Cổng Chùa hiện
dần ra trên con đường đất quen thuộc. Trời trưa nắng gắt, thỉnh thoảng
từng cơn gió lốc thổi đến, hất tung bụi mù và cuốn theo mấy chiếc lá
vàng bay tung túe. Dừng chân trước lối rẽ vào chùa, Tôi ngước nhìn cánh
đồng lúa vừa cắt xong chỉ còn trơ gốc rạ phơi mình trong nắng hạ. Vài
cánh cò bay lượn qua lại tạo nên những vệt trắng lờ mờ giữa bầu trời
mênh mông vạt nắng. Có tiếng hò ru em dìu dặt chân quê. Có lời ca vọng
cổ phát ra từ chiếc máy thu thanh bên ngôi nhà hàng xóm. Một khung cảnh
làng quê yên bình mộc mạc, tạo ra chút cảm giác bồi hồi cho người vừa
trở về nhưng lại sắp sửa đi xa.
Sân chùa vắng
lặng vì đang là giờ chỉ tịnh trưa. Tôi bước nhẹ qua mái hiên, đến cạnh
bờ ao ngồi nghỉ mệt. Mới đầu hạ mà sen đã nở rộ. Nhìn những cánh sen
trắng hồng tươi tắn vươn lên từ trong đầm nước, cũng làm dịu bớt cái
nắng nóng mà Tôi mang tận từ Thành Phố về đây. Tôi đang trở về ngôi chùa
của tổ đình, để chuẩn bị cho một chuyến đi xa, nên mỗi khoảnh khắc nơi
đây bỗng trở nên gần gũi đến thân tình.
Thuở mới xuất
gia còn theo học văn hoá bên ngoài, cứ mỗi kỳ nghỉ hè Thầy cho tôi về
quê để hầu Sư Ông và nhờ người dạy bảo. Đối với Tôi lúc ấy mùa hạ là
một chuyến đi chơi dài ngày thật thích thú. Sư Ông không quá nghiêm khắc
như Tôi nghĩ. Bao mùa hạ Tôi có tiếng là hầu Sư Ông nhưng thực ra chẳng
làm gì nhiều. Vì người sống giản dị theo cung cách an bần lạc đạo, không
câu thúc nhiều vào nghi lễ. Người có dáng tôn nghiêm đạo mạo của bực tôn
túc, nhưng lại hài hoà dễ dãi của người vui với thú điền viên cây cỏ.
Mỗi ngày Ngưòi bỏ ra vài giờ dạy cho Tôi và chú tiểu Tịnh Minh ( đệ tử
của sư chú Hải Nghiêm) học Tỳ Ni nhật dụng và tập viết chữ nho. Còn thì
những buổi sáng sớm và chiều tối, Tôi thường theo Sư Ông ra vườn dạo
cảnh xem hoa. Ao sen khi ấy vừa mới hình thành nên chỉ sơ sài vài cây
sen bé xíu. Có một lần Tôi rủ Tịnh Minh trốn ngủ trưa ra ao sen chơi.
Tịnh Minh vốn kính phục Tôi là huynh trưởng, lại cho Tôi là dân thành
phố hiểu biết nhiều, vì thế mà Tôi cũng hay ra oai với chú.
Chỉ một khắc sau
thì tôi và Tịnh Minh đã yên vị trên chiếc xuồng ba lá chèo ra giữa ao.
Tịnh Minh là dân miệt vườn nên bơi lội chèo ghe rất cừ. Còn Tôi là chú
tiểu thư sinh, dù luôn tỏ ra đạo hạnh nghiêm trang, nhưng tâm tư đôi lúc
cũng ưa bay nhảy trong chốn phàm tình. Tôi hay xem văn chương thi phú,
biết người xưa từng chèo xuồng hái hoa sen với bao ý thú thanh nhàn, nên
cũng đèo bồng muốn bắt chước. Khi Tịnh Minh cho chiếc xuồng nhỏ lách qua
một bụi sen trắng đang nở hoa, Tôi đưa tay định hái búp sen thì Tịnh
Minh vội ngăn lại:
_ Đừng Sư
Huynh! Sư Ông quý mấy bông sen đó lắm. Mỗi chiều người thường chống gậy
đi dạo quanh hồ để ngắm sen nở. Quý thầy còn không dám hái đem vào cúng
Phật nữa là….
Tôi hơi phật ý,
nhưng biết Tịnh Minh nói đúng…đành phải im lặng. Thôi thì hãy để cho mấy
cánh sen trắng trong tinh khiết kia được tự tại đứng giữa ao đầm mà
nghiêng mình đón nhận ngàn tia nắng mặt trời chiếu rọi. Như vậy vẫn còn
hơn là hái xuống, dù có đem cắm vào những nơi trang trọng tôn nghiêm
cũng làm cho hoa chóng tàn rũ; huống chi Tôi chỉ có ý định hái hoa để
nhìn ngắm chơi thôi.
Tịnh Minh sợ Tôi
giận nên vội kiếm chuyện khác nói:
_ Sư huyngh đọc
thơ cho em nghe đi… Có bài thơ gì hay lắm mà có lần em nghe sư huynh đọc
đó. Hình như là bài” Cô Gái hái sen” thì phải.
Tôi đang mãi
nhìn con nước lăn tăn theo nhịp chèo khua vang động. Tôi rất thích chèo
ghe, nhưng tập bao nhiêu lần rồi mà khi đưa mái chèo thì chiếc xuống cứ
tròng trành xoay tròn chứ không chịu tiến bước. Khi nghe Tịnh Minh nói
Tôi chỉ ậm ự :
_ Ờ ….nhưng mà
chúng ta là những chú tiểu đi ngắm sen chứ đâu được hái. Vậy thì để Sư
Huynh sáng tác ra bài thơ khác lấy chủ đề là “ chú tiểu ngắm sen” nhé?
_ Ồ hay lắm! Sư
huynh làm liền đi.
Tôi bèn cười
khoả lấp:_ Nói chơi chứ sư huynh không có hứng làm thơ lúc này đâu. Thôi
để lần khác…. huynh sẽ làm tặng đệ một bài thật hay.
Tịnh Minh im
lặng đưa mái chèo lướt nhanh hơn rồi dừng lại dưới táng cây dừa cạnh bờ
bên kia để trú nắng. Ao không rộng lắm lại đang thả sen, nên không thể
thoải mái cho ghe qua lại. Tôi không rủ Tịnh Minh ra sông lớn vì biết
cậu ta dù có nể mặt Sư Huynh đến mấy cũng không dám. Chẳng là khi mới về
quê lần đầu, Tôi bảo chú ra sông tập cho mình chèo ghe. Tịnh Minh ngồi
đằng lái, Tôi ngồi đằng mũi chỉ việc đẩy nhẹ mái chèo lướt theo. Có lẽ
vì mãi mê ngắm sông nước hữu tình và Tôi đang cao hứng đọc thơ nên cả
hai đã không chú ý đến chiếc Tàu lớn đang chạy đến gần với tốc độ nhanh.
Lúc Tịnh Minh nhìn thấy thì không còn kịp nữa. Chiếc ghe nhỏ bị sóng
đánh lật nhào. Tôi không biết bơi…chới với theo dòng nước xoáy một lúc
thì Tịnh Minh nắm được, rồi chú vừa ôm lấy Tôi vừa bơi một tay vào bờ.
Tôi thoát chết lần ấy. Nhưng Tịnh Minh bị quỳ hương Quá Đường suốt một
tuần lễ và Sư Ông cấm không cho Tôi ra sông nữa.
Mỗi lần về quê,
Tôi và Tịnh Minh đều có những kỷ niệm khó quên. Chúng Tôi trạc tuổi
nhau, lại xuất gia một lần ( tôi được Thầy đưa về quê cho Sư Ông xuống
tóc), chỉ vì thầy Tôi là huynh trưởng của sư chú Hải Nghiêm nên đương
nhiên Tôi cũng là sư huynh của Tịnh Minh. Được làm sư huynh nên Tôi hay
tỏ vẻ người lớn hơn. Mà cũng bởi chú nhỏ quá hiền lành chơn thật, cứ xem
Tôi là thần tượng. Dưới mắt chú, Tôi là người học rộng hiểu nhiều. Tôi
hay nói ra nhiều thứ, kể cả những chuyện không đâu vào đâu, vậy mà Tịnh
Minh cũng hoàn toàn tin tưởng và lắng nghe. Chú rất thích Tôi kể chuyện
và đọc thơ . Tôi kể thế nào chú cũng khen hay, đọc thơ kiểu gì chú cũng
thán phục. Vì chú là người ham hiểu biết mà lại lười đọc sách báo, nên
bỗng nhiên Tôi trở thành người vẻ vời lắm chuyện. Tịnh Minh rất siêng
làm lại chuyên tu mà ít chú trọng vào việc học hành, nhiều lần sư chú
Hải Nghiêm cứ than phiền :
_ Tịnh Minh chỉ
ham làm vườn trồng trọt mà chẳng chịu học. Nó không có chí như con. Học
hết cơ bản trên Tỉnh thì nằng nặc đòi về quê, không chịu học lên nữa.
_ Vậy thì chú
gởi Tịnh Minh về Thành Phố ở với con đi. Có con kèm cặp Tịnh Minh ắt sẽ
học khá hơn.
Tôi nói vậy vì
tin chắc Tịnh Minh sẽ nghe theo, không ngờ chú lắc đấu phản đối:
_ Không đâu. Em
không thích về Thành Phố và cũng chẳng muốn học nữa. Em ở Chùa phụ công
việc với Thầy, lại có Sư Ông dạy học kinh bộ cũng đủ tu rồi. Hơn nữa em
học dốt lắm…
_ Sư đệ đừng
nghĩ như vậy. Đệ chẳng nghe Sư Ông dạy là “ Tu mà không học là tu mù” đó
sao. Dù ở Chùa đệ vẫn học kinh luật, nhưng đến trường lớp mình sẽ học
được bao điều hay đẹp của thầy bạn, sau này có nhiều cơ hội phục vụ cho
đạo pháp chúng sinh…
Tôi cố thuyết
phục màTịnh Minh vẫn giữ nguyên lập trường :
_ Em không có
hứng thú lắm về chuyện học hành Sư Huynh ạ! Thì thôi đệ xin làm Bàn
Đặc… hiểu bao nhiêu thì tu bấy nhiêu. Không phải là em mặc cảm hay tự ti
gì đâu. Biển học mênh mông còn em chỉ là con thuyền nhỏ, sức chỉ bơi
được chừng đó thôi. Sư Ông, quý Sư Chú Sư Bác đều kỳ vọng vào Sư Huynh.
Còn em dù.. suy nghĩa cạn cợt đơn giản và học hành không tới đâu, nhưng
cũng tin tưởng sư huynh sẽ là cây đại thọ vững chắc cho ngôi nhà Phật
Pháp mai sau...
Chà! Sư đệ
bây giờ nói chuyện nghe cũng văn vẻ quá- Tôi thầm kêu lên và cũng phục
Tịnh Minh đã nói lên những ý tưởng dù chơn chất, làm cho Tôi phải suy
nghĩ nhiều về con đuờng tu học của mình. Hoa trong khu vườn Đaọ luôn toả
ra nhiều hương sắc, nhưng mỗi loài lại tôn vị cho cuộc đời bằng những
giá trị riêng. Có lắm khi Tôi vì quá đề cao việc học mà quên đi bao tâm
nguyện từ thuở ban đầu…
_ Kìa! Chú Tịnh
Văn về bao giờ mà không vào trong chùa lại ngồi đây? Ăn cơm chưa, chị
dọn cho nghen?
Tôi quay lại
cười với Chị Hai _ Người làm công quả nấu cơm trong chùa_ :
_ Dạ em về vào
giờ chỉ tịnh nên không dám vào. Đi từ sáng sớm, xe nổ lốp đến giờ mới
tới. Sư Ông còn nghỉ hả chị?
_ Sư Ông dậy rồi và đang ngồi niệm Phật trên nhà Tổ. Em dùng cơm xong
lên chào Người cũng được.
…. Ngôi nhà Tổ hơi tối vì cửa sổ cửa lớn luôn đóng kín. Sư Ông ngồi
tịnh niệm lần tràng hạt trên chiếc tràng kỷ. Hình như người nghe bước
chân đi lên nên quay lại. Tôi ngập ngừng lên tiếng:_ Bạch Sư Ông…
_Tịnh Văn phải không? Con về chơi hay có chuyện gì? Việc học hành và
nhập hạ của con ra sao rồi?
_ Dạ bạch Sư Ông…Con về đảnh lễ Sư Ông …và xin thưa về việc tuần sau
con phải sang Ấn Độ du học.
Sư Ông khẻ ho lên một tiếng, tay vẫn lần chổi hạt trong tư thế nhàn nhã
khoan thai, nhưng giọng nói bỗng trở nên nghiêm nghị:
_ Đang trong hạ mà con lại bỏ đi du học xa? Gấp rút như vậy sao? .
_ Bạch Sư Ông…Vì trường bên đó Người ta đang mở khoá mới vào mùa hạ nầy.
Con đã thưa với Thầy và chỉ xin tùng hạ thôi.
_ Vậy à! Chuyện học hành thì cần thiết thực. Nhưng người tu hành quan
trọng ở nơi tuổi hạ. Việc nhập hạ từ bao đời nay đã trở thành truyền
thống của người tu Phật, là một nếp sống Tăng đoàn hoà hợp mang ý thanh
cao giải thoát, mình không thể xem thường được con à.
_ Dạ… con cũng biết vậy, nên cứ lưỡng lự phân vân. Nhưng giấy tờ nhập
học và hộ chiếu đã xong xuôi, nếu hoãn lại e là sẽ bỏ qua cơ hội.
Sư Ông đứng dậy chỉ tay vào cánh cửa:_ Con mở cửa để Sư Ông ra bên
ngoài hóng mát một chút.
Tôi mở cửa rồi dìu Sư Ông ra ngồi trên băng đá dười mái hiên. Nhìn ra
mặt nước hồ sen trong ánh nắng hanh chiều, nghe thoang thoảng có mùi
hương sen theo làn gió nhẹ.
_ Tịnh Văn, con thấy sen mùa hạ nở có đẹp không?
_ Da…ï thưa đẹp lắm. Tôi ngập ngừng trả lời mà không hiểu Sư Ông định
nói gì.
_ Ừ! Sen vốn là loài hoa tinh khiết, lại chỉ ra hoa kết nụ vào mùa hạ.
Mùa của muôn loại côn trùng sinh sôi nảy nở và cây trái sum suê. Lúc này
trời đất giao hoà giữa cái nắng gắt và những cơn mưa tầm tả của vùng
nhiệt đới, Sen đã sanh trưởng ra và tạo nên một dáng vẻ riêng, không thể
xen lẫn vào bất cứ loại cây trái nào được. Do đó mà Sen được ví cho mọi
sự sống vươn lên trong chốn bùn lầy nước động. Sen trong mùa hạ càng rực
rỡ và tươi xinh hơn mấy mùa khác.
Tôi thích thú nghe Sư Ông bình phẩm về hoa Sen. Người hiểu rõ về tính
chất của hoa và đã diễn tả bằng tất cả sự cảm xúc của cõi lòng. Nhưng
Tôi biết Người đang mượn chuyện hoa Sen để dạy bảo mình.
-
Nay mai Con phải đi học xa rồi_ Sư Ông chậm rải nói tiếp_ Việc
học hành không thể trì hoản được thì thôi cũng tuỳ duyên… Ngày trước Sư
Chú Hải Nghiêm của con cũng đi du học vào mùa hạ. Giáo pháp Phật có
muôn ngàn, cốt sao cho người tu cảm thấy an lạc để lựa chọn một pháp tu
ứng dụng thiết thực là được.. Sư Ông nói đến hoa Sen là cũng có ý khuyên
con mấy điều. Mỗi mùa hạ lạp là dịp để cho người tu hành chúng ta thúc
liễm thân tâm trao dồi giới hạnh. Suốt cả năm mình thường dễ dãi buông
lung theo chuyện học hành, phật sự này nọ. Chỉ có ba tháng tịnh tu dù
không trọn vẹn, nhưng con phải luôn nghĩ là mình đang nhập hạ. Ơû xứ
người mọi sinh hoạt tu niệm đều khác, ngoài việc nỗ lực học tập, con
cũng phải sống cho thanh cao trong sáng. Mình hoà nhập mà vẫn gĩữ tâm
thanh tịnh chánh niệm, như loài Sen bất nhiễm…
_ A! Sư huynh về từ bao giờ vậy. Chúng mình ra ao hái
sen đi.
Tịnh Minh từ hậu liêu bất ngờ chạy ra nói lớn, rồi thục vào ngay khi
nhìn thấy Sư Ông. Sư Ông chỉ cười trách nhẹ:_ Chú Tiểu này lúc nào cũng
trông Sư huynh về để cùng chơi đùa. Học hành thì lơ đễnh, suốt mấy ngày
chẳng thuộc nổi một bài kinh ngắn. Nói vậy chứ chú cũng có hạnh lắm.
Thôi thì mỗi cây mỗi hoa, mỗi vườn mỗi cảnh. ……Con ra chơi với sư đệ một
lát. Sáng sớm mai Sư Ông bảo chú Hải Nghiêm đưa về Thành Phố và mua cho
ít đồ chi dụng để đi học.
Tôi đi ra bờ ao. Tịnh Minh đang ở bên dưới cười nói với lên :_ Sen mùa
này nở nhiều lắm rồi, để em hái cho Sư Huynh mấy bông đem về Thành Phố
nhé.
_ Không cần nữa đệ à! Nhìn sen trong đầm lầy như vậy mới thú vị hơn. Sư
Huynh muốn giữ mãi hình ảnh của những bông sen này để làm hành trang cho
chuyến đi xa ngày mai.
Mắt Tịnh Minh bỗng đăm chiêu nhìn Tôi: _ Sư huynh sắp đi du học rồi…em
chẳng có gì để gởi tặng cả. Nhưng Sư huynh còn nợ em một bài thơ đấy.
Bài thơ chú tiểu ngắm sen mà sư huynh hứa làm năm nào đó.
_ Được rồi huynh sẽ làm cho đệ. Nhưng để xem sen nở trước đã.
Ôi! Những cánh sen tươi thắm rực rỡ trong những ngày tháng hạ… Những lời
giáo huấn chân tình đạo vị của Sư Ông và hình ảnh chú Tiểu ngắm sen ở
chốn Quê nhà, chắc chắn rồi đây sẽ mãi theo Tôi trên mỗi chặng đường du
phương cầu học ở xứ Người.