(Bài giảng khóa tu Một ngày an lạc lần thứ 27 tại chùa Phổ Quang ngày
1/6/2008)
Câu “Quốc thái dân an” hầu như
mỗi ngày trong thời kinh, các chùa đều cầu nguyện:
Phong điều vũ thuật
Quốc thái dân an
Gia gia vô cơ cẩn chi ưu
Xứ xứ hưởng thái bình chi lạc
Bài phục nguyện này cho thấy
Phật giáo chúng ta đã mang tính chất hộ quốc an dân. Tuy nhiên, nếu
chúng ta chỉ đọc suông như vậy thì không có nghĩa gì; nhưng đọc với tấm
lòng thành của chúng ta cầu nguyện chư Phật, Bồ tát và Hộ pháp thiện
thần gia bị đến mới là điều quan trọng.
Qua lịch sử, chúng ta thấy rõ có
những thời kỳ Phật giáo hưng thạnh thì đất nước chúng ta được phồn vinh,
nhưng khi Phật giáo suy vi thì đất nước bị tai biến. Điều này thể hiện
tinh thần Phật pháp đã gắn liền với dân tộc từ nghìn xưa cho đến ngày
nay.
Nguyên nhân từ đâu mà Phật pháp
hưng thạnh? Phật pháp được hưng thạnh nhất là thời kỳ có Đức Phật ra
đời, hoặc có các vị Thánh Tăng thị hiện. Thật vậy, một Đức Phật ra đời,
thì chư Phật mười phương đều phóng quang gia bị, gọi là Nhứt Phật xuất
thế, thiên Phật hộ. Nhờ có một ngàn Đức Phật phóng quang, tạo thành sự
an lạc cùng tột cho cuộc sống nhân gian. Những điều tốt đẹp khi có Phật
ra đời thường được diễn tả là người câm nói được, người điếc nghe được,
người mù thấy được, mùa màng bội thu v.v… mà trong bài phục nguyện nói
rằng “Phong điều vũ thuận”, nghĩa là gió thuận, mưa hòa, khác với bị
hạn hán mất mùa, bị sâu rầy phá hoại mùa màng, bị bão lụt làm cho dân
nghèo đói.
Nhưng tại sao lại bị hạn hán,
bão lụt sâu rầy, cho đến nạn trộm cướp và đao binh? Khi bị hạn hán, mất
mùa, đời sống người dân trở nên đói khát thì thường dẫn đến nạn cướp
bóc, cho đến chiến tranh, tất nhiên cuộc sống mọi người phải khổ đau lầm
than.
Và những hiện tượng xấu như vậy
đưọc cho rằng phát sinh từ tình trạng đạo
đức suy đồi, mà người ta thường quy trách nhiệm cho ngươi tu thiếu đạo
đức mới không tạo được ảnh hưởng tốt cho xã hội. Thực tế cho thấy 50 năm
trước, nói đến nhà sư là người ta nghĩ đến những người bệnh hoạn, nghèo
đói, thất học và chỉ có mặt ở các đám tang, nên họ sanh tâm xem thường,
cho rằng đạo Phật mê tín dị đoan. Riêng tôi xuất gia tu học ở thời đó
nên tôi phấn đấu đi lên, không tự ái nhìn nhận những điều họ chê là sự
thật để mình sửa đổi; họ chê dơ thì mình tắm rửa sạch sẽ, họ chê dốt thì
mình nỗ lực học cho giỏi.
Đức Phật Thích Ca ra đời, các
Đức Phật khác gia bị, nên đất nước Ấn Độ thời đó thạnh trị, nhân dân
được thái bình an lạc. Đạo lực siêu tuyệt của Đức Phật khiến mọi người
đều kính trọng Ngài, điển hình là những người đứng đầu ngoại đạo nổi
tiếng đương thời đã trở thành đệ tử Phật như Xá Lợi Phất, giáo chủ đạo
thần lửa, Ca Diếp, giáo chủ đạo thần rắn... Đạo lực của Đức Phật quá
mạnh tác động cho mọi người và cả xã hội đều được an vui. Hòa thượng
Pháp Lan lúc sanh tiền đã làm hai câu đối nói lên ý này:
Pháp lực uy thần thiền định
phóng quang ma khấu thủ
Sư đang bảo
tọa đàm kinh nhập diệu, thạch đê cầu.
Nghĩa là đạo lực của Đức Phật
lớn mạnh đến mức thiên ma phải cúi đầu ngoại đạo phải theo. Nhà sư lên
tòa thuyết pháp thâm nhập yếu nghĩa kinh,
đạt đến trình độ không chỉ giới hạn trong ngôn ngữ hoạt bát, mà sử dụng
được tâm thanh tịnh tác động thăng vào tâm người nghe, đến mức độ tượng
đá cũng phải cúi đầu. Hai câu này nhắc đến năng lực thuyết pháp của đại
sư Pháp Vân có sức thuyết phục, khiến vua Lương Võ Đế phải kính nể mà
quy y Tam bảo và phát nguyện xây chùa. Vua thì không
dễ tin Phật, nhưng đạo lực của ngài Pháp
Vân chẳng những cảm hóa nhà vua một cách dễ dàng mà còn tác động đến ông
phỗng đá trước cổng chùa cũng phải gật đầu.
Đạo lực rất quan trọng, còn cầu
nguyện suông không có kết quả. Vì vậy, đọc câu phục nguyện, phải hiểu ý
nghĩa sâu sắc để thể hiện trong cuộc sống.
Quốc thái dân an
Gia gia vô cơ cẩn chi ưu
Xứ xứ hưởng thái bình chi lạc
Nghĩa là nước thạnh dân an, nhà
nhà không lo đói khát, mỗi nơi đều được an lạc thái bình.
Ở đất nước chúng ta, Phật pháp
đã được hưng thạnh trong vòng hơn 30 năm nay, khi chiến tranh đã kết
thúc đao binh tai ách đã chấm dứt. Còn lúc đất nước đang có chiến tranh,
số thanh niên đi lính bị chết, bị thương rất nhiều, ngày nào cũng có
người chết, có than khóc khổ đau. Thời đó người xuất gia cũng hiếm và
sống trong hoàn cảnh khó khổ như vậy, tu cũng không được; vì lúc nào
cũng nghe tiếng súng, nghe tiếng rên siết, nên tâm người tu luôn bị dao
động, nên không đắc đạo, cũng không học hành được.
Trong kiếp đao binh, chúng ta
khó tu và kèm theo đao binh luôn là thiên tai, vì có đánh nhau, có thả
bom gây ra cháy nhà, cháy rừng là hỏa tai. Đối với một số nước khác, hỏa
tai là nạn núi lửa phun. Từ hỏa tai, cháy rừng, gây ra thủy tai, lụt lội
thì không thể có mưa thuận gió hòa và nước không thạnh, dân không an vì
còn lo chết, lo đói làm sao an nổi, làm thế nào thạnh được.
Ngày nay, chiến tranh chấm dứt
và đất nước chúng ta từng bước phát triển. Các Phật tử về thăm quê hương
thấy chùa Ấn Quang, hay chùa Phổ Quang rất trang nghiêm, có sức chứa đến
hàng ngàn người. Một số Phật tử Việt kiều nói với tôi rằng mấy chục năm
trước, chỉ có vài chục người nghe pháp ở giảng đường Thiện Hoa, chùa Ấn
Quang; nhưng nay có cả trăm người thính pháp. Những việc tưởng không có
mà được, đó là nhờ Tăng Ni, Phật tử Việt Nam tu hành trong Chánh pháp,
nên phước sanh ra.
Bước theo dấu chân Phật, chúng
ta thực hiện lời Phật dạy, diệt trừ sáu căn bản phiền não là tham, sân,
si, mạn, nghi, ác kiến. Mọi việc chúng ta xả bỏ, không cố chấp, nghĩa là
bỏ nghiệp của mình, được giải thoát và nhận thức đúng đắn là tuệ sanh ;
nhờ tâm chúng ta trở nên trong sáng, thấy được sự thật, kinh gọi là thật
tướng các pháp; còn trước kia thấy theo tham vọng, nên bụng chưa đói mà
tâm thấy đói. Còn thấy bình thường, thực tế bụng đói thì thấy đói và tu
cao, bụng đã đói, nhưng tâm không đói, biết đó là nghiệp đói của thân mà
thôi. Thiền sư một tuần không ăn vẫn bình thường, còn chúng ta mới vừa
ăn sáng, nhưng đã thấy đói liền, là biết nghiệp đói, nên mình khắc phục
nghiệp này bằng cách đọc tụng kinh điển, tham thiền nhập định.
Trên bước đường tu, chúng ta xả
bỏ mọi việc, không để tâm dính mắc bất cứ điều gì. Chúng ta xả bỏ cái gì
trước? Phật tử phát tâm tu, việc đầu tiên là người vô tình hay cố ý gây
khó khăn, làm thương tổn đến ta, ta không quan tâm việc này nên không
buồn giận, vì ta chỉ quan tâm đến giáo nghĩa Phật dạy và an trú trong
diệu pháp. Đối với chúng ta, ngày nào chưa đắc đạo, phải lo ra khỏi sinh
tử luân hồi, lo diệt trừ nghiệp chướng còn đeo đẳng mình. Riêng tôi, có
người vô tình xúc phạm, tôi cảm thấy vui vì nhờ họ, tôi có điều kiện
thực tập pháp hỷ xả cho đến mức lòng thấy
thanh thản thì biết nghiệp mình nhẹ. Còn nghiệp nặng, cứ chấp nghiệp làm
mình, nên nghiệp sanh thêm. Phải biết mình có nghiệp mới khiến cho người
chọc phá.
Tu hành trong Chánh pháp, hưởng
được Thiền vị thì nghiệp hết, phước sanh, người bắt đầu quý trọng ta.
Nhưng lúc đó, coi chừng tâm chấp trước bắt đầu sanh khởi. Bị người miệt
thị thì khổ, nhưng được khen ngợi thì sanh tâm chấp trước; như vậy, hết
rơi vô khổ lại mắc vào chướng, tức là lẩn quẩn trong vòng nhị biên. Kinh
Pháp Hoa dạy rằng, bị khinh chê hay được trời người cung kính cũng bình
thường. Thành tựu pháp hỷ xả tâm chúng ta
an lạc sẽ thể hiện thành cuộc sống an lạc và thân tâm an lạc sẽ tác động
những người sống chung cùng được an lạc.
Quý ví tư một ngày an lạc, không
chấp khổ, không chấp vui, trụ ở tâm xả, thì về nhà, người thân trong gia
đình có nói gì, quý vị cũng không buồn giận, chỉ nở nụ cười hoan
hỷ. Giả sử họ nói mình là bà già khó tánh,
khòng làm nhưng khó. Quý vị tập nghĩ đơn giản rằng mình không có gì cho
con cháu thì có thể cho chung nói một câu chọc phá như vậy để chúng vui,
có sao đâu. Một người đến thưa với tôi làm sao cho mẹ của con lên chùa
tu, ở nhà tụi con chịu không nổi! Tại mình khó tánh, muốn này nọ, nhưng
thực tế nó làm không như mình muốn. Nếu cứ tiếp tục kiểu khó như vậy,
cũng chẳng ích lợi gì, chỉ làm khổ mình và làm khổ cả người thân. Quý vị
nên xả bỏ và khởi tâm thương xót con cháu mình còn kém cỏi.
Chúng ta trụ tâm an lạc và thân
tâm an lạc thì người gần gũi cũng an lạc theo. Chúng ta bực tức, tính
toán, chắc chắn người thân cận cũng mất vui. Cần phải xây dựng bản thân
mình an mới làm cho người xung quanh an được. Đức Phật cũng dạy rằng một
người làm tốt ảnh hưởng cho nhiều người và cho cả xã hội cùng tốt. Tu
đúng pháp, sự cầu nguyện của chúng ta mới trở thành hiện thực; còn chỉ
đọc suông không thể được kết quả như ý. Mình an mới có thể làm cho người
khác an, mình chưa an mà bảo người an là điều không tưởng. Ngày xưa Đức
Khổng Tử đi bình thiên hạ suốt cả cuộc đời cũng không được; vì tâm ông
chưa an.
Đức Phật tu hành và thành tựu
đạo quả Vô thượng Bồ đề, thân tâm ngài hoàn toàn an lạc, từ đó trên bước
đường hoằng hóa độ sinh, Đức Phật đi đến
đâu thì người ta được an lạc đến đó. Đến Lộc Uyển, Ngài gặp năm nhà hiền
triết ưa tranh luận, nghĩ rằng họ sẽ không tiếp chuyện với Đức Phật,
nhưng khi Phật đến nơi, tâm an lạc của Ngài đã tác động tâm họ, khiến họ
cảm nhận được sự an lạc kỳ diệu, nên chào hỏi Phật. Khi Phật chưa đắc
đạo, Ngài uống bát sữa thì năm vị này cũng phê bình Ngài; nhưng nay Phật
nói gì, các ông cũng nghe theo. Cho đến vua Tần Bà Sa La thấy dáng giải
thoát của Phật và nghe lời nói nhẹ nhàng của Ngài, vua cũng phát tâm quy
y và dâng cúng Phật vườn thượng uyển để Ngài thuyết pháp cho toàn dân
nghe, vì vua muốn mọi người cũng được an lạc.
Ưu Lầu Tần Loa Ca Diếp thấy vua
dâng cúng vườn thượng uyển cho Đức Phật, ông khởi tâm ganh tức vì nghĩ
rằng ông là quốc sư đã đóng góp nhiều công sức cho triều đại này, nhưng
vua lại không nghĩ đến ông. Đức Phật bằng trí giác đã làm cho ông an,
thể hiện đúng ý nghĩa cầu an. Muốn cầu an, phải biết tâm trạng họ nghĩ
gì. Đức Phật đến với Ưu Lầu Tần Loa Ca Diếp, ông bền có ý niệm ác là Sa
môn Cù Đàm tới số đến đây một mình. Nhưng nhân cách thánh thiện và tâm
hồn giải thoát của Ngài đã làm ông phải nghĩ lại. Tâm Phật thanh thản
nhẹ nhàng đi thẳng vào tâm của Ưu Lầu Tần Loa Ca Diếp. Lời đầu tiên mà
Phật nói với ông là vua ban cho tôi khu vườn thượng uyển rộng lớn, nhưng
tôi không có người trông nom. Ngài có 500 đồ chúng có thể quản lý tốt
khu vườn này, nên tôi giao lại cho Ngài. Thái độ cao thượng của Đức Phật
đã làm ông thay đổi suy nghĩ ác thành thiện. Theo Phật, xóa bỏ hận thù
là vậy. Còn thấy tôn giáo của họ phát triển hơn mình, chúng ta cố gắng
làm hơn họ, là sai; tai họa gần nhất là ta và giáo phái của họ tranh
chấp thì ta một mình, trong khi đồ chúng của họ đông, ta hiền, trong khi
họ thủ đoạn, như vậy thử nghĩ ta có an nổi hay không.
Đức Phật chỉ có lòng từ bi muốn
làm cho người vui lòng, không muốn làm người bực tức đau khổ.Tâm từ bi
của Phật đã chuyển hóa ý sát hại của Ưu Lầu Tần Loa Ca Diếp thành tâm
kính trọng Phật. Đức Phật có phước quá lớn vì tâm Ngài bao la, tâm Ngài
an lạc vô cùng, tâm Ngài từ bi thật sự mới rưới tắt được lửa hận thù.
ông đã quỳ lạy Đức Phật và xin làm đệ tử
Ngài. Chỉ một lời nói mà Đức Phật đã chuyển tâm 500 người tư lâu theo tà
đạo. Họ càng tu, lòng tham lam sân hận càng cao, tức muốn chiếm vườn
thượng uyển thành sở hữu của họ để bành trướng thế lực. Còn thực tu thì
phải có bốn tâm từ bi hỷ xả mà Đức Phật đã
sử dụng để cảm hóa được giáo chủ đạo thần rắn và 500 quyến thuộc của
ông.
Hơn một ngàn Phật tử tu tập
trong đạo tràng này nên thực tập tâm hỷ xả
trong việc đối xử với mọi người, sẽ thay đổi được tâm họ không còn xấu
ác với mình. Nếu họ chưa thay đổi là vì chúng ta đang thực hành hạnh
này, nhưng chưa chứng đắc. Chúng ta không buồn giận, nhưng còn ấm ức
trong lòng, cần phải xả sự ấm ức này, để tâm chúng ta hoàn toàn trong
sáng và trước khi làm Phật sự nào, chúng ta thường nhập Từ bi quán nghĩa
là vào trong định để cho tâm từ bi sanh khởi rồi mới làm.
Chúng ta tu hành trong Chánh
pháp ảnh hưởng cho người kế cận an lạc và những người ngoài xã hội cũng
được an nên chính quyền đã có cái nhìn tốt đẹp đối với giới Phật giáo
chúng ta. Kết quả gần nhất là năm nay, chúng ta mượn được Sân vận động
Quân khu 7 để tổ chức Phật Đản và càng vinh danh Phật thì sinh hoạt của
chúng ta phải tốt hơn nữa, việc làm của chúng ta càng làm lợi lạc cho xã
hội.
Ngoài ra, thành quả tu hành của
Tăng Ni cũng đạt đỉnh cao, khi Giáo hội chúng ta đã đủ sức mở cuộc hội
thảo quốc tế và tổ chức Đại lễ Phật đản Liên Hiệp Quốc với 70 nước tham
dự thành công tốt đẹp. Tăng Ni và Phật tử cả vạn người tham dự Đại lễ mà
không có việc gì đáng tiếc xảy ra, chúng ta đã thể hiện tinh thần Phật
dạy là tập hợp trong sự đoàn kết, hòa hợp, thanh tịnh, sáng suốt theo
đúng Chánh pháp.
Muốn quốc thái dân an, tâm chúng
ta phải an trước và bạn bè thầy điều tốt đẹp như vậy mới bắt chước làm
theo. Ta không an mà muốn làm cho người khác an chỉ là điều không tưởng.
Tôi khuyên người ăn chay được vì tôi ăn chay hơn 60 năm mà sức khỏe vẫn
tốt, đã 70 tuổi mà tâm trí vẫn sáng suốt, bác bỏ được quan niệm cho rằng
ăn chay bệnh hoạn, không thông minh.
Có thể khẳng định rằng nếu chúng
ta tu đúng chánh pháp, thực hành được kết quả đến đâu thì người khác sẽ
nghe theo mình đến đó. Và tu đúng như Phật dạy chính là đóng góp lợi ích
lớn lao cho cuộc sống, làm cho nước thạnh nhà an. Trái lại, cũng là đệ
tử Phật, cũng tu, nhưng không làm đúng, tâm chúng ta bất an, chắc chắn
hoàn cảnh không bao giờ tốt được.
Tôi mong tất cả Phật tử tham dự
khóa tu này, tìm được một ngày an lạc cho đến trọn đời được an lạc. Tu
hành theo Phật, quý vị cần luôn nhớ nghĩ đến hạnh đức của chư Phật, chư
Bồ tát, để tạo cho mình tinh thần an lạc, thì chưa khuyên người khác, họ
cũng noi gương mình mà làm theo, vì thân và tâm mình đã khuyên được họ.
Và khi quý vị trải qua nhiều ngày tư an lạc trở về gia đình, người thân
cũng nhận thấy niềm an lạc tỏa sáng nơi
lời nói và hành động của quý vị, họ phát tâm tu theo; còn về nhà, gây
rắc rối, là tu sai pháp.
Cầu mong cuộc sống của các Phật
tử luôn an lạc trong pháp Phật, làm nền tảng cho việc xây dựng nước nhà
thạnh trị, nhân dân được thái bình an lạc.
phatphap.wordpress.com & phatphapnhiemmau.com
http://www.buddhismtoday.com/viet/cuocsong/quocthaidanan.htm