- Bốn bài thơ của
thiền sư Tông Bổn
- T.T. Thích Nhật Quang dịch giải
- BÀI 1 :
-
- Sơn cư cổ cảnh cửu mai trần
- Kim nhật trùng ma khí tượng tân
- Ngân cấu tịnh trừ quang thủy hiện
- Phân minh diện kiến bổn lai nhân
-
- Ở núi gương xưa bấy lâu vùi
- Nay mới lau chùi dáng vẻ tươi
- Bợn nhớp sạch rồi gương lấp lánh
- Rõ ràng tận mặt bất nay người
CHÚ :
Gương xưa tức bản thể của tự mình, con người thật
xưa nay, tức là tự tánh thanh tịnh tâm. Từ bản thể lấy niệm và lao
theo, tức nhiên vô vàn đau khổ, sinh tử luân hồi bày hiện. Chính ngay bản
thể một bề trong lặng, niệm dấy liền buông. Nơi đây mọi oan kết tức
thời chìm lặng và con người thật xưa nay trước mắt.
Chỉ khéo sống và sống an nhiên thôi.
- BÀI 36 :
- Sơn cư khiển hứng ngẫu thành thi
- Nhơn dược đam thi diệc thị si
- Sanh tử mạng căn như vị đoạn
- Mõc cồn tri kiến bả tâm khi
-
- Ở núi khiển hứng chợt thành thi
- Nhưng nếu mê thi cũng lại si
- Sống chết mạng căn như chửa dứt
- Chớ đem thấy biết để lòng khi
CHÚ :
Chấp kiến chính nó là một thứ chướng ngại lớn
trên đường Đạo, cũng chính nó là sở tri ngu rất khó trừ. Người hạ
thủ công phu tu hành, phải nên đề phòng kiến chấp này. Hơn nữa người
dựng công tu hành trong lòng nếu còn mảy may tình niệm nào chưa buông
thì, đó là đam mê, cũng là một thứ si. Phải mạnh dạn bước lên đầu
sào trăm trượng, đẩy sinh mạng mình vào cùng lộ, chỗ tuyệt hậu để
rồi đón nhận một sự sống vĩnh cửu. Then chốt của vấn đề sinh tử,
ta chưa giải quyết ổn đáng, tức nhiên có ngày quỷ Dạ Xoa kéo cổ ta đến
điện Diêm La bắt đền cơm áo.
BÀI 51
- Sơn cư cao ẩn bạch vân trung
- Đa thiếu manh mê bất kiến tung
- Hướng ngoại tầm chơn chơn chuyển viễn
- Khắc chu cầu kiếm uổng thi công
-
- Ở núi cao ẩn tận trong mây
- Nhiều kẻ mù mê chẳng biết tung
- Hướng ngoại tìm chơn chơn lánh mãi
- Ghi thuyền mò kiếm uổng ra công
CHÚ :
Non nước là quê hương, là nơi cao ẩn của kẻ đã
buông lại buông. Người đầy mộng mơ chưa thể tìm được gì ở nơi nầy,
nếu gượng tìm cũng chẳng khác kẻ nhằm bên ngoài tìm chân như hoặc ghi
thuyền mà mò kiếm báu, chỉ mất công không ích lợi gì cả. Thế thì người
tìm chơn, thì phải làm sao ? Tìm ở đâu ? Hãy thong thả đi, nhìn lại gót
chân mà đi, vất mọi sở hữu, sở kiến, dần dần khôi phục phận vị
nguyên xưa của mình, được vậy là về gần đến nhà và, nhận ra ông chủ
nguyên xưa chân thật của mình.
BÀI 55
- Sơn cư tham học chí cô cao
- Vị Đáo vong xu bất đạn lao
- Tọa đáo ngũ canh thiên dục hiểu
- Thanh tùng trích lộ thấp thiền bào
-
- Ở núi tham học chí riêng cao
- Vì Đạo quên mình chẳng nại lao
- Ngồi đến canh năm trời rựng sáng
- Tùng xanh móc nhiễu ướt thiền bào
CHÚ :
Người học Đạo phải đầy đủ ý chí, luôn luôn
nêu cao tinh thần cầu tiến, phấn đấu bất khuất, tập trung cao độ ý
chí vào công tác duy nhất là : "Quên mình vì Đạo, thành tựu đại
nguyện". Nhắm thẳng tới trước, bất chấp mọi gian nguy, lấy giác
ngộ làm kỳ hẹn, không kéo dài mạng sống cho cuộc đời mà dồn hết
sinh mạng cho việc sáng Đạo, phát huy năng lực cho việc hành Đạo, tận
dụng mọi phương tiện để hoàn thành sứ mạng đạt Đạo.
- Thượng cầu Phật Đạo
- Hạ hóa chúng sanh.
(Các bài thơ trên trích trong tập "Sơn Cư Bách Vịnh"
của Thiền Sư Tông Bổn)