- Cội
Nguồn Hạnh Phúc
- Nguyên tác His Holiness Dalai Lama
- Bảo
Hoàn dịch
Quan niệm thông thường
của con người về tình thương và từ bi là sự liên hệ tuỳ thuộc vào
người này là vợ tôi, người kia là chồng tôi, con tôi, và bà con bạn
bè thân thích của tôi. Với thiên kiến như vậy, chúng ta chỉ thích yêu
thương và bảo vệ những gì thuộc của riêng mình mà bỏ quên trách nhiệm
và bổn phận đối với tha nhân.
Trong khi bản chất của vạn
vật là luôn đổi thay nên tình cảm vì thế cũng dễ dàng biến đổi. Chẳng
hạn một người bạn thân lúc nào cũng làm vui lòng ta thì mọi việc đều
tốt đẹp. Nhưng một ngày nào đó có điều gì nghịch ý trái lòng xảy
ra, thì người mà ta xem như là bạn thân ngày hôm qua lại có thể trở
thành kẻ thù đáng ghét nhất. Trong đời sống vợ chồng cũng vậy, nếu
chúng ta yêu thích một người vì sự hấp dẫn của bề ngoài giả tạo,
thì theo thời gian, tình cảm mà ta dành cho người đó cũng sẽ phai tàn. Mặc
dù cũng vẫn là con người đó nhưng khi họ mất đi sự quyến rũ thì
hoàn cnahr cũng sẽ đổi thay.
Hơn nữa, con người
chúng ta có thói quen khi thấy người nghèo khổ, tàn tật thì đem lòng thương
xót. Nhưng khi thấy người giàu có hoặc danh thơm tiếng tốt hơn mình thì
đem lòng ganh tị và cạnh tranh cùng họ.
Những cảm xúc
thiên lệch này làm cho chúng ta không còn khả năng nhìn thấy sự bình đẳng
giống nhau giữa người ta và người. điều này trái với lòng từ bi chân
thật vì nếu là từ bi thì dù cho bề ngoài của người đó có thay đổi
ra sao, tình cảm của ta dành cho người đó vẫn không bị biến đổi.
Cũng như vậy, các cảm xúc tiêu cực khiến chúng ta quên rằng tất cả mọi
người dù giàu hay nghèo, thân hoặc không thân, họ cũng có cùng mong ứơc
là được hạnh phúc và sợ đau khổ như chúng ta. Vì thế, chúng ta cần
phải thanh lọc chính mình để có thể thoát khỏi nahr hưởng của cảm xúc
thiên lệch này.
Bản chất của các
phảm chất như tình thương, nhẫn nại, khoan dung và tha thứ là cội nguồn
dẫn dắt chúng ta đi đến hạnh phúc. Như vậy, khi ta càng từ bi với kẻ
khác thì chính ta là người thừa hưởng được nhiều hạnh phúc hơn.
Nhiều người cho rằng
khi quan tâm, chia sẻ nỗi khổ đau của người khác, coi chừng ta sẽ mang lại
sầu khổ cho chính mình. Nếu chỉ nhìn ở một góc cạnh nào đó, điều
đó có thể đúng. Nhưng có điều khác biệt giữa nỗi khổ của riêng ta
và kinh nghiệm khổ đau khi chia sẻ cùng tha nhân vì với lòng từ bi tự
nó sẽ cho ta một thứ kinh nghiệm tràn đầy tình thương ấm áp, nhờ vậy
mà nỗi khổ sẽ giảm đi rất nhiều. Chắc chắn sẽ có nhiều trở ngại
trên con đường phục vụ mang lại lợi ích và an vui cho tha nhân. Vì vậy,
chính bản thân tôi cũng phải tranh đấu để có đủ khả năng đặt hạnh
phúc của kẻ khác ngang hàng với hạnh phúc của chính mình. Đôi khi trải
qua kinh nghiệm về sự đau khổ cũng là điều hữu ích. Khi chúng ta gặp
đau khổ, nó nhắc nhở cho chúng ta về sức chịu đựng của người khác
và khơi dậy trong lòng chúng ta sự cảm thông cùng tha nhân. Như vậy khổ
đau cũng là một kinh nghiệm cần thiết trong đời sống để con người có
thể học hỏi từ đó về bài học của tình thương và lòng từ bi. Chẳng
hạn khi gặp phải nghịch cảnh có thể đưa đẩy chúng ta đi tới hận thù
và phiền não, chúng ta có thể chuyển hoá chúng thành bao dung và tha thứ
để phát triển tâm linh của chính mình.
Nếu là một Phật tử
trên con đường tu tập, chúng ta phải luôn tự nhắc nhở mình về bổn phận
phục vụ cho toàn thể chúng sanh chứ không phải chỉ dành riêng cho người
thân của mình, trong đó có sự phục vụ dành cho những con người kém may
mắn và khổ đau nhất. Đồng thời chúng ta cũng ý thức được trách nhiệm
không tạo nên sự bất hòa và chia rẽ giữa người này và người khác cũng
như sự bát hòa giữa các cộng đồng là thành viên của gia đình nhân loại.
Một điểm quan trọng
nữa để bảo tồn cho sự cộng sinh hòa bình là thái độ tri túc và biết
dừng lại kịp thời. Vì bản chất của sự tham lam là nguồn cội phát
sinh đố kỵ và tranh chấp. Không khí của đố kỵ và tranh chấp làm nhiễm
ô tâm thức của chúng ta và mang đến đau khổ cho mọi người sống trong
cộng đồng. Bản chất của tham lam là muốn chiếm hữu và không bao giờ
cảm thấy hài lòng, thỏa mãn. Chẳng hạn như một người nắm tất cả
quyền lực và guồng máy kinh tế của một quốc gia trong tay, nhưng vì
lòng tham lại tìm cách xâm chiếm nền kinh tế và thậm chí đất nước của
người khác. Do đó, cải thiện tâm thức và tôn trọng luân lý cũng là
trách nhiệm của chúng ta.
Đề cập đến trách
nhiệm của chúng ta ở mức độ toàn cầu, tôi muốn nói đến sự chân thật
và thiếu chân thật trong mối tương quan giữa con người với nhau. Đôi
khi bề ngoài của chúng ta có vẻ như rất hòa hợp với nhau, song sự thật
thì không. Chúng ta nên biết rằng khi chúng ta giả dạng những thứ này
trong khi nội tâm chúng ta lại là thứ khác. Sự thiếu chân thật này là
nguyên nhân khiến cho mọi người nghi ngờ, sợ hãi và tránh né. Ngược lại
nếu chúng ta sống chân thật, chúng ta sẽ giảm thiểu được nghi ngờ và
hiểu lầm cho cá nhân hoặc cộng đồng. Như vậy, chúng ta cũng đóng góp
được phần nào khả năng của mình trong việc tạo dựng hạnh phúc cho
mình và cho người.
Mặc dù rất khó khăn
trong việc mang lại hòa bình và hoà hợp chân thật như chúng ta mong ước,
song với nền tảng của tình thương và tâm từ bi cộng với trách nhiệm
của chúng đối với tất cả mọi người, tôi tin là chúng ta có nhiều hy
vọng để xây dựng một nền hòa bình và an vui cho nhân loại trong tương
lai.
Chân thành cảm ơn thầy Quảng Bảo đã gởi
tặng bản vi tính