|
Chuyện kể rằng:
Một ngày trên đỉnh Linh Sơn, Đức Bổn Sư ngồi pháp tòa
chuẩn bị thuyết pháp. Đại chúng Trời người đông đảo vây quanh Đức
Phật, lắng sâu tâm thức, chiêm ngưỡng dung nhan Ngài. Lúc ấy, một vị
Phạm Vương dâng cúng Phật bó hoa sen quý. Đức Phật im lặng cầm một
cành sen giơ lên, đôi mắt màu sen xanh từ hòa nhìn khắp lượt đại
chúng. Tất cả nhìn cành hoa, nhìn lên Phật và nhìn nhau ngơ ngác.
Không ai hiểu Thế Tôn muốn nói gì, làm gì. Cũng không ai dám thốt
lên lời thỉnh cầu Đức Phật chỉ dạy. Bầu không khí vắng lặng bao trùm.
Mọi người như nín thở.
Khiêm tốn ngồi ở góc xa, có một vị Sa môn gầy gò, râu
tóc lâu ngày không cạo, khoác lá y kết bằng trăm mảnh vải vụn. Tôn
giả chắp tay búp sen cung kính, đôi mắt sáng ngời nhìn lên Đức Phật.
Bốn mắt gặp nhau, một làn chớp giật. Không lời mà ngàn muôn ngôn ngữ,
một khắc mà tựa thiên thu. Nụ cười mỉm nở trên môi vị Sa môn làm
sáng bừng khuôn mặt khắc khổ, như mặt trời ra khỏi đám mây, tỏa ánh
vàng chói lọi lên muôn cây cỏ.
Đức Thế Tôn đặt cành hoa xuống, cất giọng Phạm âm:
- Ta có Chánh pháp nhãn tạng, Niết bàn Diệu tâm, Thực
tướng vô tướng, nay truyền trao cho Ca Diếp!
Thế là, người được kế thừa tông phong, nhận lãnh Tổ
vị là Tôn giả Ca Diếp, đại đệ tử Đầu đà bậc nhất của Đức Phật. Chỉ
bằng một nụ cười mỉm, Tôn giả đã được Thế Tôn truyền tâm ấn, trở
thành Sơ Tổ Thiền tông. Phật pháp có lẽ nào đơn giản đến thế?
Khoảng 19 thế kỷ sau hội Linh Sơn, nước Đại Việt sản
sinh một vị vua Thiền sư. Khi còn trên ngôi báu, Ngài đã trực nhận
bản tâm theo tôn chỉ nhà Thiền “Phản quan tự kỷ” (xoay lại soi sáng
chính mình). Lúc nhường ngôi cho con, về Yên Tử tu hạnh Đầu đà, Ngài
có thời gian bảo nhậm Thánh thai, sống cùng Đức Phật tự tâm. Vị vua
Thiền sư ấy là Điều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông, Sơ Tổ Thiền phái
Trúc Lâm Yên Tử. Núi Yên Tử nhờ nhân kiệt mà thành địa linh, và
ngược lại, nhờ linh khí của non thiêng bao đời làm tâm người trải
rộng thênh thang, hòa hợp cùng thiên nhiên kỳ diệu.
Hai câu kệ trong bài phú Cư trần lạc đạo do Điều Ngự
viết, cho thấy người sống giữa trần thế cũng vui với Đạo:
Trong nhà có báu thôi tìm kiếm
Đối cảnh vô tâm chớ hỏi Thiền.
Hành giả tu Thiền phải nhận ra Phật tâm sẵn đủ của
chính mình, không tìm cầu bên ngoài. Khi tiếp xúc với trần cảnh,
không khởi niệm phân biệt đẹp xấu, hay dở mà vẫn rõ ràng thường
biết. Vô tâm là không có vọng tưởng điên đảo nhưng cái biết sáng
ngời vẫn luôn hiện hữu; khi đối cảnh mà vô tâm thì ngay đó là Thiền,
không cần hỏi Thiền làm chi nữa.
Và khi về Yên Tử, Điều Ngự đã cảm tác bài thơ Xuân
như sau:
Thuở bé chưa từng rõ sắc không,
Xuân về hoa nở rộn trong lòng.
Chúa Xuân nay bị ta khám phá,
Chiếu trải giường Thiền ngắm cánh hồng.
Thuở chưa biết Đạo, chưa từng hiểu lý nghĩa sắc không
của các pháp, Thái tử thấy lòng rộn rã theo hương xuân đất trời, tâm
dong ruổi chạy theo các cảnh vô thường sanh diệt. Đến lúc trưởng
thành, nhận ra Chúa xuân lồng lộng đất trời, Ngài an nhiên tự tại
giữa cảnh đời biến đổi. Chúa xuân ấy là cái chân thường trong vạn
pháp vô thường, là cái biết sáng ngời chưa bao giờ thiếu vắng. Cái
biết sáng ngời ấy, có phải Tổ Ca Diếp đã trình lên Đức Phật ngày nào
trong hội Linh sơn, làm nên sự tích Niêm hoa vi tiếu vang vọng muôn
đời?
Cái biết sáng ngời hay Phật tánh, Chân tâm, Tánh giác…
thật ra không có tên gọi, không thể dùng lời diễn tả, không thể
tưởng tượng suy lường. Tất cả chúng sanh đều bình đẳng nơi Tánh giác,
ở phàm chẳng bớt nơi Thánh chẳng thêm. Phàm phu chúng ta mê muội,
chạy theo bóng dáng ngũ dục lục trần bỏ quên Tánh giác, tạo nghiệp
rồi thọ sanh vào các cõi. Vòng luân hồi dường như khép kín, không có
lối ra. Tuy nhiên, nếu biết phản tỉnh, nhận lại của báu trong nhà,
chúng ta có thể tìm được mối manh thoát khỏi vòng sanh tử. Như thế,
giác ngộ là biết mình có Tánh giác thường hằng, nhận ra và sống cùng
Tánh giác; từ đó, giải thoát khỏi phiền não và sanh tử luân hồi. Cho
nên có thể nói, Giác ngộ và Giải thoát là tiêu chí của người tu Phật,
dù xuất gia hay tại gia.
Thái tử Tất Đạt Đa đản sanh là một sự kiện lịch sử,
nhưng mang một ý nghĩa siêu nhiên: Một Bậc Giác ngộ thị hiện nơi đời
chỉ cho tất cả chúng sanh hiểu rằng, ai cũng đều bình đẳng ở Tánh
giác, ai cũng có khả năng thành Phật. Trong nhà Thiền, sự kiện này
còn có ý nghĩa vi tế: Một niệm giác là Phật đản sanh, một vọng khởi
là Phật nhập diệt. Đức Phật ấy là Phật tự tâm của mỗi người, và việc
tìm ra Đức Phật là bổn phận của từng cá nhân, không ai có thể làm
thay cho ai được. Đức Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni cùng chư Tổ biết bao
đời khô cổ đắng miệng, kinh lục nhiều như lá rừng nước biển, tựu
trung cũng chỉ tuyên thuyết thông điệp ấy mà thôi. Các Ngài là những
Bậc dẫn đường tận tụy cho chúng sanh, trao đèn nối đuốc không hề mệt
mỏi.
Còn việc đi theo sự chỉ dẫn ấy, đạt mục tiêu tối
thượng là Giác ngộ và Giải thoát sanh tử, là việc của ai? Tất cả
chúng ta, xin hãy ngẫm nghĩ điều nầy.
Thiền Thất Viên Giác
Mùa Phật Đản - PL. 2553 |