| ...... ... |
.. |
. |
.. |
. |
. |
- ĐẠO ĐỨC NGƯỜI XUẤT GIA
- Đại
sư Liên Trì
MỤC
LỤC
- Chương
I
- Chương
II
- Chương
III
- Chương
4
- Chương
5
- Chương
6
- ChươngG
7
- Chương
8
- Chương
9
- Chương
10
-
-
|
Mấy dòng ghi lại sau khi dịch |
Khi dịch
cuốn sách này, tôi không có hy vọng gì hơn ngoài việc bày tỏ nỗi niềm
thao thức với người xuất gia trẻ về việc xây dựng một Tăng đoàn tu
tập với những con người có hạnh nguyện và đạo đức như nội dung cuốn
sách mà các bạn đang cầm trên tay.
- Tịnh thất An Lạc
- Mùa hạ năm Tân Tỵ – PL.2545.
- Hạo nhiên- Thích Nguyên Hùng
ại sư
Liên Trì là một vị tinh thông tam tạng, một bậc tôn sư có hạnh giải tương
ưng của một thời đại. Ngài không chỉ được người đời bấy giờ tôn
kính, trọng vọng, mà cho mãi đến hậu thế vẫn được mọi người kính
ngưỡng. Ngài trước tác rất nhiều và đều là những tác phẩm tinh tuý,
độc đáo, bác đại dung thông, lúc bấy giờ rất được thịnh hành, thậm
chí, có người đã mạo danh của Ngài để in sách trục lợi, có thể thấy
đó là việc nhỏ. Thành ra, như đại sư Thái Sơn đã nói : “Chỉ cần dùng tài của Sư (Liên Trì) cũng
đủ để sửa trị việc đời, chỉ dùng chỗ ngộ của Sư cũng đủ để
truyền tâm, chỗ giáo đủ để khế cơ, chỗ giới đủ để hộ pháp, chỗ
khí tiết đủ để khích lệ người đời, và thanh quy của Sư đủ để cứu tế; cho đến lòng
từ ban vui, lòng bi bớt khổ, rộng ra đến Lục độ Ba-la-mật…”. Lại
nói : “Nhìn lại, trên từ chư tổ, chưa
hẳn đã tu hết vạn hạnh, nhưng vạn hạnh vốn sáng rõ trong tâm, tức
ngay nơi trần lao mà thấy được Phật tánh, từ xưa đến nay, trừ Ngài Vĩnh
Minh, duy chỉ có Sư mà thôi”. Nếu không phải là bậc đại Bồ tát
phương tiện tái sanh, thật không thể đạt đến được như vậy.
Nguyên
nhân khiến tôi đặc biệt ngưỡng mộ Đại sư Liên Trì có lẽ là do tôi
đọc sách và ‘vui lòng rúc vào sừng trâu’ (đi vào chỗ bế tắc)! Có một
hôm, xem cuốn Lăng Nghiêm mô tượng ký
và cuốn Trúc song tuỳ luật của sư,
không ngăn được xúc động, tôi vỗ mạnh xuống bàn kêu lên “Tuyệt!”,
rồi nước mắt tuôn rơi. Ôi! Đại sư vốn cũng là người ‘thích rúc
vào sừng trâu’ đó ư ?!
Tác phẩm
của sư, mỗi chữ là châu ngọc, mỗi dòng như tháo gỡ chỗ dính mắc, cởi
mở chỗ trói buộc, hình như những cuốn sách đó chuyên để giải đáp
những vấn đề thắc mắc của tôi mà sáng tác ra. Nghĩ mình nghiệp chướng
sâu dày, trầm luân trong sanh tử luân hồi đến nay, không dám ngưỡng mặt
nhờ ân trạch của Vân Thê, chỉ có cảm động than thở “Trước không thấy người xưa, sau không thấy
người lại, nhớ nghĩ trời đất mênh mông, một mình thương xót tủi
thân mà rơi lệ”. Thời kỳ mạt pháp nhưng tâm người vẫn như xưa,
chánh pháp suy vi, yêu tà nổi dậy bốn phương, nhưng chỉ cần tứ chúng
xuất gia ra sức chấn hưng, nỗ lực dẹp trừ ma chướng, thay đổi cuộc
thế suy đồi, chưa hẳn đã không tạo được một không khí trung hưng. Vì
vậy cho nên, phát tâm phiên dịch cuốn sách này và thêm phần chú thích
là vì mục đích của cuốn sách không chỉ làm gương mẫu cho người xuất
gia, mà cũng là phương châm tu hành cho người cư sĩ tại gia. Hơn nữa, sở
học của Đại sư Liên Trì bác đại uyên thâm, văn chương điển nhã, đối
với những người có trình độ quốc học bây giờ không cao thì không dễ
gì lĩnh hội, vì vậy, hoặc mới hiểu được phân nửa đã bỏ mất, thậm
chí có những khúc mắc khó hiểu, hoặc hiểu sai, xuyên tạc… không khỏi
đáng tiếc, cho nên, kẻ hậu học này không lượng sức hèn, thêm phần văn
bạch thoại vào tác phẩm để giải thích. Vì hậu học tài trí mỏng
manh, thô thiển, dám xin chư đại đức trong mười phương không tiếc lời
mà chỉ giáo cho, thì thật là hân hạnh!
Cuốn
sách này có phần phụ lục truyện của đại sư, lược có hai thiên, một
là tuyển tự Thái sơn đại sư mộng du tập,
một nữa là Tự tịnh độ thánh hiền lục. Ngoài ra, một số còn lại thì ghi chép
những vấn đề có quan hệ đến người cư sĩ tại gia; cuốn Tuyển tự Vân Thê pháp vị, Trúc song tuỳ luật, thiết nghĩ có thể hỗ
tương ấn chứng, bổ sung cho nhau thì càng tốt.
Sau
cùng, xin thành tâm cảm tạ ân sư thượng Quảng hạ Hoá, giáo thọ sư Hứa
Thành Chương và tiên sinh Tống Nhân Hoàng, những người đã chỉ đạo và
phê duyệt cho con cuốn sách này; Pháp sư Huệ Tịnh đã cung cấp tư liệu,
ở đây xin nhận cho con lòng tri ân sâu sắc.
Dân quốc,
tháng 8, năm thứ 73
Tịnh
nghiệp học nhân
Ngô Cẩm
Hằng tự Vu Cao Hùng.
ó một
vị Tăng hỏi : “Người xuất gia cần phải
làm việc gì ?”. Tôi trả lời : “Làm
đạo, cầu đạo”. Ông ta nói: “Cầu
đạo căn bản nhất phải làm gì?”. Tôi trả lời : “Đức hạnh”. Ông ta nói : “Ái chà! Ngài thật là cố chấp, người
thượng căn lợi khí thì tu huệ mà vào đạo, kẻ hạ căn độn khí thì
tu phước mà thôi, cho nên, người xuất gia chủ yếu phải cầu cho được
trí tuệ, có trí tuệ thì đầy đủ tất cả, cần đức hạnh để mà
làm gì ?”.
Tôi
nói: “Người xưa từng nói, đức hạnh là
điều căn bản làm người xử thế. Lại nói, người lập chí lớn, làm
đại sự cần phải tự lượng khí chất và kiến thức của mình, huống
chi diệu pháp Chánh Đẳng Giác của nhà Phật chí cao vô thượng, há người
tuỳ tiện có thể tu hành thành tựu sao?
Nếu
tích chứa (cất giữ) sữa Sư Tử mà không dùng bình lọ làm bằng Lưu Ly
thì đỗ nát mất mà thôi; giống như tay nâng một chiếc đỉnh nặng vạn
cân, ngồi trên chiếc thuyền nhỏ, cơ hồ khó tránh khỏi bị lật ngã mà
chết đắm.
Người
xuất gia ngày nay, có chút ít thông minh, tài trí, thì đã chuyên học cách
chú giải khảo cứu, giống như những thư sinh nhà nho dốc hết sức lực
nghiên cứu điển tịch. Thông minh tài trí cao hơn một chút nữa thì thu thập
một cách máy móc những thứ vụn vặt, tìm kiếm những lời dạy tuỳ cơ
thuyết pháp của chư vị đại đức tổ sư từ xưa đến nay rồi lại cho
là của mình, nắm bắt mấy thứ ấy chỉ là kiến thức cặn bả, lông da
của tổ sư mà cứ cho là của mình có, quả là nắm gió bắt hình, không
có thứ gì là thật cả, ngược lại còn bị người trí chê cười. Những
người này nói chuyện, thuyết giảng mới nghe qua, câu câu đều phảng phất
giống như lời Phật tổ, những bậc cao minh, nhưng khảo sát lại hành vi
của họ thì có khác chi những kẻ phàm phu tục tử. Thời kỳ mạt pháp,
những hiện tượng bại hoại như vậy, thật tại rất là nhiều.
Tôi lo lắng những người tu hành rơi vào những
tình cảnh nông nỗi như vừa nói trên, cho nên sưu tập, ghi chép lại những
thiện hạnh của người xưa, trích lục những phần trọng yếu, phân
thành mười loại. Mười loại đó là gì ? Viễn ly sự ô nhiễm của thế
tục mới gọi là người xuất gia. Xuất gia, điều trước tiên phải nói
đến đó là sự thanh cao, giản dị, cho nên, điều thiện hạnh thứ nhất
là Thanh Tố (thanh cao và giản dị). Nhưng
thanh cao mà không nghiêm túc thì biến thành thành cái cao của kẻ cuồng sĩ.
Người học Phật nhất định phải thâu nhiếp ba nghiệp thân, khẩu, ý mới có thể thành tựu,
cho nên điều thiện hạnh thứ hai là Nghiêm
chính. Hành vi nghiêm chính cần phải nương tựa lời dạy của thầy mới
có thể nắm giữ không sai lầm, người thầy thực tại là mẫu mực mô
phạm làm người, cho nên điều thiện hạnh thứ ba là Tôn sư. Có song thân sanh thành nuôi dưỡng
ta, sau lớn khôn mới có thể tiếp nhận những lời dạy của thầy, cho
nên, quên mất công ơn cha mẹ mà bất hiếu là vong bản ! Vả lại, giới
hạnh, luật nghi tuy nhiều, nhưng điều quan trọng vẫn là hiếu thuận, vì
vậy điều thiện hạnh thứ tư là Hiếu
thân. Người trung thần bắt nguồn từ người con hiếu, đạo lý trung
hiếu phải vẹn toàn, chỉ biết có
tình thân không biết có ân quân chủ
chính là hành vi tự tư tự lợi; trong sách có ghi : ‘một người có
phúc, vạn dân đều nhờ’, có một bậc
quân chủ đức độ nhiếp chính, thì quốc thái dân an, chúng ta mới có thể
xuất gia học đạo, thanh nhàn tự tại đi khắp núi sông rừng suối, ân
huệ của vua thật là lớn thay ! Vì vậy, điều thiện hạnh thứ năm là Trung quân. Nhưng đạo trung quân là giao
tiếp qua lại với những giới lãnh đạo, cấp trên, thiếu sự quan tâm đối
với những người cấp dưới, ân huệ của họ đã bố thí cho chúng ta cũng
là không đúng, nhất định cần phải đoái hoài đến những người bần
cùng khốn khó, vì vậy, điều thiện hạnh thứ sáu là Từ vật. Từ và ái rất gần nhau, người
xuất gia nếu nảy sinh ái nhiễm thì là một chướng ngại lớn cho việc
tu hành, vì vậy, điều thiện hạnh thứ bảy là Cao thượng. Nhưng cao thượng không phải
là cô phương tự phụ, xa rời chúng sanh, một mặt là kỳ vọng người tu
hành trước siêng năng trau dồi bản thân, công phu cao sâu rồi tự nhiên
ánh sáng tài học, đức hạnh toả ra bốn phương, cho nên, điều thiện hạnh
thứ 8 là Trì trọng (làm việc giữ
gìn cẩn thận). Là cẩn thận mà ẩn cư, thanh
nhàn vô sự chẳng qua cũng là việc bất đắc dĩ, cho nên điều thiện hạnh
thứ chín là Gian khổ. Có người sợ
lao nhọc mà vô công, đó không phải gian khổ trác tuyệt, đạo tâm đã thối
lui, kỳ thật nhân quả cảm ứng là một sợi lông mảy bụi không sai, vì
vậy điều thiện hạnh thứ mười là Cảm
ứng.
Mười
điều thiện hạnh trên đã tu tập đầy đủ rồi, đức hạnh mới hoàn
thiện, mới là nhân tài kham nhận tu tập Phật pháp, giống như một khi đất
đai đã được cải thiện, phì phiêu mầu mở, sau đó có thể trồng cây
được tươi tốt; đất tâm một khi đã tinh thuần rồi, sau mới thọ
trì, tin hiểu những lời dạy đến lẽ xác thực, đạo lớn Bồ đề chí
cao vô thượng mới có thể kỳ vọng thành tựu. Nếu không như lời trên
đây thì chỉ là một phường phàm phu bỉ lậu mà thôi !
Đạo làm người mà không làm được thì
làm sao có thể học làm Phật? Dù thầy là người lợi căn lợi khí, rất
mực tài trí thông minh đi nữa, chỉ có hại mà thôi. Trí lực càng cao chướng
ngại càng lớn, thì tu hành càng khó thành tựu, người không có đức hạnh
làm sao có thể làm người xuất gia tu hành ?!”
Tôi nói
xong mấy câu này thì vị Tăng đó lại nói : “Diệu pháp của tôi tu hành là một hạt bụi
không lập, xưa nay không một vật, bụi bặm bám vào đâu, mười loại thiện
hạnh đem dùng vào chỗ nào ?”
Tôi nói
: “Rõ ràng sắc, thọ, tưởng, hành, thức,
năm uẩn đang thiêu đốt, rối loạn; địa, thuỷ, hoả, phong, bốn đại
đang gây phiền phức khắp nơi vì sao nói là không một hạt bụi ?”
Vị Tăng
ấy nói : “Bốn đại vốn không tướng,
năm uẩn vốn không thật có”.
Tôi đánh
cho thầy ấy một tát tai, nói : “Hiện
nay kẻ học đòi lời lẽ của cổ đức, dùng kiến giải của người ta
để bày tỏ ý mình rất nhiều, thầy trả lời không đúng vào đâu cả,
hãy dùng kiến giải của bản thân thầy thử nói lại tôi xem”.
Vị Tăng
đó không đáp được, giận dữ bỏ đi.
Tôi cười
nói : “Bây giờ khuôn mặt của thầy đầy
vẻ giận dữ, chính là bụi nhơ của bốn đại, năm uẩn che đầy trên mặt
thầy rồi, vì sao thầy không lau đi ?”.
Người
xuất gia cần phải chú ý ! Lên cao phải tự biết mình nhỏ bé, chớ nên
tự đại, không nên vọng nói Bát nhã, lạm giải tánh không, tự tìm lấy
tai hoạ. Ngàn vạn lần không nên say đắm nơi một chút danh lợi, hư vinh.
Tốt hơn hết là tu dưỡng phẩm chất đạo đức của mình, dốc hết tấm
lòng, tinh thần, sức lực học đạo, một phen sống chết, lâu ngày tự
nhiên tâm khai ngộ đạt, sau đó mới có khả năng thể hội chân chính,
không bỏ vạn hạnh nhưng cũng không bị nhiễm trần; suốt ngày không chấp
Không, nhưng cũng không chấp Có, đó chính là con Đường Trung Đạo, Đệ
Nhất Nghĩa Đế, Chân Không Diệu Hữu. Đây mới chính là trí tuệ chân
chính của nhà Phật ! Chỉ nguyện xin
người xuất gia hãy một lần để tâm tham cứu.
Tôi rất
lấy làm xấu hỗ vì hãy còn chưa thể hội được đạo lớn vô thượng,
thêm nữa đức hạnh mong manh, viết cuốn sách này, mục đích chủ yếu
là muốn cứu vãn những căn bệnh của người xuất gia ngày nay, dùng để
báo đáp ân Phật mà thôi. Người có trí tuệ, thấu tình đạt lý, nếu
như không vì chỗ nông cạn của tôi mà bỏ qua một bên những lời tôi
nói, lại hy vọng lưu truyền khắp chốn, dạy những người tu thiền, thì
thật là quý báu.
Niên hiệu
Vạn lịch năm thứ 13
Hàng
Châu, ngày trọng đông
Sa môn
Châu Hoằng
- ~~oOo~~
http://www.buddhismtoday.com/viet/ddtamly/daoduc_nguoixuatgia.htm
|
|