Nguồn: Khoa học phổ thông số 148
Thiền là
những hình thức tập trung tư tưởng để điều hòa cảm xúc, hòa hợp thân và
tâm, nâng cao tâm thức để thể nhập vào chân tánh thanh tịnh. Điều cơ bản
nhất của quá trình hành thiền là luôn tỉnh giác, quan sát, để biết được
điều gì đang xảy ra nơi thân và tâm. Tuy nhiên, do nghiệp lực thôi thúc
hoặc do áp lực của cuộc sống hiện đại, việc gìn giữ chánh niệm trong cả
bốn oai nghi: đi, đứng, nằm, ngồi, thường không dễ dàng. Do đó, bên cạnh
việc duy trì một chế độ ăn uống, sinh hoạt và giao tiếp thích hợp, thì
việc dành ra những thời khắc nhất định trong ngày để thực hành tọa thiền
với tư thế kiết già (hoa sen) cũng là một trợ duyên có nhiều ý nghĩa.
Về mặt
khoa học, những thí nghiệm về yoga cho thấy chỉ cần ngồi vào tư thế kiết
già, dù ta không cố gắng tập trung tư tưởng vẫn có một sự thay đổi sóng
não từ nhịp beta khoảng 20 chu kỳ/giây xuống nhịp alpha khoảng 8 chu kỳ/giây.
Nhịp alpha là sóng não của một người đang trầm tĩnh và minh mẫn, tâm lý
ổn định. Điều này có ý nghĩa là tự thân tư thế kiết già đã có công năng
làm êm dịu thần kinh, một yếu tố quan trọng dể dẫn dắt người tập dễ đi
đến tình trạng thư giãn, nhập tĩnh.
Kết quả
trên cũng phù hợp với những lý luận và thực tế lâm sàng của y học châm
cứu cổ truyền về huyệt tam âm giao, khi biết rằng ở tư thế kiết già
xương mác của một chân đã tạo một sức ép khá mạnh lên đúng vị trí của
huyệt tam âm giao của chân còn lại. Điều này có ý nghĩa là trong suốt
thời gian ngồi kiết già, huyệt tam âm giao liên tục được kích hoạt. Ở
những người thường ngồi tư thế này, sức ép tạo ra một dấu ấn trên mặt da
tại vùng huyệt trông giống như một vết thương cũ đã lành. Huyệt tam âm
giao ở chỗ lõm bờ sau xương chày. Đối với người có tầm vóc trung bình,
huyệt ở trên mắt cá chân khoảng 6 đến 6,5cm. Được gọi là tam âm giao vì
huyệt là giao điểm giao hội của ba đường kinh âm: túc thái âm tỳ, túc
thiếu âm thận và túc quyết âm can. Theo quan niệm chỉnh thể của y học
phương đông, một tạng hoặc một phủ khi phát sinh bệnh biến sẽ có biểu
hiện trên đường tuần hành của đường kinh đi qua nó. Ngược lại ta cũng có
thể thông qua những huyệt vị trên đường kinh để điều chỉnh những rối
loạn bệnh lý của các tạng phủ bên trong. Ở đây là can thận chủ hạ tiêu,
tỳ chủ trung tiêu. Do đó, khi tác động vào huyệt tam âm giao ta có thể
điều chỉnh toàn bộ quá trình chuyển hóa, hấp thu và bài tiết ở khu vực
này. Đặc biệt là tác dụng “dưỡng âm kiện tỳ” và “sơ tiết can khí” của
huyệt. tác dụng này giúp tái lập cân bằng nội tiết, nội tạng và điều hòa
thần kinh giao cảm. Chính điều này giúp an định cả thân và tâm trong quá
trình hành thiền.
Việc
kính hoạt vào huyệt tam âm giao của tư thế kiết già còn làm sáng tỏ thêm
một nghi vấn khác. Đó là ở tư thế này chân hữu chồng lên chân tả hay
ngược lại, chân tả phải chồng lên chân hữu? Trên thực tế, hệ thống kinh
lạc ở hai bên thân thể, bên phải và bên trái có tính tương đồng và đối
xứng nhau. Do đó, thì ngồi cách nào thì một trong hai huyệt, hoặc tam âm
giao phải hoặc tam âm giao trái sẽ được tác động. Hơn nữa, tam âm giao
là một trong số ít các huyệt vị có tính tự điều chỉnh rất cao. Dù kích
thích vào huyệt theo cách nào, lâu hay mau, bên phải hay bên trái, thì
hiệu ứng mang lại vẫn là cải thiện, là điều chỉnh để tiến tới hòa hợp và
cân bằng. Do đó, tùy theo sở thích hoặc thói quen của mỗi người, cả hai
cách ngồi trên đều mang lại kết quả tốt cho việc hành thiền.
Phatphap.wordpress.com & phatphapnhiemmau.com
Đánh máy: Cư sĩ T.Mai
http://www.bu