| ...... ... |
. |
. |
. |
. |
. |
- VU LAN BỒN
- HT. Thích Thiện Hoa
- (Trích từ Phật Học Phổ Thông)
- A. MỞ ĐỀ
- 1. Công ơn sanh thành dưỡng dục rất lớn lao
Chúng ta thương nghe câu ca dao:
- "Công cha như núi Thái sơn;
- Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra".
- (Công ơn cha mẹ thật qúa lớn lao như núi cao, bể cả).
Mẹ thì chín thàng cưu mang, ba năm cho bú mớm, suốt đời
chỉ biết hy sinh cho con. Khi đang ăn cũng như khi ngủ nghỉ, hễ con cần đến
là có mẹ ở bên cạnh. Con lỡ đại, tiểu tiện ở trên mình, mẹ vẫn
vui cười không chút hờn giận. Gặp cảnh nghèo hèn, mẹ nhịn bớt cơm
cho con ăn, dành chỗ khô ráo cho con nằm (bên ướt mẹ nằm, bên ráo con lăn).
Rủi khi con đau ốm, mẹ ngồi bên cạnh, năm canh thao thức lo âu; chỉ khi
con khỏe mạnh tươi cười, mẹ mới vui tươi hớn hở. Ca dao có câu:
- " Lên non mới biết non cao,
- Nuôi con mới biết công lao mẫu từ".
Còn cha mẹ phải lo làm lụng vất vả để nuôi con. Nếu gặp
cảnh nghèo khó, cha phải làm thuê, ở mướn, mua tảo bán tần, đổ mồ hôi
lấy bát cơm, manh áo cho con. Ngoài cha còn dạy dỗ cho con học hành, ngày
đêm lo lắng đào tạo cho con thành người hữu dụng, khôn ngoan, khỏi thua
chúng kém bạn.
Công ơn cha mẹ nói ra bao nhiêu cũng không cùng.
2. Vậy làm con phải báo đền ơn
cha mẹ
Bất luận luân lý đạo đức nào, Đông hay Tây, xưa hay
nay; đều lấy cữ:Hiếu" làm đầu. Một người con đã bất hiếu với
cha mẹ, thì không còn việc xấu xa gì mà không làm được. Một kẻ vong
ơn bội nghĩa như thế, thì không còn biết nhân nghĩa, bác ái, công bằng
là gì nữa. Bởi vậy cho nên, người xưa có câu:
- "Thiên kinh vạn quyển, Hiếu nghĩa vi tiên",
- (Ngàn quyển kinh, vạn quyển sách, đều lấy Hiếu làm đầu).
Kinh Thi có nói một câu rất cảm động:
- " Phụ hề sanh ngã, mầu hễ cúc ngã,
- Ai ai phụ mẫu, sanh ngã cù lao,
- Dục báo thâm ân, hiệu thiên võng lạc".
Nghãi là cha sanh ta, mẹ nuôi ta. Hỡi ôi, cha mẹ sanh ta cực
nhọc. Muốn đền đáp ân đức của cha mẹ, như vói lên trời cao chẳng
cùng.
Phật cũng dạy: "Phụ mẫu tại đường như Phật tại
thế".
Nghĩa là cha mẹ còn sinh tiền, cũng như Phật còn ở đời.
Xem thế, Phật đã đề cao biết bao sự hiện diện quí trọng của cha mẹ.
Vì cha mẹ quí trọng như thế, nên Ngài dạy thêm:
- " Hiếu vi vạn hạnh chi tiên".
- (Hiếu thảo đứng đầu trong mọi việc).
Để Phật tử làm tròn nhiệm vụ hiếu đạo, nên đức Phật
dạy pháp Vu Lan Bồn dưới đây.
B. CHÁNH ĐỀ
Vu Lan Bồn là một phương pháp báo hiếu có hiệu quả nhất.
Nhưng trước tiên, chúng ta hãy hiểu nghĩa Vu Lan Bồn thế nào đã.
I. ĐỊNH NGHĨA
Vu Lan Bồn là phiên âm theo tiếng Phạn. Người Trung Hoa dịch
là: " giả đảo huyền", nghĩa đen là cổi trói người bị treo
ngược; nghĩa bóng là cứu vớt những kẻ đau khổ nặng nề như đang bị
treo ngược.
II. NGUYÊN NHÂN PHẬT DẠY PHÁP VU LANBỒN
Ngài Đại hiếu Mục Kiền Liên, sau khi tu hành chứng được
6 phép thần thông, ngậm ngùi nhớ đến công ơn cha mẹ, Ngài tìm cách báo
đáp. Dùng đạo nhãn xem trong thế gian, Ngài nhận thấy mẹ mình sanh làm
loài ngạ quỷ, than thể ốm gầy, da bọc xương, thân hình tiều tụy, bụng
lớn, đầu to, cổ nhỏ như ống chỉ, đói khát suốt năm không được ăn
uống. Thương xót quá, Ngài liền đem bát cơm đang ăn dâng mẹ. Ngài vận
thần thông, bưng bát cơm đi đến chỗ mẹ ở. Bà mẹ khát khao, nên khi
được cơm, lòng tham nổi lên, sợ người cướp giựt, lấy tay trái che
giáu bát cơm, tay mặt bốc ăn. Bởi lòng tham lam độc ác trong tiền kiếp
trước nổi bừng lên, nên cơm mới đưa vào miệng, thì hóa thành ra lửa,
bà chẳng ăn được.
Ngài Mục Kiền Liên thấy thế, hết sức đau buồn kêu
khóc thảm thiết. Ngài liền trở về bạch Phật, thuật lại như trên và
cầu Phật chỉ dạy cho phương pháp cứu độ thân mẫu.
III. PHẬT DẠY PHÁP VU LAN BỒN CHO NGÀI
MỤC KIỀN LIÊN
Sau khi nghe Ngài Mục Kiền Liên thỉnh cầu phương pháp báo
hiếu, Phật dạy rằng:
" Nầy Mục Kiền Liên! Mẹ của ông do lòng tham lam, độc
ác đã tạo ra tội lỗi nặng nề trải qua nhiều kiếp, nay sanh trong ác đạo,
làm loài ngạ quỷ nên không thẻ một mình ông cứu độ được. Mặc dù
lòng hiếu thảo của ông vô cùng lớn lao, cũng không sao chuyển được hoàn
cảnh, chẳng khác gì chiếc thuyền con, không thể chở được tảng đá lớn.
Vậy ông phải nhờ oai thần của chúng Tăng trong mười phương, đức lớn
như biển, mới cứu độ mẹ ông được giải thoát. Ta nay sẽ vì ông, chỉ
dạy phương pháp cứu rồi, khiến cho cha mẹ ông xa lìa được các điều
tội lỗi.
Nầy Mục Kiền Liên ! Ngày rằm tháng 7 là ngày Tự Tứ của
chư Tăng trong mười phương, sau ba tháng an cư kiết hạ, sách tân tu hành.
Ngày ấy cũng là ngày hoan hỷ của các chư Phật , vì thấy chư Tăng sau ba
tháng an cư kiết hạ, đã tiến bộ rất nhiều trên đường tu học, các
nghiệp được thanh tịnh, ba món vô lậu học được tăng trưởng, công đức
thêm nhiều và đến ngày viên mãn. Vậy ông nên nhân ngày ấy làm lễ Vu
Lan Bồn để báo hiếu cho mẹ ông.
Ông hãy sắm đủ các món trai diên trăm mùi, năm thứ trái,
cùng hương dầu đèn nến, giường chõng, chiếu chăn, mùng mền, quần áo,
thau rửa mặt, khăn lau tay; tóm lại là đủ bốn món cúng dường quí báu
trong đời. Rồi ông phải thân hành đi rước các vị Đại Đức Tăng
trong mười phương, hoặc những vị thiền định trong núi rừng, chứng
được bốn quả Thánh, hoặc có vị kinh hành dưới cội cây được sáu
phép thầ 讠thông tự tại hàng Thanh Văn, Duyên
Giác, các vị Thánh Tăng, hoặc các vị thập địa Bồ Tát thị hiện làm
thầy Tỳ kheo v.v...Ông phải thành tâm kính lễ trai Tăng cúng dường và thỉnh
cầu chư Tăng chú nguyện cho vong linh mẹ ông được thoát khổ. Nhờ công
đức chí thành chú nguyện, vong linh mẹ ông đã được siêu thoát. Cũng
như tảng đá dù nặng trăm cân, song có nhiều người khiêng, thì dời đi
đâu cũng được".
Ngài Mục Kiền Liên vâng lời Phật dạy, đến ngày rằm
tháng 7 làm lễ Vu lan, sắm đủ các vật liệu, rước chư Tăng trong mười
phương thành tâm kính lễ trai Tăng cúng dường, nên vong mẫu của Ngài
được thoát khỏi kiếp ngạ quỷ, sanh về cảnh giới lành.
IV. NGÀI MỤC KIỀN LIÊN HỎI PHẬT: CÁC
HÀNG PHẬT TỬ ĐỜI SAU CÓ THỂ LÀM LỄ VU LANBỒN ĐƯỢC KHÔNG?
Sau khi thấy thân mẫu được thoát khổ, Ngài Mục Kiền
Liên hết sức vui mừng, liền đến trước Phật chấp tay bạch rằng:
Bạch Thế Tôn! Thân mẫu của con được nhờ công đức
Tam Bảo và oai thần của chư Tăng, nên được thoát ly kiếp ngạ quỷ khổ
não. Vậy về đời sau, trong hàng Phật tử , nếu có người muốn làm lễ
Vu Lan Bồn nầy, để cứu độ cha mẹ hiện tại cũng như cha mẹ nhiều kiếp
trước, chẳng biết có được không?
Phật dạy rằng:
"Quý lắm! Nầy Mục Kiền Liên! Đời sau, nếu có được
các thầy Tỳ kheo và Tỳ kheo ni, vua, Thái Tử, các quan tể tướng, những
hàng tam công cho đến tứ dân, vì lòng hiếu thảo muốn đền đáp công
ơn cha mẹ hiện tại hay quá khứ, thì cứ ngày rằm tháng 7 là ngày "Phật
hoan hỷ", làm lễ Vu Lan nầy, để cúng dường trai Tăng. nhờ công
đức của chư Tăng chú nguyện, cha mẹ hiện tại được tăng long phước
thọ, khỏi những điều tai hoạn, khổ não,, còn cha mẹ bảy đời trước
thì khỏi bị khổ ngạ quỷ, được sanh trong cõi nhơn thiên, hưởng phước
vui vẻ không cùng".
Khi đó Ngài Mục Kiền Liên và bốn chúng Đệ tử hoan hỷ
vâng làm. Và từ đó về sau, mỗi năm cứ đến ngày Rằm tháng 7, các
hàng Phật tử chí hiếu, đều có làm lễ Vu Lan để đền đáp công ơn
sanh thành dưỡng dục của cha mẹ.
V. Ý NGHĨA ĐÚNG ĐẮN VÀ ĐẦY ĐỦ CỦA
SỰ BÁO HIẾU THEO QUAN NIỆM ĐẠO PHẬT
Tất nhiên sự báo hiếu không những chỉ nhắm vào một lễ
Vu Lan. Không phải mỗi năm chỉ tổ chức một lễ Vu Lan, là đã tự cho
mình là người con chí hiếu vì đã làm đầy đủ hiếu đạo.
Như trên đã nói, công ơn cha mẹ rộng như trời bể, làm
con suốt đời báo ơn cha mẹ vẫn chưa vừa. Nhưng trong lúc báo hiếu, phải
có quan niệm sáng suốt, đúng đắn mới thật có lợi ích và hiệu quả.
Báo hiếu có nhiều cách, nhưng không ngoài hai phương diện:
vật chất và tinh thần.
1. Báo hiếu về vật chất: Người Phật tử phải hầu
hạ vâng thờ, thay làm các việc nhọc săn sóc miếng ăn thức uống, áo quần,
chiếu giường, chỗ nghỉ ngơi, không để cho cha mẹ thiếu thốn, lo nghĩ.
Song người Phật tử phải sáng suốt trong khi báo hiếu, không nên quá chiều
theo ý muốn của cha mẹ mà tạo những nghiệp dữ, như sát nhân, hại vật,
gây tội lỗi để làm cho cha mẹ sung sướng trong vật chất. Làm như thế
không phải là báo hiếu mà chính là bất hiếu, vì đã gây tạo tội lỗi
thêm cho cha mẹ và cho mình.
Vả lại, báo hiếu về vật chất, dù đầy đủ cho mấy
đi nữa, cũng chẳng qua làm việc cho cha mẹ được vui vẻ thỏa mãn trong
một kiếp hiện tại mà thôi. Cái vui vật chất là vui giả tạm, vui trong
vòng sanh tử luân hồi. Vậy sự báo hiếu về vật chất chưa phải là đủ.
2. Báo hiếu về tinh thần. Người Phật tử phải tiến
lên một tầng nữa, là lo báo hiếu về tinh thần. Báo hiếu về tinh thần
là làm sao cho tinh thần của cha mẹ được nhẹ nhàng, cao thượng và đi dần
đến chỗ giải thoát. Phật tử phải khuyên cha mẹ tin nhơn quả tội phước
và quy y Tam Bảo, bố thí phóng sinh, niệm Phật , làm các việc lành, giữ
giới và tu nhơn giải thoát. Có như thế, thì không những trong hiện tại
cha mẹ được yên vui, thanh tịnh và đời sau cungx được nhiều phước báo,
và sinh trong cảnh giới sáng sủa nhẹ nhàng.
VI. QUYẾT NGHI
1. Có người nghi: Chư Tăng chỉ tụng kinh chú nguyện
làm sao vong linh được siêu độ?
Đáp: Tinh thần của người ta rất mạnh, mỗi khi chúng ta
tập trung tư tưởng, chăm chú vào một việc gì, thì sẽ thấy sức mạnh
của nó phi thường. Kinh nói: "Chế tâm nhứt xứ, vô sự bất biện";
nghĩa là: để tâm định lại một chỗ, thì không việc gì làm không
thành tựu. Chúng ta thấy như các nhà thôi miên, dùng tinh thần sai sử người
đi, đứng, nằm, ngồi, v.v...đều được cả. Người thế gian dụng tâm
còn được như thế, huống chư Tăng trị trai giữ giới thanh tịnh tu hành,
tất nhiên tinh thần phải sáng suốt, mạnh mẽ hơn. Như thế mà các vị lại
tập trung tư tưởng, thành tâm chú nguyện thì vong linh quyết nhờ sức mạnh
của chư Tăng mà được siêu sanh. Laiữa, Phật và Bồ Tát sẵn có làng
từ bi tế độ, thương tất cả chúng sanh như mẹ thương con. Chúng ta cảm,
thì lo gì các Ngài không ứng hiện? Cúng như mặt trăng luôn luôn sẵn có
ánh sáng, nếu nước hồ không xao động và lóng trong , thì trăng kia sẽ
chiếu xuống tận đáy hồ.
2. Có người hỏi: "Y như lời Phật dạy trong
kinh Vu Lan, thì phải sắm cho đủ các thứ thực phẩm và vật dụng quý
báu để cúng dường chư Tăng. Như thế đối với những người nghèo hèn
thì sao?
Đáp: Bổn ý của Phật dạy chúng ta là phải chí
thành và tận lực trong việc lo sắm đủ những thứ ấy. Đối với những
kẻ nghèo khó, nếu họ đã tận lực mà chỉ mua được một nén hương
hay đĩa quả, nhưng có lòng chí thành, thì cũng đủ lắm rồi. Trái lại,
nếu có người sắm dư giả các vật mà chưa chí thành, thì cũng chưa có
thể gọi là đầy đủ.
3. Có người hỏi: Ngài Mục Kiền Liên thần thông đệ
nhấ 鴬 tự mình có thể cứu vớt cha mẹ
được , cần gì phải nhờ đến chư Tăng. Cũng như các ông quan lớn trong
xứ, đủ thế lực, có thể cứu bà con có tội được rồi, cần gì phải
nhờ đến các quan khác?
Đáp: Bà Thanh Đề bị tội khổ, do trước kia tâm
bà gây nên. Hôm nay nhờ Ngài Mục Kiền Liên là con hiếu thảo, sắm các lễ
vật cúng dường Phật , Tăng, lúc ấy bà sanh lòng hoan hỷ cũng muốn cúng
dường Phật , Tăng. Do đổi niệm bỏn sẻn, trở lại tâm rộng rãi, mà
bà được giải thoát. Nếu như chỉ nhờ đức chúng Tăng mà tâm bà không
hoan hỷ mở rộng, thì cũng khó mà cứu vớt được.
C. KẾT LUẬN
Chúng ta đã rõ biết hiệu quả tốt đẹp của lễ Vu Lan.
Vậy chúng ta nên noi theo gương của Ngài Đại hiếu Mục Kiền Liên mà
báo hiếu, thì chắc chắn cha mẹ hiện tại và bảy đời trước đều
được thoát khổ ngạ quỷ u đồ, và hưởng vui giải thoát. Chuyện
"Mục Liên, Thanh Đề" không có gì là hoang đường, huyền bí, mà
là một hiện tượng có thể giải thích được. Đó là do lòng hiếu thảo
chí thành của người con và công đức trì trai, giữ giới thanh tịnh trong
ba tháng ạh, thúc liễm tu hành của chư Tăng, thành tâm chú nguyện, nên
có sức mạnh cảm thông và kích thích đên stâm hồn người đau khổ, làm
cho họ thức tỉnh cơn mê, xoay chuyển tâm niệm ác, hướng về nẻo thiện.
Nhờ sự chuyển hướng của cái tâm này, mà họ thoát khỏi sự hình phạt
đau khổ mà trước kia chính cũng do cái tâm ấy tạo ra. Trong kinh có nói:
"Tâm có thể tạo nghiệp, mà tâm cũng có thể chuyển nghiệp".
Kìa, như nhà thôi miên học, chỉ tập trung tư tưởng mà còn có thể xoay
chuyển sự vật được , huống chi sự chú nguyện của chư Tăng, là kết
tinh của bao nhiêu phước đức trí huệ, thanh tịnh, lại không thông cảm
đến người ở chốn tội khổ hay sao? Nghiệp lực sâu thẳm vô biên, thì
tự lực và nguyện lực cũng dõng mãnh vô lượng, có thể chuyển được
tâm người tạo nghiệp, đập vở được lao ngục xiềng xích khổ hình
ở chốn u đồ.
Pháp Vu Lan nầy chính là phương pháp thần diệu để cứu
rỗi vong linh cha mẹ trong cảnh khổ tối tăm.
Nhưng chúng ta phải luôn luôn nhớ rằng; báo hiếu không phải
chỉ đời khi cha mẹ đã khuất bóng và mỗi năm chỉ một lần cử hành lễ
Vu Lan là đủ.
Người con chí hiếu, bao giờ cũng vui sướng khi thấy cha mẹ
còn ở bên mình và tận lực phụng dưỡng cha mẹ, để cha mẹ được thảnh
thơi về cả hai phương diện vật chất và tinh thần.
Như thế mới khỏi hối hận và than thở như Thầy Tử Lộ:
- "Mộc dục tịnh nhi phong bất đình !
- Tử dục dưỡng nhi thân bất tại".
(Cây muốn lặng mà gió chẳng ngừng ! Con nuôi dưỡng báo
hiếu mà cha mẹ chẳng còn sống).
http://www.buddhismtoday.com/viet/vulan/042-tth-vulan.htm
|
|