- Ba mươi hai tướng tốt
và tám mươi vẻ đẹp của Phật
Kính bạch Thầy,
Theo chỗ của con biết thì Đức
Phật Thích-ca có 32 tướng tốt và 80 (72?) vẻ đẹp.
Con có thể tìm trên internet 32 tướng tốt, nhưng không sao tìm ra 80 vẻ
đẹp của Ngài. Xin Thầy có thể cho biết con vào đâu để tìm, và ý nghĩa
của từng vẻ đẹp này.
Rất cảm ơn sự giúp đỡ của
Thầy. Kính chúc quý Thầy luôn tinh tấn và vạn sự kiết tường.
Kính,
Phật tử Như Ngọc
Phật tử Như Ngọc mến,
Đức Bổn sư Thích-ca Mâu-ni thường
được ca ngợi là có 32 tướng tốt và 80 vẻ đẹp, chứ không phải 72 vẻ
đẹp. Ba mươi hai tướng tốt (và tám mươi vẻ đẹp) là theo quan niệm thẩm
mỹ và khoa nhân tướng học lúc bấy giờ của người Ấn. Trong Kinh điển
Nikàya cũng như các kinh điển Đại thừa thường đề cập và ca ngợi đến
32 quý tướng và rất ít trình bày 80
vẻ đẹp này. Chính vì vậy mà Phật tử khó tìm thấy trong các Kinh hoặc
các bài viết đã được đăng tải trên các diễn đàn dưới dạng
internet.
Trong năm bộ Nikàya, phần
lớn giới thiệu đến 32 tướng tốt và chính nhờ 32 tướng tốt này mà
nhiều nhà ngoại đạo lúc bấy giờ đã bị chiết phục. Vì họ tin rằng,
một bậc Đại Giác (Buddha) và một vị Chuyển Luân Thánh Vương (Pali: Cakkavatti; Sanskrit:
Cakravatin) tối thiểu phải hội đủ 32 quý tướng, Kinh Ambattha (số
3) thuộc Trường Bộ có trình bày câu chuyện Bà-la-môn
Pokkharasàdi, sau khi đếm đủ 32 tướng tốt của Đức Phật rồi mới thật
sự cung kính và lắng nghe lời giảng dạy của Đức Thế Tôn, sau này quy
y trở thành vị cư sĩ trong chánh pháp.
Cũng
trong Trường Bộ, Kinh Đại Bổn (số 14) còn trình bày xa hơn nữa,
tất cả chư Phật trong quá khứ như
từ Đức Phật Vipassì (Tỳ-bà-thi) đến Đức Phật Kassapa (Ca-diếp) cho đến
Đức Phật Thích-ca cũng có đầy đủ 32 tướng tốt và còn nhấn mạnh: “Ai có đầy đủ 32
tướng tốt này sẽ chọn hai con đường thôi, không có con đường nào
khác. Nếu sống tại gia đình, vị ấy sẽ trở thành vua Chuyển luân
Thánh vương, dùng chánh pháp trị nước, bình định bốn phương, đem lại
an toàn cho quốc độ, đầy đủ bốn món báu. Nếu vị nầy từ bỏ gia đình,
xuất gia sống không gia đình, vị nầy sẽ thành bậc A-la-hán, Chánh Đẳng
Giác, vén lui màn vô minh cho đời.”
Còn 80 vẻ đẹp, theo Thầy nghĩ
chỉ là nhân rộng dựa trên cơ sở 32 quý tướng và thêm một số tướng
quý mà trong 32 tướng không thấy đề cập đến. Dựa theo Tự Điển Phật
Học Hán Việt do HT. Kim Cương Tử làm chủ biên (Hà Nội, Phân Viện
Nghiên Cứu Phật Học, 1992), tập I, trang 125
và tập II trang 1332 cung cấp
thông tin cho ta thấy 80 vẻ đẹp được trình bày trong Pháp Giới Thứ
Đệ quyển hạ, Pháp Giới Thứ Đệ lại dựa vào Luận Đại Trí Độ quyển 88
và Đại Thừa Nghĩa Chương, quyển 20, mà các Luận này
đều xuất hiện khá muộn, do đó chúng ta có thể suy luận rằng 80 vẻ đẹp
có thể được đưa vào văn hệ Sanskrit sau này.
Tám mươi vẻ đẹp trong Hán ngữ được gọi là “Bát thập
chủng hảo” hay “Bát thập tuỳ hình hảo” nghĩa là vẻ đẹp kèm theo
32 tướng chính. Tám mươi vẻ đẹp đó nguyên văn như sau:
- 1. Không thấy đỉnh tướng:
chòm đỉnh đầu của Đức Phật càng nhìn càng cao, nên chẳng thấy đỉnh.
- 2. Mũi cao, lỗ mũi không
lộ
- 3. Lông mày như trăng non
- 4. Dái tai rủ xuống
- 5. Thân rắn chắc như
na-la-diên
- 6. Khớp xương chắc như
móc khoá
- 7. Một khi dở mình, xoay
người thì như voi chúa
- 8. Lúc đi chân cách mặt
đất bốn tấc và hiện ấn văn
- 9. Móng như màu đồng đỏ,
mỏng và láng bóng
- 10. Xương đầu gối rắn
chắc tròn và đẹp
- 11. Thân trong sạch
- 12. Thân mềm mại
- 13. Thân chẳng cong vẹo
- 14. Ngón tay tròn mà thon
nhỏ
- 15. Vân ngón tay ẩn kín
- 16. Mạch sâu chẳng hiện
- 17. Mắt cá ẩn
- 18. Thân bóng bẩy mượt
mà
- 19. Thân chẳng uốn éo
- 20. Thân đầy đủ
- 21. Dung nghi đầy đủ
- 22. Dung nghi hoàn toàn
- 23. Trụ xứ yên không động
- 24. Oai chấn hết thảy
- 25. Mọi chúng sanh thấy
đều vui mừng
- 26. Mặt chẳn dài to
- 27. Dung mạo ngay chính
không lệch lạc
- 28. Mặt mũi đầy đặn
- 29. Môi đỏ như quả Tần-bà
- 30. Tiếng nói vang trầm
- 31. Rốn sâu tròn đẹp
- 32. Lông xoăn theo chiều bên
phải
- 33. Tay chân tròn trặn
- 34. Tay chân như ý
- 35. Vân tay sáng thẳng
- 36. Vân tay dài
- 37. Vân tay chẳng đứt
- 38. Chúng sanh có ác tâm
thấy Người thì đều hoà nhã vui vẻ
- 39. Mặt rộng và rất đẹp
- 40. Mặt mũi thanh tịnh và
đầy đặn như vầng trăng tròn
- 41. Nói năng hoà nhã với
chúng sanh đúng theo ý thích của họ
- 42. Lỗ chân lông toả ra
mùi thơm
- 43. Miệng toả mùi thơm
tuyệt vời
- 44. Dáng điệu, cử chỉ,
dung mạo như sư tử
- 45. Đi đứng oai vệ như
voi chúa
- 46. Tướng đi như ngỗng
chúa
- 47. Đầu như quả ma-đà-na
- 48. Mọi thành phần đều
đầy đủ
- 49. Bốn răng cửa trắng
và sắc
- 50. Lưỡi màu đỏ
- 51. Lưỡi mỏng
- 52. Lông màu hồng
- 53. Lông mềm mại sạch sẽ
- 54. Mắt rộng dài
- 55. Tướng tử môn đầy
đủ
- 56. Tay chân trắng đỏ
như màu hoa sen
- 57. Rốn chẳng lồi
- 58. Bụng chẳng lộ
- 59. Bụng thon
- 60. Thân chẳng khuynh động
- 61. Thân trì trọng
- 62. Thân lớn
- 63. Thân dài
- 64. Tay chân mềm mại, sạch
sẽ bóng bẩy
- 65. Xung quanh có hào quang
dài một trượng
- 66. Khi đi có hào quang chiếu
trên thân
- 67. Coi chúng sanh bình đẳng
như nhau
- 68. Chẳng khinh chúng sanh
- 69. Âm thanh tuỳ theo
chúng sanh, chẳng tăng chẳng giảm
- 70. Thuyết pháp chẳng chấp
trước
- 71. Tuỳ theo ngôn ngữ của
chúng sanh mà thuyết giảng
- 72. Pháp âm ứng với
thanh của chúng sanh
- 73. Tuần tự ứng với
nhân duyên mà thuyết pháp
- 74. Hết thảy chúng sanh
ngắm thân tướng Phật mà chẳng ngắm hết
- 75. Ngắm mãi không chán
- 76. Tóc dài và đẹp
- 77. Tóc chẳng rối
- 78. Tóc xoăn đẹp
- 79. Màu tóc như ngọc xanh
- 80. Tay chân là tướng bậc
có đức.
Qua trật tự sắp xếp và các vẻ
đẹp như trên đã trình bày, chúng ta thấy các vẻ đẹp phần lớn không
ngoài 32 tướng tốt của Đức Phật và có một số vẻ đẹp không hợp
lý khi gán vào, ví dụ các vẻ đẹp như 23, 24 hoặc từ 67 đến 75 thuộc
oai thần hoặc tính cách của Đức Phật chứ không thuộc vẻ đẹp trên
thân tướng.
Do đó, 32 tướng tốt của Đức
Phật được xem là tiêu chuẩn cho cả hai truyền thống Phật giáo Nam truyền
và Bắc truyền, còn 80 vẻ đẹp chỉ là cách nhân rộng để tán thán Đức
Phật mà thôi.
Cũng nên đề cập ở đây, 32 tướng
tốt của Đức Phật là kết quả tu hành vô lượng kiếp vì chúng sanh mà
xả bỏ thân mạng, làm lợi ích lớn lao, nên được 32 tướng trang nghiêm
này. Do đó, rất nhiều chúng sanh khi chiêm ngưỡng được thân tướng
trang nghiêm của Đức Phật liền phát tâm Bồ-đề, dõng mãnh vượt thoát
mọi dòng thác lũ của cõi dục, cõi sắc và cõi vô sắc mà chứng được
quả vị tối hậu, Niết-bàn ngay trong tại cõi đời này.
Nếu vị nào chưa tìm được tài
liệu về 32 tướng tốt của Đức Phật thì vào Kinh Đại Bổn (số
14) thuộc Trường Bộ thông
qua hình ảnh của Đức Phật Vipassì để đọc thêm, và Kinh Tướng (số 30) cũng
thuộc Trường Bộ trình bày chuyên đề về 32 tướng tốt của Đức
Phật Thích-ca và các công hạnh để
dẫn đến 32 tướng tốt đẹp, cũng như phước báu của một vị có đủ
32 tướng báu này.
Thân chúc quý Phật tử thân
tâm thường an lạc, noi theo gương hạnh của Đức Phật làm mọi Phật sự
để trang nghiêm thân tướng, làm đẹp cõi đời và hướng đến giác ngộ
tối thượng.
http://www.buddhismtoday.com/viet/hopthu/80_ve_dep.htm