Khi Tôi trở lại Quê nhà, thì chú Tư chèo đò không còn ở đó
nữa. Bến đò ngang bên dòng sông nhỏ một thời tuổi thơ tôi thường qua
lại đến trường, nay đã được thay thế bằng một cây cầu đúc chắc chắn.
Cảnh vật đã thay đổi nhiều. Chút mảnh hồn quê vẫn còn đó, nhưng
người tôi muốn tìm thì bặt vô âm tín.
Chú Tư chèo đò ngày ấy là một thanh niên chất phát lực
lưỡng. Chú rất có hiếu lại vui vẻ thân thiện với mọi người. Vì vậy
mà ai cũng yêu mến, nhất là bọn trẻ chúng tôi, vốn là khách hàng đi
đò mỗi ngày nên được chú luôn quan tâm hỏi han giúp đở.
Tôi vẫn thường đi đò chịu của chú. Nhà tôi thuộc loại
nghèo nhất xóm. Ba mất sớm. Mẹ tảo tần bữa có bữa không cũng ráng lo
cho anh em tôi ăn học. Một hôm chú Tư kêu tôi lại bảo :
_Này Thanh, từ nay chú cho cháu quá giang đi học. Cháu đừng
ngại, ráng học thành tài, để còn lo cho mẹ cho em.
Tôi biết chú thường chở đám học trò nghèo qua sông miễn phí, nhưng
vẫn thấy ngại ngùng:
_Cháu đi hoài sao được. Nhà chú cũng nghèo. Chú còn phải lo
cho bà.
_Ốí chào! Chú có lấy thêm tiền của một vài đứa như cháu cũng
đâu có giàu hơn. Cũng là tình làng xóm quê hương với nhau cả, giúp
ai được chút nào thì giúp cháu à! Cháu cứ lo học và sống cho thật
tốt. Mai này lớn lên còn giúp ích cho xã hội.
….Sau đó gia đình tôi theo người Cậu trôi dạt về thành phố.
Mãi bận rộn với chuyện cơm áo học hành, trải qua một thời gian lâu
tôi mới có dịp trở về thăm quê. Nhưng bến đò xưa không còn; Người
chèo đò cũng thôi nghề đưa khách sang sông. Hỏi thăm thì làng xóm
chỉ nói là từ ngày bà mẹ già mất đi, chú theo người bà con đi làm ăn
xa, đâu tận miền đông lận. Còn chính xác như thế nào cũng không ai
biết rõ lắm.
Tôi cũng chẳng biết thực hư thế nào. Sự náo nức của Tôi khi
nhìn thấy làng quê mình sung túc giàu có,dường như vẫn thiếu vắng
một điều gì. Mỗi lần bước qua cây cầu mới, lòng tôi cứ bồi hồi nhớ
lại khoảng trời xanh thuở trước. Tôi đã mắc nợ chú suốt quãng đời
tuổi thơ trên những chuyến đò ngang. Không gặp được chú, tôi biết
mình mãi mãi làm một kẻ đi tìm…
*******
“Làng mình năm nay cúng Họ lớn lắm, cháu về nhé”.
Nhận bức điện tín của người bác ruột, Tôi vội thu xếp trở về thăm
quê lần nữa.
…… Suốt ngày mệt nhoài vì lo cúng kiến, lễ lạy. Vừa định đi nghỉ thì
nghe bác dâu tôi nói:_Thanh à!Cháu đi lên chùa nghe pháp không? Có
thầy ở thành phố về giảng hay lắm. Mà này, bác nghe nói thầy là
người làng mình đó, hình như là chú Tư chèo đò ngày trước. Chú đã đi
tu, làm tới Đại Đức Giảng Sư gì lớn lắm ở thành phố. Nay mới trở về
thăm quê….
Tôi vùng ngồi dậy, đi theo mấy người anh em họ lên chùa.
Trời đã tối, ánh trăng rằm soi tỏ con đường quê ngoằn nghèo đầy cát
bụi. Mùi hương ngọc lan thoang thoảng từ những ngôi nhà cổ. Tiếng
ếch nhái kêu rang cả cánh đồng. Tiếng hò ru con dịu dàng trong đêm
vắng. Một khung cảnh làng quê thân quen là vậy, nhưng tâm trí tôi
cứ nghĩ ngợi đâu đâu. Chú Tư chèo đò đã bước sang một cuộc đời khác.
Nếu vậy thì hay biết mấy. Có điều, không biết Người có còn nhớ đến
thằng bé Thanh thường hay đi đò thiếu của chú ngày trước hay không?
Khi chúng tôi tới nơi thì giảng đường đã đông đặc những người. Chắc
hẳn đây là lần đầu tiên có vị thầy về quê giảng đạo, nên ai cũng
muốn đựơc nhìn được nghe người đồng hương của mình_Nay là một vị đại
đức rất đạo hạnh uy nghiêm_nói chuyện. Vì đến trễ nên chúng tôi
không thể vào được bên trong. Ngồi ngoài, tôi cố lắng nghe từng
giọng nói, âm điệu của người….vẫn là chất giọng miền quê chơn chất
trầm ấm, nhưng lời lẽ thì đầy vẻ sâu lắng hùng hồn cứ làm cho tôi
thấy ngờ ngợ. Sau bài pháp ngắn nói về đạo lý làm người, vị giảng
sư bỗng nói trở nên thân tình hơn:
_ Ở đây, quý vị lớn tuổi một chút chắc là đã biết tôi hết rồi. Tôi
từng là người chèo đò nơi dòng sông này của hơn mười lăm năm về
trước. Từ ngày rời xa quê hương, Tôi gặp nhân duyên được xuất gia
học đạo. Hôm nay tôi mới có dịp trở về thăm quê nhà. Thật là vui khi
nhìn thấy xóm làng mình ngày càng phát triển. Và cũng thật cảm động
với tấm lòng của quý vị đối với đứa con xa quê lâu ngày. Tôi về đây,
trước là viếng thăm làng xóm bà con. Sau nữa, là mong muốn đem ánh
sáng của đạo từ bi gội nhuần nơi mảnh đất mà mình từng chôn nhau cắt
rốn. Những gì mà tôi góp nhặt, trau dồi học tập qua bao năm tầm sư
học đạo, Tôi sẽ hướng dẫn trao dồi cùng quý vị; để chúng ta cùng tu
tập, hành trì. Ngày xưa tôi từng làm anh chèo đò đưa người vượt qua
dòng sông đời ngắn ngủi, thì nay tôi cũng xin giữ vai trò của người
lái đò để đưa mọi người vượt qua dòng sông sanh tử đến được bờ an
vui giải thoát …..
Thời thuyết pháp đã xong, mọi người kéo nhau ra về. Tiếng nói chuyện
lao xao vang xa cả một vùng quê yên tịnh, ai cũng tỏ vẻ kính phục và
mãn nguyện. Riêng Tôi vẫn còn đứng chần chờ trước sân chùa. Bao
nhiêu dự định muốn giải bày đã không cần thiết nữa. Người chèo đò đã
vượt qua dòng sông sanh tử thì còn nghĩ gì đến món nợ ngày xưa. Chỉ
có người mang nợ thì mãi ôm lòng khoắc khoải …
Có tiếng bước chân người đi đến. Tôi vội xoay qua định tránh sang
một bên bỗng nghe tiếng gọi:_Phải Thanh đó không ?Thầy về hôm rày cứ
hỏi thăm con hoài, nay mới gặp. Nghe nói con học hành đã thành đạt
,và đang làm việc ở thành phố phải không ?
Tôi cúi đầu chào thầy, cất tiếng lí nhí, không biết là do run sợ
hay vì quá xúc động_:
-Dạ…..ï con cũng mấy lần trở về quê….mong gặp lại Chú …à…Thầy. Không
ngờ Thầy đã trở thành một vị Thượng Toạ. Cuộc đời đôi khi cũng lắm
chuyện bất ngờ. Điều mà trước tiên…con muốn nói với thầy là…..về món
nợ ngày xưa…
Thầy cười lớn. Nụ cười chứa đựng biết bao sự bao dung và cởi mở
chân tình:
_Ừ cuộc đời vẫn luôn chứa đựng những điều bất ngờ như vậy đó con à!
Nếu cùng đi trên một chuyến đò thì cuối cùng chúng ta sẽ gặp nhau
thôi. Còn món nợ năm xưa. Nào có đáng gì mà con phải bận tâm. Món nợ
ấy Thầy đã gởi lại cho con qua mấy lời nhắn nhủ. “Phải học cho tốt,
để làm một con người tốt giúp ích cho gia đình, xã hội.”.Hôm nay
thầy trò mình có duyên gặp lại nhau nơi quê nhà. Thầy cũng chỉ ước
mong con luôn giữ vững được điều đó. Sống cho xứng đáng một con
người, trước khi muốn làm một những điều to lớn khác. Con đang làm
việc ắt có điều kiện gần gũi với nhiều thành phần trong xã hội, thì
phải biết giữ lòng mình cho trong sáng, chánh trực. Đừng để miếng
mồi danh vọng bạc tiền làm lu mờ tâm trí …
Dòng sông đời vừa rẽ sóng. Người chèo đò đưa chúng sanh vượt qua
dòng sông sanh tử đã trở về quê xưa, sưởi ấm xóm làng qua tâm tình
của người đồng hương, chia xẻ cuộc sống bằng trái tim vị tha của bậc
Bồ Tát. Tôi lại mắc nợ người thêm một lần nữa. Món nợ ân tình suốt
bao nhiêu năm ôm ấp bên lòng vẫn chưa trả được. Khi đi ngang qua
chiếc cầu có thấp thoáng bóng dáng màu áo vàng giải thoát, tôi chợt
nhận ra là mình cũng vừa bước sang một trang đời mới. Từ phía bờ xa,
con nước xuôi dòng đang quay về biển cả.