- Biển trần khổ sóng bồng lai láng,
- Kiếp phù sinh đáng chán biết bao,
- Tấm thân chìm đắm dạt dào,
- Mịt mờ chưa biết đời nào thoát ly.
- Cõi giả tạm ích gì sự thế,
- Uổng tâm tư tìm kế miên trường,
- Tuần hoàn vạn vật vô thường,
- Khổ não, vô ngã đầy đường chông gai. O
- Do báo nghiệp lưu lai từ trước,
- Các pháp hành tạo được thân duyên.
- Pháp hành kế tục nhau liền,
- Diệt sanh, sanh diệt triền miên không ngừng.
- Người hay thú đồng chung số phận,
- Hễ có thân năm uẩn không bền,
- Chịu điều biến đổi đảo điên,
- Sanh, già, đau, chết không yên lúc nào.
- Thể vật chất không sao giữ nổi,
- Sức vô thường phá mỗi sát-na,
- Xét cùng đâu cũng thân ta,
- Khó ngăn tóc bạc, không cầm răng long.
- Lửa ái dục đốt lòng từng phút,
- Dấy ưu phiền chẳng chút nào nguôi.
- Dễ chi đặng tạm an vui,
- Suy mòn vì nhuộm nặng mùi trần ai. O
- Chừng thân chết bốc hơi hôi hám,
- Người, ai ai chẳng dám lại gần,
- Gớm ghê dù bậc chí thân,
- Đều sợ xui, lụy, hương lân cửa nhà.
- Chọn một chốn rừng già hoang vắng,
- Đem thây thi an táng cho xong,
- Địa táng, hỏa táng chẳng đồng,
- Tùy duyên tùy lực vẫn không quản gì.
- Đưa xác chết người đi đông đúc,
- Kẻ thân nhân uất ức khóc than,
- Hình hài ba khúc rã tan,
- Thanh danh tiêu diệt họ hàng cách xa. O
- Khổ tử biệt thiết tha nung nấu,
- Biệt gia tài, của báu, tình yêu,
- Tấm thân năm uẩn đã tiêu,
- Đất nước gió lửa về nhiều căn nguyên.
- Thân đã chẳng thiên diên ngày tháng,
- Buổi chia lìa ngao ngán đau thương,
- Chúng sanh ba cõi vô thường,
- Nên vun cội phúc tìm đường siêu sanh.
- Lựa các thứ nhân lành gieo giống,
- Quả kết trong kiếp sống về sau,
- Mở lòng bố thí dồi dào,
- Học kinh, trì giới, khá mau tu hành.
- Kẻo rồi phải điêu linh sa đọa,
- Vào bốn đường ác đạo khó khăn,
- Vô cùng khốn khổ thân tâm,
- Đời đời kiếp kiếp trầm luân không cùng. O
- Thân khẩu ý giữ gìn trong sạch,
- Vững trên đường thanh bạch mà đi,
- Dầu cho chuyển kiếp đến kỳ,
- Cũng còn trông ngóng thoát ly khổ sầu.
- Ráng sám-hối quay đầu hướng thiện,
- Ác nghiệp trần, đoạn tuyệt chớ gieo,
- Tâm đừng xu hướng vui theo,
- Thiện duyên gầy dựng trần lao dứt lần.
- Các phương pháp an tâm định trí,
- Chúng sanh cần tìm kiếm học hành,
- Cho lòng chán nản phát sanh,
- Cọ⩠nguồn tội khổ hiểu rành sâu xa.
- Pháp chán nản dạy ta suy xét,
- Khổ cõi đời số cát sông Hằng,
- Tám điều khổ não chi bằng,
- Đây lần lượt giải ngọn ngành như sau: O
- Cõi trần thế ra vào há dễ,
- Luật tuần hoàn nào kể chi ai,
- Thân ta bất luận gái trai,
- Cũng đều mắc phải đọa đày khổ sanh.
- Khi nghiệp đến pháp hành cấu tạo,
- Thác sanh vào lòng mẹ thành phôi,
- Nguyên tố nhỏ nhít vô hồi,
- Vốn là chất lỏng, giống dầu mà trong.
- Giọt dầu ấy dính lông con thú,
- Ta cầm lên rảy giũ bảy lần,
- Chỉ còn chút ít dính gần,
- Đó nguyên chất tạo nên thân con người.
- Bảy ngày đầu còn tươi trong vắt,
- Rồi tan dần biến sắc đổi màu,
- Đến tuần thứ bảy về sau,
- Biến thành một chất trông vào đáng ghê.
- Đỏ dợt dợt, mỡ pha lẫn máu,
- Bởi nguyên Hành cứ tạo thêm ra,
- Lại đến bảy bữa thứ ba,
- Hóa thành chất đặc như là thịt dư.
- Trong bụng mẹ an cư một chỗ,
- Miếng thịt thừa tội khổ xiết chi,
- Tuy hình huờn kết thế ni,
- Nhưng lại mềm mại như chì rã tan. O
- Tưởng tượng đến trăm ngàn ghê sợ,
- Phôi bây giờ tương tợ trứng gà,
- Phôi này còn yếu chưa già,
- Tuần tự thay đổi, bảy ngày thứ tư.
- Bảy ngày nữa từ từ biến hóa,
- Bắt đầu chia tất cả năm nhành,
- Tuy hình chưa hẳn thật thành,
- Nhưng đã có dạng đầu, mình, chơn, tay.
- Pháp Hành đã tạo hoài không dứt,
- Tuần thứ năm thất nhựt vừa qua,
- Nhỏ to hình dáng đẫy đà,
- Ba lăm ngày ấy đã ra hình hài. O
- Ngoài ba tháng thành thai cứng cát,
- Thai loài người nào khác thú đâu,
- Cũng đều khổ não âu sầu,
- Ở trong bụng mẹ co đầu, rút chơn.
- Ngồi chồm hổm còn hơn ràng buộc,
- Trên đồ ăn vừa được tiêu tan,
- Hai tay nắm lại đỡ cằm,
- Mặt day lưng mẹ, tối tăm mịt mờ.
- Quanh mình vấy chất dơ hôi thối,
- Đầu đội đồ mẹ mới ăn vào,
- Vừa dơ vừa ngộp xiết bao,
- Nên hằng dãy dụa, thân nào đặng yên. O
- Nếu mẹ chẳng cử kiêng ăn uống,
- Mặc đói no, nuốt bướng nhai càn,
- Nóng, cay, nguội, lạnh không màng,
- Miễn vừa khẩu dục, ngó ngàng chi con.
- Vật thực trúng da non của trẻ,
- Nóng giật mình, lạnh sẽ phát run,
- Đau thương khổ não khôn cùng,
- Như chim bị trận bão bùng mưa sa. O
- Lại giống khỉ trải qua mưa gió,
- Nằm co ro một xó rét run,
- Kinh hoàng sợ sệt hết lòng,
- Chẳng kham nỗi khổ, day tầm đôi bên.
- Hoặc kiếm ở phía trên hay dưới,
- Hoặc là nơi mấy bụi gần đây,
- Chừng nào tìm được bọng cây,
- Chui vào ẩn náu, thân này mới an.
- Đủ mười tháng vẹn toàn thân thể,
- Gần kỳ sanh, lòng mẹ chẳng vui,
- Lo âu dạ luống ngùi ngùi,
- Sợ sự tai họa trong hồi khai hoa. O
- Mãi toan tính đắn đo cân nhắc,
- Biển mênh mông chưa chắc đặng qua,
- Quẩn quanh công chuyện trong nhà,
- Dễ duôi nào dám đi xa bao giờ.
- Kịp đến lúc ngồi chờ hoa nở,
- Quyến thuộc vầy kẻ đỡ, người nưng,
- Chịu điều đau khổ từng cơn,
- Dầu kiên gan mấy cũng sờn nỗi đau.
- Người cả thảy không sao tránh thoát,
- Bỗng dường như bão tạt vào thai,
- Hài nhi như chớp đã day,
- Theo đường kinh huyết ra ngoài sản môn.
- May được lúc lâm bồn yên tịnh,
- Cả mẹ con khỏe mạnh, vuông tròn,
- Ấy nhờ hồng phúc nhà còn,
- Chúng sanh kiếp trước gây nhiều thiện căn.
- Nếu phước báo không bằng tội ác,
- Khi sanh ra chịu các khó khăn,
- Dẫu còn sống sót nữa chăng,
- Dật dờ dường phải đôi lần đứt hơi! O
- Vì nhân ác đến hồi trả quả,
- Chúng sanh này thảm họa chết non,
- Chết ngộp hoặc chết mỏi mòn,
- Chết ngoài bụng mẹ, hoặc còn trong thai.
- Ngán ngẫm kiếp sanh lai tất tưởi,
- Từ thác sanh đến buổi lọt lòng,
- Mạng căn nào biết chắc không,
- Nhưng đều phải chịu trong vòng khổ lao. O
- Suy nghĩ chán xôn xao tấc dạ,
- Xét khổ sanh buồn bã âu sầu,
- Đây là hết khổ đặng đâu,
- Có thân còn phải lãnh thâu khổ già!
- Sự khổ già thân ta hằng chịu,
- Dầu gái trai tiều tụy như nhau,
- Đổi thay chẳng trước thì sau,
- Suy mòn từng lúc, tốn hao từng giờ. O
- Buổi niên thiếu ngây thơ, đầy đặn,
- Sắc xinh tươi đủ vẹn mười phân,
- Dáng điệu đẹp đẽ tốt lành,
- Dương dương đắc ý, tuổi xanh thường tình.
- Độ trẻ trung vóc hình tráng kiện,
- Hằng phô bày thể diện đáng yêu,
- Thế gian ai cũng ưa chiều,
- Gái trai đều có tự kiêu thuở này.
- Mê muội tưởng đẹp hoài không giảm,
- Quá lạc lầm quý mến thân ta,
- Sắm đồ trang sức xa hoa,
- Điểm tô cho đặng đẹp ra tuyệt trần.
- Dùng kính, lược, dự phần chải gở,
- Giồi phấn son sặc sỡ thêm duyên,
- Chẳng vừa sở tạo tự nhiên,
- Lấp mùi hám trược, ướp liền nước thơm.
- Công trang điểm sớm hôm không dứt,
- Dáng bên ngoài đến cực kỳ xinh,
- Đủ các tư cách gợi nhìn,
- Thật ra nào khác như hình trái sung. O
- Xác ô uế đều cùng nam nữ,
- Túi đựng đầy những thứ đồ dơ,
- Lại còn biến đổi dường mơ,
- Chậm, mau rồi cũng có ngày tiêu tan!
- Hữu tình đến vội vàng tuổi hạc,
- Mái tóc xanh trắng bạc như bông,
- Dầu cho cạn trí hết lòng,
- Cản ngăn nó cũng vẫn không nghe nào. O
- Tay chơn thảy mòn hao gầy yếu,
- Lần lần còn xương chịu lấy da,
- Thôi thời tráng kiện đã qua,
- Vô thường xô đuổi, tuổi già đến thay.
- Mắt sáng suốt những ngày rực rỡ,
- Chưa bao lâu đã trở nên lờ,
- Trông xa các vật tờ mờ,
- Nhãn quan suy kém, có chờ cho đâu.
- Đồng thời phát khổ sầu tai điếc,
- Lắng mà nghe chẳng thiệt tiếng tăm,
- Nghe lầm ắt nói lại lầm,
- Giác quan tai đã dần dần hoại tiêu. O
- Cuộc biến đổi rất nhiều cơ sở,
- Đây trưng qua mấy cớ thật gần,
- Như răng phải rụng lần lần,
- Đó là triệu chứng tấm thân đã già.
- Tham luyến sống cũng là phải chết,
- Thân hữu hình chưa hết bao lâu,
- Thế rằng: "Sanh tử quan đầu,"
- Ta nên lấy đó làm câu răn mình. O
- Cũng có kẻ quá tin sức khỏe,
- Tâm trẻ con, thân thể đã già,
- Có ai kêu thử Ông, Bà,
- Dầu không oán giận cũng là không vui.
- Nghe tiếng gọi ngậm ngùi không dĩ,
- Trái lại kêu bằng Chị, bằng Anh,
- Tưởng mình đương độ xuân xanh,
- Vui mừng thỏa mãn, làm lành thêm lên.
- Hạng người thế không nên ái truất,
- Người chẳng thông kinh luật khuyên răn,
- Hạng này hay có làm xằng,
- Ai thân cận lắm ắt hằng nhơ lây. O
- Nghĩ chín chắn thân này ắt hoại,
- Đã nhớp nhơ mà lại không bền,
- Khổ già đeo đuổi một bên,
- Khổ đau liên tiếp cho thêm não nề.
- Ôi thảm khốc, nhắc về bệnh khổ, O
- Một cơn đau phát lọ⠦#273;ến ta,
- Do nhiều bệnh chứng hà sa,
- Toàn thân rũ riệt thiết tha lắm hồi.
- Bệnh suyễn, mệt nói thôi không xiết,
- Bệnh ho lao, bệnh kiết, ung thư
- Ghẻ chốc, tê bại, cốt hư,
- Đàn ông cũng phải chịu như đàn bà.
- Bệnh cùi, lác, thúi tha lầy lụa,
- Những lang ben ăn túa châu thân,
- Nhức đầu, sổ mũi, rút gân,
- Phù thủng sưng khắp tay chân mặt mày.
- Lưng gối mỏi, thiên thời, gió rét,
- Bệnh đau răng, mũi nghẹt, trái ban,
- Sưng phổi, cạn mật, héo gan,
- Những bệnh hư thận, nhiệt hàn cũng lo. O
- Cử đôi bệnh, nghiệm cho ra lẽ,
- Dầu bệnh cơ nặng nhẹ khác nhau,
- Nhưng mà đã phải vương đau,
- Khổ thân chẳng biết tả sao cho cùng.
- Đời hay nói: "Đau chân hả miệng,"
- Ngoài thuốc thang còn chuyện dị đoan,
- Nhờ thầy bố trận, lập đàn,
- Ông này bà nọ cầu an đêm ngày.
- Sợ có sự nạn tai dồn dập,
- Cầu hỏi cho đặng gặp cơ duyên,
- Hết lòng khấn vái chư thiên,
- Hộ căn bệnh ấy giảm thuyên từ rày. O
- Vong cha mẹ trên mây ngoài gió,
- Hoặc ông bà mà có hiển linh,
- Xin về độ bệnh mạnh lành,
- Sửa sang tế vật, lòng thành dâng cho.
- Bởi lầm lạc chẳng lo kinh kệ,
- Mải chuyên cần tế lễ cầu xin,
- Bệnh do nghiệp chướng của mình,
- Há vì cúng quải bệnh tình thoát sao.
- Thân đã có, nguồn đau phải có,
- Mãi tối tăm chẳng rõ hiệp tan,
- Chúng sanh trong cõi thế gian,
- Nặng nhẹ đều phải vương mang bẹ⮨ trần. O
- Chỉ tránh khỏi có phần La-hán,
- Cảnh Niết-bàn dứt nạn khổ đau,
- Còn trong ba cõi trần lao,
- Những sự chết, sống, ốm đau là thường.
- Thấy bệnh hoạn cảm thương thân thế,
- Cũng toan lo tìm kế giải sầu,
- Khổ đau càng thấm càng lâu,
- Rồi đến khổ chết bắt đầu dấn theo.
- Khi khổ chết đã gieo mầm dữ,
- Thân chúng sanh mất sự thăng bằng,
- Trẻ già đều phải hãi hùng,
- Nhưng gần đến chết thì lòng hay quên.
- Cơn hấp hối run lên không dứt,
- Khắp thân mình thịt giựt, gân thun,
- Tay chơn chuyển động vẫy vùng,
- Ruột gan dao cắt vô cùng đớn đau. O
- Ngày tận số lâu mau đã tới,
- Các thức thần lìa với xác dơ,
- Rồi thân ba khúc nằm trơ,
- Toàn thây lạnh buốt, cứng đờ như cây.
- Quyến thuộc vẫn trông thây than tiếc,
- Người chết rồi còn có biết chi,
- Thân kia đã gọi thây thi,
- Con người ấy gọi là đi qua đời. O
- Khi đã chết không nhờ của cải,
- Cùng vợ chồng, con cái, mẹ cha,
- Anh em quyến thuộc gần xa,
- Khó trông dìu dắt, cõi ma một mình.
- Thậm chí đến đồng trinh cắc bạc,
- Để trong môi người thác theo lề,
- Cũng không đem được dựa kề,
- Cõi trần để lại, ra về hồn không. O
- Quỷ vô thường vô song quyền thế,
- Giết chúng sanh bất kể gái trai,
- Giết người chẳng lựa cho hay,
- Dầu chư thiên cũng bị tay vày vò.
- Đời sanh sống làm cho tiêu diệt,
- Sát sinh linh chẳng biết xót than,
- Chỉ trừ một cõi Niết-bàn,
- Vô thường chẳng dám lộn hàng đến đây.
- Bởi chung ở cảnh này tịch tịnh,
- Đầy yên vui chẳng dính bụi trần,
- Phước báo to lớn muôn phần,
- Chẳng hư, chẳng hoại là thân vàng ròng. O
- Tưởng chết sống sanh lòng phiền não,
- Muốn khỏi thì ráng tạo phước duyên,
- Có công trì giới, tham thiền,
- Đặng có kết quả về miền an vui.
- Chớ hờ hững dễ duôi sự ác,
- Đừng để cho lầm lạc càng tăng,
- Tỉnh liền, vun tưới thiện căn,
- Nghiệp theo chẳng kiệp khi thăng Niết-bàn.
- Nếu lần lựa, muộn màng sanh hại,
- Cũng đừng nên ỷ lại vào ai,
- Phật-đà một tiếng Tăng bày,
- Trong cơn hấp hối niệm sai lạc đường. O
- Ta nên nhớ Vô thường, Khổ não,
- Đừng đợi cho nghiệp báo đến nơi,
- Đọa đày vừa lúc tắt hơi,
- Bốn đường ác đạo đời đời khó ra.
- Sự khổ chết nguyên là nghiệp dữ,
- Luật luân hồi: tử tử, sanh sanh,
- Còn khổ quả báo sẵn dành,
- Chính ta gây kết đã thành từ lâu. O
- Vô minh đã gieo sâu nhân ác,
- Nhân đến hồi kết các quả sầu,
- Do câu "Thiện ác đáo đầu,"
- Về sau phải chịu vui, rầu chẳng sai. O
- Vì lầm lạc giữ hoài tâm ác,
- Cõi trần này giết thác sinh linh,
- Mà không một chút niệm tình,
- Cứ làm việc dữ, tự mình không lo.
- Vật có chủ, không cho cũng cắp,
- Vợ con người, mê hoặc tà dâm,
- Tính toan mưu kế âm thầm,
- Chẳng kiêng luật pháp, tối tăm làm liều.
- Nói dối cũng một điều rất dữ,
- Lòng phát ra miệng cứ nói đùa,
- Có người uống rượu say sưa,
- Dầu ai thức tỉnh, không chừa thói quen. O
- Cõi hiện tại nhúm nhen ngũ nghiệp,
- Tánh xấu xa chẳng kịp đổi thay,
- Chết rồi phải bị đọa đày,
- Xuống nơi địa ngục chịu hoài nạn tai.
- Các tội ác không sai một bước,
- Bóng theo hình, cái trước, cái sau,
- Nhân nào quả nấy liền nhau,
- Mình gây mình chịu, ai vào giúp ta.
- Bị quỷ sứ hành hà đánh đập,
- Kéo lôi bừa, bầm dập chẳng thương,
- Lửa phiền thiêu đốt thịt xương,
- Chết, sống, sống, chết luôn luôn không ngừng.
- Sự khổ cực bởi nhân ác báo,
- Gái hay trai đã tạo phải mang,
- Cảnh này ác quả đã tan,
- Sanh làm ngạ quỷ nhẹ nhàng đôi phân. O
- Giống ngạ quỷ toàn thân ghê tởm,
- Đói khát khao, hôm sớm nhe nanh,
- Ăn ròng mủ máu hôi tanh,
- Hết kiếp ngạ quỷ tái sanh lên đời.
- Loài súc vật trên bờ dưới nước,
- Lớn nhỏ vì từ trước dễ duôi,
- Đành cam số phận hẩm hiu,
- Làm những vật thực để nuôi mạng người.
- Bắt giết hại mấy mươi chẳng tiếc,
- Tàn sát cho đáng nghiệp hồi xưa,
- Hành hình thảm khốc mới vừa,
- Đó là quả báo có chừa chi ai. O
- Cũng có kẻ đầu thai thần quỷ,
- A-tu-la, Ngạ quỷ khác chi,
- Cũng đều đói khác nhiều khi,
- Chịu chẳng biết mấy tăng-kỳ kiếp lâu.
- Kiếp quá khứ rất nhiều tội khổ,
- Tội khổ này chẳng bỏ sót ai,
- Chúng sanh khắp hết bốn loài,
- Thấp, Hóa không hạn; Noãn, Thai chẳng trừ.
- Nhân ác đã gieo từ vô thỉ,
- Quả xấu xa trực chỉ theo mình,
- Làm cho tất cả chúng sanh,
- Mỗi kiếp phải chịu khổ hình như trên. O
- Cõi giả tạm dường tên thấm thoát,
- Kiếp này qua, kiếp khác đến thay,
- Rồi trong những kiếp vị lai,
- Cũng là khổ não nạn tai dẫy đầy.
- Sự khổ não bao vây liền sát,
- Khiến chúng sanh lầm lạc thêm hoài,
- Vì chưa thoát khỏi trần ai,
- Nên những nghiệp dữ không ngày nào xa.
- Đây ta thử xét qua hiện tại,
- Chẳng khổ nào sánh lại khổ ăn,
- Vì nhân đói khát khó khăn,
- Muốn cho no đủ nên hằng phải lo. O
- Nghèo sạch đất, giàu to cũng thế,
- Nhọc ưu tư nào kể ngày đêm,
- Có rồi lại muốn có thêm,
- Bằng người chưa có cũng tìm cho ra.
- Nếu biếng nhác ở nhà thong thả,
- Ăn không lo, lỡ cả núi sông,
- Mối ăn nặng cánh bên lòng,
- Mãn nuôi mạng sống dày công liệu lường.
- Già chí trẻ vẫn thường làm lụng,
- Làm kiếm ăn phải dụng tấm thân,
- Xác thịt lẫn với tinh thần,
- Khó khăn cũng chịu, nhọc nhằn cũng cam. O
- Bệnh đói khát hằng ngày vất vả,
- Thuốc dầu hay chẳng đả tật này,
- Không được ăn uống ốm gầy,
- Càng lâu ắt phải bỏ thây cõi trần.
- Ăn hay gấp mấy lần diệu dược,
- Có ăn rồi bệnh được giảm thuyên,
- Chúng sanh dầu biếng cũng siêng,
- Không sao tránh khỏi phải quyền sanh nhai.
- Có kẻ ráng cấy cày đào cuốc,
- Luống chuyên cần rẫy bái ruộng nương,
- Kẻ thì làm mướn, bán buôn,
- Biết bao khổ cực luôn luôn một đời. O
- Người giàu có thảnh thơi đôi chút,
- Bởi từ xưa quả phúc vo tròn,
- Cõi trần hái trái ngọt ngon,
- Khỏe thân nhưng cũng vẫn còn khổ tâm.
- Những khổ não đã lần lượt giải,
- Vắn tắt đây đại khái tám điều,
- Chúng ta lấy đó làm nêu,
- Gái trai cũng phải chịu điều khổ lao.
- Biết rõ khổ ta mau thức tỉnh,
- Ráng tu hành: giới định làm căn,
- Mong cầu giải thoát trói trăn,
- Trần khổ xa tách, nhẹ thăng Niết-bàn. OOO