-
VESAK và BỐ ĐẠI
HOÀ THƯỢNG
-
Minh Mẫn
Một
sự trùng hợp lý thú, ngoài một số sử tích, giáo truyện giữa Phật Giáo và
Ky tô giáo, một biểu tượng về lễ Giáng sinh và Đản sinh của hai tôn giáo
cũng có những tương đồng.
Mỗi lần thấy biểu tượng ông già tuyết, còn gọi là ông già Noel,
người ta liên tưởng đến lễ Giáng sinh, tuy
ông già Noel không xuất hiện đồng thời với Chúa Hài đồng. Ông già
Tuyết xuất hiện vào thế kỷ thứ 3 tại Thổ Nhỉ Kỳ, do Nikolaus, nhà giàu
có, đem tài sản giúp kẻ nghèo và mua quà bánh cho trẻ con, từ đó có
huyền thọai mỗi mùa Giáng sinh, ông già Noel chui từ ống khói xuống tặng
quà cho trẻ em nào ngoan ngoãn! Một hình ảnh
văn hoá mang tính giáo dục, Kitô giáo biết kết hợp để trở thành
một biểu tượng tôn giáo vào
mùa Giáng sinh. Chẳng những thế, cây Thông cũng có mặt để trang trí cho
mùa lễ mà khi Jesus xuất hiện tại Betlehem, nơi máng cỏ, không hề có cây
thông đó! Do biết cách phổ
biến và kết hợp với nghệ thuật, ông già tuyết và cây thông trở thành
biểu tượng cho mùa Giáng sinh, truyền thống lễ hội Kitô giáo trên 17 thế
kỷ!
Trong Phật giáo, cây Bồ Đề biểu tượng cho Đạo Phật, Bồ Đề gắn
liền với lịch sử tồn tại của một Đức Phật lịch sử, thế nhưng, Phật giáo
không phổ biến biểu tượng
đó vào đời sống tín ngưỡng. Thậm chí, một vài chùa đã lầm lẫn khi làm
cảnh Lâm Tỳ Ni có cây Bồ Đề. Thực chất cây Bồ Đề biểu tượng cho Phật
Giáo, cho đấng Đại giác, nhưng cây Bồ
Đề không thể gắn liền với ngày Đản sinh.
Đức Phật Thích Ca, khi còn là Thái tử, ngài sanh ra dưới cây Vô
Ưu; như vậy cuộc đời đức Thế tôn gắn liền với môi trường thiên nhiên:
Sanh ra dưới cây Vô Ưu, Đắc đạo dưới cây Bồ Đề, Nhập diệt dưới tàng Sa
La. Lễ Tam Hạp có nghĩa cùng với sự hiện diện của môi trừơng xanh. Nhưng
riêng Việt Nam,
Vesak từ lâu chỉ dành cho sự Đản sanh của Thái tử Sĩ Đạt Ta, nếu vậy,
cây hoa Vô Ưu mới là biểu tượng cho Phật giáo vào mùa lễ Vesak, nó có
lịch sử rõ ràng hơn cây thông Noel.
Riêng Bố Đại Hòa Thượng, một thiền sư Bồ Tát hoá thân vào thế kỷ
thứ 10, Bố Đại ở Phụng Hoá Minh Châu, triều Lương, đời Ngũ Đại, ngài tự
xưng là Khê Thử; hình dạng mập mạp, vui vẻ tự tại, hành động khác
thường, ăn ngũ tuỳ tiện, thường lân la gần gủi dân nghèo, giúp đỡ mọi
người, phát quà cho trẻ con. Vai luôn mang một bao bố. Hành trạng của
ngài giúp cho người dân đoán trước được thời tiết, ví dụ ngài nằm ngủ
ngoài đường, dân biết là trời nắng, khi ngài mang giày dép, nằm nơi có
có mái che, biết trời sắp mưa. Ai hỏi điều gì, ngài thường biểu lộ những
động tác nghịch đời như các thiền sư chứng ngộ, người đời
xem ngài là vị cuồng thiền.
Đến khi ngài sắp tịch, báo trước cửa Đông, ngài lại qua phía Tây, báo
cửa Bắc, ngài lại qua cửa Nam, dân chúng không muốn theo ngài nữa,
thế là Ngài an nhiên thị tịch khi đó không có một người dân nào lai vãng,
cũng có truyền thuyết, ngài an nhiên thị tịch tại chùa Nhạc Lâm ngày
mồng 3 tháng 3 năm thứ 3 niên hiệu Trịnh Minh.
Tôn tháp thờ tại núi Phong Sơn – Trung Quốc.
Ngài
lưu lại bài kệ cho biết ngài là hiện thân của Bồ Tát Di Lạc:
Di
Lạc chân Di Lạc
Phân
thân thiên bá ức
Thời
thời thị thời nhân
Thời
nhân tự bất thức.
(Di
Lạc, chân Di Lạc
Phân
thân trăm ngàn ức
Luôn
luôn khuyên nhủ đời
Mà
đời chẳng hay biết )
Thời
sanh tiền, ngài nói:
Ta
có cái túi vải
Rỗng
rang không quái ngại
Mở
ra khắp 10 phương
Thâu
vào quán tự tại.
*
*
*
Với tinh thần Thượng cầu
Phật Đạo, Hạ hoá chúng sanh, ngài xướng:
Bình
bát cơm ngàn nhà
Thân
chơi muôn dặm xa
Mắt
xanh xem người thế
Mây
trắng hỏi đường qua!
Với
hạnh hỷ xả, ngài dạy:
Phật
tức tâm, tâm ấy là Phật
Mười
phương thế giới là linh vật
Tung
hoành diệu dụng biết bao nhiêu
Cả
thảy chẳng bằng tâm chân thật
Nhân
mùa Vesak, Việt Nam đăng cai, nhà nước trách nhiệm về mặt biểu dương văn
hoá của một nhân vật lịch sử mà Liên Hiệp Quốc tôn vinh; về mặt tín
ngưỡng, Phật giáo, ngoài nghi lễ, còn thể hiện nhiều mặt mang tính học
thuật, văn nghệ, từ thiện…nhưng sẽ thiếu sót khi thiết lập lễ đài thiếu
cây hoa Vô Ưu và hình ảnh một Bố Đại Hoà Thượng hoạt động trong suốt mùa
Vesak.
Chúng ta có đủ những yếu tố hoà nhập vào xã hội nhân mùa Vesak,
tại sao chúng ta không có một Bố Đại Hoà Thượng phát quà cho trẻ em,
chuyển quà và thiệp chúc mừng
nhau trong mùa Vesak? Tại sao trong
công tác từ thiện vào mùa Đản sinh, Tết Nguyên Đán,lễ Vu Lan..
không thể hiện hình dạng một Bố Đại Hoà Thượng???
Mỗi chùa đều có thể đóng vai một vài Bố Đại Hoà Thượng do Phật tử
hoặc các em Gia Đình Phật Tử đảm trách, đi vào các thôn xóm, vừa tạo vui
mắt cho quần chúng, vừa tạo thành truyền thống qua hình ảnh quen thuộc.
Về trang phục, không đòi hỏi quá rườm rà, một chiếc áo Tràng cũ, một mũ
len và một mặt nạ với gương mặt hoan hỷ, vai quảy một túi xách có bánh
kẹo, hoa và thiệp mừng. Mỗi chùa chịu khó lập thành đội Bố Đại Hoà
Thượng như thế, thì thời gian không bao lâu, xã hội sẽ quen thuộc hình
ảnh đó, mỗi lần Bố Đại Hòa Thượng xuất hiện là người dân biết mùa Đản
sanh đến. Chúng ta có đủ dữ
kiện để biến thành sinh hoạt văn hoá và nghệ thuật trong quần chúng,
nhưng hầu hết, quý thầy nặng về vô tướng vô tác nên Phật giáo bị lãng
quên trong cuộc sống bình dân.
Vesak năm nay, có lẽ Giáo Hội không đủ thời gian lưu tâm đến vấn
đề nầy, nhưng một thông tư đến các am tự viện để họ tuỳ nghi thực hiện
và thể hiện không phải là khó. Mong
Trung Ương Phật Giáo quan tâm để
Đại Lễ Vesak thêm đa dạng sắc màu.
Sự cố gắng của một vài nơi phật tử âm thầm đóng góp đã nói lên
nhiệt tâm của tín đồ đối với Đạo Phật. Sáng chủ nhật 16/3/08 tại nhà Bùi
Hiến ( cháu Bùi Giáng), anh chị em nghệ sĩ Phật tử đã họp mặt góp ý
thiết lập một Bố Đại Hoà Thượng cho một Vesak năm nay. Đồng thời
sau một tháng với sự cộng tác đắc lực của anh em Phật tử,trong điều kiện
vật chất khó khăn, hình ảnh Bố Đại đã hoàn thành tại quán cà phê Tượng
Đá, Xô Viết Nghệ Tỉnh, với sự có mặt của Đại Đức T. Nhật Từ, Nghệ sĩ hài
Minh Béo; trợ lực biên tập kịch bản, Quốc Thái HTV7
Thiết nghĩ cây hoa Vô Ưu, vườn Lâm Tỳ Ni và Bố Đại Hoà Thượng là
hình ảnh cần thiết, biểu tượng cho mùa Đản sinh hằng năm.
MINH MẪN
17/3/08
http://www.buddhismtoday.com/viet/vh/vesak_bodaihoathuong.htm