- Bơ và Viên Đá Cuội
- Thiền sư S.N. Goenka
Tâm Diệu dịch Việt
Một ngày nọ có chàng trẻ tuổi vừa
buồn vừa khóc, tìm đến Đức Phật. Đức Phật hỏi, "Cái gì sai
trái đã làm nhà ngươi khóc?"
"Thưa Ngài, cha con chết ngày
hôm qua."
"Thì nhà ngươi làm gì được?
Ông ấy đã chết rồi, buồn khóc chẳng thể làm ông ấy sống lại."
"Vâng, thưa Ngài, con hiểu điều
đó; buồn khóc chẳng thể làm cho cha con trở về với con. Nhưng con đến
đây cầu xin Ngài một điều: xin Ngài hoan hỷ làm một điều gì đó cho
người cha quá vãng của con!"
"Vậy ta có thể làm gì giúp
cho cha con?"
"Thưa ngài, xin ngài làm một
cái gì đó. Ngài là đấng toàn năng, chắc chắn ngài có thể làm được.
Ngài hãy xem, các vị tu sĩ cúng tế, các thầy phát giấy xá tội, đã cử
hành những nghi thức cúng lễ cầu siêu giúp người quá cố. Và nghi thức
cúng tế cầu siêu nếu được tổ chức sớm ở đây, thì cánh cửa trên
thiên giới sẽ được mở ra sớm và người quá cố sẽ được siêu thăng
về nơi đó. Họ sẽ nhận được giấy nhập cảnh. Thưa Ngài, Ngài là đấng
toàn năng, Ngài có đầy đủ quyền lực! Nếu Ngài chủ tế nghi thức cầu
siêu cho cha con, cha con không những nhận được giấy nhập cảnh nơi thiên
quốc mà ông ấy sẽ được ở thường trú luôn. Thưa Ngài, xin Ngài hoan hỷ
giúp cha con!"
Biết rằng chàng trai trẻ tràn ngập
nỗi đau khổ chắc khó có thể hiểu được những lý lẽ phải trái trong
lúc này, nên Đức Phật đã phải dùng một phương tiện khác giúp cho
chàng ta hiểu. Vì thế Phật nói: "Nhà ngươi hãy đi mua hai cái chậu
đất nung." Chàng trẻ tuổi lấy làm sung sướng, nghĩ rằng Đức Phật
đã nhận lời làm lễ cầu siêu cho cha hắn và đã tức tốc đi chợ mua
hai cái chậu bằng đất nung.
"Được rồi," Phật nói,
"đổ vào chậu thứ nhất đầy đá cuội, chậu thứ hai đầy
bơ." Chàng trẻ tuổi làm y như lời Phật dạy.
"Bây giờ bịt miệng cả hai chậu
lại, xong bỏ xuống hồ nước". Chàng trai trẻ làm xong, hai chậu chìm
xuống dưới đáy hồ. "Bây giờ" Phật nói, "đem cái gậy ra
đây, chọc bể cả hai chậu." Chàng trẻ tuổi rất lấy làm sung sướng,
nghĩ rằng đức Phật đã cử hành nghi lễ cầu siêu cho cha hắn.
Theo tập quán cổ truyền cổ AᮠĐộ,
khi người cha chết, người con làm lễ hỏa táng. Vào khoảng giữa thời
gian thiêu, người con dùng cây gậy thọc và làm vỡ sọ đầu. Cũng theo niềm
tin cổ truyền của họ, cho đến khi sọ đầu được mở ra nơi trần gian
này thì cánh cửa thiên giới cũng được mở ra. Vì thế chàng trẻ tuổi
tự nghĩ là, "Cha ta đã được thiêu đốt ngày hôm qua. Như là một biểu
tượng, đức Phật muốn mình làm vỡ các chậu ngày hôm nay!" Chàng cảm
thấy sung sướng nhiều với nghi thức này của Đức Phật.
Chàng trẻ tuổi đã dùng cây gậy
làm bể hai chậu. Lập tức, chậu đựng bơ bị vỡ, bơ nổi lênh láng
trên mặt hồ nước. Chậu kia đựng những hòn đá cuội vẫn nằm yên dưới
đáy hồ. Rồi Đức Phật nói, "Chàng trẻ tuổi, đó là những gì ta
đã làm. Bây giờ hãy mời các thầy cúng tế và nói với họ hãy tụng
kinh và cầu nguyện: 'Hỡi các viên đá cuội, hãy nổi lên, hãy nổi
lên! Hỡi bơ ơi, hãy chìm xuống, chìm xuống! Hãy cho chúng ta xem sự kiện
xảy ra.' "
"Ồ, thưa Ngài, Ngài nói đùa với
con! Không thể nào như thế được, những viên đá cuội nặng hơn nước,
chúng chìm xuống đáy. Chúng chẳng thể bao giờ nổi lên được. Đây là
định luật tự nhiên! Và thưa Ngài, bơ nhẹ hơn nước, chúng nổi lên mặt
nước, chẳng bao giờ có thể chìm xuống được. Đây là định luật tự
nhiên."
"Chàng trẻ tuổi, nhà ngươi biết
nhiều về định luật tự nhiên, nhưng nhà ngươi đã không hiểu về định
luật tự nhiên này. Nếu trong suốt cuộc đời của cha nhà ngươi mà ông
ấy đã làm những điều nặng như những viên đá cuội, (3) cha nhà ngươi
sẽ bị đọa, ai có thể giúp cha nhà ngươi siêu thoát lên trên được? Và
nếu tất cả việc làm của cha ngươi nhẹ như bơ, (4) ông ấy sẽ được
siêu thoát; ai có thể đè ông ta xuống được?"
Nếu chúng ta hiểu định luật tự
nhiên (5) và sống theo luật tự nhiên này, chúng ta sẽ vượt thoát khỏi
những khổ đau và bất hạnh của cuộc đời.
Tâm Diệu dịch Việt
Tháng 8-2000
Cước Chú:
(1) Bản viết này được trích
dịch từ quyển "The Art Of Living, Vipassana Meditation, As Taught By S.N.
Goenka" của William Hart do nhà xuất bản Harper San Francisco phát
hành năm 1987 trang 55-56. Cuối bản viết tác giả có ghi chú là "Based
on S. XLII. viii. 6, Asibandhakaputta Sutta.
(2) Asibandhakaputta Sutta là một
bài kinh trong Tương Ưng Bộ Kinh, Tập IV, hệ Pali (Samyutta Nikaya, IV). Chúng
tôi không có bản Việt dịch của HT Minh Châu, nhưng có tham chiếu bản dịch
Anh ngữ của Bhikkhu Bodhi do Dr. Bình Anson (U飠Châu)
gửi tặng.
(3) Những điều nặng như viên đá,
được hiểu là trong cuộc đời đã tạo những nghiệp xấu, nghiệp ác.
Theo bản dịch tiếng Anh của Bhikkhu Bodhi là, "a person here who destroys
life, takes what is not given, engages in sexual misconduct, speaks falsely, speaks
divisively, speaks harshly, chatters idly, one who is covetous, full of ill will, and
holds wrong view".
(4) Những điều nhẹ như bơ, được
hiểu là trong cuộc đời đã tạo những nghiệp tốt lành. Theo bản dịch
Anh ngữ của Bhikkhu Bodhi là, "there is a person here who abstains from the
destruction of life, from taking what is not given, from sexual misconduct, from false
speech, from divisive speech, from harsh speech, from idle chatter, one who is not
covetous, without ill will, who holds right view."
(5) Định luật tự nhiên (the law
of nature). Luật nhân quả (kamma) là một trong năm định luật tự
nhiên của vũ trụ vạn vật. Bốn định luật kia là: utu, bija, dhamma và
citta. "Định luật nhân quả cho rằng nhơn gieo thì quả trổ. Nhơn
lành đem lại quả tốt. Nhơn ác đem lại quả xấu. Đó là định luật tự
nhiên, phải trổ sanh như vậy chớ không phải là một hình thức thưởng
hay phạt..." (Đức Phật và Phật Pháp, trang 313, HT. Narada
Thera, Phạm Kim Khánh dịch Việt )
http://www.buddhismtoday.com/viet/truyen/016-bovavienda.htm