Mùa đông về làm cho ngọn đồi
thông thêm rộng thoáng. Không một chiếc lá cây rơi rụng. Không một bóng
người lui tới để nghe tiếng bước chân dẫm dài trên đá sỏi. Không gian im
vắng và thanh tịnh là thế; vậy mà mấy hôm nay bỗng nhộn nhịp đông đúc
hẳn lên. Tiếng đại hồng chung từ ngôi chùa vang xa trầm ấm, đã trở nên
một nhịp sống thiêng liêng quen thuộc đối với người dân ở quanh vùng. Du
khách thập phương cũng ghé lại nhiều hơn để nghe Sư Ông thuyết pháp và
tham quan chiêm ngưỡng mấy ngôi mộ cổ mang tính lịch sử của một thời
vua chúa xa xưa.
Chú tiểu nhỏ bước ra sân quét dọn. Trời vẫn còn sớm, đầy sương mù và
lạnh căm căm. Chú nhìn sang ngôi tịnh thất nhỏ có hàng chè tàu được cắt
tỉa gọn gàng. Sư Ông đã đứng đó tự bao giờ. Người lớn tuổi lắm rồi. Một
vẻ gầy gầy xương xương trông bộ đồ nâu bạc cũ, nhưng trông người vẫn còn
phong độ qua dáng đi khoẻ mạnh tự tin, qua ánh mắt tinh tường, nụ cười
đầm ấm an lạc. Và một giọng nói mang âm sắc nhẹ nhàng truyền cảm đặc
biệt của người viễn xứ vừa trở lại Quê nhà sau nhiều năm xa cách.
Thầy đứng đó. Từ khi hồi chuông công phu khuya mới điểm, cho đến lúc
hừng đông tỏ rạng, nhuộm thắm cả cánh rừng thông phía trước. Chiếc áo
nhật bình khẻ run lên theo làn gió bấc hiu hiu se lạnh. Nhưng Thầy vẫn
đứng yên, như sợ khoảng trời đầy riêng tư thơ mộng này vụt trôi nhanh
theo tầm mắt. Ở đây lòng người không buồn theo cảnh sắc, mà cảnh sắc
đang muốn thu hồn người vào đó. Một chuyến trở về thăm quê mang ý nghĩa
nhiều hơn những gì Thầy mong đợi. Hình ảnh ngôi chùa làng còn in đậm nét
rêu phong từ thời còn hành điệu. Những dãy nhà ngói, khu phố cổ ẩn mình
bên hàng chè tàu mà năm tháng càng phô trương thêm vẻ kiều diễm khuất
kín. Bao năm rồi cánh nhạn phong sương tung mây lướt gió. Có biết bao là
cảnh đẹp, những kỳ quan vào bực nhứt thiên hạ, những công trình mang tầm
cở của thiên niên kỷ mới. Vậy mà làng nhỏ quê nhà cứ làm lòng Thầy bâng
khuâng náo nức mỗi lần nghĩ đến.
_ Bạch sư Ông, người choàng thêm chiếc áo khoác vào…
kẻo trời còn lạnh lắm.
Thầy quay lại mỉm cười nhìn chú Tiểu, không cảm thấy phiền hà vì giòng
tư tưởng bị cắt đứt:
_ Cám ơn chú. Cái lạnh này chẳng thấm vào đâu so với nhiều nơi thầy đã
sống. Thầy muốn tìm lại chút cảm giác thân quen khi trở lại quê nhà đấy
mà.
Không gian bỗng
vang lên tiếng hót rộn ràng của muôn loài chim chóc. Những cánh chim mùa
đông vẫn tụ về làm tổ trên những cành cây cao. Có lẽ vì đây vẫn còn
nguyên sơ cảnh núi rừng yên ổn, chưa bị tàn phá bởi bàn tay con người và
cơ chế máy móc. Cả cánh rừng lúc này trông như tấm thảm bạc trải rộng.
Một vài khoảng trống vàng nhạt của nền trời xen lẫn tạo nên một khung
cảnh hài hoà nên thơ mà dịu ấm. Ôi! Thầy đã từng nhìn thấy nhiều khu
rừng thông tuyệt đẹp; những mùa đông đầy tuyết trắng, những đồi cây ẩn
hiện trong màn sương bạc mênh mông. Vậy mà những cành thông mộc mạc quê
nhà vẫn cứ mang một hồn sắc riêng trong lòng thầy. Nơi toả bóng cho một
thời tuổi thơ yên ấm mà ước nguyện thanh cao vời vợi. Nhưng rồi cánh
chim xanh lại sớm lìa xa tổ ấm…
Một chiều đông
rét buốt. Có đứa bé trai từ vùng duyên hải cát trắng xa xôi xuôi về
Thành phố rồi đi ngược ra ngoại ô, dừng chân lại trên ngọn đồi cao khi
trời vừa xâm xẩm tối. Cậu bé lần bước lên từng bực thềm đá, tai lắng
nghe tiếng tụng kinh trầm trầm vang lên từ ngôi chánh điện. Suốt buổi
tối cậu ngồi nép sát vào hiên chùa để cố trốn những cơn gió bấc lùa về,
nhưng hàm răng vẫn đánh mạnh vào nhau, bụng đói cồn cào, hai bàn chân
sưng rộp và đau nhức. Thời kinh dứt đã lâu. Cánh cửa chánh điện kín mít
chỉ toả ra chút ánh sáng tù mù từ mấy ngọn đèn dầu leo lét. Cậu bé vẫn
ngồi yên, tợ như đang ngủ gục, cho đến lúc thầy tri khách bước ra sân
đóng cổng:
_ A! cậu bé nào
ngồi ở đây ri ? Trời tối rồi sao không về nhà?
Thầy
dẫn cậu vào bên trong nhà Tổ. Sư trụ trì đang ngồi trên sạp gụ lần
chuổi hạt.
_
Bạch Ôn… Chú nhỏ này không biết con nhà ai lại đến ngồi ngoài hiên chùa
từ chập tối…
Sư mở mắt ra
nhìn cậu bé đang ôm bên mình chiếc túi xách nhỏ. Người nhỏ nhẹ cất tiếng
hỏi, những hạt chuổi đen tuyền vẫn lướt qua đôi tay gân guốc-:
_ Con từ đâu
tới? Bỏ nhà đi phải không ?
Cậu bé run run
phần vì lo sợ, phần vì lấy làm lạ_ Không hiểu sao Sư Cụ lại đoán biết:_
Dạ bạch Ôn …nhà con ở dưới quê xa. Con muốn đi tu. Xin Ôn cho con được ở
lại đây.
_ Cha mẹ con còn
không? Làm sao lại biết nơi này?
_ Dạ thưa… Con
thích đi tu mà ba mạ không cho, vì con là con trai duy nhất. Tháng trước
có một huynh trưởng về quê con sinh hoạt, nói chùa này có nhiều chú điệu
đến tu và chỉ dẫn đường đi…
Thầy tri khách
tiếp lời:_ Em ngồi co ro bên chái cửa. Con không ra, đến sáng chắc chết
rét.
Ôn lặng lẽ ngắm
cậu bé, lòng nghĩ ngợi miên man. Thằng nhỏ trông vẻ mặt khôi ngô mà đôn
hậu. Vần trán cao với cặp mắt thông thái chứa đầy nhuệ khí, lại có lòng
can đảm tánh chất trực đáng quý. Nếu tu được ngày sau ắt sẽ làm lợi ích
cho đạo pháp đây_ Về sau Ôn mới nói ra điều suy nghĩ này. Lúc đó người
chỉ ôn tồn bảo với thầy tri khách:_ Cậu bé chắc bụng đói lắm rồi, thôi
theo thầy tri khách xuống nhà trù dùng cơm. Rồi thầy đưa lên nhà giảng
ngủ, nhớ lấy chăn và áo đưa cậu mặc thêm cho ấm. Chuyện gì rồi ngày mai
hẳn tính.
Sáng trở dậy Cậu
bé ra sân phụ quét dọn và lau chùi bàn ghế. Mấy chú Tiểu thấy người lạ
hơi bở ngỡ chốc lát, rồi nhanh chóng làm quen nói cười thân mật như bạn
bè thân thiết từ lâu_ con nít mà. Dù có chút rụt rè, nhưng sắc mặt cậu
bé cũng tươi tỉnh hớn hở hẳn lên. Cậu đến bên hiên chánh điện, lòng thầm
khấn nguyện….
…. Sau khi dùng
điểm tâm, Sư trụ trì cho gọi cậu bé vào hỏi:
_ Con tên là gì?
Vì sao lại trốn nhà đi tu? Hãy nói rõ về gia thế cùng những suy nghĩ của
con cho Ôn nghe thử xem.
_ Bạch Ôn…Con
tên Hoà, học lớp sáu trường làng. Con vẫn thường theo các O chú dưới
quê đi chùa và sinh hoạt cùng gia đình Phật Tử. Con muốn được như mấy
chú điệu ở chùa tụng kinh làm công quả và tu học cho đến ngày giải
thoát. Con cũng mong ước sau này khi lớn lên được như quý ôn quý thầy
làm những điều lợi ích cho chúng sinh…
Sư cười lớn, khẻ
gật đầu nói:_ Khá lắm, Con còn nhỏ mà đã có tư tưởng như vậy. Hãy giữ
mãi tâm niệm ban đầu này. Còn bây giờ…theo phép nhà chùa, thì người xuất
gia phải có sự đồng ý của gia đình. Vậy con cứ tạm thời ở đây, vài hôm
nữa quý thầy sẽ tìm liên lạc cho cha mẹ con biết. Được hay không còn tuỳ
duyên cùng lòng kiên định của con. Thôi con ra ngoài để quý thầy chỉ dạy
thêm. Àø… để Ôn đặt cho con pháp danh là Thuận Nguyên, mong là việc xuất
gia tu học của con rồi đây sẽ được thuận buồm nguyên vẹn.
Chú tiểu Thuận
Nguyên được xuống tóc để chỏm sau đó không lâu. Chẳng phải êm xuôi gì
nhưng vì lòng chân thành mến đạo và kiên quyết của chú bé nên cuối cùng
cha mẹ đành chấp thuận gởi con cho sư ông trụ trì. Lúc ấy chùa có mở lớp
gia giáo dạy kinh cho chúng điệu nơi bổn tự cùng những chùa lân cận đến
xin học. Thuận Nguyên cũng như mấy chú ở chùa vừa được đi học văn hoá ở
ngoài vừa học đạo tại chùa. Chú nhỏ tuổi và hiền lành hơn cả, nhưng học
hạnh thì cần mẫn thông minh lại khiếm tốn hài hoà, nên sư phụ, quý sư
huynh rất yêu mến. Hết bậc trung học, thì chú cũng có chút vốn liếng nội
điển cơ bản. Sau đó Sư Phụ cho phép chú cùng nhiều huynh đệ đồng trang
lứa thi vào Viện Đại học phật Pháp ở Sài Gòn. Con đường xuôi nam tu học
của chú xem ra khá là thuận duyên thẳng tiến.
Tuổi trẻ chứa
chan niềm nhiệt huyết, tâm chí cầu đạo toả sáng, học hạnh kiêm ưu, trí
năng càng hiển lộ. Thuận Nguyên lại nung nấu biết bao tâm nguyện. Muốn
xây dựng một đội ngũ Tăng sinh mang tinh thần nhập thế. Muốn đưa con
thuyền đạo pháp vươn đến tận cùng mọi đời sống nhân sinh xã hội. Muốn
cải tổ hệ thống giáo dục Tăng Ni v..v. Nhưng Phật Giáo gặp thời pháp
nạn, chịu sự kỳ thị và đang không ngừng đấu tranh đổ nhiều xương máu.
Với sự năng nổ của vị tăng vừa rời ghế Phật học Viện, nhưng tiềm lực bên
trong chưa đủ, trợ lực bên ngoài không mạnh, một định hướng tốt cũng khó
được hình thành lúc này.. Ngày xưa Tổ Đạt Ma gặp thời tao loạn mà quyết
chí đem đạo pháp truyền sang đông độ. Tổ Huệ Năng thì thọ nhận pháp ấn
đi về phương nam hành hoá. Thầy đâu dám ví mình có đạo lực uyên thâm và
chí hướng cao xa như chư tổ, chỉ ước nguyện một đời xả thân vì đạo vì
đời, mong đem ánh sáng chơn lý đạo mầu soi tỏ khắp cùng nhân thế.
Ngày thầy trở về
chùa đảnh lễ sư phụ để ra đi, Người vẫn ngồi lần chuổi niệm Phật trên bộ
phản giữa nhà tổ, mắt hướng về mấy chậu cúc vạn thọ nơi bục cửa. Mùa
xuân còn bỏ ngỏ mà lòng người đã sẵn sàng ra đi. Thầy nhớ mãi ánh mắt từ
hoà thương cảm khi Sư Phụ nhìn mình như nhìn chú bé ngày đầu tiên tay ôm
bọc áo quần đến chùa xin ở lại tu. Những lời nói của Sư phụ ngày ấy,
thầy đã mang theo trên mọi bước đường du phương hoằng hóa.
_ “Khi Sư Phụ
nhìn vào đôi mắt thông minh cương nghị của chú bé mới vào chùa đã đoán
được phần nào. Rồi đây chú sẽ làm nhiều lợi đạo ích đời. Rồi đây chú sẽ
mang chí nguyện vươn xa khắp mọi chân trời. Nay chính là lúc con phải ra
đi rồi. Thầy chỉ có mấy lời, là mong con luôn giữ vững tâm nguyện xuất
gia ban đầu. Đạo tâm vững, chí nguyện sâu thì dù ở đâu cũng có thể hoằng
pháp lợi sanh. Đi xa, cũng là dịp tốt để con có tầm nhìn rộng thoáng và
thiết thực, từ đó sẽ có định hướng đúng đắn, sẽ kiến tạo nên một sự
nghiệp lớn, phù hợp với màu áo và tâm hạnh của người xuất gia…”
�
]
Chuyến ra đi
ngày ấy, chỉ dự kiến một thời gian . Ai ngờ … phải mất gần non nửa thế
kỷ Thầy mới có dịp trở về thăm lại quê hương. Vị Bổn Sư khả kính đã viên
tịch. Ngôi chùa Tổ cổ kín theo thời gian vẫn yên vị trên ngọn đồi thông
lộng gió. Các vị sư huynh sư đệ người còn người mất, ai đến ai đi chắc
cũng thấu hiểu sự trở về mang đầy ý hướng tốt đẹp của Thầy. Một đời vân
du trong cõi người ta, những nơi Thầy đi qua đã trở thành niềm ký ức khó
quên cho lòng người khi đến. Nhiều nơi đã trở thành trung tâm Phật giáo
quy tụ nhiều tín đồ học Phật đầy đủ mọi màu da chủng tộc. Nhưng điều
thầy đạt được hơn cả là không đánh mất niềm tin cùng sự kỳ vọng của thầy
tổ huynh đệ, của bao thế hệ người đã và đang tận lực hy sinh cho đạo
pháp và dân tộc này.
Hơn nửa đời
người làm thân lữ thứ, Thầy luôn tự ví mình như cảnh chimViệt cành Nam.
Con người ta…ai chẳng một quê hương để nhớ tưởng, để quay về khi xế
chiều lặn bóng. Quê hương Thầy là đây; là nơi trở về trong tâm thức có
ánh đạo từ quang soi sáng. Quê Hương này từ lâu đã sống trong cảnh thanh
bình yên ấm. Đạo pháp vẫn mãi trường tồn trong lòng dân tộc. Bao ước
nguyện một thời của vị Tăng sinh trẻ nay gần như đã được hình thành.
Ngày trở về… Thầy những mong góp chút hạnh nguyện cuối đời cho sự phát
triển đạo pháp nơi quê nhà. Cánh buồm xưa đã xuôi về bến cũ.
Thầy bước lần ra
sân…. cùng đến chấp tác với chúng điệu, góp thêm nắm đất vun cho mấy
chậu hoa đang kết nhuỵ. Những vẻ mặt hồn nhiên tươi tắn trong bộ đồ bạc
thếch lấm tấm mồ hôi bùn đất. Có ai đó vừa nhìn thấy hình ảnh ngày nào
của chú tiểu Thuận Nguyên. Bên thềm đá sỏi vẫn còn in rõ dấu chân nai
một thời thơ dại. Vài cánh chim Hạc vừa bay qua nền trời. Mùa xuân sắp
về rồi. Chim Hạc ắt hẳn cũng muốn quay về… với nơi chốn bình yên muôn
thuở.