- Kinh Trường bộ
3. KINH
AMBATTHA
1 Như vầy tôi nghe. Một thời Thế
Tôn đang du hành tại nước Kosala (Câu tát la), cùng với Đại chúng Tỷ-kheo
khoảng năm trăm vị và đến tại một làng Bà-la-môn ở Kosala tên là
Icchànankala. Tại đây, Thế Tôn ở tại Icchànankala trong khu rừng tên là
Icchànankala.
Lúc bấy giờ, Bà-la-môn
Pokkharasàdi ở tại Ukkattha, một chỗ dân cư đông đúc, cây cỏ, ao nước,
ngũ cốc phong phú, vốn là đất đai của vua, sau vua Pasenadi (Ba tư nặc) cấp
cho để hưởng một phần lợi tức.
2. Bà-la-môn Pokkharasàdi nghe đồn:
Sa-môn Gotama là Thích tử, xuất gia từ dòng họ Thích ca, nay đang du hành tại
nước Kosala, cùng với Đại chúng Tỷ-kheo khoảng năm trăm vị, đã đến
Icchànankala, ở tại Icchànankala trong khu rừng tên là Icchànankala. Những tiếng
đồn tốt đẹp sau đây được truyền đi về Sa-môn Gotama: "Ngài là bậc
Thế Tôn, A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian
Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật, Thế Tôn.
Ngài đã tự chứng ngộ thế giới này với Thiên giới, Ma giới, Phạm
thiên giới, với các chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài Người, tự
chứng ngộ rồi hiển thị cho mọi loài được biết, Ngài thuyết pháp, sơ
thiện, trung thiện, hậu thiện, nghĩa văn đầy đủ, trình bày phạm hạnh
hoàn toàn đầy đủ, thanh tịnh. Nếu được yết kiến một vị A-la-hán
như vậy thì rất quý".
3. Lúc bấy giờ, thanh niên Ambattha
là đệ tử của Bà-la-môn Pokkharasàdi, một vị đọc tụng Thánh điển,
chấp trì chú thuật, tinh thông ba tập Vệ đà với tự vựng, lễ nghi, giữ
nguyên và thứ năm là các cổ truyện, thông hiểu từ ngữ và văn phạm,
thâm hiểu Thuận thế luận và Đại nhân tướng. Vị này độc đáo về
ba minh và được công nhận như vậy khiến các thân giáo sư phải nói:
"Điều gì ta biết, ngươi cũng biết; điều gì ngươi biết, ta cũng biết".
4. Lúc bấy giờ Bà-la-môn
Pokkharasàdi nói với thanh niên Ambattha: "Này Ambattha thân yêu, Sa-môn
Gotama là Thích tử, xuất gia từ dòng họ Thích ca, nay đang du hành tại nước
Kosala, cùng với đại chúng Tỷ-kheo khoảng năm trăm vị, đã đến tại
Icchànankala trú tại Icchànankala. Những tiếng đồn tốt đẹp sau đây được
truyền đi về Sa-môn Gotama: "Ngài là bậc Thế Tôn, A-la-hán, Chánh Đẳng
Giác, Phật, Thế Tôn. Ngài đã chứng ngộ thế giới này với Thiên giới,
Ma giới, Phạm thiên giới, với các chúng Sa-môn Bà-la-môn, chư Thiên và
loài Người, tự chứng ngộ rồi hiển thị cho mọi loài được biết. Ngài
thuyết pháp, sơ thiện, trung thiện, hậu thiện, nghĩa văn đầy đủ, trình
bày phạm hạnh hoàn toàn đầy đủ, thanh tịnh. Nếu được yết kiến một
vị A-la-hán như vậy thì rất quý". Này Ambattha thân yêu, hãy đi đến
gặp Sa-môn Gotama, và tìm hiểu lời đồn về Tôn giả Gotama là như vậy
hay không phải như vậy. Nhờ vậy, chúng ta sẽ được biết về Tôn giả
Gotama".
5. - Làm thế nào con được biết về
Tôn giả Gotama, được biết lời đồn về Tôn giả Gotama như vậy là đúng
hay không, có phải Tôn giả Gotama là như vậy, hay không phải như vậy?
- Ambattha thân yêu, theo truyền thống
của chúng ta về ba mươi hai tướng của vị đại nhân, những ai có ba mươi
hai tướng ấy sẽ chọn trong hai con đường, không có đường nào khác. Nếu
là tại gia, sẽ thành vị Chuyển luân Thánh vương chinh phục mọi quốc độ,
đầy đủ bảy châu báu. Bảy món báu này là xe báu, voi báu, ngựa báu, ma
ni báu, ngọc nữ báo, cư sĩ báu và thứ bảy là tướng quân báu. Và vị
này có hơn một ngàn con trai, là những vị anh hùng, oai phong lẫm liệt,
chiến thắng ngoại quân. Vị này sống, thống lãnh quả đất cùng tận
cho đến đại dương, và trị vì với chánh pháp, không dùng gậy, không
dùng dao. Nếu vị này xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, vị
này sẽ chứng quả A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, quét sạch mê lầm ở đời.
Này Ambattha thân yêu, ta đã cho con chú thuật. Con đã nhận những chú thuật
ấy.
6. Thưa vâng.
Thanh niên Ambattha vâng theo lời của
Bà-la-môn Pokkharasàdi, từ chỗ ngồi đứng dậy, đảnh lễ Bà-la-môn
Pokkharasàdi, hướng thân về phía hữu, cỡi xe ngựa cái và cùng một số
đông thanh niên khác đi đến khu rừng Icchànankala. Đi xe đến chỗ còn đi
được xe, Ambattha liền xuống xe đi bộ và đến tại tịnh xá.
7. Lúc bấy giờ một số đông Tỷ-kheo
đang đi kinh hành ngoài trời. Thanh niên Ambattha liền đến các Tỷ-kheo ấy
và hỏi: "Các Hiền giả, nay Tôn gả Gotama ở tại chỗ nào? Chúng tôi
đến đây để yết kiến Tôn giả Gotama".
8. Các Tỷ-kheo liền nghĩ:
"Thanh niên Ambattha này thuộc một gia đình có danh tiếng, là đệ tử
của Bà-la-môn Pokkharasàdi, một vị cũng có danh tiếng. Một cuộc đối
thoại như vậy giữa Thế Tôn và con một quý tộc như kia, không có khó khăn
gì". Những Tỷ-kheo ấy nói với thanh niên Ambattha: "Này Ambattha, tịnh
xá đóng cửa kia là chỗ ở của Ngài. Hãy đến đó một cách yên lặng,
không vượt qua hành lang, đằng hắng và gõ vào thanh cửa, Thế Tôn sẽ mở
cửa cho ông".
9. Thanh niên Ambattha liền đi đến
tịnh xá đóng cửa ấy một cách yên lặng, không vượt quá hành lang, đằng
hắng và gõ vào thanh cửa. Thế Tôn mở cửa và thanh niên Ambattha bước vào.
Các thanh niên khác cũng bước theo, nói những lời chào đón hỏi thăm xã
giao với Thế Tôn và ngồi xuống một bên, còn thanh niên Ambattha thời đi
qua đi lại, thốt ra những lời hỏi thăm nhát gừng trong khi Thế Tôn đang
ngồi, hay đứng lại thốt ra những lời hỏi thăm nhát gừng trong khi Thế
Tôn đang ngồi.
10. Lúc bấy giờ Thế Tôn nói với
thanh niên Ambattha:
- Có phải, đối với các bậc
Bà-la-môn trưởng lão, đứng tuổi, các bậc giáo sư và tổ sư, ngươi
cũng nói chuyện như vậy, như ngươi đã đi qua lại thốt ra những lời hỏi
thăm nhát gừng trong khi Ta đang ngồi, hay đứng lại thốt ra những lời hỏi
thăm nhát gừng trong khi Ta đang ngồi?
- Không phải vậy, này Gotama. Phải
đi mà nói chuyện với một vị Bà-la-môn, này Gotama, nếu vị ấy đang
đi. Phải đứng mà nói chuyện với một vị Bà-la-môn, này Gotama, nếu vị
ấy đang đứng. Phải ngồi mà nói chuyện với một vị Bà-la-môn, này
Gotama, nếu vị ấy đang ngồi. Phải nằm mà nói chuyện với một vị
Bà-la-môn, này Gotama, nếu vị ấy đang nửằm. Chỉ với những vị Sa-môn
hèn hạ, trọc đầu, đê tiện, đen đui, sanh từ nơi chân của bà con ta,
thì ta mới nói chuyện như vậy, như với ngươi, Gotama".
11. - Này Ambattha, hình như ngươi đến
đây với một ý định gì? Ngươi hãy khéo tác ý đến mục đích đã
đưa ngươi đến đây. Thanh niên Ambattha này thật vô giáo dục, dầu nó tự
cho là có giáo dục. Như vậy là vô giáo dục, có gì khác nữa!
12. Thanh niên Ambattha bị Thế Tôn gọi
là vô giáo dục như vậy, liền phẫn nộ, tức tối, muốn nhục mạ Thế
Tôn, phỉ báng Thế Tôn, công kích Thế Tôn, và nghĩ: "Sa-môn Gotama có
ác ý đối với ta", liền nói với Thế Tôn:
- Này Gotama, thô bạo là dòng họ
Thích ca; này Gotama, ác độc là dòng họ Thích ca; này Gotama, khinh suất là
dòng họ Thích ca; này Gotama hung dữ là dòng họ Thích ca. Là đê tiện, thuộc
thành phần đê tiện, dòng họ Thích ca không kính nhường Bà-la-môn, không
lễ bái Bà-la-môn, không cúng dường Bà-la-môn, không tôn trọng Bà-la-môn
. Này Gotama, như vậy thật không lẽ, thật không đúng pháp, khi dòng họ
Thích ca này, những hạng đê tiện, thuộc thành phần đê tiện lại không
kính nhường Bà-la-môn, không cung kính Bà-la-môn, không lễ bái Bà-la-môn,
không cúng dường Bà-la-môn, không tôn trọng Bà-la-môn .
Như vậy, thanh niên Ambattha lần đầu
tiên đã buộc tội dòng họ Thích ca là đê tiện. .
13. - Này Ambattha, dòng họ Thích ca
đã làm gì phật lòng ngươi?
- Này Gotama, một thời ta đi đến
Kapilavatthu (Ca tỳ la vệ) có việc phải làm cho thầy ta là Bà-la-môn
Pokkharasàdi, và đến tại công hội trường của dòng họ Thích. Lúc bấy
giờ một số đông dòng họ Thích ca và thanh niên Thích ca đang ngồi trên
ghế cao tại công hội trường. Chúng cười với nhau, dùng ngón tay thọc
cù nôn với nhau, ta nghĩ chắc chắn ta là mục tiêu cho chúng đùa giỡn với
nhau, lại không ai mời ta ngồi. Này Gotama, như vậy thật không phải lẽ,
thật không đúng pháp, khi chúng Thích ca này là những hạng đê tiện, thuộc
thành phần đê tiện lại không kính nhường Bà-la-môn, không cung kính
Bà-la-môn, không lễ bái Bà-la-môn, không cúng dường Bà-la-môn, không tôn
trọng Bà-la-môn .
Như vậy thanh niên Ambattha lần thứ
hai đã buộc tội dòng họ Thích ca là đê tiện.
14. - Này Ambattha, cũng như con chim cáy,
con chim cáy con có thể tự hát thỏa thích trong tổ của nó. Này Ambattha,
Kapilavatthu thuộc dòng họ Thích ca. Thật không xứng để cho Ambattha phải
phật lòng vì một vấn đề nhỏ mọn này.
15. - Này Gotama, có bốn giai cấp:
Sát đế lỵ, Bà-la-môn, Phệ-xá và Thủ-đà-la. Này Gotama, trong bốn giai cấp
này, ba giai cấp Sát-đế-lỵ, Phệ-xá và Thủ-đà-la là để hầu hạ hạng
Bà-la-môn . Này Gotama, như vậy thật không phải lẽ, thật không đúng
pháp khi chúng Thích-ca này là những hạng đê tiện, thuộc thành phần đê
tiện, lại không kính nhường Bà-la-môn, không cung kính Bà-la-môn, không lễ
bái Bà-la-môn, không tôn trọng Bà-la-môn .
Như vậy, thanh niên Ambattha lần thứ
ba đã buộc tội dòng họ Thích ca là đê tiện.
16. Lúc bấy giờ Thế Tôn nghĩ:
"Thanh niên Ambattha này đã phỉ báng dòng họ Thích-ca đê tiện một
cách quá đáng. Nay ta phải hỏi dòng họ của nó". Rồi Thế Tôn hỏi
thanh niên Ambattha:
- Dòng họ ngươi là gì?
- Này Gotama, dòng họ ta là
Kanhàyana.
- Này Ambattha, nếu theo phụ mẫu hệ
của ngươi về quá khứ, thời dòng họ Thích ca là thầy của ngươi. Và
ngươi là con của một nữ tỳ của dòng họ Thích ca. Này thanh niên
Ambattha, tổ tiên của Thích ca là vua Okkàka. Thuở xưa, này Ambattha, vua
Okkàka muốn trao vương vị cho hoàng tử con bà hoàng hậu chính mà vua thương
yêu, bèn đuổi ra khỏi nước những người con đầu của mình là
Okkàmukha, Karandu, Hatthiniya, Sinipura. Bị tẩn xuất khỏi nước, những hoàng
tử này đến sống tại một khu rừng lớn bên một hồ nước, trên sườn
núi Hy-mã-lạp-sơn. Vì sợ huyết thống của mình bị lẫn lộn với huyết
thống khác, các vị hoàng tử này ăn nằm với những người chị của mình.
- Này Ambattha, một hôm vua Okkàka
nói với vị đại thần tùy tùng: "Này các khanh, các hoàng tử hiện
nay ở đâu?" - "Bạch Đại vương, có một khu rừng lớn, bên một
hồ nước trên sườn núi Hy-mã-lạp-sơn. Nay các hoàng tử ở tại chỗ
ấy. Các hoàng tử, vì sợ huyết thống của mình lẫn lộn huyết thống
khác nên ăn nằm với những người chị của mình".
- Này Ambattha, vua Okkàka liền cảm
hứng thốt lời tụng hân hoan: "Các hoàng tử thật là những Sakya (cứng
như lõi cây sồi), các hoàng tử thật là những Sakya xuất chúng". Này
Ambattha, từ đó trở đi, các hoàng tử được gọi là Sakya và vua Okkàka
là vua tổ của dòng họ Thích-ca. Này Ambattha, vua ấy có một nữ tỳ lên
là Disà. Nữ tỳ này sinh hạ một người con da đen. Vừa mới sinh, Kanha liền
nói: "Này mẹ, hãy rửa cho con; này mẹ hãy tắm cho con; này mẹ hãy gội
sạch đồ bất tịnh này. Và con sẽ giúp ích cho mẹ". Này Ambattha, vì
người ta gọi những ác quỷ là ác quỷ nên người ta cũng gọi Kanhà là
ác quỷ. Chúng nói như thế này: "Đứa trẻ này, vừa mới sanh đã
nói. Một Kannha vừa mới sanh". Này Ambattha, từ đó trở đi chữ Kanhàyanà
được biết đến. Và Kanha là tổ phụ của dòng họ Kanhàyana. Này
Ambattha, nếu theo phụ mẫu hệ của ngươi về quá khứ, thời dòng họ
Thích-ca là thầy của ngươi, và ngươi là con một nữ tỳ của dòng họ
Thích ca.
17. Khi Thế Tôn nói vậy, những
thanh niên nói với Thế Tôn:
- Này Gotama, chớ có phỉ báng quá
đáng thanh niên Ambattha là con một nữ tỳ. Này Gotama, thanh niên Ambattha
sinh vào quý tộc, thanh niên Ambattha thuộc con nhà danh giá, thanh niên
Ambattha là bậc đa văn, thanh niên Ambattha là nhà hùng biện giỏi, thanh
niên Ambattha là nhà bác học, thanh niên Ambattha có thể biện luận với
Tôn giả Gotama về vấn đề này.
18. Thế Tôn liền nói với những
thanh niên ấy.
- Nếu những thanh niên các ngươi
nghĩ: "Thanh niên Ambattha không được sanh vào quý tộc, thanh niên
Ambattha không thuộc con nhà danh giá, thanh niên Ambattha không phải là bậc
đa văn, thanh niên Ambattha không phải là nhà hùng biện giỏi, thanh niên
Ambattha không phải là nhà bác học, thanh niên Ambattha không thể biện luận
với Tôn giả Gotama về vấn đề này", thời thanh niên Ambattha hãy đứng
ra một bên và để các thanh niên biện luận với Ta về vấn đề này. Nếu
các ngươi nghĩ: "Thanh niên Ambattha được sanh vào quý tộc, thanh niên
Ambattha thuộc con nhà danh giá, thanh niên Ambattha là bậc đa văn, thanh niên
Ambattha là nhà hùng biện giỏi, thanh niên Ambattha là nhà bác học, thanh
niên Ambattha có thể biện luận với Gotama về vấn đề này", thời
các ngươi hãy đứng ra một bên và để thanh niên Ambattha biện luận với
ta về vấn đề này.
19. - Này Gotama, thanh niên Ambattha
được sanh vào quý tộc, thanh niên Ambattha thuộc con nhà danh giá, thanh
niên Ambattha là bậc đa văn, thanh niên Ambattha là nhà hùng biện giỏi,
thanh niên Ambattha là nhà bác học, thanh niên Ambattha có thể biện luận với
Tôn giả Gotama về vấn đề này. Chúng tôi sẽ đứng im lặng. Thanh niên
Ambattha sẽ cùng với Gotama biện luận về vấn đề này.
20. Thế Tôn liền nói với thanh
niên Ambattha:
- Này Ambattha, câu hỏi hợp lý này
được đem ra hỏi ngươi dầu không muốn, ngươi cũng phải trả lời. Nếu
ngươi không trả lời, hoặc trả lời tránh qua một vấn đề khác, hoặc
giữ im lặng, hoặc bỏ đi, thời ngay tại chỗ, đầu ngươi sẽ bị bể
ra làm bảy mảnh. Này Ambattha, ngươi nghĩ thế nào? Ngươi có nghe các
Bà-la-môn, trưởng lão, tôn túc, giáo sư và tổ sư nói đến nguồn gốc của
dòng họ Kanhàyanà không? Ai là tổ phụ của dòng họ Kanhàyanà ?
Nghe nói vậy thanh niên Ambattha giữ
im lặng. Lần thứ hai Thế Tôn nói với thanh niên Ambattha:
- Này Ambattha, nhà ngươi nghĩ thế
nào? Ngươi có nghe các nguồn gốc của dòng họ kanhàyanà không? Ai là tổ
phụ của dòng họ Kanhàyanà?
Lần thứ hai thanh niên Ambattha giữ
im lặng. Thế Tôn lại nói với thanh niên Ambattha:
- Ambattha, nay ngươi phải trả lời,
nay không phải thời ngươi giữ im lặng nữa. Này Ambattha ai được Thế Tôn
hỏi đến lần thứ ba một câu hỏi hợp lý mà không trả lời, thời đầu
của người ấy sẽ bị bể ra làm bảy mảnh tại chỗ.
21. Lúc bấy giờ, thần Dạ xoa
Vajirapàni đang cầm một chùy sắt to lớn, cháy đỏ, sáng chói đứng trên
đầu của thanh niên Ambattha với ý định: "Nếu Thế Tôn hỏi đến lần
thứ ba, một câu hỏi hợp lý mà thanh niên Ambattha không trả lời, thời
ta sẽ đánh bể đầu nó ra làm bảy mảnh". Chỉ có Thế Tôn và thanh
niên Ambattha mới thấy thần Dạ xoa Vajirapàni. Thanh niên Ambattha thấy vị
thần ấy liền sợ hãi, hoảng hốt, lông dựng ngược, chỉ tìm sự che chở
nơi Thế Tôn, chỉ tìm sự hộ trợ nơi Thế Tôn, liền cúi rạp mình xuống
và bạch Thế Tôn:
- Tôn giả Gotama đã nói gì? Mong
Tôn giả Gotama nói lại cho.
- Ambattha, ngươi nghĩ thế nào? Ngươi
có nghe các vị Bà-la-môn, trưởng lão, tôn túc, giáo sư và tổ sư nói đến
nguồn gốc của dòng họ Kanhàyanà không? Ai là tổ phụ của dòng họ
Kanhàyanà?
- Tôn giả Gotama, con đã có nghe, đúng
như Tôn giả Gotama đã nói. Chính từ đó nguồn gốc của dòng họ
Kanhàyanà. Vị ấy là tổ phụ của dòng họ Kanhàyanà.
22. Khi nghe nói vậy, các thanh niên
liền la hét lớn:
- Người ta nói thanh niên Ambattha
là tiện sanh, người ta nói thanh niên Ambattha là con dòng không phải quý
phái; người ta nói thanh niên Ambattha là con một nữ tỳ của dòng họ
Thích-ca; người ta nói dòng họ Thích-ca là chủ của thanh niên Ambattha.
Chúng tôi không nghĩ rằng Sa-môn Gotama mà lời nói bao giờ cũng chân thực,
lại không phải là người có thể tin được.
23. Lúc bấy giờ Thế Tôn nghĩ rằng:
"Các thanh niên đã phỉ báng quá đáng thanh niên Ambattha là con một nữ
tỳ rồi. Nay Ta hãy giải tỏa cho Ambattha". Rồi Thế Tôn nói với các
thanh niên:
- Các thanh niên, các ngươi chớ có
phỉ báng quá đáng thanh niên Ambattha là con một nữ tỳ. Kanha ấy trở
thành một tu sĩ vĩ đại. Vị này đi về miền Nam, học các chú thuật Phạm
thiên, rồi về yết kiến vua Okkàka và yêu cầu gả công chúa Khuddarùpi
cho mình. Vua Okkàka vừa giận, vừa tức, mắng rằng: "Ngươi là ai, con
đứa nữ tỳ của ta mà dám xin con gái Khuddarùpi của ta", và vua liền
lắp tên vào cung. Nhưng vua không thể bắn tên đi, cũng không thể cất mũi
tên xuống. Khi bấy giờ, các thanh niên thị giả, các đại thần và tùy
tùng đến thưa với ẩn sĩ Kanhà: - "Đại đức, hãy để cho vua an toàn!
Đại đức, hãy để cho vua được an toàn!" - "Nhà vua sẽ được
an toàn, và nếu nhà vua bắn mũi tên xuống đất, thời toàn thể quốc độ
nhà vua sẽ bị hạn, khô héo!" - "Đại đức hãy để cho vua được
an toàn! Hãy để cho quốc độ được an toàn!" - "Nhà vua sẽ được
an toàn, quốc độ sẽ được an toàn! Nhưng nếu nhà vua bắn tên lên trời,
thời toàn thể quốc độ sẽ không mưa trong bảy năm!" - "Đại đức,
hãy để cho nhà vua được an toàn, hãy để cho quốc độ được an toàn!
Và hãy để cho trời mưa!" - "Nhà vua sẽ được an toàn, quốc độ
sẽ được an toàn và trời sẽ mưa. Nhưng vua hãy nhắm cây cung đến phía
thái tử. Một sợi lông của thái tử cũng sẽ được an toàn!".
Khi bấy giờ, các thị giả trẻ tuổi,
các đại thần nói với Okkàka: "Okkàka hãy nhắm cây cung đến phía
thái tử. Một sợi lông của thái tử sẽ được an toàn".
Vua Okkàka nhắm cây cung đến phía
thái tử và một sợi lông của thái tử cũng được an toàn. Vua Okkàka hoảng
sợ, khiếp đảm sự trừng phạt, thuận cho con gái Khuddàrùpi. Này các
thanh niên, chớ có phỉ báng thanh niên Ambattha một cách quá đáng là con của
một nữ tỳ. Kanha là một vị ẩn sĩ vĩ đại.
24. Khi bấy giờ, Như Lai nói với
thanh niên Ambattha:
- "Ambattha, nhà ngươi nghĩ thế
nào? Một thanh niên Sát-đế-lỵ cưới một thiếu nữ Bà-la-môn . Do sự
sum họp ấy, một người con trai được sinh. Một người sanh từ một
thanh niên Sát-đế-lỵ và một thiếu nữ Bà-la-môn có thể thọ lãnh chỗ
ngồi hãy nước giữa những người Bà-la-môn không?"
- Tôn giả Gotama, có thể thọ
lãnh.
- Và những người Bà-la-môn có mời
người ấy dự tiệc cúng cho người chết hay dùng món đồ ăn cúng dường,
hay đồ ăn cúng cho thiên thần hay đồ ăn gửi đến như một tặng phẩm
không?
- Tôn giả Gotama, có mời.
- Và những người Bà-la-môn có dạy
các chú thuật hay không?
- Tôn giả Gotama, có dạy.
- Có đóng cửa giữa người ấy với
những người đàn bà của chúng hay mở cửa?
- Tôn giả Gotama, mở cửa.
- Và những người Sát-đế-lỵ có
quán đảnh cho người ấy để thành một Sát-đế-lỵ không?
- Tôn giả Gotama, thưa không.
- Tại sao không?
- Vì nó không được sinh (là Sát
đế lỵ) từ mẫu hệ.
25. - Ambattha, nhà ngươi nghĩ thế nào?
Ở đây một thanh niên Bà-la-môn cưới một thiếu nữ Sát-đế-lỵ. Do sự
sum họp này, một người con trai được sanh. Một người sanh từ một
thanh niên Bà-la-môn và một thiếu nữ Sát-đế-lỵ có thể thọ lãnh chỗ
ngồi hay nước giữa những Bà-la-môn hay không?
- Tôn giả Gotama, có thể thọ
lãnh.
- Và những người Bà-la-môn có mời
người ấy dự tiệc cúng cho người chết hay dùng các món ăn cúng dường,
hay đồ ăn cúng theo thiên thần hay đồ ăn gửi đến như một tặng phẩm
không?
- Tôn giả Gotama, có mời.
- Và những người Bà-la-môn có dạy
người ấy các chú thuật không?
- Tôn giả Gotama, có dạy.
- Có đóng cửa giữa người ấy với
những người đàn bà của chúng, hay mở cửa?
- Tôn giả Gotama, chúng mở cửa.
- Và những người Sát-đế-lỵ có
làm lễ quán đỉnh cho người ấy để thành một Sát-đế-lỵ không?
- Tôn giả Gotama, thưa không.
- Tại sao vậy?
- Tôn giả Gotama, vì không được
sinh (là Sát đế lỵ) từ phụ hệ.
26. - Này Ambattha, nếu so sánh đàn
bà với đàn bà, đàn ông với đàn ông, thì giai cấp Sát đế lỵ là ưu,
Bà-la-môn là liệt. Này Ambattha, nhà ngươi nghĩ thế nào? Ở đây, giả sử
do một nguyên nhân gì những người Bà-la-môn cạo đầu một người Bà-la-môn,
đánh người ấy với một bị tro, tẩn xuất ngươi ấy ra khỏi nước hay
thành phố. Người ấy có được thọ lãnh chỗ ngồi và nước giữa những
người Bà-la-môn không?
- Tôn giả, không được.
- Và những người Bà-la-môn, có mời
người ấy dự tiệc cúng cho người chết hay dùng các món ăn cúng dường,
hay đồ ăn cúng cho thiên thần hay đồ ăn gửi đến như một tặng phẩm
không?
- Tôn giả Gotama, không có mời.
- Và những người Bà-la-môn có dạy
người ấy các chú thuật không?
- Tôn giả Gotama, không dạy.
- Có đóng cửa giữa người ấy với
những người đàn bà của chúng, hay mở cửa?
- Tôn giả Gotama, đóng cửa.
27. - Ambattha, nhà ngươi nghĩ thế nào?
Ở đây giả sử do một nguyên nhân gì, những người Sát đế lỵ cạo đầu
một người Sát đế lỵ, đánh người ấy với một bị tro, tẩn xuất
người ấy ra khỏi nước hay thành phố, người ấy có được thọ lãnh
chỗ ngồi và nước uống giữa những người Bà-la-môn không?
- Tôn giả Gotama, được thọ lãnh.
- Và những người Bà-la-môn có mời
người ấy dự tiệc cúng cho người chết, hay dùng những món ăn cúng dường,
hoặc đồ ăn cúng cho thiên thần, hay đồ ăn gửi đến như những tặng
phẩm không?
- Tôn giả Gotama, có mời.
- Và những người Bà-la-môn có dạy
người ấy các chú thuật không?
- Tôn giả Gotama, có dạy:
- Có đóng cửa giữa người ấy với
những người đàn bà của chúng, hay mở cửa?
- Tôn giả Gotama, mở cửa.
- Này Ambattha, đến như vậy là sự
đọa lạc tột cùng của người Sát-đế-lỵ, đã bị những người Sát-đế-lỵ
cạo đầu, đánh người ấy với một bị tro, tẩn xuất người ấy ra khỏi
nước hay thành phố, như vậy, này Ambattha, khi người Sát-đế-lỵ bị đọa
lạc tột cùng, các Sát đế lỵ vẫn giữ phần ưu thắng và các
Bà-la-môn vẫn ở địa vị hạ liệt.
28. - Này Ambattha, bài kệ này do Phạm
thiên Sanam Kumàra thuyết:
"Đối với chúng sanh tin tưởng
ở giai cấp, Sát-đế-lỵ chiếm địa vị tối thắng ở nhân gian.
Những vị nào giới hạnh và trí
tuệ đầy đủ, vị này chiếm địa vị tối thắng giữa Người và chư
Thiên".
(Xong tụng phẩm thứ nhất).
1. - Tôn giả Gotama, nghĩa chữ Giới
hạnh trong bài kệ ấy là gì? Nghĩa chữ Tuệ trong bài kệ ấy là gì?
- Này Ambattha, một vị đã thành tựu
vô thượng trí đức không có luận nghị đến sự thọ sanh, không có luận
nghị đến giai cấp hay không có luận nghị đến ngã mạn với lời nói:
"Ngươi bằng ta hay ngươi không bằng ta". Chỗ nào nói đến cưới
hỏi hay rước dâu đi, hay cả hai, chỗ đó mới có luận nghị đến sự
thọ sanh, luận nghị đến giai cấp hay luận nghị đến ngã mạn với lời
nói: "Ngươi bằng ta hay không bằng ta".
Này Ambattha, những ai còn chấp trước
lý thuyết thọ sanh, còn chấp trước lý thuyết giai cấp, còn chấp trước
lý thuyết kiêu mạn, hoặc còn chấp trước cưới hỏi rước dâu, những
người ấy còn rất xa sự thành tựu vô thượng trí đức. Này Ambattha,
không chấp trước lý thuyết thọ sanh, không chấp trước lý thuyết giai cấp,
không chấp trước lý thuyết kiêu mạn, không chấp trước cưới hỏi,
đưa dâu, người ấy tức chứng ngộ vô thượng trí đức.
2. - Tôn giả Gotama, thế nào là Giới
đức trong bài kệ ấy? Thế nào là Trí tuệ trong bài kệ ấy?
- Ở đây, này Ambattha, Như Lai xuất
hiện, là bậc A-la-hán, Chánh Biến Tri, Minh Hạnh Túc:
... (xin xem kinh Sa-môn quả, từ số
40 đến số 98 tới câu: "Không có đời sống nào khác nữa" chỉ
khác danh từ xưng hô và câu kết từng đoạn. Như đoạn này, câu kết là
"Như vậy, này Ambattha, là vị Tỷ-kheo thành tựu giới hạnh". )
- Này Ambattha, như vậy gọi là Tỷ-kheo
thành tựu trí tuệ, thành tựu giới đức, thành tựu giới đức và trí
tuệ. Này Ambattha, không có sự thành tựu trí đức nào khác siêu việt hơn,
cao thượng hơn sự thành tựu trí đức này.
3. Này Ambattha, có bốn nguyên nhân
đưa đến thất bại cho sự thành tựu vô thượng trí đức này. Thế nào
là bốn? Này Ambattha, ở đấy có Sa-môn hay Bà-la-môn chưa thấu đạt sự
thành tựu vô thượng trí đức này, lại mang dụng cụ của nhà đạo sĩ,
đi vào rừng sâu và nguyện: "Ta chỉ ăn trái cây rụng mà sống".
Nhất định người này chỉ xứng đáng là thị giả của vị đã thành tựu
trí đức. Này Ambattha, đó là nguyên nhân thứ nhất đưa đến thất bại
cho sự thành tựu vô thượng trí đức này.
Lại nữa, này Ambattha ở đây có vị
Sa-môn hay Bà-la-môn chưa thấu đạt sự thành tựu vô thượng trí đức này,
và chưa thấu đạt pháp ăn trái cây rụng để sống, lại mang theo cuốc và
giỏ đi vào rừng sâu và nguyện: "Ta chỉ ăn củ, rễ và trái cây để
sống". Nhất định người này chỉ xứng đáng là thị giả của vị
đã thành tựu trí đức. Này Ambattha, đó là nguyên nhân thứ hai đưa đến
thất bại cho sự thành tựu vô thượng trí đức này.
Lại nữa, này Ambattha, ở đây có
Sa-môn hay Bà-la-môn chưa thấu đạt sự thành tựu vô thượng trí đức này,
chưa thấu đạt pháp ăn trái cây để sống và chưa thấu đạt pháp ăn củ,
rễ và trái cây để sống, lại nhen lửa tại cuối làng hay sống thờ lửa
ấy. Nhất định người này chỉ xứng đáng là thị giả của vị đã
thành tựu trí đức. Này Ambattha đó là nguyên nhân thứ ba đưa đến thất
bại cho sự thành tựu vô thượng trí đức này.
Lại nữa Ambattha, ở đây có
Sa-môn hay Bà-la-môn chưa thấu đạt sự thành tựu vô thượng trí đức này,
chưa thấu đạt được pháp ăn trái cây rụng để sống, chưa thấu đạt
pháp ăn củ, rễ và trái cây để sống, chưa thấu đạt pháp tôn thờ lửa,
lại xây dựng một ngôi nhà có bốn cửa tại ngã tư đường, sống và
nguyện: "Từ bốn phương nếu có vị Sa-môn hay Bà-la-môn nào lại,
thì ta sẽ cúng dường, tùy theo khả năng, tùy theo sức lực của ta".
Nhất định người này chỉ xứng đáng là thị giả của vị đã thành tựu
trí đức. Này Ambattha, đó là nguyên nhân thứ tư đưa đến thất bại cho
sự thành tựu vô thượng trí đức này.
Này Ambattha đó là bốn nguyên nhân
đưa đến thất bại cho sự thành tựu vô thượng trí đức này.
4. Này Ambattha, ngươi nghĩ thế nào?
Ngươi và thầy ngươi có được xem là đã thành tựu vô thượng trí đức
này không? - Bạch không, Tôn giả Gotama. Con và thầy con là gì, Tôn giả
Gotama, để có thể so sánh với sự thành tựu vô thượng trí đức. Tôn
giả Gotama, con và thầy con còn rất xa sự thành tựu vô thượng trí đức.
Này Ambattha, ngươi nghĩ thế nào?
Tuy ngươi và thầy ngươi chưa thấu đạt sự thành tựu vô thượng trí đức
này, nhà ngươi có đem theo dụng cụ của nhà đạo sĩ, đi vào rừng sâu
và nguyện: "Ta và thầy ta chỉ ăn trái cây rụng mà sống?"
- Bạch không, Tôn giả Gotama.
- Này Ambattha, ngươi nghĩ thế nào?
Tuy ngươi và thầy ngươi chưa thấu đạt sự thành tựu vô thượng trí đức
này, chưa thấu đạt pháp ăn trái cây rụng để sống, ngươi có mang theo
cuốc và giỏ đi vào rừng sâu và nguyện: "Ta và thầy ta chỉ ăn rễ
và trái cây để sống không?"
- Bạch không, Tôn giả Gotama.
- Này Ambattha, ngươi nghĩ thế nào?
Tuy ngươi và thầy ngươi chưa thấu đạt sự thành tựu vô thượng trí đức
này, chưa thấu đạt pháp ăn trái cây rụng để sống, chưa thấu đạt pháp
ăn củ, rễ và trái cây để sống, ngươi có nhen lửa tại cuối làng hay
cuối xóm và sống thờ lửa ấy với thầy ngươi không?"
- Bạch không, Tôn giả Gotama.
- Này Ambattha, ngươi nghĩ thế nào?
Tuy ngươi và thầy ngươi chưa thấu đạt sự thành tựu vô thượng trí đức
này, chưa thấu đạt pháp ăn trái cây rụng để sống, chưa thấu đạt pháp
ăn củ, rễ và trái cây để sống và chưa thấu đạt sự thờ lửa,
ngươi và thầy ngươi có xây dựng một ngôi nhà có bốn cửa tại ngã tư
đường với lời nguyện: "Từ bốn phương, nếu có vị Sa-môn hay
Bà-la-môn nào lại - thì ta sẽ cúng dường tùy theo khả năng, tùy theo sức
lực của ta không?"
- Bạch không, Tôn giả Gotama.
- Này Ambattha, như vậy ngươi và thầy
ngươi còn khiếm khuyết sự thành tựu vô thượng trí đức này, còn khiếm
khuyết bốn nguyên nhân đưa đến thất bại cho sự thành tựu vô thượng
trí đức này, Ambattha, thế mà những lời này lại do thầy của ngươi, Bà-la-môn
Pokkharasàdi thốt ra: "Những hạng Sa-môn giả hiệu, đầu trọc, đê tiện,
đen đui, sanh từ nơi chân bà con ta là ai mà có thể đàm luận với những
Bà-la-môn tinh thông ba tập Vệ đà". Một vị tự mình chưa thành tựu
được những pháp đưa đến sự thát bại (cho những pháp cao thượng
hơn). Này Ambattha, ngươi xem, thầy của ngươi, Bà-la-môn Pokkharasàdi đã lỗi
lầm như thế nào?
6. Này Ambattha, Bà-la-môn
Pokkharasàdi hưởng thọ sự cung cấp của vua Pasenadi nước Kosala. Vua
Pasenadi nước Kosala cũng không cho phép thầy ngươi diện kiến. Nếu vua hội
nghị với thầy ngươi thời chỉ nói thầy ngươi ngang qua một tấm màn.
Này Ambattha, tại sao vua Pasenadi nước Kosala lại không cho phép thầy ngươi
diện kiến, người mà vua cung cấp thực phẩm thuần tịnh chân chánh. Này
Ambattha, ngươi xem thầy của ngươi, Bà-la-môn Pokkharasàdi đã lỗi lầm như
thế nào?
7. Này Ambattha, ngươi nghĩ thế nào?
Như vua Pasenadi nước Kosala hoặc ngồi trên cổ voi, hoặc ngồi trên lưng
ngựa, hoặc đứng trên lưng ngựa, hoặc đứng trên tấm thảm xe cùng các
vị đại thần hay vương tử, luận bàn quốc sự. Nếu vua rời khỏi chỗ
ấy hay đứng qua bên, một người Thủ đà hay đầy tớ của một người
Thủ đà đến. Người này cũng đứng tại chỗ ấy, cũng luận bàn quốc
sự và nói: "Vua Pasenadi nước Kosala đã nói như vậy". Dầu người
ấy nói như lời nói của vua, luận bàn như lời luận bàn của vua, người
ấy có thể là vua hay là bị phó vương không?
- "Không thể được, Tôn giả
Gotama".
8. Này Ambattha, nhà ngươi cũng vậy.
Thuở xưa, những vị ẩn sĩ giữa các Bà-la-môn, những tác giả các chú
thuật, những nhà tụng tán các chú thuật, đã hát, đã nói lên, đã sưu
tầm, những Thánh cú mà nay những Bà-la-môn hiện tại cũng hát lên, nói
lên, đọc lên giống như các vị trước đã làm. Những vị ẩn sĩ ấy tên
là Atthaka (A sá ca), Vàmaka (Bà-ma), Vàmadeva (Bà-ma -đề-bà), Vessàmitta
(Tì-bà-thẩm-sá), Yamataggi (Gia-bà -đề-bà), Angirasa (Ương-kỳ-la). Bhàradvàja
(Bạt-la-đà thẩm-xà), Vàsettha (Bà-ma-sá) Kassapa (Ca-diếp), Bhagu (Bà-cửu).
Dầu ngươi có thể nói "Ta, một đệ tử, học thuộc lòng những chú
thuật của các vị ấy", chỉ với điều kiện này, ngươi có thể
được xem là một vị ẩn sĩ hay đã chứng địa vị của một ẩn sĩ không
? Việc này không thể có được.
9. Ambattha, ngươi nghĩ thế nào? Ngươi
có được nghe những vị Bà-la-môn, trưởng lão, tôn túc, những vị giáo
sư và tổ sư nói đến không ? thuở xưa những vị ẩn sĩ, giữa các
Bà-la-môn, những tác giả của chú thuật, những nhà tụng tán các chú thuật
đã hát, đã nói lên, đã sưu tầm những Thánh cú mà nay những Bà-la-môn,
cũng hát lên, nói lên, đọc lên giống như các vị trước đã làm. Những
vị ẩn sĩ ấy tên là Atthaka, Vàmaka, Vàmadeva, Vessàmitta, Yamataggi, Angirasa,
Bhàradvàja, Vàsettha, Kassapa, Bhagu. Những vị ấy có khéo tắm, khéo chải
chuốt, tóc và râu khéo sửa soạn, trang điểm với vòng hoa và ngọc, mặc
toàn đồ trắng, tận hưởng và tham đắm năm món dục lạc, như người và
thầy của ngươi hiên nay không ?
- Không có vậy. Tôn giả Gotama.
10. - Các vị ẩn sĩ ấy có dùng cơm
nấu từ gạo trắng thượng hạng mà các hạt đen được gạn bỏ ra, dùng
các món canh, các món đồ ăn nhiều loại không, như ngươi và thầy ngươi
hiện nay không ?
- Không có vậy, Tôn giả Gotama.
- Hay các vị ấy được những thiếu
nữ có đường eo và thắt lưng có tua hầu hạ như ngươi và thầy ngươi
hiện nay không ?
- Không có vậy, Tôn giả Gotama.
- Hay những vị ấy đi trên những
xe do những con ngựa cái có bờm, đuôi được bện và dùng những cây roi
và gậy dài như ngươi và thầy ngươi hiện nay không ?
- Không có vậy, Tôn giả Gotama.
- Hay những vị ấy sống được
che chở trong những thành lũy có những chiến hào bao bọc, có những cửa
thành hạ xuống, có những chiến sĩ mang gươm dài hộ vệ như ngươi và
thầy ngươi hiện nay không ?
- Không có vậy, Tôn giả Gotama.
- Như vậy, này Ambattha, ngươi và
thầy ngươi không phải là một ẩn sĩ, không giống đời sống của nhà
ẩn sĩ. Này Ambattha, nếu có gì nghi ngờ, có gì phân vân về Ta, hãy hỏi
Ta và Ta sẽ trả lời.
11. Lúc bấy giờ, Thế Tôn ra khỏi
tịnh xá và bắt đầu đi kinh hành. Thanh niên Ambattha đi theo sau Thế Tôn
đang đi kinh hành và tìm đếm ba mươi hai tướng tốt của vị đại nhân,
nghi hoặc sanh, do dự sanh, chưa được thỏa mãn, chưa được hài lòng, tức
là tướng mã âm tàng và tướng lưỡi rộng dài.
12. Khi bấy giờ, Thế Tôn nghĩ rằng:
"Thanh niên Ambattha này thấy ở nơi ta gần đủ ba mươi hai tướng tốt
của vị đại nhân trừ hai tướng. Đối với hai tướng tốt của vị đại
nhân, nghi hoặc sanh, do dự sanh, chưa được thỏa mãn, chưa được hài
lòng, tức là tướng mã âm tàng và tướng lưỡi rộng dài".
Thế Tôn liền dùng thần thông khiến
thanh niên Ambattha thấy tướng mã âm tàng của Thế Tôn. Và Thế Tôn le lưỡi,
rờ đến, liếm đến hai lỗ tai, rờ đến, liếm đến hai lỗ mũi, và
dùng lưỡi che khắp cả vầng trán. Lúc bấy giờ, thanh niên Ambattha liền
nghĩ rằng: "Sa-môn Gotama đầy đủ ba mươi hai tướng tốt của vị đại
nhân, không phải không đầy đủ". Và nói với Thế Tôn: "Tôn giả
Gotama, nay chúng tôi xin đi, chúng tôi rất bận, có nhiều việc cần phải
làm".
- Này Ambattha, hãy làm những gì ngươi
nghĩ là phải thời.
Rồi thanh niên Ambattha leo lên xe do
ngựa cái kéo và ra đi.
13. Lúc bấy giờ Bà-la-môn
Pokkharasàdi ra khỏi Ukkattha với một đại chúng Bà-la-môn, ngồi tại hoa
viên của mình và chờ đợi thanh niên Ambattha. Khi thanh niên Ambattha đi đến
hoa viên, đi xe cho đến chỗ còn đi xe được, rồi xuống xe đi bộ đến
tại chỗ Bà-la-môn pokkharasàdi đang ngồi. Đến xong, thanh niên Ambattha đảnh
lễ Bà-la-môn Pokkharasàdi và ngồi xuống một bên. Sau khi thanh niên Ambattha
ngồi xuống một bên, Bà-la-môn Pokkharasàdi nói:
14. - Này Ambattha thân mến, ngươi
đã thấy Sa-môn Gotama chưa ?
- Chúng con thấy Tôn giả Gotama rồi.
- Này Ambattha thân mến, có phải
Tôn giả Gotama đúng với tin đồn đã truyền đi, chớ không phải khác ?
- Tôn giả Gotama đúng với tin đồn
đã truyền đi, chớ không phải khác. Tôn giả Gotama là như vậy, chớ không
phải khác. Tôn giả Gotama đầy đủ ba mươi hai tướng tốt của vị đại
nhân, chớ không phải thiếu.
- Này Ambattha thân mến, con có cùng
với Tôn giả Gotama đàm luận không ?
- Con có đàm luận với Tôn giả
Gotama.
- Này Ambattha thân mến, cuộc đàm
luận ấy như thế nào ?
Thanh niên Ambattha liền thuật cho
Bà-la-môn Pokkharasàdi rõ tất cả cuộc hội đàm với Tôn giả Gotama.
15. Nghe nói như vậy, Bà-la-môn
Pokkharasàdi nói với thanh niên Ambattha:
- Ngươi thật là nhà học giả đốn
mạt của chúng ta ! Ngươi thật là nhà đa văn đốn mạt của chúng ta ! Ngươi
thật là nhà tinh thông ba quyển Vệ đà đốn mạt của chúng ta. Người ta
nói những ai có sự cư xử như vậy, khi thân hoại mạng chung, sẽ phải
sanh vào cõi ác, đọa xứ, địa ngục. Này Ambattha, ngươi càng công kích
Tôn giả Gotama bao nhiêu, lại càng bị Tôn giả Gotama lật tẩy chúng ta bấy
nhiêu. Ngươi thật là nhà học giả đốn mạt của chúng ta ! Ngươi thật
là nhà đa văn đốn mạt của chúng ta ! Ngươi thật là nhà tinh thông ba
quyển Vệ đà đốn mạt của chúng ta! Người ta nói, những ai có sự cư
xử như vậy, khi thân hoại mạng chung, sẽ phải sanh vào cõi ác, đọa xứ,
địa ngục.
Bà-la-môn Pokkharasàdi tức giận, bực
bội, dùng chân đá thanh niên Ambattha bổ lộn nhào rồi lập tức muốn đi
gặp đến Thế Tôn.
16. Khi ấy, những người Bà-la-môn
này thưa với Bà-la-môn Pokkharasàdi: "Hôm nay thì giờ đã quá trễ để
đi thăm Sa-môn Gotama. Ngày mai Tôn giả Pokkharasàdi hãy đi thăm Sa-môn
Gotama".
Tuy vậy, Bà-la-môn Pokkharasàdi vẫn
cho làm các món ăn thượng vị, loại cứng loại mềm tại nhà riêng, chở
trên các xe, và dưới ánh sáng của những ngọn đuốc từ Ukkattha đi ra và
đi đến khóm rừng Icchànankala. Vị này đi xe cho đến chỗ còn đi xe được
rồi xuống xe đi bộ đến Thế Tôn. Khi đi đến, liền nói với Thế Tôn
những lời hỏi thăm xã giao, rồi ngồi xuống một bên. Khi ngồi xuống một
bên, Bà-la-môn Pokkharasàdi nói với Thế Tôn:
17. Tôn giả Gotama, đệ tử của chúng
tôi, thanh niên Ambattha có đến đây không ?
- Này Bà-la-môn, đệ tử ngươi,
thanh niên Ambattha có đến đây.
- Tôn giả Gotama, Ngài có cùng với
thanh niên Ambattha đàm luận không ?
- Này Bà-la-môn, ta có đàm luận với
thanh niên Ambattha.
- Tôn giả Gotama, cuộc đàm luận của
Ngài với thanh niên Ambattha như thế nào ?
Cuộc đàm luận với thanh niên
Ambattha như thế nào, Thế Tôn kể lại tất cả cho Bà-la-môn Pokkharasàdi.
Nghe nói vậy, Bà-la-môn nói với Thế
Tôn:
- Tôn giả Gotama, thanh niên Ambattha
thật là ngu si ! Tôn giả Gotama, hãy tha thứ cho thanh niên Ambattha !
- Này Bà-la-môn, cầu cho thanh niên
Ambattha được hạnh phúc.
18. Lúc bấy giờ, Bà-la-môn
Pokkharasàdi tìm đếm ba mươi hai tướng tốt của bậc đại nhân trên
thân Thế Tôn. Bà-la-môn thấy gần đủ ba mươi hai tướng tốt của bậc
đại nhân trên thân Thế Tôn, trừ hai tướng. Đối với hai tướng tốt của
bậc đại nhân, nghi hoặc sanh, do dự sanh, chưa được thỏa mãn, chưa được
hài lòng, hai tướng là tướng mã âm tàng và tướng lưỡi rộng dài.
19. Lúc bấy giờ Thế Tôn nghĩ: rằng:
"Bà-la-môn Pokkharasàdi thấy gần đủ ba mươi hai tướng tốt của bậc
đại nhân ở nơi Ta, trừ hai tướng. Đối với hai tướng tốt của bậc
đại nhân, nghi hoặc sanh, do dự sanh, chưa được thỏa mãn, chưa được hài
lòng, tức là tướng mã âm tàng và tướng lưỡi rộng dài". Thế Tôn
liền dùng thần thông khiến Bà-la-môn Pokkharasàdi thấy tướng mã âm tàng
của Thế Tôn. Và Thế Tôn le lưỡi, rờ đến, liếm đến hai lỗ tai, rờ
đến, liếm đến hai lỗ mũi, và dùng lưỡi che khắp cả vầng trán.
Lúc bấy giờ, Bà-la-môn
Pokkharasàdi nghĩ rằng: "Sa môn Gotama có đầy ba mươi hai tướng tốt của
bậc đại nhân, không phải không đầy đủ", liền nói với Thế Tôn:
"Hôm nay xin mời Tôn giả Gotama cùng chúng Tỷ-kheo đến dùng cơm với
con. Thế Tôn nhận lời với sự im lặng.
20. Khi Bà-la-môn Pokkharasàdi được
biết Thế Tôn đã nhân lời liền báo thì giờ cho Thế Tôn: Tôn giả
Gotama, cơm đã sẵn sàng. Khi ấy Thế Tôn buổi sáng đắp y, đem theo y bát,
và cùng với chúng Tỷ-kheo đi đến cư xá của Bà-la-môn Pokkharasàdi. Khi
đi đến, liền ngồi trên chỗ soạn sẵn. Bà-la-môn Pokkharasàdi tự tay
làm cho Thế Tôn thỏa mãn với những món ăn thượng vị, loại cứng và
loại mềm, còn các thanh niên Bà-la-môn thì tiếp đại chúng Tỷ-kheo. Lúc
bấy giờ, Bà-la-môn Pokkharasàdi, sau khi biết Thế Tôn dùng cơm đã xong, đã
rửa tay và bát, liền lấy một ghế ngồi thấp khác và ngồi xuống một
bên.
21. Thế Tôn liền thứ lớp giảng
pháp cho Bà-la-môn Pokkharasàdi đang ngồi một bên nghe, thuyết về bố thí,
thuyết về trì giới, thuyết về các cõi trời, trình bày sự nguy hiểm, sự
hạ liệt, sự nhiễm ô của dục lạc và sự lợi ích của xuất ly. Khi Thế
Tôn biết tâm của Bà-la-môn Pokkharasàdi đã sẵn sàng, đã nhu thuận,
không còn chướng ngại, được phấn khởi, được tín thành, liền thuyết
pháp mà chư Phật đã chứng ngộ, tức là khổ, tập, diệt, đạo. Cũng
như tấm vải thuần bạch, được gột rửa các vết đen, sẽ rất dễ thấm
màu nhuộm, cũng vậy, chính chỗ ngồi này, pháp nhãn xa trần ly cấu khởi
lên trong tâm Bà-la-môn Pokkharasàdi: "Phàm pháp gì được tập khởi lên
đều bị tiêu diệt".
22. Khi ấy Bà-la-môn Pokkharasàdi, thấy
pháp, chứng pháp, ngộ pháp, thể nhập vào pháp, nghi ngờ tiêu trừ, do dự
diệt tận, chứng được tự tín, không y cứ nơi người đối với đạo
pháp của đức Bổn sư. Bà-la-môn Pokkharasàdi liền bạch Phật:
- Thật vi diệu thay, Tôn giả Gotama
! Thật vi diệu thay, Tôn giả Gotama ! Như người dựng đứng lại những gì
bị quăng xuống, phơi bày ra những gì bị che kín, chỉ đường cho người
bị lạc hướng, đem đèn sáng vào trong bóng tối để những ai có mắt
có thể thấy sắc. Cũng vậy, chánh pháp đã được Tôn giả Gotama dùng
nhiều phương tiện trình bày, giải thích. Tôn giả Gotama, con, con của con,
vợ của con, tùy tùng của con, bạn hữu của con, xin quy y Thế Tôn Gotama,
quy y Pháp và quy y chúng Tỷ keo. Mong Tôn giả Gotama nhận con làm đệ tử,
từ nay trở đi cho đến mạng chung, con trọn đời quy ngưỡng. Như Tôn giả
Gotama đến thăm các gia đình cư sĩ khác ở Ukkattha, mong Tôn giả Gotama cũng
đến thăm các gia đình Pokkharasàdi. Tại đây, các thanh nam hay thanh nữ
Bà-la-môn sẽ đảnh lễ Thế Tôn Gotama, hoặc đứng dậy, hoặc mời chỗ
ngồi, hoặc mời nước, hoặc khiến tâm hoan hỷ. Như vậy chúng sẽ hưởng
hạnh phúc, lợi ích trong một thời gian lâu dài.
- Này Bà-la-môn lời ngươi nói thật
là chí thiện.