Không Phóng Dật
Quảng Tánh
Một
thời, Thế Tôn trú tại Safvatthi. Rồi vua Pasenadi nước Kosala đi đến
đảnh lễ, bạch Thế Tôn:
- Bạch Thế Tôn, có một pháp nào có thể đưa đến chứng đắc và tồn tại cả
hai hạnh phúc: hạnh phúc đời này và hạnh phúc đời sau?
-
Thưa
Đại vương, có một pháp có thể đưa đến chứng đắc và tồn tại cả hai hạnh
phúc: hạnh phúc đời này và hạnh phúc đời sau.
-
Bạch
Thế Tôn, pháp ấy là gì?
-
Bất
phóng dật, thưa Đại vương, là một pháp có thể đưa đến chứng đắc và tồn
tại cả hai hạnh phúc: hạnh phúc đời này và hạnh phúc đời sau.
Ai
ước nguyện tuổi thọ
Không
bệnh, có diệu sắc
Được
sanh lên thiên giới
Sanh
các nhà quý tộc
Phải
liên tục tăng thượng
Tinh
tấn, không dừng nghỉ
Người
hiền triết tán thán
Hạnh
lành không phóng dật
Đối
với những người lành
Làm
các hạnh công đức
Người
hiền không phóng dật
Được
cả hai lợi ích
Lợi
ích trong đời này
Lợi
ích cả đời sau
Kẻ
anh hùng được gọi
Là
bậc chơn hiền trí
Nếu
biết nắm chụp lấy
Hạnh
phúc cho chính mình
(
ĐTKVN, Tương Ưng Bộ 1, chương III, phẩm 2,
Phần
Không phóng dật [lược], VNCPHVN ấn hành, 1993, tr. 194)
LỜI
BÀN
Phóng dật là lối sống buông thả, phóng túng theo dục vọng,
không có tiết độ, không biết tự giới hạn và kiềm chế bản thân, nói nôm
na là sống xả láng, không cần nghĩ đến ngày mai. Theo tuệ giác của Thế
Tôn, chính sự phóng túng không biết dừng lại đúng lúc là nguyên nhân của
mọi bất hạnh trong đời này và cả những đời sau
Thì
ra, những điều kiện để thiết lập hạnh phúc trong đời sống vốn ở trong
tầm tay của mọi người. Đó là sự chuẩn mực, điều độ, biết là chủ bản thân
mình trước những cám dỗ. Chúng ta thừa biết tác hại của việc ăn quá no
hoặc ngủ quá nhiều, đam mê tửu sắc vô độ, quá vui hoặc quá buồn, stress,
v.v… ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể chất và tinh thần, là nguyên nhân
của vô số bệnh tật, dẫn đến thể trạng sa sút và suy giảm tuổi thọ nhưng
để làm chủ được bản thân không phải là điều dễ dàng.
Mặt
khác, những ai biết dừng lại đúng lúc trước cám dỗ chắc chắn người ấy sẽ
không bao giờ phải hối tiếc và ăn năn về những việc đã làm.
Không
ít người chỉ vì một phút không chế ngự được bản thân để tham sân si chi
phối mà phải thân bạn danh liệt hay ân hận suốt cuộc đời.
Thực
tập theo lời Phật dạy, chỉ cần biết dừng lại, chế ngự ham muốn thì ngay
đó mở ra cánh cửa hạnh phúc. Sức khỏe, nhan sắc và tuổi thọ cùng với
danh dự, uy tín cá nhân đều tùy thuộc vào sự tỉnh thức, khả năng chế ngự,
kiểm soát thân tâm của chúng ta. Và như thế, hạnh phúc, an vui trong
hiện tại cùng vị lai mỗi người đều có thể tạo dựng cho mình ngay bây giờ,
bằng cách không phóng dật..
Nguồn: Báo Giác Ngộ số 464
--- Cám ơn Tịnh Tú đã gởi bài này ---
***