- HÁI LỘC ĐẦU XUÂN
Cũng như người
Việt trong nước, cứ vào mỗi dịp tết Nguyên Đán, người Việt hải ngoại,
Phật tử cũng như không phải Phật tử thường hay đi chùa lễ Phật và
hái lộc vào đêm giao thừa và những ngày đầu năm, để cầu phúc, cầu
may, xin Trời Phật, Bồ Tát phù hộ cho bản thân và gia đình năm mới được
mọi điều tốt lành, tai qua nạn khỏi, mọi sự hạnh thông như ý muốn.
Vì hoàn cảnh
nên đa số các chùa tại hải ngoại không có vườn rộng để trồng hoa mầu
và các cây ăn trái mà chỉ trồng một số cây cảnh, đủ để làm đẹp
cảnh chùa. Do đó, những năm vừa
qua, các chùa ở những nơi đông người Việt cư ngụ đã mua hàng nghìn
trái cam quít trước tết đề làm quà phát lộc đầu năm cho Phật tử đến
chùa lễ Phật, nhằm tránh cho những cây cảnh quanh chùa khỏi bị hư hại.
Nhiều người
đi chùa hái lộc đầu năm cứ nghĩ tưởng hễ đầu năm, hái được nhiều
lộc thì quanh năm sẽ được hưởng nhiều lợi lộc, được lên lương,
thăng quan tiến chức, buôn may bán đắt và trúng số vài chục triệu….
Thế nên vào đêm giao thừa người người đến chùa hái lộc bẻ cành,
có người còn mang cả chậu hoa kiểng của chùa về nhà. Thật đáng thương
thay!
Đầu năm đi chùa
lễ Phật là một tập tục dễ thương của người Việt, là một nét văn
hoá truyền thống tốt đẹp của dân tộc, nhưng chỉ đi chùa lễ Phật
thôi, xin đừng hái lộc, bẻ cành, ngắt hoa, và cầu xin đủ thứ, mà thay
vào đó là tích cực gieo nhân trồng phước.
Hễ muốn có lộc
thì phải gieo nhân. Một khi nhân đã
gieo trồng thì tương lai cảm quả sẽ không sai khác, trồng dưa được
dưa, trồng đậu được đậu. Nhà Phật
tin rằng tất cả mọi chuyện chúng ta đang thọ hưởng bây giờ, đều chỉ
là hoa trái của những hành động của ta trong quá khứ, và hiện tại ta
đang làm gì thì kết quả tương ứng sẽ xảy đến cho ta trong tương lai. Nếu muốn có cuộc sống an lạc hạnh
phúc hay muốn được hưởng lộc nhiều, phước nhiều, cần phải gieo nhiều
nhân lành. Thay vì hái lộc, thay vì cầu
xin Trời Phật, chúng ta nên gieo nhân lành bằng cách nghĩ đến các điều
thiện, nói các điều thiện và làm các việc thiện. Thế nào là việc thiện? Chính là những
việc tốt, việc lành, những việc làm mang lại an lạc hạnh phúc cho
mình, cho người và không làm tổn hại đến những chúng sinh khác. Một vài thí dụ cụ thể là ăn chay, không
sát sinh, phóng sinh, giúp nuôi trẻ mồ côi, săn sóc người già, kẻ bệnh
hoạn tật nguyền. Nói chung là làm những
công tác từ thiện xã hội.
Gieo nhân lành,
nhân thiện, không những sẽ được nhiều lộc trong tương lai mà còn được
cả phước và thọ, tức là hưởng được nhiều điều may mắn tốt lành
và có đượcmạng sống dài lâu, không bệnh tật.
Con người ta trên
thế gian, ai ai cũng mong muốn giầu sang phú quý, mạnh khoẻ sống lâu và
may mắn; mà hầu như ít ai để ý đến các loại nhân đã và đang gieo trồng: quả giàu sang phú quý là nhân bố thí,
quả mạnh khoẻ sống lâu và may mắn là nhân không sát sanh, nhân phóng
sinh và nhân giúp đỡ người khác. Trong
kho tàng truyện cổ Phật Giáo có hai câu chuyện ngắn liên quan đến vấn
đề gieo nhân hái quả này.
Câu chuyện thứ
nhất lên quan đến nhân bố thí và giúp đỡ người khác. Chuyện kể rằng: công chúa Nhật Quang,
con của vua Ba Tư Nặc nước Xá Vệ, có vẻ đẹp thuỳ mị, tính tình
đoan trang, thông minh và đức hạnh. Tuy
sanh trong hoàng tộc, sống cao sang , nhưng lùc nào vẫn giữ thái độ nhã
nhặn khiêm tốn, nhất là đối với những kẻ nghèo khổ, tật nguyền,
cô luôn luôn tìm cách giúp đỡ. Không
những vua cha và hoàng hậu yêu quý mà các quan lớn nhỏ trong triều và
dân chúng cũng quý mến công chúa không kém.
Một hôm, trong
lúc vui, vua cha nói với công chúa rằng: “cả nước không ai đẹp, dễ
thương và hạnh phúc bằng con, đời con được như thế là nhờ sức của
cha mẹ vậy…” Công chúa Nhật
Quang trả lời vua: “Tâu phụ vương, công ơn sinh thành và dưỡng dục
của phụ vương và mẫu hậu con không bao giờ dám quên. Nhưng đời con được hạnh phúc như thế
này, con nghĩ cũng bởi ảnh hưởng của cha mẹ một phần nào, nhưng phần
lớn là nhờ kiếp trước con đã tu nhân tích đức.”
Vua Ba Tư Nặc bị
chạm tự ái và muốn bảo thủ ý của mình là đúng nên nhờ một viên cận
thần tìm một người con trai bằng tuổi thật nghèo để gả công chúa
cho. Vua nói với công chúa : “hôm
kia con đã nói: “hạnh phúc của con hiện tại là phần lớn do con đã tu
nhân tích đức ngày trước. Nay ta muốn
xem lời ấy ra sao, nên ta đã quyết định gả con cho một chàng thanh niên
hành khất, nếu thật như lời con nói con cũng sẽ trở nên giầu có sung sướng. Con hãy sửa soạn ngày mai lên đường với
chồng con…”
Sáng ngày hôm
sau, công chúa vào lạy tạ cha mẹ và từ biệt mọi người rồi bình tĩnh
ra đi với chàng hành khất. Cả nhà
và các quan cận thần đều khóc lóc thương xót, nhưng không ai dám cản ngăn
ý định của vua.
Rời hoàng cung,
hướng về miền quê, không biết đi về phương nào lập nghiệp, công
chúa hỏi chàng hành khất quê quán ở đâu và vì sao mà phải đi hành khất. Chàng hành khất nói gia đình ngày xưa
cũng khá giả, nhưng vì ham chơi nên khi cha mẹ qua đời phải bán hết cả
ruộng vườn nhà cửa, nay chỉ còn một sở vườn hoang, nên phải đi hành
khất. Một hôm đi lang thang thì gặp
một vị quan hỏi gia thế rồi dẫn vào cung gặp vua. Tôi không biết vì sao vua lại đem công
chúa gả cho một kẻ nghèo hèn như tôi.
Nghe xong câu chuyện
hai người quyết định về sở vườn hoang còn lại để tạm trú. Họ tìm cách dựng một cái chòi nhỏ nơi
đây sinh sống. Không ngờ, đến khi
đào đất dựng cột nhà thì bắt gặp ba cái chum lớn niêm khằn cẩn thận. Hai người mở ra thấy toàn là vàng bạc
châu báu. Công chúa vui mừng đem bán
một số vàng bạc rồi mướn nhân công tạo lập lâu đài vườn tược,
trồng tỉa hoa quả. Vốn sẵn có
lòng từ, công chúa tiếp tục bố thí tiền cho những người nghèo và
giúp đỡ những người khác, nên kẻ ăn người ở trong nhà và dân làng
đều yêu mến hai người và chẳng bao lâu sở vườn hoang biến thành lâu
đài tráng lệ, mọi người vô ra tấp nập.
Tin đồn công
chúa về tới hoàng cung. Vua Ba Tư Nặc
nhất mực không tin liền đến tận nơi dò xét thì quả đúng như vậy,
nhưng vẫn thắc mắc không biết tiền kiếp công chúa đã gieo những nhân
lành gì mà ngày nay lại gặt được nhiều phước báo như vậy. Vua nghĩ ngợi không ra bèn tìm đến đức
Phật xin Ngài khai thị.
Sau khi nghe câu
chuyện công chúa do vua tường trình, đức Phật bèn kể cho vua nghe câu
chuyện từ thời đức Phật Ca Diếp, có cặp vợ chồng thương buôn giầu
có, người vợ hay làm các việc bố thí cúng dường, qui y Tam Bảo, luôn
giúp đỡ người, nhất là với kẻ tật nguyền, nghèo khó; Nàng cũng luôn luôn khuyên mọi người bỏ
ác làm lành, quy y Tam Bảo. Trong khi đó
người chồng thì nghịch lại, mỗi khi thấy vợ bố thí thì tỏ ý không
vừa lòng, tìm cách can ngăn…Một hôm nhân ngày lễ Tết, người vợ đi
chùa lễ Phật cúng dường Tam Bảo và bố thí kẻ nghèo trong ba ngày liên
tiếp, người chồng không bằng lòng mà muốn dùng số tiền đó sắm sửa
thêm nhà, thêm cửa. Người vợ khuyên
chồng nên dùng một số tiền làm các việc phước thiện, giúp các người
nghèo bởi vì theo kinh Phật dạy những người nghèo khổ hiện tại đều
do đời trước tham lam ích kỷ, không bố thí giúp người…Nghe vợ giải
thích, người chồng tỉnh ngộ, từ đó không ngăn cản vợ mà còn rất hăng
hái làm việc phước thiện.
Này đại
vương, Phật nói -- Người vợ đó chính là công chúa Nhật Quang ngày nay
và người chồng công chúa hiện tại cũng chính là người chồng thương
buôn giầu có ngày trước. Ngày trước
lúc chưa tỉnh ngộ, anh ta bỏn xẻn, ngăn cản việc làm phước thiện của
vợ, nên ngày nay phải chịu đói rách một thời. Còn công chúa Nhật Quang, vì đời trước
sốt sắng bố thí nên được quả báo giầu sang sung sướng, nhiều người
mến phục và thường khuyên mọi người bỏ ác làm lành, quy y Tam Bảo
nên ngày nay được quả báo thông minh…
Vua Ba Tư nặc
nghe câu chuyện tiền kiếp của công chúa Nhật Quang bèn tỉnh ngộ và hiểu
rõ lý nhân quả. Vua lạy tạ Phật
và vui vẻ ra về.
Câu chuyện thứ
hai liên quan đến nhân không sát sanh và phóng sanh. Chuyện kể rằng tại một ngôi chùa nọ
có một chú Sa di được sư phụ cho phép trở về thăm cha mẹ, vì Sư có
thần thông nên được biết trong vòng một tháng nữa là thọ mạng của
chú sa di sẽ chấm dứt. Trên đường
đi về quê, chú Sa di thấy một ổ kiến lớn đang sắp sửa bị trôi theo
dòng nước lũ, chú vội vàng tìm cách cứu để ổ kiến khỏi bị chết. Chú về thăm nhà và sau đó trở lại
chùa. Nhiều tháng trời trôi qua, chú
vẫn tiếp tục tu hành niệm Phật ăn chay bên sư phụ. Sư phụ của chú rất thắc mắc, một
hôm hỏi chú chuyện gì đã xảy ra khi chú về thăm cha mẹ. Chú kể rõ tự sự chuyến về thăm quê,
kể cả chuyện chú cứu vớt một ổ kiến to.
Sư phụ mới hiểu việc kéo dài thọ mạng chính là nhân cứu
giúp chúng sinh và nhân không sát sinh. Trong
kinh Phật cũng dạy nhân sát sinh có thể đưa đến địa ngục, làm loài
bàng sinh, quả báo nhẹ là làm người với tuổi thọ ngắn và hay bệnh hoạn.
Qua hai câu chuyện
trên, chúng ta thấy rằng công chúa Nhật Quang được quả báo giầu sang
sung sướng là do nhân bố thí đời trước, được quả báo thông minh là
do nhân khuyên người khác làm lành tránh ác, quả báo tướng mạo đoan
trang đẹp đẽ là do nhân đời trước giúp đỡ kẻ tật nguyền. Còn chú Sa di trong câu chuyện thứ hai, do
nhân cứu mạng sống của một ổ kiến to, nhân ăn chay không giết hại
chúng sinh nên mạng sống được kéo dài, không bệnh tật.
Hòa thượng Tịnh
Không trong thời giảng Kinh Lăng Nghiêm tại Úc Châu cũng giảng rõ “tận
tâm tận lực bố thí pháp, bố thí tiền, làm các việc lành là công đức
vô lượng”. Ngài khuyên chúng ta
nên tu hạnh bố thí, bố thí tài thì được giầu có, không bao giờ thiếu
thốn, bố thí pháp được thông minh trí tuệ, trong bất cứ hoàn cảnh
nào không thể bị mê hoặc điên đảo, bố thí vô uý, cứu sinh, cứu mạng
được mạnh khoẻ sống lâu…
Nhân quả rõ
ràng, khi chúng ta làm lợi ích cho tha nhân, chắc chắn về sau chúng ta sẽ
thọ hưởng một hay nhiều niềm an lạc hạnh phúc. Một nhân thiện sắp sẵn một quả lành
ở tương lai. Càng gieo nhiều nhân thiện
thì phước báo càng sâu dày. Phước
được ví như tấm ngân phiếu bank check.
Tiền deposit ngân hàng càng nhiều thì ngân phiếu càng có giá
trị lớn. Do đó đầu năm đi lễ chùa không phải để hái lộc, hái hoa,
bẻ cành và cầu xin đủ thứ mà là để gieo nhân tích luỹ phước đức.