- Thiền hành và sức khỏe
- Tỳ kheo Thích Minh Hiển
Ông bà ta thường nói : "Sức khỏe là vàng" có sức
khỏe là có tất cả. Thật vậy, sức khỏe mạnh luôn luôn là món quà vô
giá đối với chúng ta. Từ ý tưởng này mà người xưa thường có quan niệm
"Trường sinh bất lão" hay "Cải lão hoàn đồng". Chúng ta
vẫn biết rằng luật vô thường, sự sanh già bệnh, chết không từ một
ai dù người đó có khỏe mạnh đến đâu.
Đức Phật nói : "Thể xác này ví như chiếc bè để
chúng ta nương gá, tạm mượn để vượt qua sông sanh tử". Nhưng với
một thân thể yếu ớt, bệnh tật, thì sự tu tập cũng như sự hoạt động
của chúng ta sẽ không thể nào vững bước được trên lộ trình giải
thoát giác ngộ và cống hiến cho xã hội nhân sinh.
Qua những sự việc ấy, tôi muốn bày tỏ, đến tất cả
mọi người về việc giữ gìn sức khỏe và đặc biệt là lợi ích của
việc thiền hành như một phương pháp luyện tập, vận động thể dục
trong cuộc sống hàng ngày để làm sao chúng ta có một "Thân thể khỏe
mạnh trong một tinh thần minh mẫn".
Như vậy để hiểu rõ hơn lợi ích của thiền hành như sự
vận động, ta hãy tìm hiểu vận động là như thế nào ? ra sao ?
Vận động là một quá trình diễn ra giữa con người và
thiên nhiên, trong quá trình đó con người bằng hoạt động của chính
mình can thiệp vào, điều hòa và làm chuyển hóa vật chất giữa mình và
thiên nhiên. Vận động không thể thiếu đối với con người, chẳng khác
nào thức ăn đối với sự sống của chúng ta vậy. Vì nó là những hoạt
động liên tục không dừng nghĩ của sự sống.
Vận động hay lao động có 2 mặt : Vận động bằng những
hoạt động cơ bắp, chân, tay v.v.. Đó là sự vận động bên ngoài. Vận
động bằng hệ thần kinh, sự suy nghĩ, tìm tòi là sự vận động bên
trong hay là vận động trí óc.
Trong quá trình tiến hóa của con người ngoài sự hoạt động
của các cơ bắp trong các công việc như săn bắn, hái lượm, còn hiện hữu
cùng với việc tìm ra những giải pháp, kinh nghiệm trong việc làm, đó là
sự vận động của trí óc.
Từ thời Đức Phật sự vận động được thể hiện qua
pháp thiền hành, kinh hành, đi khất thực, và là một phương tiện chính
trong Tăng đoàn, đi từ tụ lạc này đến quốc ấp kia v.v... luôn luôn là
sự vận động điều đặn, ngoài sự di chuyển của toàn thân, Đức Phật
còn dạy các Thầy Tỳ Kheo lúc nào cũng phải chánh niệm tĩnh giác, quán
chiếu các pháp nhằm nhiếp phục các phiền não, đó là sự vận động
hay lao động trí óc trong thiền hành.
Cho nên việc, vận động trong thiền hành là quá trình
không thể thiếu đối với bất cứ người Phật tử nào nói riêng, và
nhân loại nói chung.
Đối với mỗi thời đại, mỗi dân tộc, mỗi địa
phương thậm chí mỗi gia đình, mỗi cá nhân có thể có những truyền thống
riêng về cách tận dụng hoạt động thế lực để rèn luyện thân thể
và củng cố sức khỏe. Mỗi cơ thể, mỗi lứa tuổi cũng có những ưa thích
riêng đối với một phương pháp, một thể loại, một kỷ thuật luyện tập.
Tôi thiết nghĩ phương pháp đi bộ trong thiền định (thiền
hành) là một môn thể dục vận động không những đối với người già
mà còn cho mọi đối tượng, vì nó là một hoạt động dễ và đem lại
nhiều hiệu quả. Bản thân tôi kinh nghiệm qua thời gian kể từ khi bệnh
tiểu đường xuất hiện tôi quyết định lấy việc "đi bộ trong thiền"
làm môn thể thao tôi ưa thích và gắn bó với nó, từ đó đến nay đã 8
năm tôi kiên trì tập luyện và tôi thấy nó đã đem lại kết quả đối
với bệnh trọng của tôi là bệnh tiểu đường không tái phát nữa, cảm
thấy ăn ngon miệng, ngủ cũng ngon. Ngoài việc vận động trong thiền hành
ra, các bạn cũng nên kết hợp các liều thuốc do Bác sĩ chỉ định, và một
yếu tố quan trọng, đem đến kết quả trên là tôi đã áp dụng được lời
Phật dạy. Ngài nói : "Tất cả bệnh đều do tâm mà ra" cho nên để
đối trị tâm tôi luôn luôn dùng phương thuốc hoan hỷ - vui tươi, không bị
ràng buộc bởi các duyên, song song với điều đó là trong lúc tập tôi cũng
chú ý đến hơi thở, làm sao cho hơi thở thoải mái, nhẹ nhàng, không co
thắt và không (táp nuốt) không khí lúc thở vào v.v... Qua những việc vừa
trình bày trên chúng ta thấy sự vận động đem đến cho chúng ta niềm vui
trong cuộc sống, bệnh tật được đẩy lùi, nhưng tựu chung lại việc
đi bộ trong thiền hành gồm những yếu tố chính sau :
1/- Cố gắng kiên trì tập luyện thiền hành như môn thể
thao mình ưa thích, coi nó như là người bạn không thể xa được.
2/- Không nên hấp tấp hay gò bó mà phải thoải mái trong
thiền hành.
3/- Kết hợp với việc ăn uống đúng dinh dưỡng, ngủ
nghĩ đúng giờ - phòng ngủ không chật quá - yên tỉnh - thoáng mát.
4/- Luyện tập hít thở điều đặn, không nhanh không chậm.
5/- Luôn luôn lúc nào cũng giữ tâm an tĩnh, không sợ hải,
rầu lo, bực tức v.v... Vì nó là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến sức
khỏe của chúng ta.
Ta hãy xem sự nghiên cứu của Avicenne, người thầy thuốc
Ả Rập thế kỷ thứ X có đúng hay không. Ông cho tiến hành thí nghiệm như
sau: Nuôi hai con cừu cùng lứa tuổi, cùng cân nặng trong những điều kiện
vật chất, dinh dưỡng như nhau, nhưng con thứ nhất được nuôi ở một nơi
yên lặng, không có gì tác động đến hệ thần kinh cảm xúc; Con thứ hai
được giữ trong một cái chuồng cạnh đó Avicenne buộc một con chó sói,
lúc nào cũng gầm gừ đe dọa.
Kết quả: Cừu thứ hai ăn không ngon, ngủ không yên, gầy
sút, Cừu thứ nhất sống thoải mái, lên cân nhanh. Avicenne đã tăng khẩu
phần nuôi con Cừu thứ 2 lên gấp đôi, nhưng sức khỏe của nó cũng không
cải thiện đáng kể. Vì thế chúng ta thấy trong cuộc sống cần nên có một
tinh thần vui vẽ, cởi mở là yếu tố tạo thành sự khỏe mạnh thông qua
việc luyện tập hàng ngày.
Tóm lại, tất cả các sự vận động đều đem đến cho
chúng ta một sức khỏe tốt, một sức sống mới với một phương pháp đúng,
một ý nghĩa tốt là sự kết hợp hài hòa giữa thân và tâm, những điều
này sẽ luôn luôn tạo cho chúng ta sống yêu đời hơn, cống hiến cho xã hội
tốt đẹp hơn, đúng với câu châm ngôn "Một thân thể khỏe mạnh
trong một tinh thần minh mẫn". Tôi khuyên mọi người nên tìm một bộ
môn, một phương pháp thích hợp để luyện tập trong cuộc sống hàng
ngày, việc làm ấy sẽ giúp rất nhiều cho chúng ta trên bước đường tu
tập và thực hiện hạnh lợi tha.
Cuối cùng, kính chúc quí vị sống vui khỏe, sống trong
chánh niệm tĩnh giác cùng nhau tu tập, đồng thành Phật quả.
Phụ lục: Toa thuốc phụ trợ đối
với bệnh tiểu đường
Dưới đây là toa thuốc mà bản thân chúng tôi đã áp dụng
song song với việc thiền hành để điều trị bệnh tiểu đường với một
kết quả đáng kể.
- Đậu đen lòng xanh 1 kg
- Lá dâu tằm ăn 1 kg
- Cỏ mực 1 kg
Tất cả 3kg chia ra làm 30 lần. Mỗi phần đổ vào 3 lít nướt,
sắc lại còn 1 lít, uống trong một ngày, 30 phần uống trong vòng 1 tháng.
Sau khi hết thuốc, nên đến Bác sĩ xét nghiệm xem kết quả ra sao ?
Mùa An Cư năm 2000