Niệm Phật, niệm Pháp, niệm
Tăng
Nguồn: Báo Giác Ngộ số 444
Trong mùa Vu lan, chúng ta thường cúng dường, bố thí để hồi hướng cho
những người đã khuất được siêu độ và cầu an cho những người còn hiện hữu
trên cuộc đời. Tôi nhắc nhở những người hiện hữu và các hương linh ở
trong hư không lời Phật dạy rằng tâm thanh tịnh thì cảnh giới của mình
liền trở nên thanh tịnh, bất luận là đang ở Thiên đàng, Cực lạc hay Ta
bà.
Nhưng ở thế giới Cực lạc của
Phật Di Đà, hiện hữu toàn là Phật và Bồ tát, cùng Thánh chúng, tâm các
Ngài hoàn toàn thanh tịnh và thế giới đó được trang nghiêm bằng bảy báu.
Vì vậy, nương vào tâm thanh tịnh của các Ngài ở thế giởi thanh tịnh, tâm
chúng ta cũng dễ dàng thanh tịnh theo. Còn chúng sinh ở Ta bà trang bị
tâm phiền não uế trược, không thanh tịnh mới tạo thành thế giới có nhiều
loại hình tốt xấu khác nhau; đó là sáu đường chúng sinh: địa ngục, ngạ
quỷ súc sinh, a tu la, người và trời. Đồng thời ở thế giới chúng ta cũng
có đủ tứ Thánh là Thanh văn, Duyên giác, Bồ tát và Như Lai.
Tịnh độ Phật hiện ra ở nơi Như
Lai hiện hữu. Bồ tát dấn thân hành đạo ở đâu thì sen lòng của chúng ta
được tỏa hương ở đó. Thánh Tăng, Thanh văn, Bích Chi Phật có mặt thì
liền có cảnh giới Niết bàn. Vì thế, ở Ta bà có đủ Tịnh độ của Phật, Bồ
tát, Niết bàn của Nhị thừa và phước báo của chư Thiên, loài người. Nhưng
vì chúng sinh tạo tác vô số phiền não, nghiệp chướng, trần lao từ nhiều
đời, ôm lòng uất hận quá sâu nặng; nên phải luôn ở trong địa ngục, nghĩa
là phải sống trong hoàn cảnh mà họ không bao giờ bằng lòng, mà chỉ bực
tức oán hận, khổ đau. Cuộc sống tràn đầy khổ đau được gọi là cảnh địa
ngục trần gian. Và cuộc sống thực tế khổ đau như vậy sẽ là tác nhân
khiến cho họ sau khi chết, vẫn mang tâm hồn dày vò khổ sở với mềm uất
hận ấy. Họ lại rơi vào cảnh giới địa ngục vô hình của tâm.
Cảnh địa ngục hữu hình ở thế
gian dễ nhận biết và dễ được cứu thoát; còn địa ngục nội tâm thì chỉ có
người khổ đau cảm nhận mà thôi và họ cũng khó thoát ra. Những người chết
mà không giải bày được và không hóa giải được nỗi khổ niềm đau, họ sẽ
rơi vào địa nguc vô hình. Nếu may mắn có người thân biết tu hành, cúng
dường, làm việc phước thiện để hồi hướng cho họ; hoặc nhờ Thánh Tăng
giải oan khiên, họ sẽ không còn cảm thấy khổ đau, oán hận và cũng được
an vui, hạnh phúc ở cõi Trời.
Điều này thể hiện rõ nét qua
cuộc đời thân mẫu của Mục Kiền Liên. Lúc còn sống, tuy được giàu sang,
nhưng bà không bao giờ sung sướng, an vui, vì những người thân cận không
làm bà vui lòng. Vì vậy, khi qua đời, bà sinh vào loài ngạ quỷ, khổ sở
vô cùng. Khi Mục Kiền Liên chứng sáu phép thần thông, trong thiền định
ngài thấy được nỗi khổ của thân mẫu; nhưng không thề ưu bà thoát khỏi
cảnh ngạ quỷ. Nhờ Đức Phật chỉ dạy, Mục Kiền Liên lập đàn siêu độ thỉnh
chư Tăng chú nguyện, mới giải trừ được ác nghiệp cho bà; bà liền được
lên cõi Trời Đao Lợi. Đó là cảnh giới chư Thiên có phước lạc lớn nhất mà
loài nguời không có; tất cả chúng sinh và mọi thứ hiện hũu ở cảnh giới
này do phưởc báo, do tâm an vui mà hình thành.
Nếu chúng ta nhắc nhở tất cả
hoạnh tử cô hồn, những người đã chết trong đau khổ nhớ đến nửa bài kệ
của kinh Hoa Nghiêm, sẽ tác động cho họ cảm nhận sự an vui, thì họ càng
được sinh về cõi Trời.
Nhược nhơn dục liễu tri
Tam thế nhứt thiết Phật
Ưng quán Pháp giới tánh
Nhứt thiết duy tâm tạo
Nghĩa là tất cả cảnh giới đều do
tâm tạo ra, tạo thiên đường hay địa ngục cũng do tâm chúng ta. Nếu gặp
bậc chân tu đức hạnh, Thánh Tăng đáng kính hay người mà chúng ta quý
mến, tâm được an vui, nghĩ đến việc tổt; trong phút giây đó, chúng ta
đang ở thiên đường. Điển hình là các Tỳ kheo sống cạnh Phật, dù cuộc
sống đạm bạc; nhưng họ cảm thấy đầy đủ, an lạc, thanh tịnh tức họ đang
sống ở Niết bàn.
Nhưng chúng ta đang an vui vụt
nhớ đến phiền muộn quá khứ đó là túc nghiệp quá khứ hiện ra trong lòng
chúng ta. Hoặc bất chợt thấy gì mà ta không thích, lòng ganh tỵ, bực
tức, đau khồ thêm bộc phát,tâm an vui bị xóa mất, cảnh địa ngục, A tu la
hiện ra.
Đức Phật dạy rằng khi tâm chúng
ta an vui, ví như mặt trời trí tuệ mọc thì bóng tối khổ đau biến mất.
Nhưng túc nghiệp hiện ra, giống như màn đêm phủ xuống, mây mờ che khuất
ánh trăng, ánh sáng an vui không còn nữa. Linh hồn trong sáng tạo cảnh
giới thiên đường Niết bàn, Tịnh độ; Linh hồn nhơ bẩn, tham sân si tạo ra
cảnh địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh, a tu la.
Theo lý giải của Trí Giả đại sư,
tâm thức chúng ta thay đổi đến ba ngàn lần trong một niệm tâm. Ý thức
được trạng thái chuyển đồi của tâm linh hoạt như vậy, chúng ta cố gắng
giữ tâm niệm Phật, niệm Pháp, niệm Tăng . Vì giữ gìn miên mật ba niệm
này, chúng ta sẽ thăng hoa từ người tiến lên quả vị Thanh văn, Duyên
giác, Bồ tát, Phật; không bị trở xuống ba đường ác. Vì thế niệm Phật,
niệm pháp, niệm Tăng rất quan trọng trên bước đường tu của chúng ta,
không phải như nhiều người lầm tưởng rằng ba niệm này chỉ dành cho người
sơ cơ.
Niệm Phật là nghĩ đến bậc thánh
thiện, toàn giác. Nghĩ đến hảo tướng bên ngoài của Phật, nghĩ đến lời
nói, suy tư việc làm và sinh hoạt nội tâm của Đức Phật thật là hoàn hảo,
chúng ta cảm nhận được sự an lạc vô cùng. Người niệm Phật ở nơi vắng vẻ,
hay ở chùa, ở nhà, lúc đi kinh hành, hoặc ngồi yên, cảnh giới trang
nghiêm, thanh tịnh, giải thoát tự hiện trong tâm; không phải cảnh bên
ngoài.
Nhưng nếu nương theo cảnh bên
ngoài thanh tịnh, sẽ tác động tâm chúng ta thanh tịnh theo dễ hơn. Vì
thế, chúng ta đến chùa lễ Phật, nghe pháp, tâm dễ thanh tịnh. Trái lại,
đến chùa gặp người không bằng lòng, thấy việc không thích, tâm bực tức
nổi lên. Lúc đó, miệng niệm Phật nhưng tâm niệm địa ngục, a tu la, ngạ
quỷ. Tâm đã ở trong ba đường ác, thì tướng ác cũng xuất hiện theo. Đó là
điều cấm kỵ mà các Phật tử không nên phạm.
Niệm Phật, thấy Phật xuất hiện,
thì Phật đang ở trước mắt, ở trong tâm và ta dõi theo từng bước chân đi
của Phật, từng việc làm của Phật. Tướng hảo và tâm thanh tịnh của Phật
in vào tâm ta, ảnh hưởng cho tâm ta thanh tịnh theo và từng bước chúng
ta cũng được hảo tướng.
Ngài Trí Giả dạy rằng người sám
hối, lạy Phật, niệm Phật đúng nghĩa, luôn thấy Phật, không thấy ma, là
bước thứ nhất phải như vậy. Bước thứ hai, tâm được an vui và hảo tướng
hiện lần theo dấu chân Phật. Thấy Phật thông minh siêu tuyệt và tâm hiền
lành dễ thương, chúng ta cũng sáng suốt và hiền theo. Riêng tôi, quan
sát cuộc đời Đức Phật, thấy Ngài lúc còn bé , mới 7 tuổi đã thông suốt
tất cả ngôn ngữ Ấn Độ, thấy Ngài thành tựu mọi việc khó làm. Tâm tôi tập
trung vào Phật và tập hiểu, tập làm theo Phật; nên tôi học đốt giai
đoạn. Niệm Phật, chúng ta được an vui và trí sáng ra là ý nghĩa nương
Phật để phấn đấu cho bản thân ta thăng hoa, đó là thực hiện Bồ tát hạnh.
Thấy Phật không nói sai, không làm sai; chúng ta nỗ lực nói và làm giống
như vậy, nhờ đó, cuộc sống chúng ta cũng được tốt đẹp lần.
Bên cạnh niệm Phật, chúng ta
niệm pháp. Pháp có pháp phương tiện và pháp chân thật. Đối với pháp chân
thật, ba đời chư Phật đều có giống nhau; còn pháp phương tiện thì mỗi
Đức Phật triển khai pháp phương tiện khác nhau để đạt đến quả vị Vô
thượng Chánh đẳng giác và để giáo hóa chúng sinh. Riêng chúng ta, bước
theo dấu chân Phật, đối với pháp chân thật tức chân lý phổ biến muôn đời
không thay đổi, chúng ta chưa đạt được Chúng ta cần nương theo pháp
phương tiện của Phật để tiển tu và pháp phương tiện thì nhiều vô số,
được biểu thị bằng 84.000 pháp tu . Vì vậy, đừng chấp lầm phương tiện là
cứu cánh. Phương tiện cần thay đổi cho thích hơp với từng lúc, từng nơi,
tmg hoàn cảnh khác nhau. Vì vậy, phải có trí tuệ mới thấy được pháp
tương ứng với mình; chưa có trí tuệ, phải nương vào các bậc có trí tưệ
chỉ dạy chúng ta thực hiện pháp thích hợp để phát huy được tâm hồn trong
sáng và nuôi lớn được giới thân huệ mạng của mình.
Niệm Tăng hay quy y Tăng không
có nghĩa giới hạn là quy y với một vị thầy nào. Tăng là tập thể hòa hợp.
Nhận thức sâu sắc ý nghĩa này, cuộc đời tu hành của tôi trải qua 60 năm
được như ngày nay là nhờ tôi luôn gắn bó với tập thể Tăng, từ sinh hoạt
trong Giáo hội Tăng già Nam Việt, đến Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống
nhất và ngày nay là Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Một số người sinh hoạt
chung, không bằng lòng ý kiến của tập thể Tăng, rồi buồn giận, bỏ cuộc;
như vậy là tự làm hại mình.
Đức Phật là bậc giác ngộ, sáng
suốt hoàn toàn, nên những gì Ngài đưa ra đều được chấp nhận. Còn chúng
ta đương nhiên có nhiều hạn chế ở nhiều phương tiện; Vì vậy, sinh hoạt
trong Giáo hội, chúng ta được quyền đưa ý kiến, nếu được tập thể chấp
nhận thì tốt; còn không được chấp nhận, ta không tự ái và những ý kiến
của người khác được chấp nhận, ta nên trân trọng.
Cần phải sống với Tăng đoàn, vì
một mình dù tài giỏi đến đâu cũng không thể làm được. Còn tự ái, bất mãn
mà từ bỏ Tăng đoàn, phải biết còn tham sân, phiền não, phải bị đọa.
Luôn niệm Phật, niệm Pháp, niệm
Tăng để được Phật hộ niệm và nhắc nhở chúng ta luôn sống với chân lý
hằng hữu, sống với pháp phương tiện trên cuộc đời này và hòa hợp với
sinh hoạt tập thể Tăng chúng. Được như vậy thân tâm chúng ta chắc chắn
thanh tịnh, giải thoát và đó chính là chiếc cầu nối mà chúng ta giúp cho
những người đã khuất liên hệ được với Phật, Bồ tát để họ rời bỏ cảnh
giới xấu ác, đi vào cảnh giới tốt đẹp.
Trong mùa Vu lan, chúng ta cùng
cầu nguyện cho tẩt cả hương linh được giải trừ oan khiên, được sinh về
thế giới an vui và tất cả Tăng Ni, Phật tử hiện tiền cũng nương nhờ Tam
bảo lực, được an lạc, sáng suốt, làm nhiều việc lợi ích cho cuộc đời.
phatphap.wordpress.com &
phatphapnhiemmau.com
***