- Ba phương pháp hành thiền
chủ yếu
- Giáo sư Minh Chi
- Học viện Phật giáo VIệt Nam
1. Phương pháp
thứ nhất là dùng hơi thở theo dõi hơi thở, không nghĩ gì khác.
Phương pháp theo dõi hơi thở ra vào được đức Phật Thích Ca khen ngợi
và trực tiếp truyền đạt cho học trò. Trong tập V kinh Tương Ưng, có cả
một chương dài, ghi lời Phật nói về pháp môn đặc sắc này (kinh Tương
Ưng Bộ, chương 10, từ trang 463-98, bản dịch: Thích Minh Châu). Hơi thở là
biểu hiện cụ thể nhất của sự sống, khi thở mà theo dõi hơi thở ra vào
với tâm an tịnh, thì tác dụng đối với thân và tâm thật không thể lường.
Một điều căn dặn của các thiền sư từng tu tập lâu năm về pháp môn
này, là khi tập hãy giữ cho cả thân và tâm thật sự thoải mái, không căng
thẳng. Các tạp niệm có thể móng lên, hãy cứ để cho chúng qua đi, vì
chúng có khác gì mây bay, bay đến rồi lại bay đi, bầu trời tức là cái
chân thật của chúng ta. Không phải vì vài bóng mây thoảng mà mất đi cái
lớn lao, cái trong sáng vốn có của nó. Thậm chí, các thiền sư Tây Tạng
còn khuyên, khi theo dõi hơi thở ra vào cũng không cần tập trung tư tưởng
quá mức, hãy tập trung khoảng 25%, còn thì 75% tâm hãy để cho thư giãn,
thoải mái, tâm mình như treo giữa hư không, không vướng vào đâu hết. Đúng
theo câu kinh Kim Cang: "Ưng vô sở trụ, nhi sanh kỳ tâm", nghĩa là
cái tâm không trụ vào đâu hết, không vướng vào đâu hết.
2. Phương pháp
thứ hai là cột niệm vào một vật nhất định, tuỳ mình lựa
chọn, có người thì chọn ảnh Phật hay là ảnh Bồ-tát, thí dụ ảnh Bồ-tát
Quan Âm. Có người chọn đầu lỗ mũi hay là một điểm thường gọi là
đan điền dưới lỗ rốn.
3. Phương pháp
thứ ba là niệm chú Mantra, một phương pháp mà các thiền sư Tây
Tạng hay dùng, họ tin rằng có những câu chú được các đức Phật hay các
vị Bồ-tát truyền lại, có một sức mạnh tâm linh đặc biệt truyền lại,
có một sức mạnh tâm linh đặc biệt có thể giúp cho người niệm chú dễ
định tâm. Một câu chú, theo truyền thuyết là do chính Bồ-tát Quán Thế
Âm tặng cho dân Tây Tạng: "AUM MA NI BÁT NÊ HỒNG" nghĩa đen của câu
chú là:"AUM: Ngọc Ma-ni trong hoa sen". Theo tôi, giá trị và tác dụng
của câu chú, không chỉ là do ở Bồ-tát Quán Thế Âm mà còn là do đức
tin của người niệm chú, tâm trạng của chúng ta khi niệm chú.
Nhớ lại, ngày xưa, chúa Nguyễn Khắc
Chu, một chúa Nguyễn rất mộ đạo Phật, thấy thiền sư Thạch Liêm trì
chú mà trời đang mưa tầm tã bỗng nhiên tạnh ráo, bèn nằn nì Sư truyền
cho câu chú đó, nhưng Sư trả lời: điều quan trọng không phải ở bài
chú đó, mà là người trì chú có thanh tịnh, có đức độ thì trì chú mới
linh nghiệm.
Trên đây là câu chuyện của chúa
Nguyễn Phúc Chu (1675-1725) và Sư Thạch Liêm. Còn hiện nay, thì chúng ta nên
tự bảo vệ chúng ta không phải bằng những câu chú mà bằng một nếp sống
thiện lành, bằng cách giữ cho cả ba nghiệp thân, khẩu, ý đều thanh tịnh,
trong sạch. Muốn sống được an toàn trong một xã hội nhiễu nhương, thì
cách bảo vệ tốt nhất là sống nếp sông thiện lành, đó là lời khuyên
củsoo đức Phật trong kinh Pháp Cú, trong một xã hội đầy tội ác, thì
người sống thiện cũng như bàn tay không thương tích nhúng vào bát thuốc
độc không có can hệ gì.
Một cách tự bảo vệ nữa là
hành thiền. Bởi lẽ nhờ hành thiền, nhất là tập phép hành thiền niệm
hơi thở ra vào, thì thần kinh hệ an ổn, đỡ bệnh tật, thân có sức khoẻ,
lại dẻo dai bền bỉ. Hơn nữa, nhờ tập thiền mà con người luôn thoải
mái, tỉnh giác, đỡ phạm sai lầm, đỡ bị dục vọng chi phối, sai sử.
Chân thành cảm ơn giáo
sư Minh Chi đã gởi cho bài viết và cảm ơn Sư cô Liên Hòa đã giúp đánh
máy. ĐPNN, 18-6-2000
http://www.buddhismtoday.com/viet/thien/006-hanhthien.htm