man said was true, so they
decided to let the Prince keep the swan. Later, when the King tried to
find the old man and reward him for his wisdom, he was nowhere to be
found. "This is very strange," the king thought. "I wonder where he came
from and where he went." But no one knew. This was just one of the many
unusual things that happened concerning the Prince, so many people thought
he must be a very special child indeed!
Mọi người đồng ý rằng điều mà ông lão hiền đức nói là đúng sự thật,
cho nên các triều thần phán quyết để cho thái tử Tất Ðạt Ða giữ con thiên
nga. Sau đó, đức vua cố tìm gặp để ban thưởng cho ông già về ý kiến sáng
suốt của ông, nhưng không thấy ông đâu cả. Nhà vua liền suy nghĩ: “Thực
là điều hết sức kỳ lạ, ta chẳng rõ từ đâu ông ta đến và từ chốn nào ông đã
ra đi”. Mà không ai biết cả. Ðây là một trong những sự việc bí ẩn đã
xảy ra liên quan đến thái tử, cho nên nhiều người tưởng nghĩ rằng thái tử
đúng hẳn là một đứa trẻ rất siêu phàm.
As
the Prince grew older, his kindness made him well-loved by everyone who
knew him. But his father was worried. Siddhartha is too gentle and
sensitive," he thought. "I want him to grow up to be a great king and
kings must, be strong and powerful. But the Prince is more interested in
sitting by himself in the garden than he is in learning how to be the
ruler of a kingdom. I am afraid that my son will soon want to leave the
palace and follow the lonely life of holy men like Asita. If he does this
he will never become a great king."
These thoughts bothere the King very much. He sent for his most
trusted ministers and asked them what he could do. Finally one of them
suggested, "O King, your son sits and dreams of other worlds only because
he is not yet attached to anything in this world. Find him a wife, let him
get married and have children, and soon he will stop dreaming and become
interested in learning how to rule the kingdom."
The King thought this was an excellent idea. So he arranged for a
large banquet at the palace. All the young women from noble families were
invited. At the end of the evening the Prince was asked to give presents
to each of the guests, while several ministers watched him closely to see
which of the young women the Prince seemed to like.
Thái
tử ngày càng lớn với tánh tình hiền hậu khiến mọi người quen biết ai cũng
mến yêu. Nhưng phụ hoàng lại rất lo âu. Nhà vua nghĩ: “Tất Ðạt Ða rất
hiền lành, và hay ưu tư. Ta muốn thái tử lớn lên sẽ trở thành một đại
vương, và vị quốc vương nào cũng cần phải dũng lược và hùng mạnh. Nhưng
thái tử lại chỉ thích ngồi trầm tư một mình trong vườn hơn là học tập để
trở thành một nhà lãnh đạo quốc gia. Ta sợ rằng con ta sẽ muốn sớm rời
cung điện sống đời xuất gia của những bậc ẩn tu như đạo sĩ A Tư Ðà. Nếu
hành động như thế, thái tử sẽ không bao giờ trở thành một đại vương”.
Những ý tưởng này đã khiến đức vua rất phiền muộn. Ngài cho mời các quan
đại thần thân tín nhất đến để vấn kế họ phải làm sao bây giờ. Cuối cùng,
một trong các vị này đề nghị: “Tâu bệ hạ, thái tử chỉ ngồi và mơ tưởng
đến những thế giới khác, bởi vì chưa có điều gì ở thế giới này khiến cho
lòng
của thái tử phải đắm say. Hãy đi kén vợ, để thái tử lập gia đình và có
con; rồi người hết mơ mộng cũng như sẽ ham thích học hỏi các việc điều
khiển quốc gia”.
Ðức vua nghĩ rằng đó là một ý kiến rất hay. Ngài ra lệnh tổ chức một
dạ tiệc lớn tại hoàng cung. Nhiều thiếu nữ trẻ đẹp thuộc các gia đình quý
phái được mời tham dự. Vào cuối bữa tiệc, ban tổ chức yêu cầu thái tử tặng
quà cho từng thiếu nữ, và các quần thần chú ý xem thử cô nào thái tử tỏ vẻ
ưa thích nhất.
The women, who were scarcely more than young girls, were all very
embarrassed to appear before the Prince. He looked so handsome but so
distant as he stood in front of the table bearing all the expensive gifts.
One by one they shyly went up to him, timidly looking downwards as they
approached. They silently accepted the jewel or bracelet or other gift,
and quickly returned to their places.
Finally, only one young women was left. She was Yasodhara (7),
the daughter of a neighbouring king. Unlike the others, she approached the
Prince without any shyness. For the first time that evening, the young
Prince looked directly at the woman before him. She was very beautiful and
the Prince was immediately attracted to her.
They stood in silence for a while, looking into each other's eyes. Then
Yasodhara spoke, "O Prince, where is the gift for me?" The Prince was
startled, as if awakening from a dream. He looked down at the table and
saw it was empty. All the gifts had already been given out to the other
guests. "Here, take this," said the Prince, taking his own ring from his
finger. "This is for you." Yasodhara graciously accepted the ring and
walked slowly back to her place.
The ministers saw all that happened and excitedly ran to the King.
"Sire!" they reported happily, "we have found the perfect bride for the
Prince. She is Princess Yasodhara, daughter of your neighbour, King
Suprabuddha (8). Let us immediately go to this King and arrange for
the marriage of
his daughter and your son."
Các thiếu nữ kiều diễm xinh đẹp tất cả đều tỏ ra bối rối khi ra mắt thái
tử. Thái tử trông rất đẹp trai, nhưng có vẻ lãnh đạm đứng cạnh chiếc bàn
với đầy những quà tặng đắt tiền. Các thiếu nữ từng cô rụt rè tiến lên, và
e lệ nhìn xuống khi đến gần thái tử. Tất cả im lặng nhận món đồ nữ trang,
chiếc vòng tay hay một tặng phẩm khác và vội vàng quay về chỗ ngồi của
mình.
Sau cùng, chỉ còn lại một thiếu nữ. Ðó là công chúa Da Du Ðà La (Yasodhara),
(7) con gái của vị vua nước láng giềng. Không như các tiểu thư
khác, cô tỏ ra rất dạn dĩ khi đến gần cạnh thái tử. Tại dạ vũ này lần đầu
tiên vị hoàng tử trẻ đã nhìn thẳng vào thiếu nữ đứng trước mặt. Cô ta rất
tuyệt vời diễm lệ, khiến thái tử tức thì say đắm nàng ngay.
Cả hai đứng yên lặng trong giây lát và đưa mắt nhìn nhau. Rồi Da Du Ðà
La nói: “Tâu điện hạ, quà dành cho em đâu?” Thái tử giật mình, như
người tỉnh thức sau giấc chiêm bao. Thái tử nhìn xuống và thấy trên bàn
không còn gì cả. Mọi quà thưởng đã tặng hết cho các giai nhân. “Ðây, em
hãy nhận lấy
vật này”.
Thái tử vừa nói vừa cởi lấy chiếc nhẫn nơi ngón tay của mình ra. “Ðây
là quà anh cho em”. Da Du Ðà La vui mừng cầm lấy chiếc nhẫn và chậm
rãi đi trở về chỗ của nàng.
Các quan đại thần chứng kiến mọi việc xảy ra vội vàng đến yết kiến
đức vua. Họ sung sướng thưa: “Tâu hoàng thượng hạ thần chúng tôi đã
chọn được một người vợ tuyệt hảo cho thái tử. Nàng là công chúa Da Du Ðà
La, con gái vua Thiện Giác (Suprabuddha) (8)
nước kế cận. Chúng tôi sẽ qua thăm đức
vua này ngay để lo việc xin cưới công chúa cho thái tử”.
King Suddhodana agreed and soon afterwards visited Yasodhara's
father. The other king greeted him warmly and said, "I am sure that your
son is a fine young man, but I cannot give my daughter away to just
anyone. Many other princes want to marry her, and they are all excellent
young men. They are skilled in riding, archery and other royal sports.
Therefore, if your son wants to marry my daughter, he will have to compete
in a contest with the other suitors, as is our custom."
And so it was arranged for a great contest to be held, with
beautiful Yasodhara as the prize. King Shuddhodana was worried. He
thought, "My son has never showed the slightest interest in warrior games.
How can he ever win this contest?" But the Prince understood his father's
fears and said to him, "Do not be worried. I am prepared to do whatever is
necessary to win Yasodhara for my bride."
The first event was archery. The other men placed their targets a
long distance away, yet each was able to hit the bull's-eye. And when it
was Devadatta's turn-for Siddhartha's cousin was also one of the
suitors-he not only hit the bull's-eye, but sent his arrow right through
th target until it stuck out the other side. The crowd cheered, but
Yasodhara covered her eyes in fright. "How can my beloved Siddhartha ever
beat that
shot?" she thought. "How dreadful if I had to marry evadatta!"
Vua Tịnh Phạn đồng ý và không lâu sau đó đã sang viếng thăm thân phụ
của Da Du Ðà La. Ông được vua Thiện Giác ân cần tiếp đón và nói: “Tôi
chắc hoàng tử của đại vương là một thanh niên trẻ toàn hão, nhưng tôi
không thể cho không con gái tôi cho bất cứ ai. Nhiều hoàng tử khác muốn
kết hôn với nàng và tất cả họ đều là những thanh niên trẻ xuất chúng. Họ
giỏi cỡi ngựa bắn cung và các môn thể thao khác. Cho nên, nếu con của Ngài
muốn kết hôn với con gái tôi, thái tử sẽ phải dự cuộc thi tranh tài với
những người cầu hôn khác, vì đó là tập tục của nước chúng tôi”.
Rồi một cuộc đại thi tài được tổ chức với giải thưởng là công chúa Da Du
Ðà La xinh đẹp. Vua Tịnh Phạn lo lắng. Ngài suy nghĩ: “Con ta chưa bao
giờ bày tỏ cho thấy có một chút gì thích thú trong các môn thể thao của
người chiến sĩ. Vậy làm sao thái tử có thể thắng được trong cuộc tranh tài
này?” Nhưng thái tử biết được nỗi lo lắng của phụ hoàng nên đã thưa: “Xin
phụ vương đừng lo. Con đã chuẩn bị làm bất cứ gì cần thiết để chiếm giải
Da Du Ðà La về phần con”.
Cuộc thi đầu tiên là bắn cung. Các thanh niên dự thi những tấm bia để
bắn cách một khoảng xa, nhưng mỗi người đều đã bắn trúng đích tâm điểm
trên tấm bia. Khi đến phiên Ðề Bà Ðạt Ða–vì người em bà con với Tất Ðạt Ða
cũng là một trong những người cầu hôn – ông ta không chỉ bắn trúng đích mà
mũi tên của Ðề Bà còn xuyên thủng qua tấm bia để rơi cắm phía bên kia. Ðám
đông dự xem reo hò, nhưng Da Du Ðà La kinh hoàng nhắm mắt. Nàng nghĩ: “Làm
sao Tất Ðạt Ða yêu quý của ta có thể bắn được một phát như vậy, và thật là
ghê sợ nếu ta phải lấy Ðề Bà Ðạt Ða!”
But the Prince was confident. When it was his turn he had his target
placed so far away that most of the people could hardly even see it. Then
he took an arrow from his quiver and pulled back on his bow. The Prince
was so strong, however, that the bow burst in half; he had drawn it back
so far!
"Please fetch me another bow," the Prince asked, "but a much stronger
one this time that will not break like the other one." Then a minister
called out, "O Prince, there is a very old bow in the palace. It belonged
to one of the greatest warriors of the past. But since he died many years
ago no one has been strong enough to string it, much less shoot it."
"I shall use that one," said the Prince, and everyone was amazed.
When he was handed the bow he carefully bent it and strung it easily. Then
he notched an arrow on the string, drew it back so far that the ends of
the bow almost touched, aimed, and let the arrow fly. Twang! The bow made
such a loud sound that people in far away villages heard it. The arrow
shot
away so fast that when it hit the distant target-right in the center of
the bull's-eye-it did not even slow down, but continued to fly until it
was out of sight.
The crowd roared in delight! "The Prince has won! The Prince has won!" But
archery was only the first event of the day; the next contest was in
swordsmanship.
Each young man selected a tree and showed his strength by slashing
through it with his sword.
Nhưng Tất Ðạt Ða rất vững tin. Tới lượt mình, thái tử để tấm bia rất
xa đến nỗi phần đông người đứng xem không thể nhìn thấy nó. Rồi thái tử
lấy một mũi tên từ nơi ống tên lắp vào cái cung và kéo ra sau. Tuy nhiên
thái tử kéo quá mạnh đến nỗi cây cung gãy làm đôi, và người đã ném nó ra
phía sau rất xa!
Thái tử yêu cầu: “Xin mang lại cho tôi cây cung khác, nhưng lần
này hãy chọn cây nào rắn chắc hơn để nó khỏi bị gãy như cây cung trước”.
Một vị đại thần nói lớn: “Tâu điện hạ, có một cây cung rất cổ để trong
cung điện. Nó thuộc quyền của một trong các chiến sĩ anh hùng nhất thời
xưa. Nhưng từ khi ông ta qua đời nhiều năm trứơc, không ai có đủ sức mạnh
để sử dụng và ít người bắn với cây cung ấy.”
Thái tử nói: “Ta sẽ dùng nó”, và mọi người đều kinh ngạc. Khi
thái tử cầm cây cung, người cẩn thận uốn cong và kéo giây cung dễ dàng.
Thái tử đặt mũi tên vào trên giây kéo nó ra phía sau xa đến nỗi hai đầu
cây cung gần chạm sát vào nhau, rồi nhắm và bắn mũi tên đi. Toăng! Tiếng
kêu phát ra từ cây cung lớn đến nỗi dân chúng ở các làng xa đều nghe
tiếng. Mũi tên bắn đi quá nhanh. Khiến sau khi trúng đích–ngay giữa tâm
điểm tấm bia–nó đã không rơi xuống đất mà còn tiếp tục bay xa cho tới khi
mất hút không còn trông thấy.
Ðám đông đứng xem vui mừng reo hò! “Thái tử đã thắng! Thái tử đã
thắng!”. Nhưng bắn cung chỉ là cuộc thi đầu tiên trong ngày, cuộc
tranh tài kế tiếp là thuật múa kiếm.
Mỗi thanh niên trẻ chọn một thân cây và biểu diễn sức mạnh bằng cách
dùng thanh kiếm của mình chém vào thân cây ấy.
One suitor cut through a tree six inches thick, another nine inches, and a
third cut through a tree a foot thick with a single stroke of his sword!
Then it was the Prince's turn. He selected a tree that had two trunks
growing side by side. He swung his sword so quickly that it cut through
the tree faster than anyone could see. His sword was so sharp and his cut
so even that the tree did not even fall over. Instead it remained
standing, perfectly balanced. When they saw the tree still standing
upright, the crowd and especially Yasodhara moaned, "He has failed. The
Prince's sword did not even cut into the first trunk.
But just then a breeze stirred up and blew over the neatly severed
tree trunks. The crowd's moans turned into cheers, and again they shouted,
"The Prince has won!"
The final contest was in horsemanship. A wild horse, which had never
been ridden before was held down by several strong men while each young
suitor tried to mount it. But the horse bucked and kicked so furiously
that none of them could stay on its back for more that a few seconds.
Finally one young man managed to hold on and the attendants let go of the
horse. But it jumped and lunged about with such fury and anger that the
rider was thrown to the ground. And he would have been trampled if the men
had not rushed out and pulled him to safety.
The crowd began screaming loudly, "Stop the contest! Don't let the
Prince near that horse! It is too dangerous; the horse will kill him!" But
Siddhartha had no fear.
Người cầu hôn đầu tiên chặt một thân cây dày sáu in-sờ (inches) rồi chín
in-sờ và lần thứ ba chỉ dùng một nhát gươm chặt vào cây dày một phút
(foot).
Ðến phiên thái tử. Người chọn một cây có hai thân mọc sát canh nhau.
Thái tử vung lưỡi kiếm quá nhanh đến nỗi khi nó cắt vào thân cây không ai
kịp thấy. Lưỡi gươm của thái tử quá bén và bằng phẳng khiến thân cây đã
chặt đứt nhưng không ngã xuống. Mà vẫn hoàn toàn giữ được thăng bằng đứng
yên. Khi thấy cây còn đứng thẳng, đám đông dự xem, nhất là Da Du Ðà La Ðều
la lên: “Thái tử đã thua. Lưỡi gươm của thái tử không chặt được ngay cả
thân cây đầu tiên”.
Nhưng một làn gió nhẹ lướt qua và thổi các thân cây này ngã xuống.
Ðám đông dân chúng trở nên vui mừng và lại reo hò: “Thái tử đã thắng
cuộc”.
Cuộc tranh tài cuối cùng là thi cỡi ngựa. Một con ngựa dữ chưa ai cỡi
từ trước bao giờ, được kiềm giữ bởi những người lực lưỡng, trong khi một
thanh niên dự thi cố gắng leo lên cưỡi nó. Nhưng con ngựa nhảy lên và đá
một cách hăng máu khiến không ai có thể ngồi lâu trên lưng nó hơn vài
giây. Cuối cùng một thanh niên trẻ cố gắng giữ chặt và những người khác
kiềm chế dắt con ngựa đi. Nhưng nó nhảy lên và chồm ra phía trước với sự
điên cuồng, và giận dữ khiến người cỡi nó rơi xuống đất. Và con ngựa sẽ
lồng lộn giẫm đạp nếu không có nhiều người nhảy xô vào kiềm giữ bắt nó
đứng yên.
Ðám đông bắt đầu la lớn: “Hãy ngừng
cuộc thi! Ðừng để thái tử đến gần con ngựa đó! Thực quá nguy hiểm, nó sẽ
giết thái tử!”. Nhưng Tất Ðạt Ða không sợ. Thái tử suy nghĩ :
"Gentleness can be more powerful than brute strength," he thought, and
slowly reached out and took hold of a small tuft of hair that grew from
the horse's forehead. Speaking in a low and pleasant voice, and gently
stroking the wild horse's head and sides, he calmed its anger, rage and
fear.
Soon the horse was so gentle that it began licking Siddhartha's hand.
Then, still whispering sweetly to the horse, the Prince climbed onto its
back. While the crowd roared happily, he paraded the steed in front of the
kings and minsiters, and bowed low to his fair prized, the lovely
Yasodhara. The contest was over; young Siddhartha had won! And he had done
so not only by the power of his great strength, but of his gentleness and
kindness as well.
“Sự nhu hoà có thể chinh phục thú tánh hung bạo”, và chậm rãi tiến
gần nắm chùm lông bờm trên đầu ngựa. Bằng giọng nhỏ nhẹ, dịu dàng vừa âu
yếm xoa đầu và hai bên má của con ngựa hung hăng, thái tử làm dịu cơn giận
dữ, cuồng điên và sợ hãi của nó.
Con ngựa tức thì trở nên hiền lành và bắt đầu liếm bàn tay của Tất
Ðạt Ða. Rồi tiếp tục thỏ thẻ nói ngọt ngào với ngựa, thái tử trèo lên lưng
nó. Giữa lúc dân chúng vui mừng reo hò thái tử biểu diễn con chiến mã
trước các vị quốc vương và đại thần cũng như cúi chào giải thưởng dịu dàng
của mình, nàng Da Du Ðà La yêu quý. Cuộc thi tài đã kết thúc, thanh niên
Tất
Ðạt Ða đã thắng! Và thái tử chứng tỏ là con người không chỉ toàn năng về
sức mạnh vĩ đại, mà còn bởi đức tính hiền hòa và lòng thương bao la.
5
the pleasures places
"I want one to be a summer palace, made of cool marble and surrounded
by refreshing pools and fountains. The second will be the winter palace,
warm and comfortable. And the third will be for the rainy season. Place
these palaces in the middle of a large park, with beautiful scenery in
every direction. And surround the park with a large wall, so that nothing
upleasant from the outside world can ever get in. Everything is to be so
perfect that Prince Siddhartha will never be tempted to leave."
The King did everything possible to make these new homes attractive
to the Prince. He had the most skilled musicians in his kingdom play there
throughout the day and into the night. All the servants were beautiful
young dancing girls, and the chefs in the kitchen were instructed to werve
a never-ending variety of delicious food.
Không
lâu sau đó, Thái Tử Tất Ðạt Ða làm lễ thành hôn với công chúa Da Du Ðà La.
Vua Tịnh Phạn mong chắc rằng con của mình sẽ không bao giờ muốn rời xa
vương quốc nên Ngài đã ra lịnh cho xây dựng không chỉ một mà đến ba lâu
đài tráng lệ cho cặp vợ chồng mới cưới này. Ðức vua bảo với nhà thầu khoán
chính rằng: “Hãy kiến tạo chúng càng xinh đẹp càng tốt. Trẫm muốn người
xây các cung điện thực vô cùng tráng lệ để khi mọi người vào trong ấy sẽ
nghĩ tưởng như họ lạc vào cảnh thiên đàng.
“Trẫm muốn xây một cung điện dành cho mùa hè bằng loại đá cẩm
thạch mát mẻ và bao bọc xung quanh với các hồ và suối nước trong. Thứ hai
là cung điện mùa đông ấm áp và tiện nghi. Và cung điện thứ ba dành cho mùa
mưa. Các lâu đài này nên thiết lập ngay giữa một công viên lớn với cảnh
trí tươi đẹp nhìn từ mọi hướng. Bao quanh hoa viên là một bức tường cao để
ngăn chận không có cảnh vật buồn phiền nào ở thế giới bên ngoài xâm nhập
vào được trong ấy. Mọi sự vật đều thật toàn hảo để thái tử Tất Ðạt Ða sẽ
không bao giờ có ý định từ bỏ cung điện.”
Phụ hoàng bằng mọi cách ra lịnh cho xây cất các lâu đài mới này thực
hấp dẫn lôi cuốn thái tử. Ngài đã cho tuyển mộ các nhạc công tài danh nhất
trong nước vào nơi đó để trình diễn suốt ngày lẫn đêm. Tất cả những kẻ hầu
hạ là các vũ nữ xinh đẹp và nhiều đầu bếp chính được chỉ bảo nên nấu dọn
thường xuyên dâng cho thái tử các món ăn cao lương mỹ vị.
Nothing was allowed into the palaces that might disturb the Prince's
mind and make him want to leave.
And so for many years Prince Siddhartha lived in these heavenly
surroundings. From morning to night he was entertained in a thousand ways.
He never saw anything that was not beautiful, nor ever heard any sound
that was not sweet and pleasant. For instance, if one of the servant girls
became ill, she was removed from the palace and not allowed to return
until she was better again. In this way the Prince never saw sickness or
anything that might disturb his gentle mind. The King ordered that no one
speaking to the Prince should ever mention anything sad or depressing. And
even if one of the plants in the garden began to droop or wilt, it was
immediately snipped off by a special gardener. Thus the Prince never even
saw a faded or dying flower! In all these ways, then, he was kept ignorant
of the suffering and unpleasantness in the world.
Time passed as if in a dream. Yasodhara gave birth to a son, Rahula
(9), and everything seemed perfectg. The King was very pleased,
glad that his plans to keep the Prince interested in the royal life were
working out so well. But it was not meant that Siddhartha, whose birth was
the cause for all the world's rejoicing, should pass his life in such idle
splendour. Eventually, when the time was right, he would discover the true
purpose of his life.
Nhà vua ngăn cấm đưa vào cung điện bất cứ điều gì có thể gây sự phiền
muộn nơi tâm hồn thái tử khiến người muốn rời bỏ hoàng cung.
Trải qua nhiều năm thái tử Tất Ðạt Ða đã sống trong cảnh giới thần
tiên này. Từ sáng đến tối, thái tử thụ hưởng hàng ngàn thú vui. Thái tử
không bao giờ chứng kiến những cảnh tượng xấu xa, cũng chưa từng nghe bất
cứ âm thanh nào không dịu ngọt hay êm đềm. Chẳng hạn, nếu một trong các
thị nữ ốm bịnh, cô phải rời khỏi cung điện, và chỉ trở lại sau khi cô đã
bình phục. Bằng cách này thái tử không bao giờ nhìn thấy cảnh bệnh hoạn
hay bất cứ điều gì có thể gây ảnh hưởng sầu não nơi tâm hồn nhạy cảm của
thái tử. Nhà vua ra lịnh không ai được kể cho thái tử nghe những chuyện
buồn hay phiền lụy. Ngay cả trong hoa viên khi có cây nào bắt đầu khô gãy
hay tàn úa, nhân viên làm vườn tức thì cắt bỏ nó đi. Do đó, thái tử không
bao giờ nhìn thấy một cành hoa héo tàn hay khô chết. Bởi vậy, thái tử
không biết đến sự khổ đau và buồn phiền ở thế gian.
Thời gian qua nhanh như giấc mộng. Da Du Ðà La hạ sinh hoàng nam La
Hầu La (Rahula) (9) và mọi việc diễn tiến tốt đẹp. Phụ vương
rất vui mừng sung sướng thấy những kế hoạch giúp thái tử quan tâm đến cuộc
sống hoàng gia đã tiến hành một cách toàn hảo. Nhưng điều ấy không có
nghĩa rằng Tất Ðạt Ða, mà sự ra đời của người nhằm mang lại phúc lành cho
nhân loại thế gian sẽ an phận sống một cuộc đời ăn không ngồi rồi như vậy.
Cuối cùng, khi gặp cơ duyên thuận tiện, thái tử sẽ khám phá ra mục đích
chân thực về cuộc sống của mình.
6
A SoNG OF BEAUTY
One
evening after dinner, Prince Siddhartha lay reclining on his couch, his
head resting in Yasodhara's lap. The musicians were playing sweet melodies
and the servant girls were whispering and laughing quietly to each other.
The evening was like so many the Prince had known since moving
into the pleasure palaces. But this night he felt a bit restless. Turning
to one of his favourite singers, he requested, "Please lull us to sleep
with a song. Choose a tune you have never sung for me before."
The singer graciously agreed and began to make up a new song from
words that floated through her mind; all the while accompanying herself on
a stringed instrument. She sang of the beauties of the world, of the
distant lands where she had travelled as a child, of golden cities where
happy people lived.
The song enchanted the Prince and when it was over he asked the
singer, "Tell me truly, are there really such beautiful places beyond
these garden walls? What kind of lives do the people in the city live? Are
there things in this world more lovely than what I have seen in these
magnificent palaces? Please, tell me all you know.
"O Prince," she answered, "surely these
palaces of yours are most magnificent; but there are many other beautiful
things to be seen in this wide world. There are cities and
Một
chiều, sau buổi ăn tối, thái tử Tất Ðạt Ða nằm nghỉ trên giường đầu kê
trên đầu gối của Da Du Ðà La. Các nhạc công đang dạo những khúc nhạc du
dương và các thị nữ đang cười giỡn nói chuyện thì thầm với nhau. Buổi tối
như nhiều buổi tối khác mà thái tử đã trải qua từ khi vào ở các cung điện
lạc thú này. Nhưng đêm nay, thái tử thao thức không ngủ được. Quay sang
một trong các nữ ca sĩ thân yêu, thái tử yêu cầu: “Hãy ca một bài để ru
ta vào giấc ngủ. Nên chọn bản nhạc nào mà ngươi chưa bao giờ hát cho ta
nghe từ trước đến giờ”.
Người nữ ca sĩ nhã nhặn vâng lời và ca một bài hát mới với lời réo
rắt phát ra từ tâm tư của nàng, trong lúc cô ta vừa tự đàn theo. Bản nhạc
cô hát diễn tả những cảnh đẹp của thế giới, các vùng đất xa xôi, nơi lúc
còn là đứa trẻ cô đã đến viếng thăm; và những thành phố hoa lệ nơi dân
chúng đang sống hạnh phúc.
Bài hát đã làm thái tử say mê, và khi nó vừa chấm dứt, người hỏi nàng
ca sĩ: “Hãy nói cho ta biết, phải chăng thực sự có những nơi chốn đẹp
đẽ bên ngoài các bức thành của hoa viên này. Dân chúng trong kinh thành đã
sống những cuộc sống ra sao? Trên thế gian còn có nhiều cảnh vật hấp dẫn
hơn những điều mà ta đã nhìn thấy ở trong các cung điện này? Hãy kể cho ta
nghe tất cả những điều mà cô biết”.
Nàng đáp: “Tâu điện hạ, những lâu đài này hẳn nhiên là tráng lệ nhất,
nhưng còn nhiều cảnh vật đẹp đẽ khác trên thế giới rộng lớn hiện nay. Có
nhiều đô thị, thành phố, núi đồi và
towns, mountains and valleys, distant lands
where people speak strange languages. There are many things that I have
seen, and many more that I have only heard about. Your palaces and gardens
are indeed beautiful, but there is much to see outside their walls."
Hearing this, the Prince became interested in seeing all these
strange and wonderful things for himself. For so many years he had been
content to live within the pleasure palaces and gardens, completely
forgetting about the world beyond. But now he desired to journey out, and
so he sent a message to the King requesting him to arrange a travel party
into the city beyond the garden walls.
The King received his son's message and thought to himself, "So now
my son wishes to see our kingdom. So be it! He has stayed long enough
inside his pleasure palaces. It is time for him to see the kingdom he will
someday rule."
thung
lũng, cũng như các vùng đất xa xôi nơi mọi người nói những ngôn ngữ xa lạ.
Có nhiều điều con đã thấy, và những việc khác mà con đã nghe. Các cung
điện và hoa viên của thái tử thực là đẹp, nhưng vẫn còn nhiều cảnh vật để
xem bên ngoài những bức thành này”.
Nghe nói vậy, thái tử rất mong tự mình đi xem những cảnh vật khác
thường và kỳ lạ đó vì nhiều năm qua, thái tử đã bằng lòng sống trong các
hoa viên và cung điện đầy thú vui và hoàn toàn không biết đến thế giới bên
ngoài. Nhưng giờ đây, thái tử muốn dạo chơi ra ngoài thành nên người đã
gửi thư thỉnh cầu phụ hoàng tổ chức một cuộc du ngoạn ra ngoài thành của
công viên.
Phụ vương nhận thư của thái tử và thầm nghĩ: “Nay con ta muốn đi
xem đất nước này. Mong cho điều ấy xảy ra! Thái tử đã sống khá lâu trong
các cung điện lạc thú rồi. Ðây là lúc thái tử nên ra ngoài xem vương quốc
mà tương lai thái tử có thể trị vì”.
an unexpected sight
The
King still wanted to be certain that his son would not see anything on his
trip that might disturb his mind. This might make him want to leave the
kingdom and follow the holy life. So the day before the Prince was about
to travel to the city, the King sent his servants and soldiers out with
this message: "By order of the King! Tomorrow the royal Prince Siddhartha
will visit the capital city of Kapilavastu (10). Decorate your
houses and the streets and let everything be colourful in his honour. Let
those who are sick or old or in any way unhealthy stay indoors tomorrow.
Nothing should be seen in the city that is not young and fair and
beautiful." And then, very gently, the soldiers took all the street
beggars and brought them to a part of the city where the Prince would not
visit.
When morning came, the charioteer Channa (11) groomed the
Prince's favourite horse, Kantaka (12), and drove out through the
palace gates with his royal passenger.
It was the first time the Prince had seen Kapilavastu since he was a
small child, and it was the first time that most of the citizens of the
city had ever seen their Prince. Everyone was excited and lined the newly
decorated streets to catch a glimpse of the handsome young man as he rode
by.
CẢnh
TưỢng BẤt NgỜ
Vua
Tịnh Phạn muốn chắc rằng con của mình trong chuyến du ngoạn ra ngoài thành
sẽ không gặp thấy bất cứ cảnh tượng gì có thể gây xáo trộn nơi tâm hồn
thái tử. Vì điều này sẽ khiến người quyết định rời bỏ vương quốc để theo
đuổi cuộc sống ẩn tu. Cho nên trước ngày thái tử dự tính ra dạo chơi ngoài
thành, đức vua phái các triều thần và quân lính đi loan báo: “Do lịnh
của đức vua, ngày mai thái tử Tất Ðạt Ða sẽ viếng thăm kinh thành Ca Tỳ La
Vệ (Kapilavastu) (10). Dân chúng, để bày tỏ sự tôn
kính, hãy trang hoàng nhà cửa, đường sá và treo đèn kết hoa rực rỡ khắp
nơi. Những người già và bệnh hoạn sức khỏe yếu kém ngày mai, nên ở trong
nhà. Tại kinh thành đừng để thái tử trông thấy những cảnh tượng già nua,
xấu xí, cũng như không đẹp đẽ”. Và, rất từ tốn, các tên lính đã bắt
những kẻ hành khất ngoài đường và mang họ tập trung về ở một nơi trong
thành phố, mà thái tử sẽ không tới viếng thăm được.
Sáng hôm sau, tên hầu cận Xa Nặc (Channa) (11), sửa
soạn con ngựa Kiền Trắc (Kantaka) (12) thân yêu của thái tử,
và đánh xe đưa người ra khỏi các cổng thành.
Ðây là lần đầu tiên mà thái tử, kể từ khi còn là một đứa trẻ thơ,
được nhìn thấy thành Ca Tỳ La Vệ, và cũng là lần đầu tiên phần đông dân
chúng trong thành gặp mặt vị hoàng tử của họ. Mọi người đều vui mừng và
đứng dọc theo những đường phố được trang hoàng mới mẻ để mong nhìn thấy vị
thái tử trẻ đẹp.
“How tall and good looking he is! “they said to one anorther. How
bright his eyes and his brow! We are indeed fortunate that someday he will
be our king.
And the Prince, too, was delighted. The city was sparkling and clean
and everywhere he saw people laughing and cheering and even dancing. The
streets where he rode were covered with the flower petals the citizens
joyously threw towards the beloved Prince. "The song was true," he
remembered happily. "This is indeed a golden, beautiful and wondrous
city!"
But as the Prince and his charioteer were riding by they spotted an old,
bent, sad-looking person among the joyous crowd. Curious-for the Prince
had never seen anything like this before-he turned and asked, "Channa, who
is that person over there? Why is he stooping over and not dancing like
the others? Why is his face not smooth and shining like everyone else's;
why is it pale and wrinkled? Why is he so different from the others?"
And Channa pointed to that man who remained unseen by everyone else,
and answered the Prince, "Why Sir, that is just an old man."
"Old?" the Prince questioned. "Was this man always 'old' like this before,
or did it happen to him recently?"
Khi xe ngựa của người đi qua, họ trầm trồ với nhau: “Thái tử dáng người
trông cao ráo và đẹp mã làm sao! Cặp mắt và vầng trán của thái tử quá sáng
sủa! Chúng ta thực có phước một ngày nào đó thái tử sẽ là vua của chúng ta”.
Và thái tử cũng rất vui mừng. Kinh thành đâu cũng sáng ngời, sạch
sẽ, và thái tử thấy dân chúng khắp nơi đều vui cười, hớn hở và nhảy múa.
Các đường phố thái tử đi qua đều tràn ngập những cánh hoa do dân chúng hân
hoan ném tung vào vị hoàng tử thân yêu. Thái tử sung sướngg tưởng nhớ lại:
“Bài hát diễn tả thật đúng. Rõ ràng đây là một kinh thành rực rỡ tráng
lệ và kỳ lạ!”.
Nhưng thái tử và tên hầu cận Xa Nặc đang đánh xe ngựa bất chợt nhìn thấy
trong giữa đám đông dân chúng vui vẻ này có một ông lão già lưng còng với
nét mặt buồn thảm. Do sự tò mò vì từ trước nay thái tử chưa từng thấy bất
cứ hình ảnh nào như thế bao giờ, nên thái tử quay lại và hỏi: “Này Xa
Nặc, ông già đó là ai vậy? Tại sao ông đi khom lưng và không nhảy múa như
các bạn trẻ? Tại sao da mặt ông nhăn nheo và không sáng sủa như mọi người
khác mà nó lại xanh mét và khô cằn? Tại sao ông lại quá khác biệt với
thiên hạ?”.
Xa Nặc chỉ vào ông già đang đứng mà mọi người không ai nhìn thấy và
trả lời: “Tại sao, tâu điện hạ, vì đó là một ông già”.
Thái tử hỏi: “Già? Người này luôn luôn già như vậy từ hay mới xảy
ra gần đây?”.
"Neither, O Prince," Channa answered. "Many years ago that wrinkled man
before you was young and strong as all the others you see here today. But
slowly he lost his strength. His body became bent, the colour faded from
his cheeks, he lost most of his teeth, and now he appears the way he
does."
Surprised and saddened, Siddhartha asked again, "That poor man, is he the
only one suffering the weaknesses of old age? Or are there any others like
him?"
"Surely you know, O Prince, that everyone must experience old age.
You, me, your wife Yasodhara, Rahula, everyone at the palace-we are all
growing older every moment. Someday most of us will look like that man."
These words so shocked the gentle Prince that for a long time he remained
speechless. He looked like a person who had just been frightened by a
sudden lightning flash. Finally he regained his voice and spoke, "O
Channa, I have seen something today that I never expected to see. In the
midst of all these happy young people this vision of old age frightens me.
Turn the chariot back to the palace; all my enjoyment of this trip has
fled. Turn back; I wish to see no more."
Xa Nặc trả lời: “Tâu điện hạ, dạ không. Nhiều năm trứơc ông lão già ấy
cũng trẻ và khỏe mạnh như mọi người khác mà thái tử nhìn thấy tại đây hôm
nay. Nhưng sức lực của ông dần dần kém sút. Lưng ông khòm xuống, màu da
nơi má đã phai nhạt, phần lớn những răng của ông đều rụng hết, và hiện nay
trông ông lão già nua như vậy.”
Hết sức ngạc nhiên và buồn rầu, thái tử Tất Ðạt Ða lại hỏi: “Phải
chăng chỉ có mình ông lão đó phải chịu cảnh khổ ốm đau vì sự già nua? Hay
những người khác đều giống như ông?”
“Tâu điện hạ, như Ngài biết, chắc chắn rằng tất cả mọi người ai cũng
phải trải qua tuổi già. Ngài, con, Da Du Ðà La, vợ của điện hạ, và La Hầu
La, mọi người sống nơi cung điện – chúng ta đang già lần trong từng giây
phút. Một ngày nào đó tất cả chúng ta đều trông già nua như ông lão ấy.”
Những lời nói này của Xa Nặc đã làm cho thái tử sửng sốt, khiến người
ngồi im lặng rất lâu không nói năng gì. Thái tử trông như người mất hồn,
sợ hãi vì bị một tia sét đánh bất ngờ. Sau cùng thái tử lại lên tiếng và
nói: “Này Xa Nặc, hôm nay ta chứng kiến những điều mà ta không bao giờ
ước mong được thấy. Giữa những người trẻ hạnh phúc này, cảnh tượng của sự
già nua đã làm ta kinh hoàng. Thôi ngươi hãy đánh xe quay trở về hoàng
cung, mọi niềm vui của ta trong chuyến du ngoạn này đã tiêu tan hết. Hãy
trở về. Ta không muốn nhìn thấy gì nữa.”
Channa did as commanded. When they arrived back home, the Prince
entered his palace without greeting anyone, hurried upstairs to his own
room, and sat by himself for a long time. Everyone noticed how strangely
he acted and tried hard to cheer him up. But nothing helped. At dinner he
did not touch any of his food, even though the chef prepared his
favourited meal. He paid no attention to the music and dancing, but sat by
himself thinking, "Old age, old age, old age..."
Xa Nặc vâng lịnh thái tử. Khi trở về hoàng cung, thái tử đi vào cung
điện mà không chào hỏi ai cả, thái tử vội vã lên lầu vào phòng riêng của
mình, và ngồi im lặng rất lâu. Mọi người ngạc nhiên trước hành động lạ
lùng của thái tử, và họ đều cố gắng giúp cho thái tử vui lên. Nhưng hoàn
toàn thất bại. Vào bữa ăn tối, thái tử không thiết tha dùng đến thức ăn,
mặc dù người đầu bếp chính đã nấu các món ăn đặc biệt cho thái tử. Thái tử
cũng không còn ham muốn thưởng thức âm nhạc và xem; vũ múa mà luôn ngồi
một mình suy nghĩ đến “sự già, sự già, sự già”.
8
the Second
joUrney
The
King heard about his son's unhappy mood and wondered what could have gone
wrong. "He needs more variety," the King thought. "I'll plan another trip
for him, but this time to an even more beautiful section of the city."
And so Channa prepared Kantaka again, and again they rode out into
Kapilavastu. The streets were decorated as before, and the people were
again happy to see their Prince. But this time, seen only by Siddhartha
and his charioteer, a vision of a sick person appeared in the crowd of
laughing people.
"Look, Channa," the Prince called out. "Who is that man who
coughs so violently, who shakes his body and cries so pitifully?"
"That is a sick person, O Prince."
"Why is he sick?" he asked.
"People become sick for many reasons, Sire. Perhaps he ate some bad
food or let himself become too cold. Now his body is out of balance and he
feels feverish."
"Do even happy people like those in the crowd ever become sick?"
ChuyẾn Du NgoẠn LẦn ThỨ Hai
Vua
cha được biết thái tử không mấy gì vui và ngạc nhiên về kế hoạch của mình
có thể đã thực hiện sai lầm. Ðức vua suy nghĩ: “Thái tử cần đi xem
nhiều cảnh nữa. Ta sẽ sắp đặt chuyến đi du ngoạn khác cho thái tử, nhưng
lần này nên đưa người đến xem cảnh trí nào xinh đẹp hơn trong thành phố”.
Rồi Xa Nặc lại chuẩn bị ngựa Kiền Trắc, và cả hai cỡi xe ngựa ra
ngoài thành Ca Tỳ La Vệ. Các đường phố được trang hoàng như trước, và dân
chúng vui mừng nhìn thấy lại vị hoàng tử của họ. Nhưng vào dịp này, chỉ
riêng thái tử Tất Ðạt Ða và Xa Nặc trông thấy một người bệnh tật hiện ra
trong giữa đám đông dân chúng vui cười.
Thái tử kêu lên: “Xa Nặc, hãy nhìn kia. Người đó là ai vậy mà họ
đang lên cơn ho dữ dội, với toàn thân rung chuyển và kêu rên thảm thiết
như thế?”
“Tâu điện hạ, đó là một người đang đau bệnh”.
Thái tử lại hỏi: “Tại sao ông ta bị ốm đau?”
“Tâu điện hạ, người ta mắc bệnh tật vì nhiều lý do. Có thể họ dùng
phải thức ăn không tốt, hoặc bị nhiễm thời tiết quá lạnh. Lúc ấy thân thể
họ mất quân bình và có thể bị cảm sốt”.
“Phải chăng ngay cả những người sung sướng trong đám đông dân
chúng đó cũng có thể bị đau ốm?”
"Oh, yes," answered the charioteer. "A person might be
healthy one day and sick the next. No one is safe from
illness."
For the second
time the Prince was deeply shocked. "I cannot understand," he said, "how
people can be so carefree and happy knowing that sickness might strike
them at any time. Please, turn back the chariot. I have seen more than
enough for one day."
When he returned to the palace the Prince was even more unhappy than
before. Nothing anyone did could make him smile, and he did not want to
speak to anyone. When the King found out about his son's unhappiness he
became very worried and confused. "I have tried everything to make my son
happy, but lately his heart is filled with gloom. I must ask my ministers
what I can do to brighten my son's spirits."
They suggested that the next time the Prince wanted to leave the
palace grounds, he should not go alone. Rather, he should be accompanied
by singers, dancers and nobles from the court. And they should plan to
visit a specially prepared garden where the Prince could be amused and
distracted by all sorts of entertainment.
And so, when Prince Siddhartha again requested to visit the city
beyond the garden walls, many arrangements were made to make the journey
as enjoyable as possible. The city was beautified even more than before.
All unpleasant sights were removed and a special park was prepared with
all manner of delights.
Người đánh xe ngựa trả lời: “Dạ, thưa vâng. Người ta hôm
nay lành mạnh, ngày mai có thể ốm đau. Không ai thoát khỏi bệnh tật”.
Lần thứ hai, thái tử vô cùng sửng sốt. Người nói: “Ta không thể
hiểu nổi, làm sao một con người không phải lo lắng gì hết và sung sướng
như thế lại có thể ngã bệnh bất cứ lúc nào. Thôi, ngươi hãy đánh xe quay
trở về. Ngày nay ta xem như vậy là quá đủ rồi”.
Khi trở về cung điện, thái tử cảm thấy không mấy gì vui vẻ hơn lần
trứơc. Không người nào có thể làm cho thái tử vui cười và thái tử không
muốn nói chuyện với ai. Vua cha, sau khi thấu rõ sự bất hạnh của con mình,
ông vô cùng lo lắng và phân vân: “Ta đã cố gắng bằng mọi cách để làm
cho con ta hạnh phúc, nhưng cuối cùng tâm hồn thái tử vẫn chứa chan phiền
muộn. Chắc ta nên tham vấn các quần thần thử xem có cách gì giúp cho thái
tử trở nên lạc quan yêu đời hơn không”.
Họ khuyên lần sau, thái tử muốn dạo chơi ra ngoài thành, đừng cho
thái tử đi một mình. Tốt hơn, cùng đi với thái tử nên có các nhạc công, vũ
nữ và những quan lại trong triều đình. Họ cần tổ chức đến thăm một hoa
viên được trang hoàng đặc biệt để tại đây thái tử có thể giải trí và bị
quyến rũ bởi đủ loại các thú vui.
Do đó, khi thái tử Tất Ðạt Ða một lần nữa muốn ra ngoài thành du
ngoạn mọi sự sắp xếp đã được thực hiện hầu giúp cho chuyến đi của người
càng gặp nhiều điều vui càng tốt. Thành phố được trang hoàng đẹp đẽ hơn
trước. Những cảnh trí buồn thảm được che giấu và một hoa viên đặc biệt
được sửa soạn với tất cả màu sắc tươi vui rực rỡ.
9
The Final
Shock
Siddhartha
and Channa again left the palace by chariot. With their accompanying
ministers, musicians and servants they looked like part of a ceremonial
parade. As before, the people lined the streets and feasted their eyes on
the grand, royal procession.
But for a third time a vision appeared that only the Prince and his
charioteer could see. A group of sad-eyed people, carrying a long box in
which a body covered in a white sheet lay, appeared from one of the houses
and slowly made its way down one of the side streets.
"Channa, why is that man in the box lying so still? Is he asleep? And why
are all those people crying? Where are they taking him?"
"He is a dead man, Sire. They are going to the river where they will
burn his body."
The Prince was confused. "What do you mean by "dead"? And if they
burn his body, will it not hurt him? Please, Channa, explain what you mean
so I can understand."
And so Channa explained, telling the Prince the truths his father
had tried to hide from him all these years. "That man was once alive, as
you and I are now.
CẢnh TưỢng SỬng SỐt CuỐi Cùng
Thái
tử Tất Ðạt Ða và Xa Nặc lại rời cung điện bằng xe ngựa. Tháp tùng theo họ
còn có các triều thần, nhạc công và người hầu cận đông đảo trông giống như
một đám rước lễ. Dân chúng như trước kia, đứng dọc theo các đường phố, mắt
nhìn vào đoàn diễn hành rực rỡ của hoàng gia.
Nhưng, lần thứ ba, một cảnh tượng hiện ra mà cũng chỉ một mình thái
tử và người đánh xe ngựa trông thấy. Ðó là một nhóm người mặt buồn bã đang
khiêng một chiếc hòm dài bên trong đặt một xác người chết có quấn bao vải
trắng, xuất hiện từ trong khu nhà ở đi chậm rãi hướng xuống một con đường
phố.
“Này Xa Nặc. Tại sao người đó nằm trong hòm không cử động như
thế? Ông ta ngủ phải không? Tại sao các người đi theo lại than khóc? Họ
mang người ấy đi đâu?”.
“Tâu điện hạ, đó là xác một người chết. Họ đang khiêng ông ta ra bờ sông
để hỏa thiêu”.
Thái tử ngạc nhiên hỏi: “Nhà ngươi nói 'chết' là nghĩa thế nào?
Nếu thân xác người ấy bị đốt, ông ta có đau đớn gì không? Này Xa Nặc, hãy
giải thích điều đó cho ta hiểu”.
Và Xa Nặc giải đáp, nói cho Thái tử biết hết sự thật mà vua cha đã
giấu thái tử trong nhiều năm qua: “Trứơc đây người ấy đã sống như Ngài và
con bây giờ. Họ sinh ra, lớn
He
was born, grew into a child, then he became a young man.
He experienced the many pleasures and pains of life, raised a family,
worked for a living and grew older. Then he began to get weaker and
weaker. He was confined to his bed. Soon he was unable to recognize even
his closest friends. He grew worse and eventually his breath left his
body. And with his final breath, his understanding and life-force also
left. Now he is dead. All that is left behind to see is the body he cared
for so much while he was still alive. It lies there cold and without
feeling. When his family burns the body he will not feel anything,
because he has already left it behind."
"Tell me, Channa, is it unusual for people to die like this?" The
charioteer answered, "No, my Prince, not at all. It is true that there are
some people who never get the chance to grow old, and there are some who
are very rarely sick. But everyone, without exception, must one day die."
These words, uttered innocently by the charioteer, shocked the Prince
deeply. "Do you mean," he exclaimed passionately, "that one day my wife,
my child, my friends and myself will all be dead? And all these people I
see here today, all dressed up and so radiant, will also die? Oh, how
blind is the world that it can dance and sing while death is just waiting
for everyone! Why do they all bother to dress themselves in such fine
clothes if one day they shall be wearing nothing more than a simple white
sheet?
lên
như một đứa trẻ, và trở thành một thanh niên.
Ông ta hưởng thụ nhiều lạc thú và khổ đau trong cuộc đời, thành lập gia
đình, đi làm kiếm sống và trở nên già nua. Rồi cơ thể cũa ông ta ngày càng
yếu lần. Ông phải nằm liệt trên giường. Ít lâu sau, ông không thể nhận
biết các bạn bè thân thiết nhất của mình. Sức khỏe cũa ông ta ngày càng
suy yếu hơn, và rồi ông không còn hít thở được nữa. Với hơi thở cuối cùng
này, năng lực cũa sự sống và cảm giác hiểu biết cũng xa lià khỏi thân xác
ông. Giờ đây ông ta đã qua đời. Mọi thứ ông để lại còn nhìn thấy là cái
thân xác bất động mà ông đã vô cùng chăm sóc trong lúc còn sống. Nó nằm đó
lạnh cứng và không có cảm giác. Khi gia đình thân quyến hỏa thiêu thân xác
ấy, ông không còn biết gì nữa; vì ông đã chết”.
“Này Xa Nặc hãy nói cho ta rõ, phải chăng rất hiếm trường hợp
người ta chết như thế?” Người đánh xe ngựa trả lời: “Tâu điện hạ,
không hẳn vậy đâu. Thực ra có người không bao giờ chóng già và rất ít khi
họ bị đau ốm. Tuy nhiên, mọi người, không trừ ai, một ngày nào đó, tất cả
đều phải chết”.
Những lời này, Xa Nặc phát biểu một cách hồn nhiên khiến cho thái tử
vô cùng sửng sốt. Người hỏi một cách cuồng nhiệt: “Phải chăng ngươi
muốn nói, một ngày nào đó, vợ con ta, các bạn bè và chính ta tất cả đều
phải từ giã cõi đời? Và những người ta thấy hôm nay tại đây, họ ăn mặc đẹp
đẽ, cũng sẽ phải nhắm mắt xuôi tay? Than ôi, thật là mê mờ làm sao cho con
người ở thế gian này lại có thể vui vẻ múa hát khi biết rằng sự chết chóc
đang chờ đón họ! Tại sao con người phải quá bận tâm lo nghĩ đến việc phục
sức diêm dúa, thanh lịch trong khi biết rằng một ngày kia vào lúc chết
thân xác của họ cũng chỉ được quấn bọc với mảnh vải trắng thô sơ?
Do people have such short memories that they forget about death? Or are
their hearts so strong that the thought of death does not bother them?
Come, Channa, turn the chariot around. I wish to return to the palace and
think."
But instead, Channa drove the chariot to a beautiful garden. There all the
most charming singers and dancers from the palace were waiting, along with
musicians, ministers and a large feast prepared by the palace chefs. They
all welcomed the Prince joyfully and cheered when he stepped from the
chariot. But the Prince did not smile, nor did he say anything. His
thoughts were totally absorbed in what he had seen that day.
Phải chăng con người có trí nhớ kém nên họ đã quên không biết đến sự chết?
Hay là ý chí con người quá cứng rắn khiến họ không còn lo lắng suy nghĩ
đến sự chết? Lại đây, Xa
Nặc, hãy quay xe lui. Ta muốn trở về hoàng cung để suy tư”.
Tuy nhiên, Xa Nặc, đánh xe đến một hoa viên đẹp đẽ. Tại đây, những ca
sĩ và vũ nữ kiều diễm nhất trong cung điện đang chờ đợi cùng với các nhạc
công, quần thần và một đại yến tiệc được tổ chức bởi những đầu bếp của
hoàng gia. Tất cả mọi người đều niềm nở và vui mừng chào đón khi thái tử
vừa bước ra khỏi xe ngựa. Nhưng thái tử đã không cười, và cũng không thốt
ra một lời nào. Thái tử đang hoàn toàn suy nghĩ đến cảnh tượng mà người đã
nhìn thấy trong ngày hôm đó.
10
Fading
Pleasures
Everyone
tried his or her best to amuse the Prince. The dancing girls flirted with
him, hoping to win at least a smile from his handsome but saddened face.
Yet Siddhartha did not even seem to notice them. He could not get the
visions of old age, sickness and death out of his mind.
One of the ministers, seeing that the Prince was not enjoying any of
the splendid arrangements that had been made for him, came over to the
Prince. In the joking manner of a friend he said, "Siddhartha, it is not
right that you ignore these lovely dancers and refuse to join the
festivities. Come on! You are young and healthy; you should be enjoying
yourself. What is the matter? Aren't these women pretty enough for you?"
But the Prince answered him in a voice as strong and low as thunder.
"You have misunderstood me. I do not dislike the lovely people and things
I see here. But when I think of how quickly their beauty will disappear,
how everything changes so fast, I cannot find much pleasure in them
anymore.
"If there were no old age, sickness and death, then I, too, could
find great pleasure in such lovely objects. But in the middle of such
unhappiness, knowing what awaits us all in the future, how can I be
satisfied with pleasures
NhỮng LẠc Thú Chóng Tàn Phai
Mọi
người đều cố gắng hết sức để mang lại niềm vui cho thái tử. Các cô vũ nữ
tán tỉnh mong tạo nên một nụ cười trên khuôn mặt đẹp trai đầy sầu muộn của
thái tử. Nhưng Tất Ðạt Ða tỏ ra không mấy chú ý đến họ. Thái tử không thể
xua đuổi ra khỏi tâm trí của mình những cảnh tượng già, bệnh, và chết.
Một trong các quần thần nhận thấy thái tử không thích thú tham dự các
tiệc vui linh đình được tổ chức dành riêng cho người, nên đã đến gặp thái
tử. Bằng lối đùa cợt của một thân hữu, ông ta nói: “Này Tất Ðạt Ða,
thực là điều không hợp lý nếu thái tử chẳng biết đến các cô vũ nữ đáng yêu
xinh đẹp này, và từ chối không tham dự các tiệc vui. Hãy lại đây! Hoàng tử
còn trẻ trung và đầy sinh lực, nên chính mình thụ hưởng đi chớ. Tại sao
như vậy? Các thiếu nữ này không khá xinh đẹp đối với thái tử hay sao?”
Nhưng thái tử đã trả lời với ông ta bằng một giọng vừa cứng rắn và
hoà dịu như tiếng sấm rền: “Nhà ngươi đã hiểu lầm ta. Không phải ta
không thích nhìn ngắm những người và cảnh vật đáng yêu ở đây. Tuy nhiên
khi ta nghĩ tưởng đến các vẻ đẹp sẽ chóng tàn phai và sự biến đổi vô
thường của vạn
vật ta không còn cảm thấy vui thú gì nữa.
“Nếu không có sự già, bệnh và chết, thì ta cũng vậy, sẽ tìm thấy
nhiều lạc thú khi nhìn vào các hình ảnh đáng yêu đó. Nhưng giữa cảnh khổ
đau, và biết rằng điều ấy đang chờ đợi tất cả chúng ta trong tương lai,
làm sao ta có thể thỏa mản
that will fade so quickly?
"You, my friend, must have a stronger heart than mine if you can be
amused so easily. But for me, everything I see is on fire with suffering.
Until I find a way out of this suffering, such wordly amusements do not
interest me at all."
And so, unable to brighten the Prince's mood, everyone returned
sadly to the palace. When the ministers told the King that his son could
not be entertained or distracted by anything, he felt so much grief that
he could not sleep, "O, my beloved son," he thought to himself, "what else
can I do to keep you here in my kingdom with me? What other pleasures can
I provide so that you will stay?" And with such worried thoughts, fearful
that he would soon lose his only son, the King spent the night in despair.
với
các thú vui mà chúng sẽ nhanh chóng trôi qua?
“Này ông bạn của ta, nếu ngươi có một trái tim sắt đá hơn ta thì
ngươi có thể dễ dàng thụ hưởng các thú vui ấy. Nhưng đối với ta mọi vật ta
nhìn thấy đều đang bị thiêu đốt trong ngọn lửa khổ đau. Bao lâu ta chưa
tìm ra con đường giải thoát sự đau khổ này thì mọi thú vui trần thế không
làm sao quyến rũ ta được.”
Vì không thể nào làm cho thái tử lạc quan yêu đời, nên mọi người đều
buồn bã trở về hoàng cung. Khi các quần thần báo cho phụ hoàng biết không
có điều gì có thể khiến thái tử ham thích hay vui vẻ được, đức vua vô cùng
lo lắng đến mất ngủ. Hoàng thượng thầm nghĩ: “Này, con yêu quý của ta,
điều gì có thể giữ con ở lại với ta nơi vương quốc này? Có thú vui khác
nào mà ta có thể cung cấp để con ta sẽ khỏi phải ra đi?” Với những ý
tưởng lo buồn sợ rằng sẽ sớm mất vị hoàng tử độc nhất của mình, đức vua đã
sống qua một đêm trong tuyệt vọng.
11
A vision of Peace
The
Prince sank deeper and deeper into gloom. He seemed to lose interest in
everything. He hardly ate anything anymore, and as a result began to look
pale and unhealthy. The King and everyone else were very upset that these
unhappy changes had come over their beloved Siddhartha.
One day he appeared before the King. "Father," he began, "lately my
mind has been very troubled. I feel restless and would like your
permission to leave the palace once again. Perhaps a change of scenery
will do me good."
The King was quick to agree to his son's request, for he would do
anything to please him and make him happy again. But, as before, he asked
some of his most trusted ministers to stay close to the Prince and keep an
eye on him.
This time Siddhartha saddled Kantaka himself and rode out of the
palace grounds in search of some beautiful countryside. Finally he came to
the edge of some farmland and dismounted. The ministers followed close
behind. They tried to gain his attention with stories, news and gossip of
the court. But the Prince had no interest in such idle talk, and soon the
ministers left him alone and walked away, still chattering to themselves.
BuỔi ThiỀn Quán An LẠc
Thái
tử ngày càng chìm sâu trong cảnh bi quan yếm thế. Hình như người không còn
ham thích điều gì nữa. Thái tử biếng lười ăn uống và kết quả là người thái
tử trở nên xanh xao, gầy ốm. Hoàng thượng và mọi người đều rất phiền muộn
vì những thay đổi bất hạnh này đã xảy đến cho thái tử Tất Ðạt
Ða thân yêu của họ.
Ngày nọ, thái tử đến gặp vua cha và bày tỏ: “Thưa phụ vương, gần
đây, tâm con luôn bị xáo trộn. Con cảm thấy bất an và xin cha cho phép con
một lần nữa du ngoạn ra ngoài thành. Sự thay đổi cảnh trí này có thể giúp
con an lạc”.
Vua cha đồng ý nghe theo lời yêu cầu của thái tử ngay vì nhà vua muốn
thực hiện bất cứ điều gì để làm thái tử vui lòng và có được hạnh phúc.Cũng
như trước đây, phụ hoàng căn dặn các quan triều thần thân tín nhất nên đi
sát bên cạnh và trông chừng thái tử.
Lần này, Tất Ðạt Ða tự mình cỡi ngựa Kiền Trắc đi ra ngoài thành tìm
những cảnh thôn quê xinh đẹp. Cuối cùng, thái tử tiến đến một bờ ruộng và
xuống ngựa. Các quần thần đi theo sau bên cạnh. Họ cố gắng giúp thái tử
vui bằng cách kể những câu chuyện vui tin tức và tin đồn nhảm nhí ở triều
đình. Nhưng thái tử không thích nghe những câu chuyện tầm phào đó; nên các
quầnthần để thái tử ở lại một mình, rồi họ bỏ đi, chuyện trò vui vẻ với
nhau.
Siddhartha looked out over the farmland. A man and his oxen were plowing
the field, the birds were singing and the sun was shining brightly. "It is
so beautiful here," he thought. "The plowed rows in the field look like
ripples on a lake."
He sat down, and his mind relaxed for the first time in a long
while. But as he looked closer at the scene before him, he began to notice
things he had not seen before. Where the plow had come by and cut rows
into the soil, he saw the bodies of hundreds of small insects that had
been killed by its blade. He saw hundreds more running back and forth in
confusion now that their homes had been destroyed.
He also noticed that the birds were not just gayly singing. They
were constantly searching for food, swooping down to snatch up the
frightened insects. And the smaller birds darted about in fear, scared of
the hawks and other large birds who circled hungrily above them.
He noticed that the oxen laboured heavily while trying to drag the
heavy plow through the ground. The lashes of the farmer's whip cut painful
blisters into their sweating sides. And the farmer, too, worked hard. Like
the beasts, his rough and sun-burnt body glistened with sweat.
"Such a circle of misery," thought the Prince. "This farmer, his
animals, the birds and the insects-they work all day trying to be happy
and comfortable, to have enough to eat. But, in fact, they are constantly
killing and hurting each other,
Thái tử Tất Ðạt Ða đửng nhìn ra cánh đồng. Bác nông phu đang cày
ruộng với những con bò, chim muông ca hát dưới ánh mặt trời chiếu sáng rực
rỡ. Hoàng tử thầm nghĩ: “Cảnh nơi đây thật là đẹp. Các luống cày ở đồng
ruộngtrông giống như các gợn sóng nơi mặt hồ”.
Thái tử ngồi xuống, và lần đầu tiên tâm hồn người cảm thấy thoải mái
trong giây lát. Nhưng khi nhìn kỹ hơn vào cảnh tượng trước mặt, thái tử
bắt đầu nhận ra đó là những sự vật mà người chưa được mục kích trước đây.
Lưỡi cày cắt đất thành luống tới đâu, thái tử trông thấy thân mình của
hàng trăm côn trùng bé nhỏ bị giết chết đến đó. Thái tử nhìn thấy vô số
loài sâu bọ khác bò lui bò tới hỗn loạn trong cảnh tổ ấm của chúng bị tàn
phá.
Thái tử cũng nhận biết rằng chim chóc không còn hót ca vui vẻ nữa.
Chúng đang liên tục tìm kiếm thức ăn, bay sà xuống để mổ gắp những con sâu
sợ hãi. Và nhiều chim nhỏ hơn lo lắng sợ đàn diều hâu và các chim lớn
khácđang đói ăn bay lượn vòng quanh bên trên chúng.
Thái tử chứng kiến những con bò làm việc khổ nhọc đang cố gắng kéo
chiếc cày nặng nề trên thửa ruộng. Bác nông phu quất những làn roi làm
phồng da đau đớn trên lưng con bò. Và người nông dân cũng lao động cực
nhọc. Như loài vật, thân hình chai cứng và sạm nắng mặt trời của ông ta
cũng nhễ nhại mồ hôi.
Thái tử suy nghĩ: “Ðó là vòng luân hồi khổ đau. Người nông dân,
những con vật của ông ta, các loài chim chóc, côn trùng - chúng làm việc
suốt ngày mong tìm cuộc sống hạnh phúc, đầy tiện nghi và có đủ miếng ăn.
Nhưng kỳ thực,
and themselves! How pitiful the worldseems to me."
The Prince's heart was filled with compassion for all these suffering
creatures. He hated to see them so unhappy. He found a shady place to sit
under a rose-apple tree and began to meditate deeply on what he had seen.
As he looked deeper and deeper into the nature of the suffering he saw,
his mind became more and more concentrated and calm. He experienced a
quietness unlike anything he had known before.
With his mind now at rest he began to think, "Every living thing is
searching for happiness. Yet most are so blinded by their ignorance and
desires that they find nothing but misery. Fear, diappointment, hunger,old
age, sickness, death-these are the rewards they find for all their
trouble!
"Now that I have seen this, I have no more interest in the small and
changeable pleasures of this world. I must find something that will bring
me lasting peace and happiness. But how can I be content to free only
myself from suffering? I must figure out a way to help all other living
creatures as well. They have been so kind to me, and they are suffering so
much! I must search for a way to end all this suffering and then share it
with everyone else."
chúng đang thường xuyên giết chóc, tự hủy diệt mình và sát hại lẫn nhau!
Ta cảm thấy quá tội nghiệp cho cuộc sống trần gian làm sao”.
Lòng thái tử ngập tràn tình thương bao la đối với những sinh vật bất
hạnh này. Thái tử không muốn nhìn thấy chúng khổ đau. Người tìm đến một
nơi bóng mát ngồi dưới cây hồng táo và bắt đầu chú tâm thiền định suy
tưởng đến mọi cảnh vật mà thái tử đã chứng kiến. Khi thái tử quán chiếu
sâu xa thấu suốt bản chất của sự khổ mà người đã thấy, tâm thức thái tử
càng trở nên yên lặng và định tĩnh. Thái tử cảm thấy tâm mình hoàn toàn
vắng lặng mà trước đây chưa từng có được.
Với tâm thanh tịnh, giờ đây thái tử bắt đầu quán tưởng: “Mọi chúng
sanh đều mong tìm hạnh phúc. Nhưng hầu hết đều bị che lấp bởi vô minh và
ái dục khiến họ thấy cuộc đời không có gì khác ngoài sự khổ đau. Sự lo âu,
phiền muộn, đói nghèo, già, bệnh và chết–đây là những phần thưởng mà con
người nhận lãnh trong cuộc sống trầm luân của họ!
“Giờ đây, ta đã nhận thức rõ điều đó, ta không còn thích sống
trong thế giới dục lạc nhỏ bé và luôn thay đổi này. Ta phải đi tìm chân lý
mà nó sẽ mang lại cho ta niềm vui và sự an lạc vĩnh cửu. Nhưng làm sao ta
có thể an lòng chỉ biết tìm sự giải thoát khổ đau cho riêng mình? Ta phải
tìm ra con đường cứu độ cho mọi chúng sanh khác nữa. Những người ấy đều
thân thiết với ta, và họ đang quá khổ đau! Ta phải đi tìm ra con đường
chấm dứt sự đau khổ này và chia xẻ sự giải thoát đó với những người khác”.
When Prince Siddhartha had finished this compassionate meditation he
opened his eyes. Standing before him, dressed like a poor beggar, was a
man he had never seen before. His eyes were calm and bright and he had the
look of great peace on his face.
"Please tell me," the Prince asked, "who you are?"
The man answered, "I am someone who has become frightened by the
sufferings of the world. I have grown tired of the so-called pleasures to
be found in the company of others, so now I wander about alone. I have
given up my home and now live and sleep in caves, in the forest or
whatever I find myself. My only interest is in finding the highest and
most perfect happiness." When he had spoken these words, the man
disappeared as if by magic, leaving the Prince both astonished and
overjoyed.
"At last I have found the true meaning for my life," he thought. "I,
too, shall give up my home and begin my search for true happiness and the
end of all suffering!"
And so, with a firm mind and a steady heart, he mounted his horse Kantaka
and rode back to the palace.
Sau buổi tọa thiền quán tâm từ bi này kết thúc, thái tử Tất Ðạt Ða
liền mở mắt. Bấy giờ hiện ra trước mặt thái tử là một đạo sĩ phục sức
giống như kẻ hành khất nghèo, mà từ trước nay thái tử chưa từng gặp thấy.
Cặp mắt của vị đó rất hiền từ và trong sáng với khuôn mặt lộ vẽ hết sức
bình an.
Thái tử hỏi: “Hãy cho ta biết ngươi là ai?”.
Vị đạo sĩ trả lời: “Ta là người cảm thấy ghê sợ trước những khổ
đau của trần thế. Ta nhàm chán các thú vui dục lạc mà mọi kẻ khác đang
mong tìm; cho nên giờ đây ta đi lang thang một mình. Ta đã rời bỏ ngôi nhà
của ta; hiện ta sống và ngủ nơi các hang động, trong rừng hoặc bất cứ nơi
nào mà ta gặp thấy. Nguồn vui duy nhất của ta là mong đạt được sự an lạc
toàn hão và giải thoát cùng tột nhất”. Vừa nói xong những lời này, vị
đạo sĩ như có phép lạ liền biến mất, bỏ mình thái tử ở lại với sự kinh
ngạc và lòng ngập tràn niềm vui.
Thái tử thầm nghĩ: “Cuối cùng ta đã tìm thấy ý nghĩa chân thật của
sự sống. Ta cũng sẽ từ giã cung điện của ta để bắt đầu đi tìm chân hạnh
phúc và con đường chấm dứt mọi khổ đau”.
Với tâm nguyện dõng mãnh và ý chí cương quyết, thái tử leo lên ngựa
Kiền Trắc và trở về hoàng cung.
12
A
Father's Fear
Upon
his arrival home the Prince immediately went to the King's room. Pressing
his hands together, as was the custom when making an important request, he
announced, "I wish to become a homeless wanderer and search for the end of
all suffering. Grant me your permission, Father, to leave the palace."
From the time his son was a baby, the King had feared that someday
he would have to hear this dreaded request. But still his son's words came
as a great shock to him. In a voice choked with tears he replied, "Dearest
Son, forget this idea of leaving. You are still much too young to follow
the lonely life of a holy man. Wait until you are older. Meanwhile stay
here in Kapilavastu and rule my kingdom."
"O Father, I shall stay here only if you can promise me four things.
Tell me that I shall never grow old, that I shall never become ill, that I
shall never die and that I shall never be unhappy. If you cannot promise
me these things, then I must leave immediately."
The King was shocked by these strange words and began to get angry.
"Forget these foolish ideas, Siddhartha," he said loudly.
Vua TỊnh PhẠn Lo LẮng
Sau
khi về đến cung điện, thái tử liền đi thẳng vào phòng của vua cha. Thái tử
chấp tay lại vì theo tục lệ khi muốn thỉnh cầu một việc quan trọng, và
thưa: “Con muốn trở thành người du sĩ không nhà để mong tìm ra con
đường chấm dứt mọi khổ đau. Xin phụ vương, cho con được phép rời hoàng
cung”.
Từ khi thái tử còn nhỏ, đức vua đã lo sợ một ngày nào đó Ngài sẽ được
nghe lời thỉnh cầu khủng khiếp này. Cho nên vua cha hết sức kinh hoàng khi
nghe thái tử thốt ra câu nói như vậy. Bằng giọng nói nghẹn ngào trong nước
mắt, vua cha trả lời: “Con yêu quý, đừng nghĩ đến việc rời cung điện. Con
đang còn quá nhỏ để có thể theo đuổi cuộc sống không gia đình của một
thánh nhân. Hãy chờ tới ngày con lớn khôn. Hiện tại, con nên ở lại kinh
thành Ca Tỳ La Vệ và cai trị vương quốc này”.
“Thưa phụ vương, con sẽ chỉ ở lại nơi đây, nếu cha có thể hứa giúp
con đạt được bốn điều sau đây: Hãy quyết chắc rằng con sẽ không bao giờ
trở nên già; con sẽ không bao giờ mắc bịnh tật; con sẽ không bao giờ chết
và con sẽ không bao giờ khổ đau. Nếu phụ hoàng không thể giúp con thực
hiện các điều trên, thì con sẽ phải rời cung điện ngay”.
Vua Tịnh Phạn sửng sốt khi nghe thái tử bày tỏ những ý tưởng lạ lùng
này, và Ngài bắt đầu giận dữ. Ðức vua la lớn: “Này Tất Ðạt Ða, hãy quên đi
những ý tưởng điên rồ đó”.
But the Prince remained firm. "Father, if you cannot save me from the
sufferings of old age, sickness, death and unhappiness, then you must let
me go and try to save myself. It is not right to keep me a prisoner here."
But the King would hear no more. "Do not let the Prince leave! Set a
guard around the palace grounds!" he shouted to his ministers and then
stormed out of the room angrily.
Nhưng thái tử vẫn cương quyết nói: “Thưa phụ vương, nếu cha không
thể cứu con thoát khỏi những sự khổ vì cảnh già, bệnh, chết và bất an, thì
cha nên để con ra đi hầu mong tìm con đường tự cứu lấy mình. Thật là vô lý
nếu phụ hoàng cứ giam giữ con mãi như tù nhân ở đây”.
Tuy nhiên, hoàng thượng không muốn nghe gì nữa, và ông nổi cơn thịnh
nộ, quát tháo om sòm truyền lịnh cho các quần thần: “Ðừng để thái tử vượt
thành ra đi! Hãy mang quân lính đến vây kín hoàng thành!”
13
Escape
Siddhartha
left the King's room and returned to his palace. He passed through the
beautifully decorated rooms, the magnificent hallways, past the sparkling
fountains and into his rooms on the upper storey. He walked among the
talented musicians and past the beautiful serving girls. But none of these
delights affected his mind. He had only one thought, and that was to
leave.
That night after dinner a strange force seemed to enter the palace.
One by one the musicians and dancers and servants became drowsy and fell
asleep. Finally even Yasodhara fell asleep next to her baby Rahula. The
Prince saw them lying there and thought to himself, "I would like to hold
my child in my arms one last time before I leave, but that might awaken
Yasodhara. Then it would be very difficult to depart. No, I must go
quickly and quietly before anyone wakes up."
Stepping carefully around the sleeping bodies, he reached the window
and climbed out onto the roof and then down to the ground. He went to
where Channa, the charioteer was sleeping and gently woke him up. "Hurry,
Channa, saddle my horse. I wish to ride tonight."
XuẤt Gia
Thái
tử Tất Ðạt Ða rời cung điện của phụ hoàng và trở về phòng của mình. Thái
tử đi ngang qua các dãy phòng trang hoàng đẹp đẽ, những hành lang rực, rỡ,
các vòi nước lấp lánh, và tiến vào phòng của mình ở lầu trên. Thái tử đi
ngang qua giữa các nhạc công lừng danh và những thị nữ xinh đẹp. Nhưng
không một cảnh trí lộng lẫy nào gây được sự chú ý nơi tâm hồn thái tử.
Người chỉ có một ý tưởng duy nhất là phải vượt thành ra đi.
Ðêm ấy, sau buổi cơm tối, hình như một quyền phép lạ nào đã xâm nhập
vào hoàng cung. Các nhạc công, vũ nữ và thị nữ từng người một lần lượt đều
cảm thấy mỏi mệt, và nằm lăn ra ngủ say. Cuối cùng, ngay cả công chúa Da
Du Ðà La cũng ngủ thiếp đi bên cạnh hài nhi La Hầu La của nàng. Thái tử
nhìn vợ và đứa con thơ đang nằm ngủ và thầm nghĩ: “Ta nên ẵm con ta vào
lòng lần cuối cùng trước khi ta vượt thành xuất gia nhưng làm vậy có thể
khiến Da Du Ðà La thức giấc. Như thế rất khó cho ta ra đi. Không được, ta
phải nhanh chóng, và yên lặng rời khỏi cung điện, trước khi bất cứ ai có
thể thức dậy”.
Bước đi nhẹ nhàng giữa những thân người đang say ngủ, thái tử đến
cửa sổ, trèo qua mái nhà và tuột xuống đất. Thái tử đến nơi Xa Nặc, người
đánh xe ngựa đang ngủ và nhẹ nhàng đánh thức anh ta dậy: “Nhanh lên, Xa
Nặc, thắng yên cương vào ngựa cho ta. Ta muốn ra đi đêm nay”.
Channa was surprised that the Prince would
want to go out in the middle of the night, but he did as he was asked. He
saddled Kantaka and led him to the Prince. Siddhartha patted his horse and
whispered, "Kantaka, my old friend, we must be very quiet. I don't want to
wake up any of the guards. Tonight is a very special night."
As the three of them approached the heavy gates at the edge of the
gardens, the doors suddenly opened by themselves. Silently they rode out
into the night. When they reached the edge of the city, the Prince looked
back and vowed, "Until I learn how to conquer all sufferings, I shall not
return to this fair city of Kapilvastu!"
They rode all night. Just as the morning sun was about to rise they
reached a quiet forest where many holy people lived. The Prince was happy
and thought to himself, "Now my real journey has begun." Then he turned to
Channa and said, "My friend, I thank you deeply for your help. I have
reached the place I wanted. Now it is time for you to take my horse and
return to the palace."
Channa could not believe that the Prince would not be returning to
the palace with him. He stood there confused, tears beginning to fill his
eyes. The Prince understood his grief and spoke to him again very softly,
"My faithful Channa, do not cry. Sooner or later we all have to say
good-bye. Here, take these royal jewels I am wearing; I shall not need
them anymore. Return to the palace and tell my father that I have
Xa Nặc rất ngạc nhiên việc thái tử muốn vượt thành xuất gia vào giữa đêm
khuya, nhưng y vẫn làm theo lời yêu cầu của thái tử. Xa Nặc sửa soạn ngựa
Kiền Trắc và mang đến cho thái tử. Tất Ðạt Ða vỗ về con ngựa và khẽ nói: “Này
Kiền Trắc, bạn thân của ta, chúng ta nên giữ im lặng. Ta không muốn làm
thức giấc bất cứ tên lính gác nào. Ðêm nay là một đêm rất trọng đại”.
Thái tử, Xa Nặc và ngựa Kiền Trắc, khi cả ba ra tới các cổng thành
vững chắc gần những công viên, các cửa tự động mở ra. Họ yên lặng tiến ra
ngoài thành trong đêm tối. Khi họ đến cạnh một thành phố, thái tử nhìn lui
và phát nguyện: “Chừng nào ta chưa tìm ra được con đường giải thoát mọi
khổ đau, ta sẽ không trở về lại kinh thành Ca Tỳ La vệ rực rỡ này!”
Cả ba đi suốt đêm. Khi mặt trời sắp mọc, họ tới một khu rừng yên
tĩnh, tại đây có nhiều đạo sĩ đang ẩn tu. Thái tử sung sướng và tự nghĩ: “Giờ
đây chuyến đi tầm đạo thực sự của ta mới bắt đầu”. Rồi thái tử quay
sang nói với Xa Nặc: “Này Xa Nặc thân mến, ta cám ơn sự giúp đỡ của
con. Ta đã tới nơi ta mong muốn. Bây giờ ta nhờ con mang con ngựa của ta
trở về hoàng cung”.
Xa Nặc không tin rằng Thái tử sẽ không cùng với mình đi trở về cung
điện. Cho nên anh ngạc nhiên đứng nhìn, mắt chứa chan đầy lệ. Thái tử thấu
hiểu nỗi đau buồn của người hầu cận và rất dịu dàng nói với anh ta lần
nữa: “Này Xa Nặc trung thành của ta, con chớ nên khóc lóc. Sớm muộn gì
rồi chúng ta cũng sẽ phải chia tay. Ðây, hãy nhận giữ lấy những đồ trang
sức mà ta đang dùng; ta sẽ không cần thiết đến chúng
not left in anger. It is not that I do not love my family anymore. Rather,
it is because I love them all so much that I must leave them for now. If I
ever discover the way to end all suffering, I shall return to them. If I
fail, then it really makes little difference that I am leaving them now.
Sooner or later death would pull us apart anyway. Go now, and let me begin
my search."
Channa realized that there was no way he could change the Prince's
mind. He took Kantaka's reins from the Prince and slowly led the horse
away. Many times both the charioteer and Kantaka looked back at the Prince
with tears in their eyes. Eventually they reached Kapilavastu where Channa
had the sad duty of telling everyone that Siddhartha had left the royal
life forever.
nữa. Con hãy trở về hoàng cung và báo cho phụ vương ta biết rằng ta đã
không ra đi trong sự giận hờn. Không phải ta không mến yêu gia đình ta
nữa. Nhưng vì quá yêu thương thân quyến hoàng tộc của ta mà nay ta đành
phải tạm xa lià tất cả. Nếu ngày nào ta tìm ra con đường giải thoát, chấm
dứt mọi khổ đau, ta sẽ trở về thăm quê hương. Nếu không thành công thì
việc rời bỏ kinh thành của ta hôm nay vẫn phải xảy ra một ngày nào. Vì sớm
muộn gì thì sự chết sẽ đến để bắt chúng ta chia lìa. Giờ đây chúng ta hãy
đi để ta bắt đầu công cuộc tầm đạo”.
Xa Nặc nhận thấy rằng không làm sao có thể lay chuyển được ý chí của
thái tử. Người cầm lấy giây cương ngựa Kiền Trắc từ nơi tay thái tử và
chậm rãi hướng dẫn cho ngựa cất bước. Xa Nặc và ngựa Kiền Trắc nhiều lần
nhìn lui thái tử với những cặp mắt đầy lệ. Cuối cùng cả hai về đến thành
Ca Tỳ La Vệ, tại đây Xa Nặc có bổn phận đau buồn trong việc thuật lại cho
mọi người biết rằng thái tử Tất Ðạt Ða đã vĩnh viễn từ bỏ cuộc sống nơi
hoàng cung.
14
The
Journey Begins
As
Siddhartha stood alone in the forest, ready to begin his great adventure,
he thought, "From today onwards I am no longer a prince. Therefore, it is
not right that I continue to look and dress like one." He took his knife
and cut off his long, flowing hair, a sign of royalty. Then he met a poor
hunter and said to him, "Sir, I have no more need of these silke clothes.
If I am to live in the forest I should wear something rough like yours.
Let us switch." The hunter was surprised and delighted to receive such
expensive clothing in exchange for his own and quickly agreed to
Siddhartha's suggestion.
Now that he was properly dressed as a poor seeker of the truth,
Siddhartha began to look for a teacher who could show him the way to end
all suffering. He wandered through the forests and spoke to all the many
holy men he found there. Everywhere he went he was welcomed with respect.
Even though he now wore ragged clothes and ate only the poor food he could
beg, he was still a very handsome and striking looking man. When the
people in the forest saw him coming they said to each other, "Here comes a
very special person. His face is so strong and determined! If such a man
is looking for the truth, he is sure to find it."
CuỘc TẦm ÐẠo BẮt ÐẦu
Ðứng
một mình trong rừng, chuẩn bị khởi đầu cho cuộc tầm đạo cao cả của mình,
Tất Ðạt Ða thầm nghĩ: “Từ nay trở đi ta không còn là một hoàng tử nữa.
Cho nên, thực là không thích hợp, nếu ta tiếp tục sống và phục sức như một
vương tử”. Thái tử lấy dao cắt đứt mái tóc dài và óng mướt của mình,
biểu tượng cho vương quyền. Rồi thái tử đến tiếp xúc, nói với người thợ
săn nghèo khổ: “Này ông bạn, tôi không cần dùng các xiêm lụa là này
nữa. Nếu muốn sống ẩn tu trong rừng, tôi chỉ cần mặc loại áo vải thô sơ
như ông. Vậy chúng ta hãy cởi bỏ y phục ra để trao đổi”. Ông thợ săn
mừng rỡ và nhanh chóng bằng lòng theo lời đề nghị của Tất Ðạt Ða trao đổi
quần áo tồi tàn của mình để nhận nơi thái tử những y phục sang trọng đắc
tiền.
Giờ đây phục sức như một nhà tu, khổ hạnh, thái tử Tất Ðạt Ða bắt đầu
đi tìm một vị thầy có thể chỉ bày cho người con đường chấm dứt được tất cả
mọi khổ đau. Thái tử du hành qua những khu rừng mong tìm gặp các thánh
nhân để học hỏi đạo lý. Ngài được mọi người khắp nơi niềm nở tiếp đóan với
sự kính trọng. Mặc dù thái tử mặc áo quần rách rưới và dùng thức ăn thanh
đạm mà người xin được, nhưng hình dáng thái tử trông vẫn còn đẹp trai và
hấp dẫn. Các đạo sĩ trong rừng khi nhìn thấy thái tử đi tới họ liền nói
với nhau: “Ðây tới thêm một nhân vật rất đặc biệt. Khuôn mặt của ông ta
trông sáng quắc và đầy cương quyết! Con người đó mà đi tìm Chân lý, chắc
thế nào cũng chứng đạo”.
Siddhartha studied with several teachers, but was not satisfied with
what he learned from them. "What they teach is helpful," he thought, "but
it does not lead to perfect happiness." Finally he heard that some very
wise men lived in the kingdom of Magadha (13) where King Bimbisara
(14) ruled. So he decided to travel far to the south and east to
find them.
One day, as he was walking through Rajagriha, (15) the capital
city of Magadha, he passed near the palace gates. One of King Bimbisara's
ministers saw him and immediately ran to the King.
"Sire", he said excitedly, "I have just seen a most unusual man in
the city. He is dressed in rags and begs his food from door to door, but I
am sure he must be a great person. His face is so strong and he walks with
such dignity. It almost seems that a special light shines from him!"
The King was very interested and asked that Siddhartha be brought
before him. They talked together for a while and the King was very
impressed by his intelligence, modesty and kind manner. Then the King
said, "I have never met a man I felt I could trust more than you. Please
settle here in Rajagriha and help me rule my kingdom."
But Siddhartha replied politely, "O King, I have already had the
chance to rule a kingdom, but I had to refuse.
Tất Ðạt Ða tìm gặp nhiều đạo sư để học hỏi, nhưng người không thỏa
mãn với những điều đã học được nơi họ. Thái tử suy nghĩ: “Những điều
các đạo sĩ chỉ dạy rất bổ ích, nhưng không hướng dẫn con người đến cảnh
giới hạnh phúc hoàn toàn”. Cuối cùng, thái tử hay tin có vài đạo sĩ
thấu triệt chân lý đang sống ở vương quốc Ma Kiệt Ðà (Magadha) (13),
dưới quyền trị vì của vua Tần Bà Sa La (Bimbisara) (14). Cho
nên thái tử quyết định du hành xa về phía nam và đông để tìm gặp họ.
Ngày nọ, lúc thái tử đến thành vương xá (Rajagriha) (15),
thủ đô nước Ma Kiệt Ðà, người đi ngang qua gần cổng thành. Một quan đại
thần của vua Tần Bà Sa La nhìn thấy thái tử liền chạy đến gặp đức vua.
Ông nôn nóng thưa rằng: “Tâu hoàng thượng, hạ thần vừa trông thấy
một đạo sĩ hết sức lạ thường xuất hiện trong thành phố. Ông ta mặc áo quần
rách rưới và đến từng nhà xin thức ăn, nhưng hạ thần quyết chắc rằng đạo
sĩ đó là một vĩ nhân. Khuôn mặt của người trông rất từ bi với dáng đi hết
sức trang nghiêm. Và hầu như nơi đạo sĩ toả ra một ánh sáng đặc biệt.”
Nhà vua rất vui mừng cho mời đạo sĩ Tất Ðạt Ða đến gặp. Cả hai đàm
luận trong giây lát, đức vua vô cùng khâm phục trước sự sáng suốt, đức
tính khiêm cung và lòng từ tâm của vị đạo sĩ. Rồi đức vua nói: “Trẫm
chưa bao giờ gặp một nhân vật nào mà trẫm có thể đặt trọn niềm tin vào họ
hơn đạo sĩ. Xin Ngài hãy ở lại thành Vương Xá để giúp trẫm cai trị vương
quốc này”.
Nhưng Tất Ðạt Ða lễ phép trả lời:“Thưa Ðại Vương, bần đạo đã có
dịp cai trị một vương quốc, nhưng bần đạo đã
I am not interested in wealth or power, only in the path of truth. I thank
you for your offer, but I have come to your kingdom only to find teachers
who can help me with my search."
Then the King bowed to the man in rags and said, "I wish you luck in
your journey. If you do find what you are looking for, please return here
and teach it to me. But even if you fail, you are always welcome to return
to my palace."
Siddhartha thanked him very much and continued on his way.
từ chối. Bần đạo không thích sống trong cảnh phú quý và có quyền lực mà
chỉ muốn đi tìm chân lý. Bần đạo cám
ơn về sự dâng hiến của Ngài nhưng bần đạo đến xứ sở này chỉ mong gặp các
vị minh sư có thể giúp bần đạo tìm ra chân lý”.
Rồi đức vua cúi đầu chào vị đạo sĩ mặc y phục rách rưới và nói: “Trẫm
cầu chúc đạo sĩ gặp nhiều may mắn trên đường tầm đạo. Nếu ngày nào Ngài
chứng ngộ được chân lý mà Ngài đang đi tìm, xin Ngài trở lại đây để chỉ
dạy cho trẫm hiểu cái đạo lý ấy. Ngay cả trường hợp nếu đạo sĩ không thành
công, trẫm cũng luôn luôn mong được tiếp đón Ngài trở lại kinh đô vương
quốc này”.
Tất Ðạt Ða cám ơn nhà vua rất nhiều và
đạo sĩ tiếp tục cuộc hành trình.
15
Six
Years Of Struggle
Eventually
Siddhartha came to the forest where the wise men lived. He studied first
with Arada (16) and then with Udraka (17). In a short time
he mastered everything they had to teach him. But still he was not
satisfied. "My teachers are holy people, but what they have taught me does
not bring an end to all suffering. I must continue to search on my own."
He continued his travels until he came to the Nairangana (18)
River, near the holy town of Gaya (19). He crossed the river and
entered the forests on the other side. There he found a group of five men.
Their life was extremely simple. They ate very little food, lived out int
the open, and sat perfectly still for many hours each day.
"Why are you doing such painful things to your bodies?" the Prince
asked these men.
"Most people in the world treat their bodies very gently," they
answered, "yet still experience much suffering. We feel that if we can
learn to master pain, we shall have found the way to control all
sufferings."
Sáu Năm Tu KhỔ HẠnh
Rồi
sa môn Tất Ðạt Ða đến khu rừng nơi có các đạo sĩ thông bác đang tu tập.
Ðầu tiên ông học đạo với Ngài A La La (Arada)(16) và sau đó
với Ngài Uất Ðầu Lam Phất (Udraka)(17). Trong thời gian
ngắn, ông đều thông hiểu hết mọi điều mà các đạo sư này chỉ dạy. Nhưng ông
vẫn chưa thỏa mãn, và tự nghĩ: “Thầy của ta mặc dù là những đạo sư
thánh thiện, song mọi lời chỉ giáo của họ vẫn không giúp con người chấm
dứt được những sự khổ đau. Cho nên ta phải cố gắng tự mình đi tìm ra chân
lý.”
Sa môn tiếp tục cuộc hành trình cho tới khi đến dòng sông Ni Liên
Thuyền (Nairangana)(18), gần thành phố linh thiêng Ca Da (Gaya)(19).
Sa môn vượt qua sông và đi vào khu rừng bên kia bờ sông. Tại đây ông gặp
nhóm năm đạo sĩ đang tu tập. Cuộc sống của họ thật hết sức giản dị. Họ
dùng rất ít thức ăn, sống ngoài trời, và ngồi yên tĩnh thiền định nhiều
giờ mỗi ngày.
Sa môn hỏi những đạo sĩ này:
“Tại sao quý vị tự hành hạ làm đau đớn thân xác mình như vậy.”
Họ trả lời: “Phần đông mọi người trên thế gian đều nuông chìu quý mến
thân thể của mình, cho nên họ đang còn chịu nhiều đau khổ. Chúng tôi nghĩ
rằng nếu chúng ta có thể khống chế sự đau đớn chúng ta sẽ tìm ra phương
pháp khắc phục được những khổ đau”.
Siddhartha thought to himself, "For so many years I lived in those
luxurious pleasure palaces. I was treated very gentle, yet still my mind
did no find peace. Perhaps these men are right. I shall join them in their
practices and see if this leads to the end of suffering."
And so he began these difficult and painful practices. He sat for
hours and hours in the same spot. Even though his legs and back hurt very
much, he would not move a muscle. He let himself be burned by the blazing
summer sun and chilled by the winter winds. He ate barely enough food to
remain alive. But no matter how difficult it was, he thought, "I must
continue and discover the way out of all misery!"
The five men were amazed at Siddhartha. They said to themselves,"Never
have we seen anyone with as much determination as this man. He drives
himself on and on and never quits. If anyone is ever going to succeed in
these practices it will be Siddhartha. Let us stay near him so that when
he discovers the true path we shall be able to learn it from him."
Siddhartha treated his body more and more harshly. In the beginning
he slept only a few hours each night, but eventually he stopped going to
sleep altogether! He stopped taking even the one poor meal a day that he
used to eat, and would only eat the few seeds and berries that the wind
blew into his lap.
Sa môn Tất Ðạt Ða thầm nghĩ: “Nhiều năm qua, ta sống trong các
cung điện đầy thú vui dục lạc. Ta đã quá nuông chìu thân xác của mình cho
nên tâm ta không tìm thấy sự an lạc. Có thể những đạo sĩ này nói đúng. Ta
sẽ tham dự cùng với họ thực hành để thử xem phương pháp này dẫn đến chấm
dứt được sự khổ hay không.”
Rồi ông bắt đầu thực tập những phương cách tu hành vất vả và khó nhọc
nói trên. Sa môn ngồi liên tục nhiều giờ tại một chỗ. Mặc dù chân và lưng
của người rất đau đớn, nhưng ông vẫn không lay động. Sa môn tự thiêu đốt
thân mình dưới ánh nắng hè cháy bỏng và làm tê cóng da thịt bởi những làn
gió đông lạnh buốt. Sa môn chỉ dùng vừa đủ thức ăn để duy trì sự sống. Và
cho dù khổ nhọc đến đâu, ông vẫn tự bảo: “Ta phải tiếp tục để tìm ra
con đường chấm dứt mọi khổ đau”.
Năm người bạn cùng tu nhìn sa môn Tất Ðạt Ta, đầy kinh ngạc. Họ nói
với nhau: “Chúng ta chưa thấy ai có quyết chí tu hành như vị này. Ông
ta luôn tinh tấn và không bao giờ thối tâm. Người sắp thành công bằng lối
tu khổ hạnh này sẽ là Tất Ðạt Ða. Chúng ta nên đến ngồi sát cạnh sa môn để
khi người tìm ra được con đường chánh đạo, chúng ta sẽ có thể tu học với
ông”.
Sa môn Tất Ðạt Ða ngày càng hành hạ thân xác mình nhiều hơn. Ban đầu
ông chỉ ngủ vài giờ mỗi đêm; nhưng sau đó người chấm dứt hoàn toàn không
ngủ nghỉ gì hết. Thường khi sa môn dùng mỗi ngày một bữa ăn thanh đạm, nay
người cũng không ăn nữa. Ông chỉ dùng vài hạt ngũ cốc cốc và trái nạc do
gió thổi vào vạt áo của người.
He grew thinner and thinner. His body lost its radiance and became
covered with dust and dirt. Eventually he looked like little more than a
living skeleton. But still he did not give up his practices.
Six long years passed. Siddhartha was twenty-nine years old when he
left his palaces and all their pleasures behind. Now he was thirty-five,
having spent six years with hardly any food, sleep, shelter or decent
clothing. One day he thought to himself, "Am I any closer to my goal now
than I was six years ago? Or am I still as ignorant as before? When I was
a Prince and lived in luxury, I had everything a person could desire. I
wasted many years in those prisons of pleasure.
"Then I left and began my search. I have lived in forests and caves and
have had nothing but poor food and much pain. But I still have not learned
how to put an end to suffering. I can see now that it was a mistake to
punish my body like this, just as it was a mistake to have wasted so much
time in those palaces. To find the truth I must follow a middle path
between too much pleasure and too much pain."
He remembered that many years ago, after he had seen the dead man, he
had meditated under a rose-apple tree. "After that meditation," he
thought, "my mind was very calm and still. I was able to see things
clearly for the first time. I shall try to meditate like that again now."
Sa môn ngày càng trở nên ốm gầy. Thân thể của ông mất đi vẻ đẹp trong
sáng, bao phủ đầy bụi đất và bẩn thỉu. Nhìn sa môn chẳng khác gì một bộ
xương đang sống. Nhưng người vẫn không từ bỏ sự tu hành khổ hạnh.
Sáu năm dài trôi qua. Khi rời cung điện và từ bỏ mọi thú vui trần
tục, sa môn Tất Ðạt Ða đúng hai mươi chín tuổi. Nay ông được ba mươi lăm
trải qua sáu năm tu hành khắc khổ trong sự ăn uống, ngủ nghỉ, ẩn trú và
phục sức. Ngày kia, sa môn thầm nghĩ: “Nay ta có tiến gần chút nào đến
mục đích tầm đạo giải thoát của ta hơn sáu năm trước chăng? Hay ta vẫn
đang còn mê mờ như xưa? Khi làm thái tử sống trong cảnh giàu sang phú quý,
ta thụ hưởng đủ mọi điều mà một vị hoàng tử có thể mong ước có được. Ta đã
phung phí nhiều năm trong các ngục tù lạc thú đó.
“Rồi
ta xuất gia đi tu và bắt đầu công cuộc tầm đạo. Ta đã sống trong rừng, các
hang động và chưa gặt hái được kết quả gì ngoài sự nhịn ăn và hành hạ xác
thân. Nhưng ta vẫn không tìm ra con đường chấm dứt mọi khổ đau. Giờ đây ta
có thể nhận thấy đó là một sự sai lầm trong việc tự hủy hoại thân
thể của mình như thế này, chẳng khác gì sự nhầm lẫn là ta đã phí phạm
nhiều thì giờ trước kia trong các cung điện hoàng gia. Ðể tìm ra chân lý,
ta nên theo con đường trung đạo nằm giữa hai cuộc sống quá dục lạc, và quá
ép xác khổ hạnh”.
Sa môn nhớ lại nhiều năm trứơc, sau khi nhìn thấy cảnh một người
chết, ông đã ngồi thiền định dưới gốc cây hồng táo. Sa môn thầm nghĩ: “Sau
lần tham thiền đó, tâm ta trở nên rất định tinh. Lần đầu tiên ta có thể
sáng suốt nhìn thấy rõ ràng các sự vật. Giờ đây ta sẽ cố gắng thiền định
trở lại như thế”.
But when he looked at himself he realized, "I have been sitting here
for such a long time with no food that I am tired, dirty and weak. I am so
thin that I can see my bones through my skin. How can I meditate when I am
too hungry and dirty even to think clearly?"
And so he slowly pulled himself up and went to bathe himself in the
river. He was so weak, however, that he fell and was almost drowned. With
great effort he just managed to pull himself to the shore. Then he sat for
a while, resting.
Nhưng khi nhìn lại mình, sa môn nhận thức rằng: “Ta đã ngồi đây tu tập
nhịn ăn trong nhiều năm hiện giờ thân ta mệt mỏi, đầy dơ bẩn và suy yếu.
Ta ốm gầy đến nỗi chỉ còn da bọc xương. Làm sao ta có thể thiền định sáng
suốt, quán sát sự vật khi thân mình dơ nhớp và quá đói khát”.
Sa môn từ từ đứng dậy đi xuống sông tắm. Nhưng người quá yếu sức gần
như muốn ngã chìm nước. Sa môn nỗ lực cố gắng vươn mình để tiến lên bờ.
Rồi Ngài ngồi trong giây lát, nghỉ ngơi.
16
An Offering
In
a small village at the end of the forest lived a herdsman and his wife
Sujata (20). She had just given birth to her first child and was
very happy. She took the finest milk from her husband's cows and prepared
a delicious meal from it. Now she was taking this food into the forest as
an offering to the spirits she thought lived there. She had often prayed
to these spirits and wanted to thank them for helping her have such a
healthy baby.
As she entered the forest she saw Siddhartha sitting there. His body
was thin and weak, but his face was radiant and handsome. Sujata gazed at
him in surprise. "I have never seen anyone like that before," she thought
to herself. "Perhaps it is the king of the tree spirits himself!" And so
she took the specially prepared food and placed it before him.
Siddhartha slowly opened his eyes and saw the bowl in front of him.
Smiling silently to Sujata he lifted it up to his lips and began to drink.
To her amazement, his body grew more and more radiant as he drank. When he
was finished he placed the bowl down and thanked her saying, "You thought
I was a spirit, but I am only a man in search of the truth. Your offering
has made me strong again. Now I am sure that I shall find the truth. Much
good will come from what you have done today. Thank you."
Tín NỮ Cúng DưỜng
Tại
ngôi làng nhỏ sát cạnh khu rừng có một anh chăn bò. Sinh sống với cô vợ
tên Tu Già Ða (Sujata)(20). Nàng rất sung sướng vừa mới sinh
được cháu trai đầu lòng. Cô dùng sữa thơm ngon nhất vắt từ những con bò
của anh chồng để chuẩn bị nấu một bữa ăn thịnh soạn. Cô mang thức ăn vào
rừng dâng cúng cho những vị thần mà cô tin rằng họ đang sống ở đó. Nàng
thường hay cầu xin những thần linh này và nay muốn cám ơn các Ngài đã giúp
cho cô sinh được một đứa con khỏe mạnh.
Khi vào trong rừng, cô thấy sa môn Tất Ðạt Ða đang ngồi ở đó. Thân
hình của đạo sĩ trông ốm gầy và yếu đuối, nhưng nét mặt của ông vẫn trong
sáng và xinh đẹp. Nàng Tu Già Ða nhìn sa môn với sự ngạc nhiên. Cô thầm
bảo: “Xưa nay ta chưa bao giờ thấy nhân vật nào phước tướng như thế. Có
thể Ngài chính là vua của các thần cây cối ở đây!” Và nàng mang thức ăn
đặc biệt ấy đến dâng cúng cho người.
Sa môn Tất Ðạt Ða từ từ mở mắt và trông thấy bát đồ ăn để trước mặt.
Người mỉm cười yên lặng nhìn Tu Già Ða, rồi đưa bát sữa lên miệng và bắt
đầu uống. Nàng kinh ngạc thấy sau khi dùng sữa, sức khỏe nơi cơ thể của sa
môn ngày càng tăng lên. Uống sữa xong, ông đặt bát xuống, cám ơn Tu Già Ða
và nói: “Con tưởng nghĩ ta là thần linh, nhưng ta chỉ là đạo sĩ đang đi
tìm chân lý. Nhờ dùng sữa con dâng cúng, ta cảm thấy khỏe lại. Nay ta tin
chắc rằng ta sẽ tìm ra đạo giải thoát. Con sẽ được nhiều phước báu do hành
động lành con đã làm hôm nay. Cám ơn con”.
The five men who were living in the forest with Siddhartha saw him
accept this special food from Sujata. They were very disappointed and said
to themselves, "Siddhartha has given up his search. He is no longer
following the holy life. Look, he bathes himself and takes rich food
again. How can we stay with such a man any longer? Come. Let us leave this
forest and travel to Benares (21). We can continue our practices in
the Deer Park (22) near there."
And so they left, thinking that Siddhartha was no longer interested
in discovering the truth. But Siddhartha, strengthened by his meal and
prepared to meditate, was now ready to find what he had been looking for
all these many years. He stood up, waded across the river and headed
towards what would be known in later years as the Tree of Enlightenment.
Năm người bạn cùng tu với sa môn Tất Ðạt Ða trong rừng thấy ông nhận
lấy thức ăn đặc biệt của cô Tu Già Ða. Họ rất bực mình và tự bảo nhau: “Sa
môn Tất Ðạt Ta đã từ bỏ công cuộc tầm đạo. Ông ta không còn theo đuổi cuộc
sống thánh thiện nữa. Hãy nhìn kia, ông tắm rửa và dùng thức ăn ngon trở
lại. Làm sao chúng ta có thể chung sống với con người như vậy được? Hãy
lại đây. Chúng ta nên rời khu rừng này và đến thành Ba La Nại (Benares)(21).
Chúng ta có thể tiếp tục con đường tu khổ hạnh tại vườn Lộc Uyển (22)
gần đó”.
Rồi họ bỏ đi nghĩ rằng sa môn Tất Ðạt Ða không còn ham thích trong sự
tầm cầu chân lý nữa. Nhưng Tất Ðạt Ða lấy lại sức khỏe nhờ ăn uống, và
chuẩn bị ngồi thiền để mong chứng ngộ đạo giải thoát mà người đang đi tìm
trong nhiều năm qua. Ngài đứng dậy, vượt qua sông và hướng đi về nơi mà
sau này được biết là cây Bồ Ðề (Giác Ngộ).
17
The Great Battle
The
moment that the world had been waiting for was now at hand. Siddhartha,
who had given up a kingdom in search of truth, was approaching the tree.
On his way he passed a man carrying freshly cut grass and asked him for a
small bundle. This he would use as his seat.
As he drew closer the air became very still. It was as if the whole
world was holding its breath, anxiously awaiting what would happen next.
The branches of the tree bent down as if welcoming him to come and sit
down under its shade.
Siddhartha carefully arranged the grass into a small cushion and sat
down, facing the east. He crossed his legs in a firm meditation posture
and rested his hands in his lap. Then he made a bold and determined vow.
"I shall not arise from this position until I have reached my goal, even
if I die sitting here!" And all the spirits of the air looking on
rejoiced, hearing Siddhartha's great pledge. It was the full moon day of
the fourth month, and the sun was about to set.
But the ancient stories tell us that not everyone rejoiced at this
moment. There was one force, called Mara (23), who was terrified
and angry. For Mara is the name the ancient Indian people gave to the evil
forces that disturb our minds. Mara is our greed, hatred, ignorance,
jealousy, doubt and all the other
CuỘc
ChiẾn ÐẤu Vĩ ÐẠi
Giây
phút mà thế gian chờ đợi giờ đây đang đến gần. Sa môn Tất Ðạt Ða, người đã
từ bỏ vương quốc ra đi tìm chơn lý, hướng tiến về cây bồ đề. Trên đường
đi, sa môn gặp một người đang mang cỏ tươi và sa môn xin ông ta một bó
nhỏ. Ngài dùng cỏ này để lót làm chỗ ngồi.
Khi sa môn đến gần cây bồ đề, bầu trời trở nên trong lành. Cả thế
giới dường như nín thở, lo lắng mong chờ biến cố trọng đại sắp xảy ra sau
đó. Các nhánh cây đều cong xuống như đón chào Ngài đến ngồi dưới bóng cây
giác ngộ.
Sa môn Tất Ðạt Ða đã dùng cỏ sửa soạn kỹ lưỡng làm thành một chiếc
gối nhỏ để ngồi trên đó và mặt quay nhìn về hướng đông. Sa môn ngồi trong
tư thế kiết già vững chắc với hai bàn tay đặt trên đầu gối. Rồi Ngài phát
lời thệ nguyện đầy dũng cảm và quyết tâm: “Ta sẽ không rời khỏi nơi này
cho đến chết, nếu ta chưa chứng đạo quả giác ngộ”. Các vị thiên thần
trên không đều hoan hỷ nhìn xuống, chứng nghe lời thệ nguyện cao cả của sa
môn Tất Ðạt Ða. Hôm ấy là ngày Rằm tháng Tư, vào lúc mặt trời sắp mọc.
Nhưng kinh sách thời xưa ghi chép rằng vào lúc ấy không phải mọi
người tất cả đều vui mừng. Mà có một thế lực gọi là Ma Vương (Mara)(23),
chúng rất khiếp sợ và tức giận. Vì Ma vương là danh hiệu mà dân chúng Ấn
Ðộ thời cổ dùng để chỉ cho các lực lượng tội lỗi xấu ác thường quấy nhiễu
tâm hồn
chúng ta. Ma Vương là những ác tính tham, sân, si, ganh ghét, nghi ngờ, và
các tánh độc hại khác có thể mang lại cho con
poisons bringing people unhappiness and grief.
Thus, when Mara saw Siddhartha seated under the Tree of
Enlightenment, he was enraged. Calling his sons and daughters around him
he shouted, "Look, all of you. Prince Siddhartha is seated in meditation.
If he is successful and discovers the way to end all suffering, what will
happen to us? Don't you understand that we shall lose all our power? We
cannot harm people if he teaches them the truth. We must disturb his
meditation, or else we are doomed!"
So Mara and his evil forces tried everything to disturb Siddhartha.
They produced a fearful storm and hurled lightening bolts down around him.
They churned up a great wind until everything around seemed ready to crash
down. But beneath the branches of the tree everything remained calm,
protected by the force of Siddhartha's meditation.
Mara saw that the storm had no asffect so he turned to his troops
and shouted "Attack!" The whole horde of evil spirits, demons and
nightmare shapes turned against Siddhartha. They ran towards him wildly,
yelling blood-curdling screams. They shot poisoned arrows of hate at him.
But as these arrows flew towards the Prince, they turned into lotus petals
and fell harmlessly at his feet. Nothing could disturb the peace of his
meditation.
người mọi sự bất an và phiền não.
Cho nên, khi nhìn thấy sa môn Tất Ðạt Ða đang ngồi thiền định dưới
cội bồ đề, Ma Vương rất phẫn nộ. Hắn liền kêu gọi, tập họp các con trai
lẫn gái đến xung quanh, và la hét: “Này các con hãy trông kìa. Thái tử
Tất Ðạt Ða đang ngồi thiền định. Nếu người thành công và tìm ra đạo lý
chấm dứt hết được mọi sự khổ, thì điều gì sẽ xảy đến với chúng ta? Các con
có biết chăng lúc ấy chúng ta sẽ mất hết quyền lực? Chúng ta không thể phá
hại mọi kẻ khác nếu người giáo hóa cho họ biết rõ chân lý. Vì thế chúng ta
cần phải đánh phá sự thiền định của thái tử, nếu không chúng ta sẽ bị tiêu
diệt!”
Rồi Ma Vương cùng với các lực lượng tội ác của y đã cố gắng bằng mọi
cách phá quấy sa môn Tất Ðạt Ða. Chúng tạo ra một trận bão kinh hồn với
những cơn sấm sét dữ dội bủa vây quanh Ngài. Chúng thổi lên trận cuồng
phong khiến cảnh vật xung quanh gần như sụp đổ. Nhưng bên dưới các nhánh
cây bồ đề, mọi sự vật, được bao che nhờ thần lực thiền định của sa môn Tất
Ðạt Ða, nên đều yên tỉnh.
Nhận thấy bão tố không có hiệu quả, Ma Vương liền thu tàn quân về và
hét lớn: “Hãy tấn công!”. Tức thì toàn lực các đội quân yêu ma, quỷ sứ và
những cảnh tượng ghê rợn hiện ra nhắm vào sa môn Tất Ðạt Ða đánh phá.
Chúng ào ạt chạy đến bao vây gào thét mắng nhiếc, nguyền rủa người. Chúng
bắn Ngài với những mũi tên độc hại của sự hận thù. Nhưng khi các mũi tên
này bay đến thái tử, chúng biến thành những cánh hoa sen vô hại rơi xuống
chân Ngài. Không điều gì có thể quấy phá tịnh tâm thiền định của sa môn.
"If these weapons and fearful shapes do not distract him," Mara
thought, "perhaps a vision of beauty will disturb his mind." All at once
the frightful demons turned into the most beautiful and alluring of women.
These bewitching creatures dance in front of the meditator, but even they
could not affect him. Memories of the pleasure palaces, visions of his own
wife and son, heavenly music, delicious food - nothing could break through
the calm determination of this seeker of truth.
Mara felt defeated. But he had one last plan. Dismissing his
attendents, he appeared alone in front of the Prince. Addressing him in a
mocking voice he said, "So you are the great Prince Siddhartha? You think
you are a great meditator. So many holy people have failed to find the
truth, but you think you will succeed!
"How foolish you are! Don't you know that it takes a lot of
preparation to find the truth you are looking for. What have you ever done
to be worthy of success? First you wasted twenty-nine years pampering
yourself. Then you wasted six more years starving yourself. Now you sit
here thinking that wisdom will just come to you.
How foolish! Quit this meditation, or at least show me a witness who
will swear that you are worthy of succeeding where all others have
failed."
Ma Vương suy nghĩ: “Nếu những vũ khí và cảnh tượng ghê rợn này không
thể đánh phá thái tử, thì có lẽ các hình ảnh xinh đẹp, khêu gợi sẽ quấy
rầy được tâm thiền định của người”. Ma Vương tức thì biến hóa những
tên ma quỷ khủng khiếp thành các phụ nữ kiều diễm quyến rủ nhất. Những vũ
nữ xinh đẹp mê hồn này nhảy múa trước mặt sa môn đang thiền định, nhưng
chúng vẫn không lay chuyển được Ngài. Kỷ niệm về những cung điện đầy lạc
thú, các hình ảnh vợ con thái tử, những bản nhạc trời mê ly và thức ăn cao
lương mỹ vị - không điều gì có thể phá vỡ định tâm yên tĩnh nơi con người
cương quyết đi tìm chân lý này.
Ma Vương đành thua cuộc. Nhưng y cố gắng thực hiện kế hoạch cuối
cùng. Ðuổi hết đồ chúng đi, Ma Vương một mình hiện ra trước thái tử. Bằng
giọng nhạo báng hắn nói với thái tử: “Phải chăng ngươi là thái tử Tất
Ðạt Ða tuyệt luân? Nhà ngươi nghĩ rằng mình là vị đại thiền định. Biết bao
đạo sĩ thánh thiện đã thất bại trong việc đi tìm chân lý; nhưng ngươi
tưởng rằng mình có thể thành công!
“Thực ngươi quá điên rồ! Ngươi không thấy rằng phải tốn biết bao
nhiêu công phu mới thành tựu được cái đạo quả mà ngươi đang đi tầm cầu.
Ngươi đã làm được những gì để mong đạt tới sự thành công? Trước tiên,
ngươi đã thụ hưởng nuông chìu bản thân trong hai mươi chín năm. Rồi trải
qua sáu năm tự hành hạ xác thân mình. Và bây giờ ngồi thiền định ở đây,
người mong có thể chứng đạo quả giác ngộ.
“Thật là điên rồ! Ngươi nên chấm dứt việc tọa thiền hoặc ít ra
là hãy cho ta biết ai là chứng nhân có thể quyết chắc rằng ngươi nhất định
sẽ thành công trong khi những kẻ khác thất bại!”
These scornful words failed to bother Siddhartha. Silently he lifted
his right hand from his lap, reached in front of him and touched the
earth. Yes, the earth itself was Siddhartha's witness! For countless
lifetimes he had appeared on this earth in various forms. He had practiced
generosity and patience, he had acted lovingly and had avoided harming
others, and he had meditated on the truth. He had done all these things -
sometimes as a man, sometimes as a wome; sometimes rich, sometimes poor -
over and over again. He had done this all, just for the sake of
discovering the end to all suffering. And the earth was his witness.
Mara realized that now he was truly defeated, and faded away like a
bad dream. Siddhartha was left completely alone. The storm clouds parted
and the moon shone brightly in the sky. The air smelled sweet and a light
dew glistened on the tips of the grass. Everything was ready.
Những lời khinh mạn này đã không lay chuyển được sa môn Tất Ðạt Ða. Từ nơi
đầu gối, Ngài im lặng nâng cánh tay phải lên, đưa trước mặt Ma Vương và
chấm xuống mặt đất. Ðúng vậy chính thế gian này đã làm chứng cho Tất Ðạt
Ða! Trải qua vô lượng kiếp, Ngài đã xuất hiện trên cõi đời này dưới nhiều
hình thức. Ngài đã tu tập hạnh bố thí, nhẫn nhục; đã thực hành hạnh từ bi
không làm tổn hại các chúng sanh khác; và Ngài đã thiền định để tìm chân
lý. Ngài đã hành trì các hạnh nguyện ấy có kiếp làm thân nam, khi làm thân
nữ có đời hiện ra làm người giàu, khi làm kẻ nghèo luân hồi sinh tử nhiều
lần. Ngài đã thành tựu mọi phước đức ấy, với tâm nguyện tìm ra con đường
cứu khổ cho chúng sanh. Và thế gian này là chứng nhân của Ngài.
Ma Vương nhận thấy rằng giờ đây y thực sự đã hoàn toàn thất bại, và
biến mất đi như một cơn ác mộng. Duy nhất còn lại một mình sa môn Tất Ðạt
Ða. Bão tố mây mù đã quét sạch, và ánh trăng rọi chiếu sáng trên bầu trời.
Không khí trở nên dịu hiền và sương mai chiếu lấp lánh trên đầu ngọn cỏ.
Mọi cảnh vật như sẵn sàng.
18
Awakened!
Siddhartha's
mind was calm and relaxed. Slowly his concentration deepened and his
wisdom grew brighter. In his mind's eye he saw far into the past. He saw
that when one life ended, another began. Death only brought the body to an
end; life itself continued on and on finding a new body again and again.
He saw that when a person did evil in one life - such as harming
another he or she experienced sadness in the future. But when a person
acted with love, happiness and joy followed. Nothing anyone did was ever
lost, but was carried on from life to life, bringing happiness or pain.
As he discovered how all life is linked together in this way, deeper
truths appeared to his mind. The sun, planets, all the stars, the galaxies
of the universe - they all appeared in his meditation. He saw how
everything, from the smallest speck of dust to the largest star, was
linked together. Everything was constantly changing: growing, decaying,
and growing, again. Nothing happened without a cause, and every cause
produced an effect.
Then he saw all the sufferings of the world. He saw how everyone –
from the smallest insect to the greatest king - ran
Giác NgỘ!
Sa
môn Tất Ðạt Ða cảm thấy tâm mình nhẹ nhàng và yên tĩnh. Dần dần Ngài quán
chiếu sâu vào tự thân và trí tuệ của Ngài ngày càng sáng suốt hơn. Bằng
con mắt của tâm giác ngộ, Ngài nhìn thấy biết mọi việc xảy ra trong quá
khứ. Ngài khám phá ra rằng khi đời sống này kết thúc thì một kiếp sống mới
lại bắt đầu. Chết chỉ là sự hủy diệt của thân xác; nhưng dòng sống của nó
vẫn tiếp tục diễn tiến tồn tại để tái sinh hiện hữu trong một xác thân
mới, mãi mãi luân hồi.
Ngài nhận biết rằng người nào gây nhân ác trong đời hiện tại như làm
hại kẻ khác thì họ (nam cũng như nữ) sẽ nhận chịu quả báo đau khổ trong
kiếp sau. Nhưng nếu ai có lòng thương mọi người thì họ sẽ gặt lấy kết quả
hạnh phúc và an vui. Bất cứ hành động nào do con người gây ra sẽ không bao
giờ mất, mà việc làm ấy còn gây hậu quả hạnh phúc hay khổ đau cho họ trong
nhiều đời sau.
Ngài cũng khám phá nhận thấy rằng mọi kiếp sống của tất cả chúng sanh
đều có tương quan, tương duyên với nhau; tâm Ngài thể nhập chân lý thâm
sâu mầu nhiệm. Mặt trời, các hành tinh, những vì sao và giải ngân hà của
vũ trụ tâm Ngài đều quán sát thấu rõ tất cả trong lúc thiền định. Ngài
nhận biết rằng các vật thể từ hạt bụi nhỏ nhất đến ngôi sao lớn nhất đều
có liên hệ với nhau. Mọi vật luôn luôn biến đổi: sanh diệt rồi lại diệt
sanh. Chẳng có sự việc gì xảy ra mà không có nguyên nhân, và các nguyên
nhân đều gây ra kết quả.
Rồi Ngài khám phá ra rằng thế gian là ngập tràn những khổ đau. Ngài
thấy mọi chúng sanh từ côn trùng bé nhỏ đến
after pleasure, only to end up with unhappiness. And he discovered the
reason for all this unhappiness. He saw that people do not really
understand that everything is always changing. They are blind to this
truth. In their blindness they fight and steal and kill for the things
they want, but these things can never bring them lasting happiness. Soon
they change or decay, and the search starts again.
He saw that people fight against the things they dislike. Their whole
life is filled with hatred and anger. And every time they harm someone
else, they suffer for it later. They go from lifetime to lifetime creating
more unhappiness for themselves. They are searching for peace, but find
nothing but pain. Finally he discovered the way to end all this suffering.
If a person could see the truth clearly - as he himself had seen it this
night - all running after pleasure and away from pain would stop. There
would be no more greed or hatred in the person's mind. He or she would no
longer do anything to harm anyone else. Thus, there would be no more
unhappiness to be felt. With all hatred finished, the person's heart would
fill with love. And this love would bring a peace and happiness unlike
anything else.
When Siddhartha had seen all this, even the last speck of darkness
disappeared from his mind. He was filled with a radiant clear light. He
was no longer an ordinary person. He had become fully enlightened to the
truth. He was now a Buddha (24). He had reached his goal!
vị vua quyền uy nhất đều chạy đuổi theo các thú vui dục lạc, và cuối cùng
chỉ gặt lấy những đau khổ. Và Ngài khám phá ra nguyên nhân của mọi sự khổ.
Nghèo nhận thức rằng con người không hiểu rõ là vạn vật đều vô thường. Họ
không thấy được chân lý này. Do mê lầm, con người đã tranh chấp, trộm cắp
và sát hại để mong chiếm đoạt những tài sản mà họ tham đắm; nhưng các của
cải ấy không bao giờ mang lại cho họ nguồn hạnh phúc lâu dài. Chúng sẽ
chóng thay đổi hoặc suy tàn và con người lại bắt đầu đi tìm những sản
nghiệp mới.
Ngài cũng thấy rằng người đời thường chống đối những điều họ không ưa
thích. Cuộc sống của họ tràn đầy sự oán ghét và hận thù. Lúc nào con người
cũng nghĩ đến việc làm hại kẻ khác, để rồi sau đó họ phải nhận lãnh sự
buồn đau. Từ đời này sang kiếp nọ con người tự tạo cho mình nhiều điều bất
hạnh. Họ mong đi tìm sự an lạc nhưng lại gặp toàn những khổ đau. Cuối
cùng, Ngài đã tìm ra con đường dẫn đến chấm dứt sự khổ. Nếu ai có thể nhìn
thấy rõ ràng chân lý như chính Ngài đã thấy vào đêm hôm nay thì mọi điều
chạy theo dục vọng và chịu khổ đau của họ sẽ chấm dứt. Tâm con người không
còn tham lam hay sân hận. Họ cũng không làm bất cứ điều gì gây tổn hại đến
người khác. Do đó họ cảm thấy rất hạnh phúc. Khi hủy diệt hết sự oán thù,
lòng người sẽ chứa chan tình thương và lòng yêu thương này sẽ mang lại cho
con người sự an lạc và hạnh phúc mà không có gì so sánh được.
Khi sa môn Tất Ðạt Ða thấu triệt rõ tất cả những điều này, chân tâm
của Ngài không còn dính mắc một chút bụi vô minh nào. Ngài đã có được ánh
sáng trí tuệ tuyệt luân. Ngài không còn là một nhân vật bình thường mà là
người đã hoàn toàn chứng đắc đạo quả giác ngộ. Giờ đây Ngài là một vị Phật
(Buddha)(24) Ngài đã thành tựu mục tiêu của Ngài!
With a calm and peaceful smile, he arose from his meditation. It was
morning, and the sun was rising in the east.
Với nụ cười thanh tịnh và an lạc, Ngài xuất thiền đứng dậy. Khi ấy
vào lúc ban mai và mặt trời đang hừng mọc ở phương đông.
19
Whom To Teach?
All
of nature rejoiced that glorious morning. Fresh flowers blossomed
everywhere and sent their sweet perfume into the air. Birds sang joyfully
and creatures everywhere forgot their fear. Rainbows and beautifully
coloured clouds appeared in the sky, and people marveled to see such
wondrous sights.
Buddha himself was filled with the highest happiness. His mind, free
from all darkness and pain, felt a boundless joy. For days and weeks he
stayed near the Tree of Enlightenment, enjoying the bliss and happiness
only a Buddha knows.
Then he thought, "It was so difficult for me to reach the end of
suffering and become a Buddha. I had to work so hard for so long. When I
see how blind and ignorant most people are, I wonder if there is anyone
who can understand the truths I have discovered. How could I possibly
teach them? Perhaps it is better for me to live the rest of my life in the
forests alone and enjoy the happiness of being a Buddha myself."
Then he heard an inner voice which said, "Please do not forget us!
We are suffering beings of the world. We have been waiting for this moment
ever since your birth, and even before that. We have hoped and prayed
these many years that you would leave the princely life and discover the
way to end all
ThuyẾt Pháp Cho Ai?
Tất
cả vạn vật đều vui mừng vào buổi sáng huy hoàng ấy. Hoa tươi nở rộ khắp
nơi, tỏa hương thơm ngào ngạt trong không gian. Chim chóc ríu rít hót ca,
và mọi sinh vật đâu đâu cũng không còn sợ hãi. Những mống cầu vồng và mây
ngũ sắc rực rỡ hiện ra trên bầu trời, và mọi người đều kinh ngạc khi nhìn
thấy các hiện tượng kỳ lạ đó.
Ðức Phật với lòng ngập tràn niềm an lạc giải thoát nhất. Tâm Ngài dứt
sạch hết vô minh, phiền não và cảm thấy nguồn vui bất tận. Trải qua nhiều
ngày và tuần lễ, Ngài ngồi gần cây Bồ Ðề (giác ngộ) để suy tưởng về niềm
vui và phúc lạc nhiệm mầu mà Ngài đã thành tựu được.
Rồi Ngài suy nghĩ: “Ta đã trải qua nhiều gian nan tu tập mới tìm
ra con đường đạo chấm dứt sự khổ và trở thành một vị Phật, Ta đã tu hành
khổ hạnh trong nhiều năm. Khi thấy rằng phần đông mọi người đều mê mờ và
bị vô minh che lấp, ta không rõ ai là người hiểu biết được những giáo lý
mà ta đã chứng ngộ. Làm sao ta có thể chỉ dạy giáo pháp ấy cho họ? Vậy tốt
hơn ta nên ẩn tu một mình trong rừng cho đến mãn đời để thụ hưởng nguồn an
lạc của một vị Phật”.
Nhưng rồi Ngài lại nghe tiếng nói từ nội tâm như sau: “Xin Ngài
đừng quên chúng con! Chúng con là những người ở thế gian đang đau khổ.
Chúng con đã mong chờ giờ phút này từ lúc Ngài mới ra đời và ngay cả trước
thời gian đó. Chúng con đã hy vọng và nguyện cầu trong nhiều năm qua rằng
Ngài sẽ từ bỏ cuộc đời vương giả để xuất gia hầu tìm ra con đường
suffering. Now that you have found this path, please teach it to us.
Unlike you, we are still suffering."
But another thought arose in Buddha's mind: "Who will be able to
follow the teachings I have to give? Who is strong and brave enough? Who
will try hard and long enough?"
And the inner voice came again: "It is true that our minds are
clouded in ignorance, O Buddha. But for some people this ignorance, is not
so thick. They will be able to understand you. For their sake, please
teach us all the true path!"
And the Buddha smiled and said, "Of course, of course, I shall
teach. The only reason I left the princely life was to find a way to help
others. Now that I have become a Buddha, I shall do everything I can.
"But even a Buddha cannot remove the sufferings of others if they do
not try to help themselves. People must want to get better before a doctor
can cure them. In the same way, they must want to hear the teachings of
the truth before anyone can help them. But whoever comes to me with an
open mind will find that I am ready to teach them in every way I can."
Then he thought, "Who, among all the people in the world, should I
teach first? Who is the most ready?" He remembered Arada and Udraka, the
two teachers he had met six years
cứu khổ chúng sanh. Giờ đây Ngài đã chứng ngộ được giáo lý ấy, xin Ngài
hãy chỉ dạy cho chúng con. Không như Ngài chúng con đang còn đau khổ”.
Nhưng từ nơi tâm của đức Phật lại dấy lên một ý tưởng khác: “Ai
thực hành được giáo lý ta chỉ dạy? Ai có ý chí mạnh mẽ và đầy can đảm? Ai
sẽ cố gắng hết mình và chịu đựng lâu dài?”
Rồi tiếng nói tiềm ẩn lại vang lên: “Kính bạch đức Thế Tôn hẳn đúng
là tâm chúng con đã bị màn vô minh che lấp. Nhưng vẫn có những người không
đến nỗi quá mê lầm. Họ có thể hiểu biết, thực hành theo giáo lý của Ngài.
Vì hạnh nguyện cứu độ chúng sanh, xin Ngài từ bi chỉ dạy giáo pháp chân
thật ấy cho chúng con!”.
Ðức Phật mỉm cười và bảo: “Dĩ nhiên, dĩ nhiên, Ta sẽ chỉ dạy. Lý
do duy nhất khiến ta đã từ bỏ cuộc đời vương giã là mong đi tìm con đường
cứu khổ cho nhân loại. Nay Ta đã thành Phật, Ta sẽ làm bất cứ điều gì Ta
có thể.
“Nhưng ngay cả đức Phật cũng không thể dứt trừ hết nỗi khổ cho
những kẻ khác nếu họ không nỗ lực tự mình cứu độ. Con người cần phải biết
ngăn ngừa bệnh tật trước khi vị bác sĩ có thể chữa lành bệnh cho họ. Cũng
thế họ nên chịu khó lắng nghe giáo pháp chân thật trước khi kẻ khác có thể
giúp họ. Nhưng bất cứ ai tìm đến Ta với tinh thần rộng mở sẽ nhận thấy
rằng Ta luôn sẵn sàng bằng mọi cách chỉ giáo cho họ”.
Rồi đức Phật thầm nghĩ: “Ai trong số những người trên thế gian này
ta nên giáo hóa trước tiên? Người nào sẵn sàng nhất?”
Ngài liền tưởng nhớ đến ông A La La (Adrada)
before. "They would be the best to teach, but I can see that they have
already died and left this world."
Then he thought of the five men who lived with him for so long in the
forest. "They are ready to understand the truth," he thought. "I shall
teach them first."
He knew that he would find these men in the Deer Park near Benares,
the holiest city of ancient India. "I shall go there," Buddha procclaimed,
"and begin the work I came to do."
và Uất Ðầu Lam Phất (Udraka) là hai đạo sư mà Ngài đã gặp sáu năm
trước đây. “Họ là những người ta nên chỉ giáo trước, nhưng ta biết rằng
nay họ đã từ trần và không còn ở thế gian này nữa”.
Ðức Phật lại nhớ đến năm người bạn cùng tu khổ hạnh với Ngài ở trong
rừng. Ngài tự nghĩ: “Họ sẵn sàng có thể hiểu rõ chân lý Ta sẽ thuyết
giảng cho họ trước tiên”.
Ngài biết rằng Ngài sẽ gặp những người bạn này ở vườn Lộc Uyển gần
thành Ba La Nại, một thánh địa thiêng liêng nhất của Ấn Ðộ thời cổ. Ðức
Phật thầm bảo: “Ta sẽ đến đó, và bắt đầu công việc giảng pháp mà Ta
quyết định sẽ làm”.
20
The First Teaching
It
was a long way to Benares and Buddha walked slowly through village and
farm. Everyone was immediately attracted to him. He was tall and handsome
and moved with dignity and grace. Just seeing him brought calmness and joy
to the people. He spoke kind and gentle words of comfort to everyone he
met. Whether they were rich or poor, simple or intelligent, of noble birth
or low, Buddha treated them all equally, with great love and respect.
Finally, he reached the Deer Park. From a distance the five men saw
him approach. Quickly they whispered to one another, "Here comes that
good-for-nothing Siddhartha. Let us have nothing to do with such a
quitter! Ignore him if he come near."
But as Buddha approached the men immediately felt that there was
something very special about him. Forgetting their plan to ignore him,
they automatically stood up as he drew near. With great respect they
prepared a seat for him, took his robe, brought him some water and said,
"Welcome Siddhartha, to the Deer Park. We are honoured that you have
joined us here."
Buddha answered, "I thank you for your kind welcome, O monks. But you
should know that I am no longer simply Siddhartha, and it is no longer
right for you to call me by
Bài Pháp ÐẦu Tiên
Ðường
tới thành Ba La Nại khá xa, đức Phật đi chậm rãi xuyên qua các làng mạc và
ruộng đồng. Mọi người đều chú ý đến Ngài. Hình dáng Ngài trông uy nghi,
hảo tướng với bước đi trang nghiêm và khoan thai. Thoạt nhìn gặp đức Phật
dân chúng đều cảm thấy an lành và hạnh phúc. Ngài nói giọng từ tốn và hiền
hòa với những ai Ngài gặp. Bất kể người giàu hay nghèo, thông minh hoặc
ngu dốt, cao sang hay thấp hèn, đức Phật đều đối xử với họ một cách bình
đẳng với sự kính mến và lòng thương bao la.
Cuối cùng, đức Phật đến vườn Lộc Uyển. Từ xa, năm người bạn cũ thấy
Ngài đang đi tới. Họ thầm bảo với nhau: “Kìa, ông Tất Ðạt Ða bất tài vô
dụng nay lại tới đây. Chúng ta khỏi cần tiếp đón con người nhu nhược ấy!
Hãy mặc kệ đừng biết đến ông ta”.
Nhưng khi đức Phật tiến lại gần, mọi người đều nhận thấy nơi Ngài có
những tướng hảo rất đặc biệt. Cho nên ban đầu họ có ý không muốn nghinh
tiếp, nhưng sau tất cả đều tự động đứng dậy chào đón Ngài. Với lòng đầy
tôn kính, họ sửa soạn chỗ ngồi nâng giữ chiếc y của đức Thế Tôn, mang nước
lại cho Ngài và nói: “Hoan nghênh Ngài Tất Ðạt Ða đến vườn Lộc Uyển. Chúng
tôi hân hạnh được Ngài đến tu học với chúng tôi tại đây”.
Ðức Phật đáp lại: “Này các đạo sĩ, Như Lai cám ơn tâm thành đón tiếp
của quý vị. Nhưng quý vị nên biết rằng nay Ta không còn là thái tử Tất Ðạt
Ða nữa cho nên không đúng
that name."
"By what name should we call you then?" they asked.
"The whole world is asleep in ignorance," he answered. "When someone
discovers the truth, he or she is asleep no longer. Now I am awake, having
discovered the truth. All such Awakened Ones are called `Buddha'."
Then the five men, with great respect, said, "O Buddha, please teach
us what you have learned so that we too may awaken."
And so, in answer to their request, Buddha delivered his first teaching.
It is called "Turning the Wheel of the Dharma" and "Dharma" is the truth
he discovered. "O monks," he began, "you must know that there are four
Noble Truths. The first is the Noble Truth of Suffering. Life is filled
with the miseries of old age, sickness, death and unhappiness. People
chase after pleasure but find only pain. Even when they do find something
pleasant they soon grow tired of it. Nowhere is there any real
satisfaction or peace.
"The second is the Noble Truth of the Cause of Suffering. When our
mind is filled with greed and desire, sufferings of all types follow. For
example, if a rich man is attached to his wealth, his miserliness will
bring him nothing but pain.
chút nào nếu các người gọi ta bằng tên đó”.
Các đạo sĩ hỏi: “Vậy chúng tôi nên gọi Ngài với danh xưng gì?”.
Ðức Thế Tôn dạy rằng: “Toàn thế giới đều chìm đắm trong vô minh.
Nay. Khi một người đã khám phá ra chân lý, họ không còn sống trong mê lầm
nữa. Nay Ta đã giác ngộ và tìm ra chân lý. Tất cả các đấng Giác Ngộ được
gọi là Phật”.
Rồi năm vị đạo sĩ với lòng tôn kính thưa rằng: “Bạch đức Thế Tôn, xin
Ngài hãy chỉ giáo cho chúng con những điều Ngài đã hiểu biết để chúng con
cũng được giác ngộ như Ngài”.
Và để đáp lại lời thỉnh cầu của họ, đức Phật đã thuyết bài pháp đầu
tiên. Nó được gọi tên là: “Chuyển Bánh Xe Pháp” và “Pháp” (Dharma)
là chân lý mà Ngài đã chứng ngộ. Ngài bắt đầu thuyết giảng: “Này các sa
môn, quý vị nên biết rằng có bốn Chân Lý Vi Diệu. Một là Chân Lý về Sự
Khổ. Cuộc sống là ngập tràn những khổ đau như già, bệnh chết và bất hạnh.
Mọi người luôn chạy đuổi theo các dục lạc, nhưng cuối cùng chỉ thấy khổ
đau. Ngay khi đạt được thú vui thì họ cũng nhanh chóng cảm thấy mệt mỏi vì
điều lạc thú ấy. Không có nơi nào con người tìm thấy sự thỏa mãn thực sự
hay an lạc hoàn toàn.
“Hai là Chân Lý Cao Siêu về Nguyên Nhân của Sự Khổ. Khi tâm chúng
ta chứa đầy lòng tham và dục vọng chúng ta sẽ gặp mọi điều đau khổ. Chẳng
hạn một người giàu bo bo giữ của, tánh keo kiết ấy sẽ mang lại cho y sự
khổ đau mà thôi.
"The third is the Noble Truth of the End of Suffering.When we remove
all craving and desire from our mind, suffering will come to an end. We
shall experience a peace and happiness that is beyond words.
"Finally, the fourth truth is the Noble Truth of the Path. This path
leads to the end of all suffering. If we avoid harming all other living
beings, if we sharpen and focus our mind, and if we gain wisdom, each of
us can reach perfect happiness, the end of all misery."
When they heard these words the five men felt as happy as if they had
found a great treasure of gold. "O Buddha," they said, "you have indeed
found the truth. Please teach us the path to perfect wisdom and happiness
and we shall be your followers."
It is said that many unseen spirits also heard these first teachings
and flew to the ends of the earth crying, "The Buddha has begun to teach.
Let all the world rejoice!"
“Thứ ba là Chân Lý Cao Siêu về Sự Chấm Dứt
Sự Khổ. Khi tâm chúng ta đoạn diệt hết lòng tham và dục vọng, sự khổ sẽ
chấm dứt. Chúng ta sẽ cảm thấy an lạc và hạnh phúc không lời nào diễn tả
được.
“Sau cùng, bốn là Chân Lý Cao Siêu về Ðạo Diệt Khổ. Ðây là con
đường dẫn đến sự chấm dứt hết mọi khổ đau. Nếu chúng ta giữ gìn không sát
hại tất cả những chúng sanh, nếu chúng ta biết điều phục tu sửa tâm tánh,
và nếu chúng ta đạt được trí tuệ, mỗi chúng ta có thể đạt tới sự an lạc
hoàn
toàn, chấm dứt mọi khổ đau”.
Sau khi nghe bài pháp này, năm vị đạo sĩ cảm thấy vô cùng hạnh phúc
như họ tìm thấy được kho vàng vĩ đại. Tất cả đều nói: “Bạch đức Thế
Tôn, Ngài thực sự đã chứng ngộ chân lý. Xin Ngài chỉ dạy cho chúng con con
đường đạt tới trí tuệ cùng tột và sự an lạc hoàn toàn. Chúng con nguyện
làm đệ tử
theo Ngài”.
Ðược biết rằng vào lúc ấy, nhiều vị thiên thần cũng nghe được bài
pháp đầu tiên này nên đã bay xuống trần gian và thốt lên: “Ðức Thế Tôn
đã bắt đầu chuyển bánh xe pháp. Nguyện cầu thế giới nhân loại tất cả đều
hưởng phúc lạc”.
21
A
Mother's Grief
Buddha
taught in many different ways. To simple people and to children he taught
by telling stories. To those of high intelligence he gave detailed
explanations of the path. To others he taught without speaking any words
at all. But, perhaps, his most powerful teaching was his own example, the
very way he lived his life. He always acted with kindness and love. He was
patient with everyone, even the most ignorant and foolish.
Very soon, many people were attracted to him and became his
followers. If someone had a problem, he or she would go to Buddha and ask
his advice. There was one woman, named Gotami, whose child had just died.
She was so sad that she became crazy. She went everywhere trying to bring
her child back to life. Her friends felt sorry for her and said, "Gotami,
you should go and see the Buddha. Perhaps he can help you."
She went before Buddha still holding her child in her arms. "Please
bring him back to life for me," she cried. Very gently Buddha answered
her, "I can help you, Gotami, but first you must bring me something. I
need one small mustard seed. However, it must come from a house where no
one has ever died."
NỖi KhỔ Ðau CỦa Bà MẸ
Ðức
Phật đã dùng nhiều phương pháp để giáo hóa. Ðối với hạng người bình dân và
thiếu nhi, Ngài chỉ giáo bằng cách kể cho họ nghe những mẩu chuyện đạo.
Ðối với hạnh người khá thông minh, Ngài giảng dạy giáo pháp với sự giải
thích tường tận. Và có những người Ngài giáo huấn bằng sự im lặng không
nói lời nào. Nhưng có lẽ, bài pháp có khả năng giáo hóa mạnh mẽ nhất là
tấm gương sáng và chính cuộc sống đạo đức của Ngài. Ðức Phật luôn luôn
hành động với tâm rộng lượng và lòng từ bi. Ngài kiên nhẫn giáo hóa cho
nọi Chúng Sanh, ngay cả đối với hạng người dốt nát và điên cuồng nhất.
Chẳng bao lâu, rất nhiều người đã ngưỡng mộ đi theo và trở thành đệ
tử của đức Phật. Nếu thiện nam tín nữ nào gặp phải điều gì khó khăn phiền
muộn, họ liền tìm đến gặp đức Thế Tôn để nhận sự chỉ giáo của Ngài. Ngày
nọ, thiếu phụ Gô Ta Mi (Gotami) có đứa con vừa mới mất. Nàng quá
đau khổ đến nỗi trở nên điên dại. Cô ta đi khắp nơi mong tìm vị thầy có
thể cứu cho con của cô sống lại. Các bạn bè xót thương bảo rằng: “Này Gô
Ta Mi, cô nên tìm gặp đức Phật. Hy vọng Ngài có thể cứu giúp cô được”.
Rồi Gô Ta Mi ôm chặt đứa con trong lòng đến trước đức Phật khóc than, bạch
rằng: “Xin Ngài từ bi cứu giùm cho bé trai của con được sống lại”. Với
giọng nói hiền hòa, Ngài đáp: “Này Gô Ta Mi, Ta có thể giúp con, nhưng
trước tiên, mong con đi kiếm mang về cho Ta một hạt cải nhỏ. Và hạt cải ấy
phải thuộc gia đình nào từ trước nay chưa có ai qua đời”.
Gotami quickly went out in search of a mustard seed. She asked at one
home and the woman there answered, "Of course you can have a mustard seed.
You can have whatever you want. . . . But you should know that last year
my husband died."
"Oh," Gatomi replied, "then I must search elsewhere" and ran off to
the next house.
But everywhere she went, the same thing happened. Everyone wanted to
help her, but someone had died in every family she visited. One person
told her, "Three years ago I lost my daughter." Another said, "My brother
died here yesterday." It was always the same.
At the end of the day she returned to the Buddha. "What have you
found, Gotami?" he asked. "Where is your mustard seed? And where is your
son? You are not carrying him any longer."
She answered, "O Buddha, today I have discovered that I am not the only
one who has lost a loved one. Everywhere people have died. I see how
foolish I was to think I could have my son back. I have accepted his
death, and this afternoon I buried him. Now I have returned to you to hear
your teachings. I am ready to listen."
Then Buddha said, "Gotami, you have learned a great deal today.
Death must come to everyone sooner or later. But if
Gô Ta Mi vội vàng đi tìm hạt cải. Nàng đến hỏi một nhà nọ, và được
thiếu phụ ở đó trả lời: “Cô có thể tìm thấy hạt cải và bất cứ vật gì cô
muốn. .. . Nhưng xin cô biết cho rằng chồng tôi mới mất năm ngoái”.
Gô Ta Mi liền nói: “Ồ! Vậy thôi, để tôi đi nơi khác”. Rồi nàng sang
nhà bên cạnh.
Nhưng bất cứ nhà nào nàng đến hỏi thăm cũng được thân nhân trong các
gia đình ấy trả lời giống nhau như vậy. Mọi người đều muốn giúp Gô Ta Mi,
nhưng nhà nào nàng đến viếng thăm cũng đều có người đã qua đời. Người này
nói: “Ðứa con gái tôi mất ba năm trước”. Kẻ khác bảo: “Hôm qua anh tôi vừa
mới chết”. Nhà nào cũng cho biết y hệt như thế cả.
Cuối ngày, nàng trở về gặp đức Phật. Ngài hỏi: “Thế nào Gô Ta Mi,
con tìm có hạt cải không? Và đứa con của con đâu rồi? Con không mang nó
theo nữa sao?”.
Nàng đáp: “Bạch đức Thế Tôn, hôm nay con nhận biết rằng không riêng
mình con có người thân mất. Mà khắp nơi ai ai cũng đều phải chết. Con cảm
thấy thực là điên rồ làm sao khi nghĩ rằng con có thể có được đứa con sống
lại. Giờ đây con đành chấp nhận sự lìa đời của cháu bé và chiều nay con đã
đem chôn nó. Nay con trở lại và xin Ngài chỉ dạy giáo pháp cho con. Con
sẵn sàng để lắng nghe”.
Ðức Phật dạy: “Này Gô Ta Mi, hôm nay con đã học hỏi được nhiều
điều. Sớm muộn gì rồi sự chết cũng phải đến với
you learn the truth you can live and die in happiness. Come, I shall teach
you." And so he taught her, and soon she found more peace and happiness
than she had ever known before.
mọi người. Nhưng nếu con hiểu rõ chân lý, con có thể sống và chết trong an
lạc. Hãy lại đây, Ta sẽ chỉ giáo cho con”.
Rồi Ngài đã thuyết giảng giáo lý cho Gô Ta Mi nghe, và chẳng bao lâu, nàng
tìm thấy sự an lạc và hạnh phúc mà trước đây nàng chưa từng biết đến.
22
A
Rude Man
Another
day Buddha was walking through a village. A very angry and rude young man
came up and began insulting him. "You have no right teaching others," he
shouted. "You are as stupid as everyone else. You are nothing but a fake."
Buddha was not upset by these insults. Instead, he asked the young
man, "Tell me, if you buy a gift for someone, and that person does not
take it, to whom does the gift belong?"
The man was surprised to be asked such a strange question and
answered, "It would belong to me because I bought the gift."
The Buddha smiled and said, "That is correct. And it is exactly the
same with your anger. If you become angry with me and I do not get
insulted, then the anger falls back on you. You are then the only one who
becomes unhappy, not me. All you have done is hurt yourself.
"If you want to stop hurting yourself, you must get rid of your
anger and become loving instead. When you hate others, you yourself become
unhappy.But when you love others, everyone is happy."
The young man listened closely to these wise words of the Buddha.
"You are right, O Blessed One," he said, "Please
Con NgưỜi Thô LỖ
Ngày
nọ, đức Phật đi ngang qua một ngôi làng. Một thanh niên trẻ giận dữ và thô
lỗ đến gần mắng nhiếc Ngài. Hắn la lối: “Ông không được thuyết giảng cho
người khác. Ông cũng ngu dốt như bất cứ ai. Ông là kẻ đạo đức giả.”
Ðức Phật đã không buồn giận khi nghe những lời nhục mạ này. Ngài ôn
tồn bảo người thanh niên: “Ta hỏi ngươi, nếu ngươi mua một món quà tặng
cho người nào đó, nếu người ấy không nhận thì vật biếu kia thuộc về ai?”
Tên vô lễ ngạc nhiên trước câu hỏi lạ lùng như thế và trả lời: “Món
quà đó thuộc về tôi vì tôi đã mua nó”.
Ðức Phật cười và bảo: “Ðúng vậy. Sự mắng nhiếc của người cũng
giống như thế. Nếu ông sân giận chửi bới tôi, nhưng tôi đã không nhận lãnh
điều đó thì sự mạ nhục kia sẽ trở lại nơi ông. Rồi chính ông là người bất
hạnh chứ không phải tôi. Tất cả những hành động xấu ác ông làm sẽ gây tai
hại cho ông.
“Nếu ông muốn chấm dứt việc tự làm hại chính mình, ông phải đoạn
diệt tâm sân hận và nên mở rộng lòng thương. Khi ông thù ghét kẻ khác,
chính ông sẽ đau khổ. Nhưng khi ông yêu thương mọi người, tất cả đều hạnh
phúc”.
Người thanh niên lắng nghe những lời dạy sáng suốt này của đức Phật.
Ông ta thưa rằng: “Bạch đức Thế Tôn, Ngài nói
teach me the path of love. I wish to become your follower."
And Buddha answered, "Of course. I shall teach anyone who truly wants
to learn. Come with me."
rất đúng. Xin Ngài hãy chỉ dạy cho con giáo lý của đạo từ bi. Con muốn làm
đệ tử của Ngài”.
Và đức Phật đáp: “Lẽ tất nhiên. Ta sẽ chỉ giáo cho bất cứ ai thực
tâm muốn tu học. Con hãy đến với Ta”.
23
Words Of Praise
Soon
Buddha had a great number of followers, or disciples, who followed him
from place to place. One day one of them came up to him and said, "O
Blessed One, you are certainly the greatest of all teachers who ever
lived!"
Buddha was not flattered by this praise. Instead he asked the
disciple, "Tell me, have you met all the great teachers who have appeared
in the world?"
"No, of course not," he answered.
"And do you know all the teachers who are alive now or will be born
in the future?"
"No, I do not," he answered again.
And so the Buddha said, "Then it is foolish to say that I am the
greatest of all teachers. You have no way of knowing if this is true or
not."
"But I only wanted to praise you because your teachings are so
excellent and helpful," the disciple replied.
Then Buddha said, "If you find my teachings helpful, the best thing
to do is practice them. Do not waste your energy praising me. The only
reason I have come into the world is to teach others. If you want to
please me, follow the teachings.
NhỮng LỜi Tán Dương
Chẳng
bao lâu, đức Phật có một số đông tín đồ và đệ tử đi theo Ngài từ nơi này
đến nơi khác. Ngày nọ, một đệ tử tới gặp Ngài và thưa: “Bạch đức Thế Tôn,
Ngài thực đúng là một trong những vị giáo chủ vĩ đại nhất chưa từng thấy!”
Ðức Phật không cảm thấy vui thích khi nghe lời tâng bốc này. Nhưng
Ngài lại hỏi người đệ tử: “Con đã gặp tất cả các vị đại giáo chủ xuất
hiện trên thế giới này chưa?
Ông ta đáp: “Thưa Ngài dĩ nhiên là chưa”.
“Và con có biết hết tất cả các vị đại sư hiện đang sống và sẽ ra
đời trong tương lai không?”
Người đệ tử trả lời: “Bạch Ngài, dạ không”.
Ðức Phật dạy: “Như vậy, thực là điều điên rồ khi con bảo Ta là vị
giáo chủ vĩ đại nhất trong tất cả. Vì làm sao con biết rõ được điều ấy là
đúng hay sai”.
Vị đệ tử lại đáp: “Bạch Ngài, con muốn tán dương Ngài, vì giáo pháp
của Ngài là quá cao siêu và hữu ích”.
Ðức Phật dạy tiếp: “Nếu con nhận thấy giáo lý của Ta là bổ ích,
điều tốt nhất là con nên thực hành theo. Ðừng phí công khen ngợi Ta. Mục
đích duy nhất Ta ra đời là nhằm giáo hóa cho mọi chúng sanh. Nếu con muốn
làm cho Ta vui, con
This will please me much more than praise."
At another time Buddha asked a disciple, "If you want to buy some
precious gold, will you pay for it without testing it first?"
"No, of course not", was the answer. "It might be fake, and then I
would be wasting my money.
"It is exactly the same way with my teachings," Buddha replied. "You
should never accept what I say as true simply because I have said it.
Rather, you should test the teachings yourself to see if they are true or
not. If you find that they are true and helpful, then practice them. But
do not do so merely out of respect for me.
"Also, do not criticize the teachings of others and say they are no
good. There are many other great teachers in the world and they all have
their own way of helping people. So do not insult any of them. This is not
your business. Your only business is to find happiness and help others
find it, too."
In such ways, then, Buddha taught his followers to think for
themselves, to be kind to others and to respect everyone.
nên nghe theo lời Ta dạy. Ðiều này sẽ khiến Ta
hoan hỷ hơn là việc con tán dương Ta.”
Lần khác, đức Phật hỏi vị đệ tử: “Khi con mua một món đồ nữ trang, con
có trả tiền mà không thử trước không?”
Người đệ tử trả lời: Dạ thưa Ngài, dĩ nhiên là không. Vì nó có thể là
đồ giả và như thế là con sẽ bị mất tiền”.
Ðức Phật dạy tiếp: “Giáo lý của Ta cũng giống như vậy. Con đừng
tin vào lời Ta thuyết giảng là đúng, chỉ đơn giản vì Ta đã nói điều ấy.
Tốt hơn, con nên thực hành những lời dạy của Ta để biết rằng chúng là đúng
hay sai. Nếu con nhận thấy giáo pháp của Ta là phù hợp với chân lý và hữu
ích, thì con cố gắng làm theo. Nhưng con đừng thực hành chỉ vì con kính
trọng Ta.
“Con cũng không nên chỉ trích giáo lý của các tôn giáo khác và bảo
rằng chúng là không tốt. Trên thế gian còn nhiều vị đại giáo chủ khác, và
tất cả đều giúp ích cho nhân loại theo sự chỉ dẫn riêng của họ. Con đừng
chê bai bất cứ tôn giáo nào. Bởi đó không phải là công việc của con. Ðiều
con nên thực hành là làm sao để có được hạnh phúc và giúp những kẻ khác
cũng hạnh phúc như con”.
Bằng cách đó đức Phật đã dạy cho các đệ tử của Ngài là nên phản tỉnh,
tự xét bản thân mình, ăn ở tốt với tất cả và kính trọng mọi người.
24 Kindness
To Animals
In
those days it was common in India for people to kill animals as a
sacrifice, or offering, to their gods. This was supposed to make the gods
happy. Then the gods would give the people what they prayed for, such as
wealth, or rain for their crops.
Wherever he went, Buddha told people that it was wrong to sacrifice
animals like this. Some people who heard him became angry with Buddha and
said, "Our holy books say that it is correct to kill animals and offer
them to our gods. How dare you teach differently?"
And Buddha replied, "It is not right to make another unhappy so that
you can be happy. Everyone wants to remain alive just as you do.
Therefore, if you sacrifice an animal, you are just being selfish. And I
have taught again and again that a selfish person finds nothing but
unhappiness in life.
"Also, any god who demands the blood of an animal before he will help
you is not a kind god. He is not worthy of being worshipped by anyone. But
if you act with love and kindness towards everyone - animals and people
alike - then the gods themselves should worship you!"
Lòng Thương Yêu Loài VẬt
Vào
thời đó tại Ấn Ðộ dân chúng thường hay giết súc vật để cúng tế cho các
thần linh. Họ tin làm vậy sẽ khiến các thần linh hoan hỷ. Rồi những vị
thần sẽ ban cho dân chúng mọi điều họ cầu nguyện như sự giàu sang hoặc
những cơn mưa cho các vụ mùa của họ.
Ðức Phật, bất cứ đến đâu, Ngài cũng dậy bảo cho dân chúng biết rằng
thực là điều sai lầm khi người ta giết hại súc vật để cúng tế. Một vài
người nghe Ðức Phật thuyết giảng như vậy, họ tức giận và nói: “Kinh sách
của chúng tôi đã dậy rằng giết súc vật để dâng cúng cho các thần linh là
việc làm chân chính. Tại sao Ngài dám nói khác đi?”.
Và Ðức Phật đã trả lời: “Thực là điều sai lầm khi bảo làm người
khác đau khổ để các bạn có hạnh phúc. Mọi chúng sanh ai cũng ham muốn sự
sống như các bạn. Cho nên nếu các bạn sát hại loài vật tức là các bạn đã
sống ích kỷ. Và Ta đã dậy nhiều lần rằng người nào sống ích kỷ, kẻ đó sẽ
gặp khổ đau trong cuộc đời.
“Lại nữa, bất cứ thần linh nào đòi uống máu tươi của sinh vật khác
rồi mới phù hộ cho các bạn thì đó không phải là vị thần toàn thiện. Và
thần linh ấy không xứng đáng cho người ta kính lạy. Nhưng nếu các bạn thể
hiện được tình thương và lòng tốt đối với mọi chúng sanh - loài vật cũng
như con người - thì ngay chính các thần linh vẫn phải tôn sùng các bạn”.
Many of the people who heard these words of wisdom say that they were
true. Immediately they gave up their custom of sacrificing animals. In
this way a great deal of unhappiness was brought to an end.
Nhiều người trong dân chúng nghe những lời dậy đầy trí tuệ này của
đức Phật, đều nhận biết rằng các điều ấy là đúng với sự thật. Tức thì họ
từ bỏ tập tục giết hại các thú vật. Nhờ vậy mà nỗi đau khổ lớn lao của
chúng được chấm dứt.
25
The Power
Of Love
Buddha
never forgot the promise he made to king Bimbisara to return and give him
teachings. So when the time was right, he journeyed to Rajagriha. Outside
this royal city was a hill called Vulture's Peak (25) and Buddha
and many of his disciples went and lived in caves there.
King Bimbisara often went to Vulture's Peak to hear the words of the
Buddha. The people of the city went also, and soon the number of Buddha's
followers grew very large. After some time, the King and several other
rich people gave Buddha and his followers parks where everyone could stay
and listen to his teachings in comfort.
Buddha's cousin, Devadatta, became very jealous. "He has so many
people following him," he thought, "and everyone shows him so much
respect. But they all ignore me, and I am as great as he is. I must
destroy him!"
He knew that he would need help in killing the Buddha, so he went to
King Bimbisara's son (26). "Don't you want to be King?" he asked.
"Why should your father have all the wealth and power? Come, if you help
me kill the Buddha, I shall help you kill your father. Then you can become
King in his place."
Năng LỰc CỦa Lòng TỪ Bi
Ðức
Phật đã không quên lời hứa với vua Tần Bà Sa La là sẽ trở về giảng pháp
cho ông ta. Rồi khi thời cơ đến, Ngài đã trở lại thành Vương Xá. Bên ngoài
kinh thành này có một ngọn đồi gọi là “Kỳ Xà Quật” hay “Núi Hình Chim
Kên” (Vulture's Peak) (25) và Ðức Phật cùng với các đệ tử của
Ngài đã tới ẩn tu trong những hang đá tại đó.
Vua Tần Bà Sa La thường lên đỉnh núi ấy để nghe Ðức Phật thuyết pháp.
Dân chúng trong thành cũng tới đó, và chẳng bao lâu số tín đồ theo Ngài
rất đông. Sau một thời gian Ðức Vua và nhiều nhà phú hộ khác đã hỷ cúng
cho Ðức Phật và các đệ tử của Ngài những công viên và tại đây mọi người có
thể ở lại thoải mái để nghe giáo pháp của đức Thế Tôn.
Ðề Bà Ðạt Ða người em bà con với Ðức Phật lấy làm ganh ghét. Ông ta
thầm nghĩ: “Ðức Phật có nhiều tín đồ theo, và mọi người đều sùng kính
Ngài. Nhưng tất cả không ai biết tới mình, mặc dù ta cũng vĩ đại như Ðức
Phật. Vậy ta phải tiêu diệt ông ta!”.
Ðề Bà Ðạt Ða biết rằng ông cần có người giúp đỡ để giết Ðức Phật cho
nên ông đến gặp thái tử con vua Tần Bà Sa La (26).Ông ta hỏi: “Này,
thái tử không thích làm vua sao? Do đâu mà phụ hoàng của nhà ngươi có tất
cả sự phú qúy và quyền lực? Hãy theo ta, nếu ngươi giúp ta ám sát Ðức
Phật, ta sẽ giúp nhà ngươi giết vua cha. Rồi ngươi có thể thay thế ông ta
lên làm vua”.
The King's son listened to these wicked words and agreed. Then the
two of them tried many ways to murder the Buddha. One day, while Buddha
was sitting in meditation near Vulture's Peak, they rolled a very large
boulder down the hill towards him. But just before it was going to crush
him, the rock split in half, leaving Buddha unharmed.
Another time, Buddha was walking through the city with several of his
closest disciples. The two men knew he was coming and were ready. They had
bought an elephant and gave it lots of liquor to drink. When it was quite
drunk, they beat it with sticks until it was crazy with anger. Then they
released it in the direction of Buddha, hoping the elephant would trample
him to death.
When the disciples saw the enraged elephant charging towards them, they
ran away in fear. All except Ananda (27), Buddha's closest
companion, who stayed by his teacher's side, holding onto Buddha's robe.
Buddha saw the elephant coming and, instead of being frightened or angry,
felt great love and pity for the poor beast. Even though the elephant was
drunk and crazed, it felt the power of Buddha's love. It stopped charging
and walked over to the Buddha meekly, and then bowed down its large head
at Buddha's feet.
Buddha patted the elephant gently and turned and said to Ananda,
"The only way to destroy hatred is with love. Hatred
Người con vua Tần Bà Sa La đồng ý nghe theo những lời khuyên ác độc này.
Rồi cả hai người đã cố gắng tìm mọi cách để ám hại Ðức Phật. Ngày nọ,
trong khi đức Thế Tôn đang ngồi thiền định gần đỉnh núi Chim Kên, bọn họ
đẩy một tảng đá lớn rơi xuống đồi hướng về Ngài. Nhưng khi vừa sắp trúng
đè nát Ðức Phật, hòn đá bể làm đôi nên không làm hại được Ngài.
Hôm khác, Ðức Phật đang đi khất thực trong thành Vương Xá với các đệ
tử thân tín nhất của Ngài. Cả hai kẻ thù của Ðức Phật biết Ngài sắp đến
gần nên họ chuẩn bị sẵn sàng. Họ mua một con voi và cho nó uống nhiều
rượu. Khi con voi say mèm, họ dùng gậy đánh đập cho đến khi nó trở nên
giận dữ điên cuồng. Rồi hai người thả cho voi chạy về hướng Ðức Phật và
mong rằng nó sẽ chà đạp giết chết Ngài.
Khi các đệ tử Ðức Phật trông thấy con voi điên lồng lộn hướng tiến
về phía họ, tất cả đều sợ hãi bỏ chạy. Những đệ tử, ngoại trừ Ðại Ðức A
Nan (Ananda)(27), người hầu cận Ðức Phật, vẫn đứng bên cạnh
vị thầy của mình và ôm chặt lấy chiếc y của Ngài.
Khi Ðức Phật thấy voi đến gần, và thay vì sợ hãi hay tức giận, Ngài
bày tỏ lòng xót thương vô bờ đối với con vật khốn khổ. Con voi mặc dù đã
say và điên dại, nó vẫn cảm nhận được thần lực về lòng từ bi của Ðức Thế
Tôn. Nó ngừng lồng lộn tấn công và hiền lành đến gần đức Phật rồi hạ cúi
sát chiếc đầu lớn xuống dưới chân Ngài.
Ðức Phật dịu dàng vỗ về con voi say và quay lại dạy bảo đức A Nan: “Duy
nhất chỉ có tình thương mới diệt được hận
This is a very important lesson to learn." cannot be defeated with more
hatred. This is a very important lesson to learn.".
thù. Sự thù hận không thể chấm dứt bằng lòng hận thù.
Ðây là bài học quan trọng mà con nên nhớ.”.
26
The
Return
One
day Buddha said to his followers, "It is time that I return to
Kapilavastu, the city of my father." And so they all began the long walk
to Buddha's childhood home. News of Buddha's approach quickly reached the
city and everyone became very excited and happy. "At long last our beloved
Prince is returning!" they cried. "Now he is a great teacher with hundreds
and hundreds of followers. How good it will be to see him again!"
King Shuddhodana was overjoyed to hear of his son's return. When he
learned that the Buddha had many followers he became proud and thought,
"My son has become a great leader after all. He has brought great honour
to my name."
He could not wait for Buddha's arrival, but sent a servant ahead by
horse to see what his son was like after so many years. By the next
morning the servant had arrived where Buddha and his followers were
staying. They were all carrying wooden bowls. They went from door to door
in the village begging for their food. Then they returned to where they
were staying and ate their simple meal together in silence.
The servent returned to Kapilavastu and reported all of this to the
king. The King was furious. He shouted, "My son, a royal prince, has
become a beggar! I am disgraced. I must put a stop to this at once!"
TrỞ
VỀ
Ngày
kia, Ðức Phật nói với các đệ tử của Ngài: “Ðã đến lúc Ta sẽ trở về Ca Tỳ
La Vệ, kinh thành của thân phụ ta”. Và tất cả môn đồ bắt đầu chuyến đi dài
về thăm quê hương ấu thời của Ðức Phật. Tin Ngài sắp về lan nhanh tới kinh
thành và mọi người đều vui mừng, sung sướng. Họ nói với nhau: “Thế nào rồi
vị hoàng tử thân yêu của chúng ta cũng sẽ trở về! Giờ đây người là bậc đại
sư với hàng ngàn tín đồ. Thực qúy hóa làm sao khi chúng ta gặp lại thái
tử!”.
Vua Tịnh Phạn vui mừng khôn xiết khi nghe tin con mình trở về. Nhà
vua biết rằng Ðức Phật có nhiều tín đồ nên ông ta thầm nghĩ: “Con ta đã
trở thành đấng giáo chủ vĩ đại. Thái tử đã mang lại cho ta nhiều vinh dự”.
Nhà vua không thể chờ Ðức Phật đến, cho nên đã phái một cận thần cỡi
ngựa đi trước để xem thái tử như thế nào sau nhiều năm xa cách. Hôm sau,
ông đến nơi Ðức Phật và các đệ tử của Ngài đang ở. Tất cả đều mang bình
bát bằng gỗ. Họ vào trong làng đi khất thực từ nhà nọ qua nhà kia. Rồi các
Sư
trở về nơi mình đang cư ngụ để cùng nhau thọ trai trong im lặng.
Vị cận thần trở về thành Ca Tỳ La Vệ và trình báo cho nhà vua biết
mọi chuyện. Ðức vua giận dữ hét lên: “Con ta, một vị hoàng tử, nay trở
thành kẻ ăn xin! Ta cảm thấy nhục nhã. Ta phải chấm dứt điều này ngay tức
khắc!”
Immediately he rode out of the palace and went to where his son was
staying. When he saw his Siddhartha, now a radiant Buddha surrounded by
hundreds of disciples, he was very impressed. They greeted each other
lovingly. Then the King asked, "Is it true what I hear, that you beg for
you food each morning?"
"Yes," was the answer, "this is true. It is our custom to beg."
At this the King became angrier than he was before. "Our custom?" he
shouted. "You come from a long line of kings who never had to beg for
anything in their lives. Our custom is to eat from silver and gold plates,
not out of simple wooden bowls. What are you talking about, our custom?"
The gentle answer came, "Father, you come from a long line of royal kings.
This is true. But I come from a long line of teachers, the Buddhas of the
past. These teachers have always been very humble. They received their
food from the people they met. When I say it is our custom to beg, I mean
it is the custom of Buddhas."
Then he took hold of his father's hands and walked alone with him
for a long while. He taught him the Noble Truths and the path leading to
the end of all suffering. After listening to him for a long time the King
said, "It is true, you are far more than just my son. As the holy man
Asita predicted when you were just a baby, you have become a great
teacher. I
Vua Tịnh Phạn liền cỡi ngựa ra ngoài hoàng cung và đến nơi thái tử đang
ở. Khi nhìn thấy Tất Ðạt Ða gìơ đây là một vị Phật sáng chói, xung quanh
có hàng nghìn đệ tử, nhà vua vô cùng xúc động. Gặp gỡ cả hai thân thiết
mừng rỡ đón chào nhau. Rồi đức vua hỏi thái tử: “Ta nghe nói mỗi sáng con
mang bình bát đi xin ăn, có phải thế không?”
Ðức Phật trả lời: “Vâng, đúng vậy. Ði khất thực là truyền thống
của chúng tôi.”
Nghe vậy, nhà vua càng nổi giận hơn trước. Ông quát lớn: “Truyền
thống của chúng tôi? Con xuất thân từ dòng dõi nhiều đời vua, họ không bao
gìơ đi xin ai bất cứ vật gì để sống. Phong tục của chúng ta là dùng thức
ăn để trong các dĩa vàng và bạc, chứ không phải nơi những bình bát đơn sơ
bằng gỗ. Truyền thống của chúng tôi mà con muốn nói đến nghĩa là gì?”
Ðức Phật ôn tồn đáp: “Thưa phụ vương, thân phụ xuất thân từ dòng
dõi các vua chúa. Ðúng như thế. Nhưng con xuất thân từ những bậc đại sư,
các Ðức Phật trong qúa khứ. Những vị tôn sư này rất là bình dị. Họ xin
nhận thức ăn từ bất cứ ai họ gặp. Khi con bảo truyền thống của chúng tôi
là đi khất thực, con muốn nói đó là truyền thống của chư Phật”.
Rồi Ðức Phật nắm lấy tay phụ vương và cùng đi với người một lúc lâu.
Ngài thuyết giảng cho đức vua nghe về bài pháp Tứ Diệu Ðế và con đường dẫn
đến chấm dứt sự khổ. Sau một thời gian dài nghe Ðức Phật giảng pháp, vua
Tịnh Phạn nói: “Ðúng vậy, con hôm nay thực qúa cao qúy hơn hẳn một vị
hoàng tử con của ta ngày trước. Như đạo sĩ A Tư Ðà tiên đoán
bow before you, O Buddha. Please accept me, who once wanted you to be a
king, as one of your disciples."
Soon afterwards Buddha's wife Yasodhara, his son Rahula, the aunt who
brought him up and many others from the palace also asked to become his
followers. "We were so unhappy when you rode away from us so many years
ago," they told him. "But now you have brought us so much happiness and
peace of mind with your teachings of the truth. We are glad that you left
us and have returned as a Buddha."
con khi còn là một hài nhi là sau này con sẽ
trở thành một Ðại
giáo chủ. Ta xin cúi đầu đảnh lễ con, một vị Phật. Xin Ngài hãy chấp nhận
cho tôi, người đã có lần muốn Ngài lên ngôi vua, làm một trong các đệ tử
của Ngài”.
Ít lâu sau, vợ Ðức Phật, nàng Da Du Ðà La; con của Ngài, La Hầu La;
bà di mẫu (Ma Ha Ba Xà Ba Ðề) người đã nuôi nấng Ðức Phật, và nhiều mệnh
phụ phu nhân khác trong cung điện cũng đều yêu cầu được làm đệ tử đức Thế
Tôn. Họ bạch với Ðức Phật: “Chúng con rất buồn khổ khi Ngài cỡi ngựa
vượt thành xuất gia những năm về trước. Nhưng giờ đây đức Từ Phụ đã mang
lại cho chúng con nhiều nguồn vui với tâm an lạc nhờ chúng con thấu hiểu
giáo lý chân thật của Ngài. Chúng con rất vui mừng thấy rằng Ngài đã giã
từ chúng con xưa kia để hôm nay trở về làm một vị Phật”.
27
The
King And The Tree Spirit
From
the time he was thirty-five years old, Buddha gave his teachings to
everyone who was interested. For the next forty-five years he travelled
around India bringing people peace of mind. Sometimes when he wanted to
teach people about love and kindness, he would tell them stories that
would catch their imagination. Here is one of those stories he told.
A long, long time ago there lived a proud King. He wanted to build a
very large palace for himself, so he told his ministers, "Go out into the
forest and find the tallest tree there. This I shall use for my palace."
Deep
in the forest the ministers found such a tree. It was magnificent and
stood surrounded by many other smaller trees. That night they reported
back to the King and announced, "You Majesty, we have found just what you
wanted. Tomorrow we shall return to the woods and chop it down."
The King was very happy and went to sleep. That night he had a very
strange dream. He dreamt that a spirit, which lived in that great tree,
appeared before him. "O King," it said, "please do not cut down the home
in which I live. If you do so, each cut will hurt me very much and I shall
die."
Nhà
Vua Và Ông ThẦn Cây
Vào
lúc ba mươi lăm tuổi, đức Phật thuyết pháp cho những ai có duyên thích
nghe. Trong bốn mươi lăm năm còn lại, Ngài đi khắp Ấn Ðộ giáo hóa giúp cho
tâm hồn mọi người được an lạc. Thỉnh thoảng khi đức Phật muốn dạy cho dân
chúng hiểu biết về tình thương và lòng hảo tâm Ngài thường kể những câu
chuyện nhằm gây sự chú ý của họ. Dưới đây là một trong các mẩu chuyện đó.
Ngày xưa lâu lắm rồi, có một ông vua rất tự hào. Ông muốn xây cho
mình một cung điện rất lớn nên ông đã ra lịnh cho các triều thần: “Các
ngươi đi vào rừng và tìm cho trẩm một cây cao nhất tại đó. Trẩm sẽ dùng nó
để xây cất cung điện của trẩm”.
Các quan triều thần đi vào rừng và tìm thấy một cái cây như vậy. Cây
này to lớn và mọc xung quanh có nhiều cây nhỏ khác. Tối hôm đó, họ báo cáo
cho nhà vua biết và tâu rằng: “Thưa hoàng thượng, chúng tôi đã kiếm ra
được cái cây mà Ngài muốn. Sáng mai, chúng tôi sẽ trở lại vào rừng để đốn
chặt nó xuống”.
Nhà vua rất vui mừng và đi nghỉ. Ðêm ấy, ông nằm thấy một giấc mộng
kỳ lạ. Nhà vua chiêm bao thấy rằng vị thần sống ở cây đó hiện ra trước mặt
ông và nói: “Thưa Hoàng Thượng, xin Ngài đừng triệt hạ ngôi nhà mà tôi
đang cư ngụ. Nếu Ngài làm vậy, mỗi lát chặt vào cây sẽ làm cho thân tôi vô
cùng đau đớn và tôi sẽ chết”.
But the King answered, "Yours is the finest tree in all the forest. I
must use it for my palace."
The spirit pleaded, but the King was very stubborn and insisted the
tree would be cut down. Finally the tree spirit said to him, "Alright, you
may cut it down. But please do it like this. Do not cut it down from the
bottom, as people usually do. Instead, have your men climb to the top of
the tree and cut it down little by little. First have them cut off one
piece, then another, until they have cut down the whole tree."
The King was very surprised by this and said, "But if I have my men
do as you say and through your tree many times, it will cause you much
more pain than if they cut it down just once from the bottom."
The spirit answered, "Yes, this is true. But it is better for the
other creatures in the forest if you do as I suggest. You see, my tree is
very large. If it falls down in one big piece, it will crash into the
other smaller trees around it and kill many small animals. Many birds and
insects will lose their homes and many smaller trees will be destroyed.
But if you cut it down piece by piece, it will not do so much damage."
Then the King awoke. He thought, "That spirit would have let itself
be cut a hundred times so that the small animals of the forest would not
suffer. How brave and kind it is! And how selfish of me to want to cut
that tree down for my own pleasure and pride. Instead, of cutting it down,
I should
Nhưng nhà vua đã trả lời: “Ngươi là một thân cây đẹp nhất trong khu
rừng này. Trẩm cần dùng cây ấy để xây dựng cung điện của trẩm”.
Vị thần chống đối, nhưng đức vua vẫn ngoan cố và cương quyết đòi đốn
ngã cây xuống. Cuối cùng, thần cây thưa với nhà vua: “Ðược rồi, Ngài có
thể đốn chặt cây. Nhưng mong Ngài làm như thế này. Xin đừng chặt nó từ nơi
gốc như người ta thường làm. Mà Ngài nên cho người leo lên tới ngọn cây và
cắt nó từ từ. Ðầu tiên họ chặt một khúc, rồi một khúc nữa cho đến khi họ
chặt hết cả toàn cây”.
Nhà vua rất ngạc nhiên khi nghe như vậy nên ông ta nói: “Nhưng
nếu trẩm ra lịnh cho người ta làm như nhà ngươi bảo và chặt vào thân cây
nhiều lần điều ấy sẽ gây ra cho nhà ngươi rất đau đớn hơn là họ chặt một
lát vào gốc để hạ cây xuống”.
Vị thần đáp lại: “Vâng, đúng vậy. Nhưng nếu Ngài làm theo lời tôi đề
nghị thì sẽ an toàn hơn cho các sinh vật khác ở trong khu rừng này. Ngài
xem, cây của tôi rất lớn. Nếu xuống, nó sẽ đập trúng nhằm các cây thấp và
giết hại vô số sinh vật bé nhỏ xung quanh. Các tổ ấm của những chim chóc,
sâu bọ sẽ bị tàn phá và nhiều cây nhỏ khác sẽ bị hủy diệt. Nếu Ngài chặt
cây từng khúc ngắn thì sẽ gây ra ít thiệt hại hơn”.
Nhà vua nghe thần cây nói vậy, liền tỉnh ngộ. Ông ta nghĩ: “Vị
thần cây tự nguyện muốn bị chặt hàng trăm lần để tránh không gây đau khổ
cho những loài vật nhỏ trong rừng. Thần cây đã hết lòng hy sinh và có tình
thương thực bao la! Còn ta lại quá ích kỷ muốn đốn chặt cây vì thú vui và
niềm kiêu hãnh
honour
it! This dream has taught me that I should also be kind and gentle to
everyone."
And so the King went into the forest the next day and decorated the
tree. And he was a kind and just ruler from that day onwards.
của riêng mình, do đó thay vì chặt ngã nó ta nên sùng kính thần cây. Giấc
mộng này còn dạy ta nên có lòng thương và đối xử tốt với mọi người”.
Hôm sau, đức vua đi vào rừng để trang hoàng cho thần cây. Và từ ngày
đó, ông trở nên một nhà cầm quyền nhân đức và công bình.
28
Equal
Love To All
One
day Devadatta fell ill. Many doctors came to see him but no one could cure
him. Then his cousin, the Buddha, went to visit him.
One of Buddha's followers asked him, "O Buddha, why are you going to
help Devadatta? He has tried to harm you many times. He has even tried to
kill you!"
And Buddha answered, "There is no reason to be friendly with some
people and an enemy to others. All people are equal in that everyone wants
happiness and no one likes to be sick and miserable. Therefore, we should
have love for everyone."
Then he approached Devadatta's bed and said, "If it is true that I
love Devadatta, who is always trying to harm me, as much as I love Rahula,
my only child, then let my cousin be cured of his sickness!" Immediately
Devadatta recovered and was healthy once again.
Buddha turned to his followers and said, "Remember, a true Buddha helps
all beings equally."
Lòng Thương Bình ÐẲng ÐỐi VỚi TẤt CẢ
Một
ngày nọ, Ðề Bà Ðạt Ða ốm đau. Nhiều bác sĩ đến khám bịnh nhưng không ai
chữa được cho ông ta. Rồi đức Phật, bà con với Ðề Bà Ðạt Ða đã đến thăm
ông.
Một trong các đệ tử đức Phật đã hỏi Ngài: “Bạch đức Thế Tôn, tại sao
Ngài muốn đến giúp Ðề Bà Ðạt Ða? Nhiều lần ông ta đã âm mưu ám hại ngay cả
ông muốn giết Ngài!”.
Ðức Phật trả lời: “Không có lý do gì để ta đối xử tốt với người
này và thù ghét những kẻ khác. Tất cả đều bình đẳng vì mọi người đều muốn
có hạnh phúc và không ai thích ốm bịnh cũng như đau khổ. Cho nên, chúng ta
nên yêu thương mọi người”.
Rồi đức Phật đến cạnh giường của Ðề Bà Ðạt Ða và nói: “Nếu thực
sự Ta mến thương Ðề Bà Ðạt Ða là người luôn luôn muốn ám hại Ta cũng như
Ta đã yêu thương La Hầu La, đứa con độc nhất của Ta, thì nguyện cho người
bà con với Ta sẽ lành bịnh!”. Tức thì Ðề Bà Ðạt Ða được bình phục, và
mạnh khõe trở lại.
Ðức Thế Tôn liền quay sang dạy bảo những đệ tử của Ngài: “Các con
nên nhớ là chư Phật thường cứu giúp tất cả chúng sanh một cách bình đẳng”.
29
The
Final Days
When
Buddha was eighty years old he thought to himself, "I have done all I
could to help others. I have taught them how to live with love and how not
to fear anything in life. Now it is time to show them how to leave this
world without fear."
So he called the faithful Ananda to him and said, "Ananda, it is time
for us to return to Kapilavastu for the last time. I wish to die in the
city where I grew up."
Ananda was grief stricken. "O Buddha," he cried, "please do not leave
us! For so many years you have been our guide. What shall we do without
you?" Then he began to sob bitterly.
Buddha answered, "Do not cry, dear Ananda. I have always taught that
death is a natural part of life. It is nothing to fear. You must
understand that. And when I am gone, let my teachings be your guide. If
you have understood them in your heart, you have no more need of me. Come,
let us go."
And so Buddha and his disciples travelled north. Not far from
Kapilavastu they passed through the village of
NhỮng Ngày CuỐi Cùng
Lúc
đức Phật tám mươi tuổi, Ngài tự nghĩ: “Ta đã làm tất cả để có thể cứu độ
mọi người. Ta đã giáo hóa cho họ biết sống yêu thương nhau và không sợ hãi
trước bất cứ việc gì xảy ra trong cuộc đời. Nay đến lúc Ta sẽ dạy cho họ
làm sao từ giã cõi đời này không chút âu lo phiền muộn”.
Rồi đức Phật gọi Ðại Ðức A Nan thân tín đến và bảo: “Này A Nan,
nay chúng ta nên trở về thành Ca Tỳ La Vệ lần cuối cùng. Ta muốn nhập diệt
tại kinh thành nơi Ta đã sinh ra và lớn lên”.
Ðại Ðức A Nan rất buồn rầu và than khóc: “Kính bạch đức Thế Tôn, xin
Ngài đừng rời bỏ chúng con! Từ nhiều năm qua, Ngài là vị đạo sư đã hướng
dẫn cho chúng con. Nếu vắng bóng Ngài chúng con không biết làm sao đây”.
Rồi Ðại Ðức A Nan khóc lóc thảm thiết.
Ðức Phật khuyên bảo: “Này A Nan, con đừng khóc. Ta đã luôn luôn
dạy rằng sự chết là việc tự nhiên trong cuộc đời. Không có gì mà con phải
sợ. Con nên hiểu rõ điều ấy. Và khi ta không còn nữa con hãy lấy giáo pháp
của Ta làm thầy hướng dẫn cho con. Nếu tâm con thâm nhập được những lời
dạy của Ta thì con không cần thiết có Ta nữa. Lại đây, chúng ta hãy lên
đường”.
Ðức Phật và các đệ tử của Ngài đi về hướng bắc. Khi đến một nơi không
xa thành Ca Tỳ La Vệ, tất cả đi ngang qua
Kushinagar (28). The Buddha asked them to stop there and
rest. Then he turned to Ananda and said, "This is where I shall pass
away."
Although this was to be the last day of his life, Buddha did not stop
helping others. An old man from the village asked to see him, and Buddha
agreed. He listened to the man's problems and gave him kind words of
advice. The man was put at ease and felt happy once again.
Then Buddha went out into the garden and lay down between two trees.
His followers gathered around him. Some were crying, but others, their
mind completely at peace, looked on silently.
Then Buddha spoke for the last time. "Remember what I have taught
you. Craving and desire are the cause of all unhappiness. Everything
sooner or later must change, so do not become attached to anything.
Instead devote yourself to clearing your mind and finding true, lasting
happiness."
Buddha then turned onto his right side and placed his right hand
under his head. He closed his eyes and very peacefully passed away. It was
the full moon day of the fourth month.
After some time, his disciples took his body and placed it on a large
pile of wood. They were going to burn it, as was the custom, but they
could not get the fire to start. Then
ngôi làng Câu Thi Na (Kusinara) (28). Tại đây đức Phật bảo các đệ
tử ngừng lại để nghỉ ngơi. Rồi Ngài quay lại nói với Ðại Ðức A Nan: “Ðây
là nơi Ta sẽ nhập diệt”.
Mặc dù hôm ấy là ngày cuối cùng trong cuộc đời của đức Phật, Ngài vẫn
còn cứu độ cho những kẻ khác. Một ông lão ở trong làng đến xin được gặp
đức Phật và Ngài đã nhận lời. Ðức Thế Tôn lắng nghe những nỗi khổ đau của
người đệ tử già và dùng lời nói từ hòa khuyên giải ông ta. Tâm ông lão
cảm thấy an lạc và hạnh phúc trở lại.
Rồi đức Phật đi vào trong vườn và nằm nghỉ giữa hai thân cây. Những
đệ tử của đức Phật tập họp quỳ xung quanh Ngài. Một số vị đang khóc lóc,
nhưng các người khác họ giữ tâm hoàn toàn thanh tịnh và yên lặng nhìn
Ngài.
Ðức Phật khuyến giáo chúng đệ tử lần cuối cùng: “Hãy ghi nhớ những
lời Ta đã dạy các con. Lòng tham và dục vọng là nguyên nhân của mọi khổ
đau. Cuộc đời luôn luôn biến đổi vô thường, vậy các con chớ nên tham đắm
vào bất cứ vật gì ở thế gian. Mà cần nỗ lực tu hành, cải đổi thân tâm để
tìm thấy
hạnh phúc chân thật và trường cửu”.
Rồi đức Thế Tôn quay mình qua hướng mặt và đặt cánh tay phải xuống
dưới đầu của Ngài. Ðức Phật nhắm mắt lại và nhập Niết Bàn một cách an
lành. Hôm ấy nhằm vào ngày Rằm tháng Tư âm lịch.
Sau một thời gian các đệ tử mang kim thân của Ngài đặt trên một đống
cũi lớn. Theo tục lệ, họ chuẩn bị hỏa thiêu Ngài nhưng họ không thể châm
lửa cháy được. Phải chờ vị đại đệ
Buddha's main disciple arrived. He had been away when Buddha died, and
hurried to Kushinagar as soon as he found out about Buddha's passing.
After he arrived and paid his last respects to his teacher, the wood
caught fire by itself. It burned for a long time, until nothing was left
but some ashes and a few bones.
The different kings who lived in north India at that time all wanted
the ashes and bones of the Buddha. They thought, "I shall build a monument
to this great teacher in my kingdom, and place his remains inside it. This
will bring me and my kingdom great honour."
Since each of the kings wanted the remains, they soon began to
quarrel. "They are mine," said one. "No, they belong to me," said another.
Finally, a wise person said, "Buddha spent his entire life teaching us how
to love one another. Now, after he passed away, you foolish people are
about to fight over his ashes. Fighting is against everything he ever
taught us. So instead, let us divide up his remains equally. Then each of
you can build a separate monument to him in your own kingdom."
The kings realized the wisdom of these words, and stopped their
quarelling. They divided the ashes and bones of the Teacher among
themselves and returned to their kingdoms. There they built monuments to
the memory of one who taught and lived the path of peace and wisdom.
tử của đức Phật đến. Lúc đức Thế Tôn nhập diệt, vị này đang ở xa nên ông
ta vội vàng trở về Câu Thi Na ngay khi hay tin đức Phật đã viên tịch. Khi
về tới nơi, vị đệ tử lớn này đảnh lễ đức Thế Tôn lần cuối cùng thì dàn cũi
tự nhiên bốc cháy. Kim thân đức Phật được hỏa thiêu một thời gian lâu cho
tới khi cháy hết không còn gì ngoại trừ các xá lợi xương tro.
Các vị vua sống tại miền bắc Ấn Ðộ vào thời ấy, tất cả đều muốn giữ
tro và xương của đức Phật. Họ tự nghĩ: “Ta sẽ xây dựng một ngôi bảo tháp
tại vương quốc của ta để thờ đấng giáo chủ vĩ đại này và tôn trí đặt xá
lợi của Ngài trong đó. Ðiều này sẽ mang lại cho ta và xứ sở của ta niềm
hãnh diện lớn lao”.
Vì nhà vua nào cũng muốn có xá lợi của đức Phật cho nên họ bắt đầu
tranh chấp cãi cọ nhau. Một ông nói: “Những xá lợi này của tôi”. Ông kia
bảo: “Không chúng thuộc của tôi”. Cuối cùng một vị đạo đức phát biểu: “Ðức
Phật đã dùng hết cuộc đời của Ngài để chỉ dạy cho chúng ta biết thương yêu
nhau. Giờ đây, sau khi Ngài viên tịch, quý vị là những người điên rồ đang
chuẩn bị giao chiến vì những xá lợi (xương tro) của Ngài. Ðánh nhau là
chúng ta đã phản lại những lời dạy từ bi của đức Thế Tôn. Vậy chúng ta nên
chia đồng đều các xá lợi của Ngài. Và mỗi quỳ vị có thể xây dựng một bảo
tháp để thờ xá lợi tại vương quốc của mình”.
Các vị vua nhận thấy những lời khuyên này thực sáng suốt cho nên họ
đã chấm dứt cuộc tranh chấp. Họ chia đều cho nhau những xá lợi (xương tro)
của đức Từ Phụ và lên đường trở về nước. Sau đó, các nhà vua đã cho xây
những bảo tháp thờ xá lợi để ghi nhớ đức Phật là đấng đã chỉ dạy cũng như
sống theo cái Ðạo hoà bình và trí tuệ.
30
The
Teachings Still Live
Buddha
passed away 2500 years ago in a small village in India. But his teachings
of love and wisdom have never died. His disciples who lived with him
passed on his teachings to others. And they in turn taught them to still
others. In this way they have reached us today.
Everyone, in every country, no matter what he or she believes, can
learn from these teachings of the compassionate Buddha. By following them
properly, we can get rid of all selfishness, hatred and greed. We can
conquer all fear and reach the same peace and understanding that Prince
Siddhartha found under the Tree of Enlightenment. In the same way that he
died, we can each become a Buddha, an Awakened One. We can bring the same
happiness to others that he did.
May all beings be happy!
"Not to commit any sin,
To do good
And to purify one's mind,
This is the teaching of the Awakened Ones."
Giáo Pháp VẪn Còn TỒn TẠi
Ðức
Phật đã nhập diệt hơn 2500 năm trước tại một ngôi làng nhỏ ở Ấn Ðộ. Nhưng
giáo pháp đầy tình thương và trí tuệ của Ngài vẫn không bao giờ mất. Các
đệ tử cùng sống với đức Thế Tôn đã truyền bá giáo lý của Ngài cho nhiều
người khác. Và những Phật tử này lại thay phiên nhau thuyết giảng Phật
Pháp đến cho các thế hệ sau đó. Bằng cách này giáo lý đức Phật được truyền
lại đến cho nhân loại ngày nay.
Mọi người trong mỗi quốc gia, bất luận nam hay nữ họ theo tín ngưỡng
nào, đều có thể tu học theo giáo lý từ bi này của đức Phật. Nhờ thực hành
nghiêm chỉnh những lời dạy đó, chúng ta sẽ tận diệt được lòng ích kỷ, sân
hận và tham lam. Chúng ta có thể khắc phục mọi nỗi lo âu, có được nội tâm
an lạc và trí tuệ hiểu biết mà Thái Tử Tất Ðạt Ða đã tìm thấy dưới cội Bồ
Ðề (Cây Giác Ngộ). Cũng như Ngài đã thành tựu, mỗi chúng ta đều có thể trở
thành một vị Phật, đấng Giác Ngộ. Chúng ta cũng có thể mang lại hạnh phúc
cho mọi người khác như đức Thế Tôn đã làm.
Nguyện cầu cho tất cả chúng sanh an lành!
“Chớ làm các điều ác.
Nên làm những việc lành.
Giữ tâm ý cho trong sạch.
Ðó là lời dạy của chư Phật”.
31
FOOTNOTES OF TRANSLATOR
In the abbreviations used here, P stands for Pali; S for
Sanskrit and Jap.for Japanese languages.
1.
(QUEEN) MÀYÀ (P and S); MAKA (Jap.): The mother of Buddha and wife of king
Suddhodana. She lived in the ancient country of Koliya (P) which is now in
Nepal. She is also called Mahà Màyà (P).
2.
SUDDHODANA (P), SUDDHODANA (S), JÒBONNÒ (Jap.): The father of Princez
Siddhartà (the Buddha) and was a chieftain of the Sakya tribe. He was the
head of a small kingdom in the foothills of Himalayas with itts capital at
Kapilavatthu (P) which is now in Nepal.
3.
LUMBINI (P and S): The name of a park where the Buddha Shakyamuni (P) was
born over 2,600 years ago. It was near the capital of Kapilavatthu of the
Sakya tribe. The place is now known as Rummindei within the territory of
present-day Nepal. Asoka, king of ancient India (273-232 B.C.) came here
on a pilgrimage in c.250 B.C. He erected a stone pillar here in
commemoration of his visit. Lumbini is one of the four most important holy
places in Buddhism. The
Chú Thích CỦa DỊch GiẢ
Về
chữ viết tắt dùng dưới đây, P là Pali (tiếng Ba Lị); S là
Sanskrit (tiếng Phạn) và Jap. là Japanese (Nhật ngữ).
1.
(HOÀNG HẬU) MA GIA: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Màyà (Ba Lị và
Phạn) hay Maka (Nhật). Mẹ của đức Phật và vợ của vua Tịnh Phạn
(Ba Lị: Suddhodana). Bà sống ở nước Câu
Ly (Ba Lị: Koliya) thời xưa, nay thuộc vương quốc Nepal. Bà còn
có tên gọi là Ma Ha Ma Gia (Ba Lị: Mahà Màyà).
2.
TỊNH PHẠN: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Suddhodana (Ba Lị);
Suddhodana (tiếng Phạn) hay Jòbonnò (Nhật ngữ). Thân phụ của
thái tử Tất Ðạt Ða (Phạn: Siddhàrta) và là tộc trưởng bộ tộc Thích
Ca (Ba Lị: Sakiya). Ông là vua cai trị một nước nhỏ ở dưới chân núi
Hy Mã Lạp Sơn (Himalayas) có kinh đô đóng tại thành Ca Tỳ La Vệ (Ba Lị:
Kapilavatthu), ngày nay thuộc vương quốc Nepal.
3.
LÂM TỲ NI: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Lumbini (Ba Lị và Phạn).
Tên một hoa viên nơi đức Phật Thích Ca Mâu Ni (Ba Lị: Buddha Shakyamuni)
đã ra đời hơn 2.600 năm trước. Nó nằm gần kinh đô Ca Tỳ La Vệ của bộ tộc
Thích Ca. Ngày nay Lâm Tỳ Ni (Lumbini) có tên gọi là Rummindei
thuộc lãnh thổ xứ Nepal. Vua A Dục (Asoka) của Ấn Ðộ (273-232 trước
tây lịch) đến viếng thăm nơi này khoảng vào năm 250 trước tây lịch. Ðức
vua đã cho xây dựng một trụ đá tại đây để kỷ niệm chuyến đi hành hương
chiêm bái của Ngài. Lâm Tỳ Ni là một trong bốn thánh tích quan
three other sacred places are Buddha Gaya, Sarnath, and Kusinara.
4.
SIDDHATTHA (P), SIDDHÀRTHA (S), SHITTA-TAISHI (Jap.): Literally “he who
has accomplished his aim”. The personal name of the historical Buddha
before His renunciation of the world.
5.
ASITA (P and S), ASHIDA (Jap.): The seer who lived in Kapilavatthu (modern
Nepal). When prince Siddhàrtha was born, Asita came to see him and
foretold that in future if he remained at home he would become a great
king, and that if he left home he would become a Buddha.
6.
DEVADATTA (P and S); DAIBADATTA (Jap.): A cousin of the Buddha. At first,
he was a follower of the Buddha but later he became His enemy. Devadatta
tried twice to kill the Buddha. The first time, from the hill, he flung a
stone at Him. The Buddha was injured, but soon recovered after treatment
by Jivaka physician. The second time, he incited the elephant keepers in
Ràjagaha of the ancient kingdom of Magadha to release a drunken elephant
Nalagiri and let him loose on the street to kill the Buddha. But when the
elephant came close to the Buddha, he bowed down at His feet. Near the end
of his life, Devadatta realized his mistakes. One day, he was coming to
the Buddha to ask for His forgiveness, but before he reached Him, he was
consumed by hell-fire.
trọng
nhất của Phật Giáo. Ba Phật tích kia là Phật Ðà Ca Da (Buddha Gaya),
vườn Lộc Uyển (Sarnath) và Câu Thi Na (Kusinara).
4.
TẤT ÐẠT ÐA: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Siddhattha (Ba Lị),
Siddhàrtha (Phạn) hay Shittta-Taishi (Nhật ngữ). Nghĩa đen là “người
đã hoàn thành mục tiêu đại nguyện của mình”. Tục danh của đức
Phật trước khi Ngài xuất gia.
5.
A TƯ ÐÀ: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Asita (Ba Lị và Phạn) hay
Ashida (Nhật). Vị đạo sĩ ẩn tu ở tiểu quốc Ca Tỳ La Vệ thời xưa (nay
thuộc xứ Nepal). Khi thái tử Tất Ðạt Ða giáng sinh ông đến thăm tiên đoán
rằng sau này nếu thái tử ở đời sẽ là một đại vương và nếu xuất gia đi tu
ngài sẽ thành Phật.
6. ÐỀ BÀ ÐẠT ÐA: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Devadatta
(Ba Lị và Phạn) hay Daibadatta (Nhật). Bà con với đức Phật. Ðầu
tiên, Ðề Bà Ðạt Ða là đệ tử của đức Thế Tôn nhưng sau ông từ bỏ và trở
thành kẻ thù của Ngài. Hai lần ông mưu toan ám hại đức Phật. Lần thứ nhất,
ông đứng trên đồi lăn đá xuống làm đức Phật bị thương, nhưng sau Ngài được
y sĩ Kỳ Bà (Jivaka) chữa lành. Lần thứ hai, Ðề Ðà Ðạt Ða xúi giục
người giữ voi ở thành Vương Xá (Ràjagaha) nước Ma Kiệt Ðà (Magadha)
ngày xưa thả voi say Nalagiri chạy ra đường để giết đức Phật, nhưng
khi đến gần voi quỳ xuống bên chân Ngài. Vào cuối đời, Ðề Bà Ðạt Ða nhận
biết lỗi lầm của mình. Ngày nọ, ông đang trên đường đến gặp đức Thế Tôn
mong được sám hối để Ngài tha thứ, nhưng chưa kịp tới gặp đức Phật thì ông
đã bị đọa rơi vào hỏa ngục.
7.
YASODHÀRA (P), YÁSODHARÀ (S), YASHUDARA (Jap.):: The wife of Prince
Siddhàrtha before he left his home and mother of Rahula (P), son of the
Buddha. She later became a Buddhist nun.
8.
SUPRABUDDHA (P), ZENKAKU (Jap.): The King ruled theee Koliya tribe whose
capital was Devadaha which is now in Nepal. He was the father of
Yasodharà.
9.
RAHULA (P and S), RAGORA (Jap.): The son of the Buddha born before His
renunciation of the world. His mother was Yasodharà. Later, he beecame one
of the ten great disciples of the Buddha.
10.
KAPILAVATTTHU (P), KAPILAVASTU (S), KABIRA-E (Jap.): The capital of the
tribe of the Sakyas of whom king Suddhodana was a ruler. The Buddha was
born in Lumbini Park near Kapilavatthu and spent his childhood and youth
there. The Indian archaeologists identified it with the present-dayvillage
of Tilaurakota in the Terai region of modern Nepal.
7.
DA DU ÐÀ LA: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Yasodharà (Ba Lị),
Yásodhara (Phạn) hay Yashudara (Nhật). Vợ của thái tử Tất Ðạt
Ða (Siddhàrta) trước khi Ngài đi tu và là mẹ của La Hầu La (Ba Lị:
Rahula), con của đức Phật. Sau này, bà đã xuất gia làm Tỳ Kheo Ni.
8.
THIỆN GIÁC: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Suprabuddha (Ba Lị) hay
Zenkaku (Nhật ngữ). Vị vua trị vì bộ tộc Câu Ly (Koliya) có
kinh đô đóng tại thành Devadaha, nay thuộc xứ Nepal. Ông là thân sinh của
Da Du Ðà La (Yasodharà).
9.
LA HẦU LA: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Rahula (Ba Lị và Phạn), hay
Ragora (Nhật). Con của đức Phật, sinh ra trước khi Ngài vượt thành
xuất gia. Mẹ của La Hầu La (Rahula) là Da Du Ðà La (Yasodhàra).
Sau này, ông trở thành một trong mười đại đệ tử của đức Phật.
10.
CA TỲ LA VỆ: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Kapilavatthu (Ba Lị),
Kapilavastu (tiếng Phạn) hay Kabira-e (Nhật). Kinh đô của bộ
tộc. Thích Ca (Sakya) dưới quyền cai trị của vua Tịnh Phạn (Suddhodana)
Ðức Phật ra đời tại vườn Lâm Tỳ Ni (Lumbini) gần thị trấn Ca Tỳ La
Vệ (Kapilavatthu) và Ngài đã trải qua thời niên thiếu tại đó. Ngày
nay, Ca Tỳ La Vệ (Kapilavatthu) được các nhà khảo cổ Ấn Ðộ xác nhận
thuộc làng Tilaurakota trong địa hạt Terai, xứ Nepal.
11.
CHANNA (P), CHANDAKA (S), SHANOKU (Jap.). The servant of Prince Siddhartha
(the future Buddha). He led the white horse Kanthaka on whose back the
Prince was riding on the night of his renunciation of the world. Channa
later became a disciple of the Buddha.
12.
KANTHAKA (P), KANTHAKA (S), KENCHOKU (Jap.): The name of the horse on
which the Buddha was mounted when he left his palace to renounce the
world.
13.
MAGADHA (P and S), MAKADA (Jap.): One of the sixteeen major kingdoms of
ancient India during the Buddha's time. Magadha was then ruled by the king
Bimbisàra (543-493 B.C.) with its capital in Ràjagaha. The old country of
Magadha is now in the modern Patna and Gaya districts of the
Bihar state in the northeast India.
14.
BIMBISÀRA (P and S), BIMBISHARA (Jap.): The name of the king who ruled the
ancient kingdom of Magadha (543-493 B.C.) during the Buddha's time. He
built the city of Ràjagaha. According to the Pali tradition., Bimbisàra
ascended the throne at the age of fifteeen and the following year, he said
to have become a follower of the Buddha. He was an enthusiastic supporter
of Buddhism and presented the Bambooo Grove Monastery to the Buddha for
the use of the Assembly of the Buddhist Monks.
11.
XA NẶC: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Channa (Ba Lị), Chandaka
(Phạn) hay Shanoku (Nhật). Người hầu cận thân tín của thái tử Tất
Ðạt Ða (đức Phật). Ông đã mang ngựa Kiền Trắc (Kanthaka) đến cho
thái tử cỡi để vượt thành xuất gia. Sau này Xa Nặc trở thành đệ tử của đức
Phật.
12.
KIỀN TRẮC: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Kanthaka (Ba Lị),
Kanthaka (Phạn) hay Kenchoku (Nhật). Tên con ngựa mà đức Phật
đã dùng để cỡi khi Ngài rời bỏ cung điện đi xuất gia.
13.
MA KIỆT ÐÀ: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Magadha (Ba Lị và Phạn)
hay Makada (tiếng Nhật). Một trong 16 nước lớn của Ấn Ðộ thời đức
Phật còn tại thế. Lúc ấy, Ma Kiệt Ðà (Magadha) dưới quyền cai trị
của vua Tần Bà Sa La (Bimbisàra: 543-493 trước tây lịch) có kinh đô
đóng tại thành Vương Xá (Rajagaha) nước Ma Kiệt Ðà (Magadha)
xưa kia, nay thuộc các quận Patna và Gaya, tiểu bang Bihar, miền đông bắc
ấn Ðộ.
14.
TẦN BÀ SA LA: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Bimbisàra (Ba lị và
Phạn) hay Bimbashara (Nhật). Tên vị vua cai trị vương quốc Ma Kiệt
Ðà (543-493 trước tây lịch) thời đức Phật còn tại thế. Ông đã kiến tạo
thành Vương Xá (Ràjagaha). Kinh sách tiếng Ba Lị (Pali) ghi chép
rằng Tần Bà Sa La (Bimbisàra) lên ngôi vua vào năm mười lăm tuổi,
và năm sau ông quy y làm đệ tử của đức Thế Tôn. Ông là vị vua đã hết lòng
ủng hộ Phật Giáo, đã dâng cúng Tu Viện Trúc Lâm cho đức Phật và chư Tăng.
15.
RÀJAGAHA (P), RÀJAGRHA (S), ÒSHA-JÒ (Jap.): The capital of the ancient
kingdom of Magadha, present-day Rajgir city in the Bihar state of the
northeast India.
16.
ALÀRA-KÀLÀMA (P), ÀRÀDA-KALAMA (S), ARARAKARAN (Jap.): The name of the
hermit to whom Prince Siddhàrtha visited and asked about the enlightenment
immediately after he left his royal palace and became an ascetic.
Alàra-Kàlàma is said to have been a Samkhya philosopher and to have lived
near the Vesali city, modern Besàrh in the Muzzaffapur district of Bihar
state in the northeast India.
17.
UDDAKA-RÀMAPUTTA (P), UDRAKA-RÀMAPUTRA (S): One of the teachers under whom
Prince Siddhàrtha after leaving the world and before He became the Buddha,
received instructions.
18.
NERANJARÀ (P), NAIRANJANÀ (S), NIRENZENGA (Jap.): The name of a river
during the Buddha's time. It is now called by Indian people the Phalgu or
Lilajana river with its clear, blue, pure and cold water. The river has
its source near the Simeria region in the district of Hazaribad in the
central Bihar state of the northeast India. This river was visited and
bathed by Priest Siddhartha after He gave up his practices of penances.
There was a Sala grove
15.
VƯƠNG XÁ THÀNH: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Ràjagaha (Ba Lị),
Ràjagrha (Phạn) hay Òsha-jò (Nhật): Kinh đô của vương quốc Ma
Kiệt Ðà (Magadha) thời xưa, nay là thành phố Rajgir trong
tiểu bang Bihar, vùng đông bắc Ấn Ðộ.
16.
A LA LA:: Danh từ Hán Việt dịch âm ngắn gọn của chữ Alàra-Kàlàma
(Ba Lị), Àràda-Kàlàma (Phạn) hay Ararakaran (Nhật). Tên vị
đạo sĩ thái tử Tất Ðạt Ða đến hỏi đạo giải thoát ngay sau khi Ngài rời
cung điện đi xuất gia và trở thành nhà tu khổ hạnh. Ðược biết đạo sĩ A La
La là một triết gia theo phái Số Luận (Samkhya) và sống gần thành
Tỳ Xá Ly (Ba Lị:Vesali), nay là thành phố Besàrh trong quận
Muzzaffapur, tiểu bang Bihar, vùng đông bắc Ấn Ðộ.
17.
UẤT ÐẦU LAM PHẤT: Danh từ Hán Việt dịch âm ngắn gọn chữ
Uddaka-Ràmaputta (Ba Lị), Udraka-Ràmaputra (tiếng Phạn). Tên
một trong các đạo sư thái tử Tất Ðạt Ða đến hỏi đạo sau khi xuất gia và
trước khi Ngài thành Phật.
18.
NI LIÊN THUYỀN: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Neranjarà (Ba Lị),
Nairanjanà (Phạn) hay Nirenzenga (Nhật). Tên một con sông vào thời
đức Phật còn tại thế, ngày nay
dân chúng Ấn Ðộ gọi là sông Phalgu hay Lilajana với nước trong xanh, sạch
và mát. Dòng sông phát xuất từ vùng gần Simeria, trong quận Hazaribagh,
miền trung tiẻu bang Bihar, vùng đông bắc Ấn Ðộ. Sa môn Tất Ðạt Ða (Siddhàrtha)
đã viếng thăm và tắm ở sông này sau khi Ngài từ bỏ lối tu ép xác khổ hạnh.
Cạnh bờ sông có khu rừng Sa-La, nơi đây đức Phật
on the banks where the Buddha spent the afternoon previous to the night of
His enlightenment after sitting meditation 49
days under the Bodhi-Tree, located in the present-day Buddha Gaya village
which is situated at a short distance to the west of this river.
19.
GAYÀ (P), GAYA (Jap.): The holy city in the Bihar state of the northeast
India. The Buddha often came to visit and stay at this place during His
lifetime. Gayà comprises the modern town of Sahebganj on the norhtern side
and the ancient town of Gayà on the southern side. Buddha-Gaya where the
Buddha attained enlightenment is about 10 kilometres south of Gayà.
21.
SUJÀTÀ (P): Daughter of a land owner in the village of Senani near the
small city of Uruvela during the Buddha's time, present-day Urel village
which is situated six miles from the city of Gaya in the Gaya district of
the Bihar state in the northeast India. Sujàtà made a promise to the God
of the banyan tree near by that she would offer a meal of milk-rice to
the God if she gave birth to a son. Her wish wsas fulfilled, the son was
born, and she sent her maid to prepare the place for the offering. Her
maid, finding priest Siddhàrtha sitting under the banyan, thought that he
was the tree-God present in person to recieve the offering. She brought
the news to Sujàtà, who in great joy, brought the food in a golden bowl
and offered it to him. This was the only meal of the Buddha previous to
the night of His enlightenment after 49 days of His sittting meditation
under the Bodhi-Tree which is located in the
đã nghỉ ngơi vào buổi chiều ngay trước đêm Ngài thành Ðạo sau 49 ngày ngồi
thiền định dưới cội Bồ Ðề tại làng Phật Ðà Ca Da (Buddha Gaya) nằm
cách xa một khoảng ngắn về hướng tây con sông này.
19.
CA DA: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Gayà (Ba Lị) hay Gaya
(tiếng Nhật). Tên một thành phố thiêng liêng thuộc tiểu bang Bihar, miền
đông bắc Ấn Ðộ. Ðây là nơi đức Phật hay viếng thăm khi Ngài còn tại thế.
Ngày nay Ca Da (Gaya) bao gồm thành phố Sahebganj về phía tây bắc
và thị trấn Gaya cũ ở hướng nam. Phật Ðà Ca Da (Buddha Gaya) nơi
đức Phật thành Ðạo cách thành phố Ca Da (Gaya) khoảng 10 cây số về
phía nam.
20.
TU GIÀ ÐA: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Sujàtà (Ba Lị). Tên người
con gái của vị điền chủ ở làng Senani gần thị trấn Ưu Lâu Tần Loa (Ba Lị:
Uruvela) thời đức Phật còn tại thế, nay là làng Urel cách xa sáu
dặm thị trấn Ca Da (Gaya) trong quận Gaya thuộc tiểu bang Bihar,
vùng đông bắc Ấn Ðộ. Nàng phát tâm hứa sẽ dâng cúng cho vị thần cây đa
cạnh nhà một bữa ăn cháo sữa nếu như nàng sanh một đứa con trai. Sau đó,
cô sanh cháu trai, lòng mong ước của cô được mãn nguyện. Cô sai người hầu
gái sửa soạn nơi cho cô đến lễ bái tạ ơn Người tớ gái thấy sa môn Tất Ðạt
Ða đang ngồidưới gốc cây đa, cô tưởng ngài là vị thần cây hiện ra để thọ
nhận lễ vật. Sau khi được người hầu gái thông báo, tín nữ Tu Già Ða (Sujàtà)
rất vui mừng, mang thức ăn đựng trong bình bát bằng vằng đến cúng dường
cho Ngài. Ðây là bữa ăn duy nhất của đức Phật trước khi Ngài chứng đạo
giác ngộ sau thời gian 49 ngày ngồi thiền định dưới cội Bồ Ðề tại làng
Phật Ðà Ca Da (Buddha Gaya)
Buddha Gaya village in the Bihar state of the northeast India.
21.
BÀRÀNASI (P and S), HARANASHI (Jap.) Also BANARAS (old name): A city on
the Ganges river, the capital of the kingdom of Kasi which was one of the
sixteen major countries during the Buddha's time. About seven mmiles from
Baranasi was Sarnath (Deer Park) where the Buddha preached His first
discourse on the “Sermon on Setting in motion of the wheel of the Law” to
His five disciples of Buddhist monks. Baranasi (or Banaras) is now the
modern city of Varanasi of Benares in the state of Uttar Pradesh in
northern India (See footnoote No.22).
22.
MIGADÀYA (P), MRGADÀVA (S), ROKUYA-ON (Jap.): Literally means “Deer Park”.
One of the four important sacred places of Buddhism. Its ancient name is
Isipatana (P) or Rsipatana (S). The modern name is Sarnath, situated at a
distance of about seven miles from the present-day city of Benares of
Varanasi, in the Uttar Pradesh state of the northern India. This is the
place where the Buddha preached to His five disciples of Buddhist monks
His first discourse on the Dhammacakkappavattana-Sutta (P) or
harmacakrapravartana-Sùtra (S), the translation of which is rendered
“Sermon on the Setting in Motion of the Wheel of the Law”. There, also,
the Buddha spent His first rainy season.
23.
MÀRA (P and S), MA (Jap.): The Evil One, the Tempter, the God of lust, sin
and death. Màra is the Lord of the “Paranirmita-vasavartin (S) or the
Sixth Heaven of the Desire Realm. He is often depicted with a hundred
arms,
trong tiểu bang Bihar, miền đông bắc Ấn Ðộ.
21.
BA LA NẠI: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Bàrànasi (Ba Lị và Phạn) hay
Haranashi (Nhật). Tên cũ còn gọi là Banaras. Thành phố nằm cạnh bờ
sông Hằng, kinh đô của vương quốc Ca Thị (Ba Lị: Kasi), một trong
16 nước của Ấn Ðộ thời đức Phật còn tại thế. Cách thành phố Ba La Nại
khoảng bảy dặm (miles) la vườn Lộc Uyển (Sarnath) nơi đức Phật đã
thuyết bài pháp đầu tiên “Kinh Chuyển Pháp Luân” cho năm người đệ tử xuất
gia của Ngài. Thành Ba La Nại (Baranasi hay Banaras) xưa
kia, ngày nay là thị trấn Varanasi hay Benares thuộc tiểu
bang Uttar Pradesh, miền bắc Ấn Ðộ (Xem chú thích số 22).
22.
LỘC UYỂN: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Migadàya (Ba Lị),
Mrgadàva (Phạn) Rokuya-on (Nhật). Nghĩa đen là “Vườn Nai”. Là một
trong bốn thánh địa quan trọng của Phật Giáo. Xưa kia Lộc Uyển (Migadàya)có
tên Isipatana (Ba Lị) hay Rsipatana (Phạn). Ngày nay gọi là
Sarnath, cách xa bảy dặm thành phố Ba La Nại (Benares hay
Varanasi), trong tiểu bang Uttar Pradesh, miền bắc Ấn Ðộ. Ðây là nơi
đức Phật đã thuyết cho năm vị đệ tử xuất gia của Ngài bài pháp đầu tiên
kinh “Chuyển Pháp Luân” tiếng Ba Lị là “Dhammacakkappavattana-Sutta”
hay Phạn ngữ “Dharmacakrapravartana-Sùtra”. Lộc Uyển (Sarnath)
cũng là nơi đức Thế Tôn đã trải qua mùa an cư kiết hạ đầu tiên.
23.
MA VƯƠNG: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Màra (Ba Lị và Phạn) hay
Ma (tiếng Nhật). Nghĩa là quỷ sứ, yêu ma, thần của lòng tham ái, tội
lỗi và chết chóc. Ma Vương là vua làm chủ cõi trời “Tha Hóa Tự Tại Thiên”
hay“Paranirmita-vasavartin” (tiếng Phạn) tức là cảnh trời
riding on an elephant. Màra symbolizes in Buddhism the passions that
overwhelm human beings as well as everything
that hinders the arising of the wholesome roots and progress on the path
of salvation and enlightenment.
24.
BUDDHA (P and S), BUTSUDA (Jap.): Derived from the Sanskrit verb root
“Budh” meaning to understand, to be aware of, or to awake. It describes a
person who has achieved the enlightenment that leads to release from the
cycle of birth and death and has thereby attained complete liberation.
25.
GIJJHAKÙTA (P), GRDHRAKÙTA (S), GISHAKUTSU-SEN (Jap.). Also called
“Vulture's Peak”. It was so called because it resembled a vulture-like
peak and also because the vultures used to dwell on its peak. It is one of
the five famous hills surrounding the inner area of Ràjagaha (P) during
the Buddha's time, present-day town of Rajgir in the Bihar state of the
northeast India. Its caverns were always inhabited by the ascetics of
ancient days and the Buddha also came to stay at this place to sit
meditation several times during His sojourn in Ràjagaha. It is said that
the Buddha preached there many important discourses of the Greater Vehicle
including the Lotus Sculpture.
26.
AJÀTASATTU (P), AJÀTASATRU (S), AJASE (Jap.): The son of king Bimbisàra
and queen Vaidehi. He reigned over the kingdom of Magadha (494-462 B.C.)
during
thứ sáu trong cõi Dục giới. Ma Vương thường được vẽ với hình tượng ngài có
một trăm cánh tay và ngồi cỡi trên con voi. Trong Phật Giáo, Ma Vương là
biểu tượng của những dục vọng khống chế, ngăn chận con người cũng như mọi
hành động của chúng ta hướng đến việc lành và tiến bộ trên con đường giải
thoát, giác ngộ.
24.
PHẬT hay PHẬT ÐÀ: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Buddha (Ba Lị và
Phạn), hay Butsuda (Nhật). Chữ “Buddha” (Phật) phát xuất từ
ngữ căn tiếng Phạn “Budh” nghĩa là hiểu rõ, thấy biết hay tỉnh
thức. Phật là người đã giác ngộ, không còn bị sanh tử luân hồi và hoàn
toàn giải thoát.
25.
KỲ ÐÀ QUẬT SƠN: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Gijjhakùta (Ba Lị),
Grdhrakùta (Phạn) hay Gishakutsu-sen (Nhật). Cũng gọi là núi
Linh Thứu hay “Núi hình chim Kên” (Vulture's Peak) vì ngọn
núi có hình dáng giống như con chim kên và cũng bởi chim kên thường hay tụ
tập đậu trên đỉnh núi này. Ðây là một trong năm ngọn núi danh tiếng tại
thành Vương Xá (Ràjagaha) thời đức Phật còn tại thế, tức là thành
phố Rajgir ngày nay, trong tiểu bang Bihar, miền đông bắc Ấn Ðộ.
Xưa kia, nhiều đạo sĩ thường vào ẩn tu trong các hang động ở ngọn núi này
và đức Phật cũng hay ghé lại tọa thiền nơi đây mỗi khi Ngài đến hoằng pháp
tại Vương Xá. Ðược biết trên đỉnh núi này đức Phật đã thuyết nhiều kinh
điển Ðại Thừa quan trọng trong đó có kinh Diệu Pháp Liên Hoa.
26.
A XÀ THẾ: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Ajàtasattu (Ba Lị),
Ajàtasatru (tiếng Phạn) hay Ajase (Nhật). Con vua Tần Bà Sa La
(Bimbisàra) và hoàng hậu Vi Ðề Hi (Vaidehi). Ông lên làm vua
trị vì nước Ma Kiệt Ðà (494-462 trước
the
last 8 years of the Buddha's life and for 24 years after the Buddha's
death. His name “Ajatasattu” means “enemy (sattu) while still unborn
(ajata)” which, according to the legend, derives from his mother's wish to
drink blood from the knee of her husband. This was interpreted by the
astrologers to mean that the child she was beearing would kill his father
(Bimbisàra) and seize the kingdom. In fact, according to the Buddhist
tradition, Ajàtasattu imprisoned his father and starved him to death. And
together with Devadatta, he developed a conspiracy against the Buddha
which was unsuccessful. Later, Ajàtasattu became a follower of the Buddha
and support strongly Buddhism. Eventually, he was killed by his own son,
prince Udayabhadra, who ruled for 14 years.
27.
ANANDA (P and S), ANAN (Jap.): A cousin of the Buddha. One of the Buddha's
ten great disciples. He was personal attendant to the lord Buddha for more
than twenty years. He was famed for his excellent memory and is said to
have recited all the Buddha's sermons which were later recorded as “Basket
of Buddhist scriptures”. Ananda is said to have attained enlightenment
after the passing (death) of the Buddha and to have lived to the age of
120.
28.
KUSINÀRÀ (P), KÚSINAGARA (S), KUSHINAGARA (Jap.): The capital of the
kingdom of Mallas (P), one of the sixteen major countries in India during
the Buddha's lifetime. It is identified with the modern village of Kasia
which is situated about 55 kilometers to the east of
tây lịch) khoảng tám năm cuối cùng của đức Phật và tiếp 24 năm sau khi đức
Thế Tôn nhập diệt. Tên A Xà Thế (Ajàtasattu) nghĩa là “kẻ thù (sattu)
khi chưa sanh ra (Ajata) “ vì theo truyền thuyết bảo rằng lúc hoàng
hậu Vi Ðề Hi mang thai ông, bà thường hay thèm khát hút máu nơi đầu gối
của chồng. Do vậy, các chiêm tinh gia đoán rằng đứa con trong bụng bà
tương lai sẽ sát hại cha nó (Tần Bà Sa La) để lên nắm quyền cai trị đất
nước. Thực vậy, theo sử liệu Phật Giáo, A Xà Thế sau này đã bắt giam và bỏ
đói giết chết vua cha trong ngục thất. Cùng với Ðề Bà Ðạt Ða (Devadatta),
ông đã âm mưu chống lại đức Phật nhưng thất bại. Sau này, ông đã quy y làm
đệ tử của đức Thế Tôn và ủng hộ mạnh mẽ Phật Giáo. Cuối cùng, A Xà Thế đã
bị giết chết bởi chính con của ông là thái tử Udayabadra, người đã
ở ngôi vua được 14 năm.
27.
A NAN hay A NAN ÐÀ: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Ananda (Ba Lị và
Phạn) hay Anan (tiếng Nhật). Ðại Ðức A Nan hay A Nan Ðà, bà con với
đức Phật, là một trong mười vị đại đệ tử của Ngài. Ðại Ðức là vị đệ tử
theo hầu cận (làm thị giả) đức Thế Tôn trong hơn hai mươi năm. Ðại Ðức là
người có trí nhớ siêu phàm, đã có thể đọc lại thuộc lòng những bài thuyết
của đức Phật mà về sau được ghi chép thành Kinh Tạng. Ðược biết rằng sau
khi đức Phật nhập diệt, Ðại Ðức A Nan mới chứng đạo giác ngộ (đắc quả A La
Hán) và Ngài sống thọ đến tuổi 120.
28.
CÂU THI NA: Danh từ Hán Việt dịch âm chữ Kusinàrà (Ba Lị),
Kúsinagara (tiếng Phạn) hay Kushinagara (Nhật Kinh đô của xứ
Mạt La (Ba Lị: Mallas), một trong 16 vương quốc của Ấn Ðộ thời đức
Phật còn tại thế. Ngày nay là làng Kasia cách xa 55 cây số về hướng
đông thị trấn
the
city of Gorakhpur in the Uttar Pradesh state of the northern India. This
is the place where the Buddha entered Nirvana or died in the Sala Grove in
about 543 B.C. After his death, his mortal remains were burned and a part
of his relics were preserved in a stupa or pagoda in Kusinara. As the
place of Buddha;s death, it became one of the most holy Buddhist places of
pilgrimage.
Gorakhpur,
trong tiểu bang Uttar Pradesh, miền bắc Ấn Ðộ. Ðây là nơi đức Phật đã nhập
Niết Bàn (viên tịch) trong rừng Sa La vào năm 543 trước tây lịch. Sau đó,
kim thân của Ngài được hỏa thiêu và một phần xá lợi của đức Thế Tôn đã
được tôn trí thờ trong một bảo tháp tại Câu Thi Na. Vì là nơi đức Phật đã
nhập diệt cho nên thành phố này đã trở thành một trong bốn thánh địa
thiêng liêng nhất của Phật Giáo.
http://www.buddhismtoday.com/viet/phatphap/cuocdoi_ducphat.htm
