- Đóa sen - Một bông hoa Phật giáo
- R.O. Smith
- T.N. Giới Hương dịch
Hoa sen là một lọai hoa thanh khiết và có truyền thống
lâu đời nhất ở phương Đông. Đây là một lòai thực vật sống dưới
nước có nguồn gốc Á Châu và chiếm giữ một vị trí cổ xưa trong tất
cả nền văn hóa đặc biệt của phật giáo .
Tên khoa học của hoa sen là Nelumbo nucifeca Gaertn và thuộc
chủng lọai Nymphaeaceae thường được thấy trong các ao hồ khắp vùng
Châu Á, màu sắc và hình dáng tươi đẹp của hoa sen đã tô điểm thêm
cho vẻ đẹp của cảnh quan.
Những cánh, nhụy và gương hạt đã cấu thành một bông
hoa sen có nét đẹp thanh thóat và màu tươi sáng. Sen được đỡ bằng một
cuống hoa dài và đưa sen mọc khỏi trên mặt nước. Lá sen rất xanh có một
lớp nhung trắng phủ trên bề mặt khi ánh náng chiếu vào làm lớp nhung trắng
đó óng ánh li ti mơ ảo rất đẹp. Gương hạt sen là một cảm hứng cho
các nhà nghệ sĩ và những người thợ thủ công sáng tạo những tác phẩm
kỳ diệu của mình.
Hoa sen được dùng trong nghệ thuật và trang trí của phật
giáo. Chư Phật thường được miêu tả ngồi thiền trên các tòa hoa sen.
Các tu viện phật giáo và các phòng tăng thường vẽ hình hoa sen như là một
mô típ làm tăng thêm vẽ tôn nghiêm, và thanh thóat.
Một ví dụ về hoa sen (hoặc pundarika) trong Angutara Nikaya đã
minh họa quan điễm một người nên chấp nhận thế giới giống như "hoa
sen mọc trong bùn, sống trong bùn nhưng vượt lên khỏi nó để hướng đến
mặt trời mà không bị bùn làm ô nhiễm. Cũng giống như thế, một người
sanh ra trong thế giới, tồn tại trong cuộc đời nhưng vượt thóat khỏi
tham lam, sân hận, và không bị nhiễm ô bởi cuộc đời " .
Hoa sen được cho là có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới AᮠĐộ
và đã lan xa đến Trung Quốc nơi mà hạt sen đã được tìm thấy ở thời
kỳ đồ đá mới cách đây 7000 năm ở Yaoxian, tỉnh Zhejiang.
Chính ở Trung Quốc, nơi có thể thấy hoa sen với những
nét đẹp thanh thoát nhất. Sen thường xuất hiện trong các phòng trưng bày
nghệ thuật và các chùa đã trang trí một cách khéo léo hoa sen ở các
phong cảnh có đá và cây đẹp đẽ thanh tú.
Ở Trung Quốc, từ "lian" ( hoa sen ) thường dùng để
đặt tên cho con gái và điều này nói lên tầm quan trọng của hoa sen trong
đời sống hàng ngày của người Trung Quốc.
Hình tươn
易hái Lan, sau vụ mùa thu họach,
người ta tổ chức lễ hội "Loy Krathong" để cám ơn thần nước
bằng cách làm những chiếc thuyền trang hòang đầy hoa sen, hương và đèn
nến rồi thả nổi trên sông. Người ta bỏ thêm một ít tiền trên thuyền
như là một điều phước đức, nhưng sau đó trẻ con xuôi theo dòng nước
chặn thuyền và lấy tiền đó.
Thần nước cũng được thờ phượng ở Vương quốc
Khơ-me và lễ hội này cũng được tổ chức ở Trung quốc nữa.
Ngó sen được dùng làm thức ăn, còn củ sen có thể ăn sống
hoặc nấu chín. Củ sen cung cấp nhiều tinh bột. Khi chúng ta luộc củ sen
và trộn đường sẽ có một món ăn dễ tiêu hóa cho trẻ con và người bịnh.
Tim sen nổi tiếng là thuốc an thần dùng để trợ tim và giảm huyết áp.
Hạt sen vừa là thuốc bổ và vừa là món ăn khóai khẩu đã được dùng
trong việc chế biến các loại bánh, món tráng miệng và súp.
Hoa sen nở rộ trong mùa hè ở nhiệt độ từ 23 tới 30 độ
C. ở Châu âu, khi thời tiết không lạnh lắm thì hoa sen sẽ nở.
Hiện nay có nhiều loại sen được nhân giống, như sen màu
hồng trắng, sen màu xanh nhạt hơi pha đỏ, một vài loại lúc mới nở
thì có màu hồng nhạt rồi sau đó chuyển sang màu hồng thắm, có loại
hoa đơn, hoa kép và ngay cả loại không có hạt mà có đến 2000 cánh hoa
cho mỗi bông. Nhụy hoa trở thành giống như cánh hoa với vô số màu sắc.
Hoa sen là biểu tượng của sự thanh tịnh và an lạc.
(Trích dịch từ nguyên tác tiếng Anh "The Lotus – A
Buddhist Flower " của R.O. Smith trong The Maha Bodhi, Vol. 106, Calcutta, 2000, p.
48-49)