Ta Thương Mình
Nhất
Quảng Tánh
Một thời, Thế
Tôn trú tại Sàvatthi. Lúc bấy giờ vua Pasenadi nước Kosala có mặt với
hoàng hậu Mallika, trên lầu thượng (hoàng cung). Rồi vua Pasenadi nước
Kosala nói với hoàng hậu Mallikà:
-
Này Mallikà, có ai khác thân ái với hoàng hậu hơn là tự ngã của
hoàng hậu?
-
Thưa đại vương, không có ai thân khác thân ái với thiếp hơn là tự
ngã của thiếp. Nhưng thưa đại vương, có ai khác thân ái với đại vương
hơn là tự ngã của đại vương?
-
Này Mallika, không có ai khác thân ái với ta hơn là tự ngã của ta.
Rồi vua Pasenadi
đi đến đảnh lễ, bạch Thế Tôn:
-
Bạch Thế Tôn, con có nói với hoàng hậu Mallika:
Này Mallika, có
ai khác thân ái với hoàng hậu hơn là tự ngã của hoàng hậu?
Khi được nói vậy,
bạch Thế Tôn, hoàng hậu Mallika trả lời với con:
Thưa Đại vương,
không có ai khác thân ái với thiếp hơn là tự ngã của thiếp. Nhưng thưa
Đại vương, có ai khác thân ái với đại vương hơn là tự ngã của đại vương?
Được nói vậy, bạch Thế Tôn, con trả lời với hoàng hậu Mallika:
Này Mallika,
không có ai khác thân ái với ta hơn là tự ngã của ta.
Rồi Thế Tôn, sau
khi biết rõ, nói lên bài kệ này:
Tâm ta đi cùng
khắp
Tất cả mọi
phương trời
Cũng không tìm
thấy được
Ai thân hơn tự
ngã
Tự ngã đối mọi
người
Quá thân ái như
vậy
Vậy ai yêu tự
ngã
Chớ hại tự ngã
người
( ĐTKVN, Tương
Ưng Bộ 1, chương III, phẩm 1,
Phần Mallika,
VNCPHVN ấn hành, 1993, tr. 193)
LỜI BÀN
Thường thì
trong những lần gần gũi, tâm sự với những người mình yêu thương như cha
mẹ, vợ chồng, con cái v.v… chúng ta thường hay nói rằng ta thương yêu họ
nhất. Dẫu rằng, những lời yêu thương ấy hầu hết là thật lòng, phát xuất
từ tình cảm chân thành, nhưng nếu bình tâm suy xét tận cùng trong sâu
thẳm của lời ái ngữ kia sẽ thấy rõ rằng chúng ta vẫn chưa thương được
người ngoài bằng chính bản thân mình.
Ta thương
mình nhất là một sự thật. Ta cũng thương những người thân của mình nhưng
ít hơn thương mình và động cơ của tình thương ấy cũng vì chính ta. Hiếm
hoi lắm ta mới mở rộng được biên giới của tình thương, yêu thương tất cả
mọi người, mọi loài mà không có điều kiện. Vì chấp ngã là một tập khí
sâu dày của chúng sanh. Chấp thủ về ta và của ta được thiết lập từ cái
vô thỉ, cùng với ta du hành trong vạn nẻo luân hồi.
Nhận thức rõ
ràng về tình thương của ta như thế để thấy rằng ngã ái vốn rất nặng nề
đồng thời đây là cơ hội để ta xem lại tình thương của mình dành cho
những người thân (và những người thật đáng thương) đã thực sự vì họ hay
chỉ vì ta? Mặt khác, nhờ sự quán sát này mà ta nghiệm ra rằng mình yêu
thương bản thân mình nhiều nhất và biết người khác cũng như vậy nên tôn
trọng và bảo vệ sự sống của họ.
Ai cũng yêu
quý thân mạng của mình nên nguyện không giết hại, làm tổn hại đến sự
sống của mọi người, mọi loài khác.
Nguồn: Báo Giác Ngộ số 463
--- Cám ơn Tịnh Tú đã gởi bài này ---
***