- Lợi ích của thiền
- Giáo sư Minh Chi
- Học viện Phật giáo VIệt Nam
Hành thiền đúng phép có thể đem lại cho người hành thiền
những lợi ích như sau:
- Các căn được an an tịnh, và một cách tự nhiên, hành giả thấy thích
thú với thói quen hành thiền hàng ngày.
- Lòng từ xâm chiếm tâm hành giả. Với lòng từ, hành giả xa lìa mọi tội
lỗi và xem tất cả chúng sanh như là anh chị em.
- Những dục vọng làm mệt mỏi và đầu độc thân tâm như là giận dữ,
keo kiệt, kiêu ngạo… dần dần xa lìa tâm của hành giả.
- Nhờ hộ trì chặt chẽ các căn, cho nên những niệm ác, xấu không len
vào tâm hành giả được.
- Với tâm trong sáng và tư thái bình thản, hành giả không còn thèm muốn
gì đối với những dục vọng thấp hèn.
- Tâm thức của hành giả tập trung vào những ý niệm cao cả, mọi tư tưởng
vị kỷ, ham muốn quay cuồng theo dục vọng đều xa lìa.
- Hành giả không lạc vào chủ nghĩa hư vô, mặc dù thấy rõ mọi sự vật
đều không rỗng bèo bọt.
- Tuy vẫn còn trong vòng sanh tử luân hồi, nhưng hành giả đã nhận thức
rõ con đường giải thoát.
- Nhờ đi sâu vào giáo pháp mầu nhiệm, hành giả nương tựa vào trí tuệ
của đức Phật.
- Vì không còn gì hấp dẫn và làm cho hành giả ham muốn, hành giả cảm
thấy như con Phượng Hoàng đã thoát khỏi lưới và đang bay lượn tự do
trên bầu trời.
(Theo kinh Chandradfont> pa Samadhi S‰ tra, tức kinh Nguyệt
Đăng Tam Muội trong Hán tạng, được dẫn chứng trong cuốn "các bài
giảng của một tu sĩ" (Sermons of a Buddhist Abbot), tác giả: Hoà Thượng
Nhật Soyen Shaku". Xem cuốn "The Essense of Buddhism" của Lakshmi
Narasu, trang178)
Trong kinh Thân Hành Niệm, phép tu thiền niệm thân, Phật
nói tới mười công đức của phép tu thiền niệm thân như sau:
- Đối trị tham và sân.
- Loại bỏ sợ hãi.
- Có thể chịu đựng nóng lạnh, đói khát, côn trùng quấy nhiễu.
- Dễ dàng chứng bốn cấp thiền.
- Có thể biến hoá thần thông theo ý muốn.
- Có thêm nhĩ thông, tức là có khả năng nghe những âm thanh mà tai người
bình thường không nghe được.
- Biết được ý nghĩ của người khác.
- Biết dược các kiếp sống quá khứ của người khác.
- Có thiên nhãn thông, tức là con mắt có thể nhìn thấy các chúng sanh
trôi nổi theo nghiệp từ đời này qua đời khác.
- Ngay trong đời hiện tại đạt được tâm giải thoát và tuệ giải
thoát.
(Xem kinh Thân Hành Niệm, Trung Bộ III, trang 280-81-82)
Như vậy là chỉ tu tập phép niệm thân này thôi (không phải
niệm cả bốn xứ là: thân, thọ, tâm và pháp), hành giả nếu kiên trì,
siêng năng cũng đạt được mười thành quả đáng khích lệ nói trên. Phật
dạy:"Này các Tỳ-kheo, thân hành niệm được thực hành, được tu tập,
được làm cho sung mãn, được làm như thành cỗ xe, được làm thành căn
cứ địa, được làm cho kiên trì, được làm cho tích tập, được khéo
tinh cần thực hành, thời mười công đức này có thể được mong đợi.
Thế nào là mười?…" (Xem trong 280, kinh đã dẫn).
Nội dung của phép niệm thân như đã sơ trình bày trên đây
cũng không có gì là quá phức tạp.
- Niệm hơi thở.
- Niệm mọi cử động của thân.
- Quán các bộ phận của thân như là một tổng hợp của lục phủ ngũ tạng
v.v… chứ không phải là một cái gì đơn nhất, lại gồm những vật bất
tịnh, chứ không phải đẹp đẽ gì mà sanh lòng ham muốn. (Đối với thân
mình cũng như thân người khác).
- Quán thân chỉ là do bốn đại tạo thành: đất, nước, gió, lửa (địa,
thuỷ, hoả, phong). Khi thân hoại thì bốn yếu tố đó trở về với thiên
nhiên.
- Quán xác chết trong quá trình thối rửa của nó. Cách quán này, sách
Trung Quốc gọi là "bạch cốt quán". Bạch cốt là xương trắng.
Hiện nay chúng ta chỉ cỏ thể quán xương trắng trong tưởng tượng. Trái
lại, ở Ấn Độ cổ đại, có những nơi có tập quán để cho xác chết
những người nghèo hay xác tội phạm bị tử hình phơi ngoài đồng mặc
cho dã thú và chim muông rỉa thịt. Do đó, cơ hội để trực tiếp quán
xác chết có nhiều hơn so với hiện nay.
Trong cuốn "Hành Thiền", Hoà Thượng Thích Minh
Châu cũng đề cập tới bốn lợi ích của thiền như sau:
- Thiền có khả năng đoạn trừ các dục,
- Thiền có khả năng đoạn trừ lòng sợ hãi.
- Thiền đem lại niềm vui, gọi là thiền lạc.
4. Thiền đưa đến thành tựu trí tuệ, giác ngộ, giải
thoát, niết-bàn.
(Xem "Hành Thiền-Một Nếp Sống Lành Mạnh Trong Sáng, Một
Phương Pháp Giáo Dục Hướng Thượng, Thích Minh Châu, Trang 23).
Hoà Thượng Thánh Nghiêm, một thiền sư Trung Hoa từng diễn
giảng nhiều năm về thiền học tại nước Mỹ, mới đây trong quyển
"Thiền và Ngộ", ngay ở bài đầu "Thiền Ngộ và Tĩnh Toạ"
đã nói vắn tắt về lợi ích của ngồi thiền như sau:
"Ngồi thiền đối với thân tâm chúng ta đều có lợi
ích. Nó giúp cho thân thể mạnh khoẻ, và tâm được hài hoà quân bình.
Nó giúp cho chúng ta bớt vướng mắt, chấp trước, khiến cho đầu óc
chúng ta bớt nóng nảy, mà được mát lạnh sáng suốt. Nó giúp chúng ta mở
mang trí huệ, khai phát tinh thần…"
(Thiền và Ngộ, trang 1, nxb. Sở tại Đài Bắc 1980)
Nói tóm lại, lợi ích của thiền rất là nhiều, lớn, cụ thể. Nhưng
phải hành thiền thì mới thể nghiệm được, chứ không thể nào thể
nghiệm được lợi ích của thiền qua sách vở, dù là sách vở viết rất
hay. Vì vậy, tôi khuyên: hỡi các bạn hãy tập thiền hàng ngày, phải thường
xuyên ngay trong cuộc sông bình nhật của mình.
Chân thành cảm ơn giáo
sư Minh Chi đã gởi cho bài viết và cảm ơn Sư cô Liên Hòa đã giúp đánh
máy. ĐPNN, 18-6-2000
http://www.buddhismtoday.com/viet/thien/007-loiich.htm