Sàntideva

(Tôn giả Tịch Thiên)

Bodhicaryàvatàra

NHẬP HẠNH BỒ TÁT

 

 

 Việt dịch:  Nguyên Hiển

  

HỘI PHẬT HỌC PHỔ MINH

PHẬT LỊCH 2549-2005

 *  Thân tặng các thành viên và ân nhân của Giao Điểm Foundation * 

 

 

CHƯƠNG SÁU    NHẪN NHỤC    1. Một cơn giận phá hũy  Ngàn kiếp tu bố thí  Cúng dường đức Thế tôn  Cùng tất cả việc lành   2. Sân hận không gì ác hơn Nhẫn nhục không gì lành hơn  Bởi thế ta nên nỗ lực Thường tu hạnh nhẫn nhục      3. Tâm ta không tịch tịnh Nuôi dưỡng ý hận thù Không vui hay hạnh phúc Phải mất ngủ bất an     4. Một người chủ nỗi sân Có thể bị giết chết  Bởi người mà ông ta  Đã giúp làm giàu có     5. Ta giận, người thân chán   Ban ân cũng bỏ đi   Không ai sống hạnh phúc   Khi ôm lòng sân hận    6. Lòng giận là kẻ thù   Tạo nên nhiều đau khổ  Ai khắc phục sân hận  Vui đời này, đời sau      7. Bất mãn ta không muốn  Làm những việc không ưa  Điều muốn bị cản trở  Hận lớn hủy diệt ta   8. Ta nên trừ tận gốc  Những mầm của sân hận  Tại vì chúng chỉ biết  Làm hại ta mà thôi      9. Dù chuyện gì xảy đến  Chớ để phá hỷ lạc  Vì dù có bực tức  Chớ để mất thiện hành   10. Cần gì phải khổ sở  Sự việc không thể cứu  Không còn biện pháp nào  Đau khổ cũng vô ích    11. Ta không muốn bạn bè Bị khổ đau, khinh dễ Bị lời ác, khiếm nhã Với kẻ thù ngược lại    12. Hiếm hoi nhân tạo vui  Đau khổ thì rất nhiều  Không đau, không từ bỏ  Thế này, tâm ta ơi  Dũng cảm chịu khổ đi    13. Người mà tu khổ hạnh Vô cớ chịu nung đốt  Sao ta không can đảm  Chịu khổ cầu giải thoát?    14. Điều gì hoá dễ dàng Cũng là nhờ tập quán Nhờ dần quen hại nhỏ Ta nhẫn chịu hại lớn    15. Tập nhẫn chịu nỗi khổ  Tâm thường như sâu cắn  Rắn rết cắn, ung nhọt  Bị đói khát vặt vãnh   16. Chẳng nên mất kiên nhẫn Khi khổ vì nóng lạnh Bị cột trói đánh đập Nếu ta mất kiên nhẫn Chỉ càng thêm khổ đau   17. Có người thấy máu chảy  Càng dũng cảm hơn lên  Có người thấy máu chảy  Lại té xỉu bất tỉnh   18. Chỉ tâm phản ứng khác  Mà quả cảm nhát gan  Nên xem thường ngang trái   Đừng để khổ thắng ta   19. Dù kinh qua khổ đau  Tâm mình không tán lọan  Kiên đánh giặc phiền não  Dù bị nhiều tai hại   20. Người chiến thắng vinh quang   Thắng giặc thù tham sân   Còn chiến sĩ tầm thường  Chỉ đâm những thây chết   21. Đau khổ tạo đức tính Thoát ly, trừ kiêu mạn Bi mẫn thương mọi loài Bỏ ác làm điều lành   22. Nếu ta không thù ghét  Bệnh khổ của nhân loại  Sao lại giận hữu tình  Tất cả là nhân duyên   23. Mặc dù không ai muốn  Bệnh tật vẫn sinh khởi   Mặc dù không ai muốn   Phiền não vẫn nổi lên   23. Nổi giận không cưỡng được  Không nghĩ sẽ nổi giận  Thế cơn giận tự phát  Không nghĩ sẽ phát sinh   25. Tất cả những lỗi lầm   Tội ác do duyên sinh  Do hoàn cảnh thúc đẩy Không tự phát vô cớ    26. Những duyên này họp lại  Không nghĩ “ta nỗi sân”  Tham sân có nỗi lên  Không nghĩ “vừa được sinh”   27. Cho rằng có “nguyên lý”  Có chủ thể là “ngã”  Chủ ngã đều không nghĩ  Tương sinh cùng xuất hiện   28. “Nguyên lý” đã là thường   Nên không sinh kết quả    Sự hại cũng không có  “Ngã “ mãi chấp trước cảnh   Nên không bao giờ ngưng   29. Nếu Ngã đã là thường  Bất động như hư không   Gặp gỡ những duyên khác   Bản chất không biến đổi   30. Tác động bởi ngoại duyên  Ngã vẫn còn như trước  Tác động để làm gì?  Nói duyên tác động ngã  Hai thứ tương quan gì?   31.Tất cả pháp đều do  Các duyên khác sinh ra  Không pháp nào tự có  Khi hiểu được điều này  Không còn nên tức giận  Những hiện tượng huyễn hóa    32. Ai chế ngự cơn giận  Nói trừ sân vô lý  Nhờ chế ngự cơn giận  Cắt đứt các khổ đau   33. Khi thấy người thân thù  Vô cớ gia hại mình  Hãy nghĩ do duyên sinh  Nên vui vẻ chấp nhận   34. Nếu khổ do tự chọn Thế gian không còn khổ Vì không ai lại chọn Khổ đau và thống khổ   35. Không cẩn thận bị thương  Vì gai nhọn vật khác  Hoặc vì bị phụ bạc  Đau thương đến tuyệt thực   36. Có người tự hại mình  Như treo cổ, nhảy sông  Uống độc dược tự tử  Những việc thật chẳng lành   37. Tự đoạn dứt mạng mình  Cái “ngã” rất yêu qúy  Thế thì với người khác  Sao không thể làm hại?   38. Nếu không thể phát tâm  Thương xót những người đó  Do phiền não giết ta  Cũng không nên giận họ   39. Kẻ bản chất ngu muội  Chuyên làm hại kẻ khác  Giận họ cũng phi lý  Như giận ngọn lửa đốt   40. Nếu lỗi chỉ ngẫu sinh  Nơi người vốn hiền lành  Giận họ cũng vô lý  Như giận ngọn lửa đốt   41. Khi bị đánh bằng gậy,  Ta oán người cầm gậy  Nhưng cơn giận xảy ra  Sai sử người ấy đánh  Nên ghét giận, không người   42. Trước kia ta đã từng  Tác hại những người khác  Nay ta đáng phải chịu  Sự tổn hại ta gây   43. Vũ khí của kẻ kia  Thân này của ta đây   Có hai, gây đau đớn   Kẻ kia và ta đây   Ta nên giận ai đây?   44. Thân như vết thương to,   Chạm nhỏ đau hết nỗi   Mù quáng ta ôm giữ   Bị đau nên giận ai?   45. Người ngu không muốn khổ  Vẫn tạo nhân khổ đau  Tự mình tạo lỗi lầm  Sao lại ghét giận người   46. Như quỷ ngục canh giữ  Ngục núi đao rừng kiếm  Do nghiệp mình sinh ra  Vậy nên oán hận ai?   47. Nghiệp quá khứ kích động  Kẻ khác não hại ta  Họ bị đọa địa ngục  Chính ta đã hại họ   48. Nhờ những kẻ hại ta  Ta tu hành nhẫn nhục  Tiêu trừ nhiều tội lỗi  Vì ta đã chịu nhẫn  Họ phải sa địa ngục Chịu khổ báo lâu dài   49. Chính ta, làm hại họ  Khi họ làm lợi ta  Sao lại còn tức giận  Hởi cái tâm hồ đồ   50. Ta đã được công đức  Không sa đoạ địa ngục   Phần ta được bảo đảm   Kẻ kia được cái gì ?   51. Nếu ăn miếng trả miếng   Ta chẳng che tội họ  Ta lại mất nhẫn nhục  Tổn hủy hạnh khó làm   52. Tâm ý không hình thể   Nên không bị phá hoại   Nếu tâm chấp trước thân,   Tâm sẽ bị tổn hại   53. Lời khinh thị thô ác  Lời tiếng khó nghe kia Không hại gì thân cả Này tâm, sao giận lâu?     54. “Vì ngươi không ưa tôi”  Ở đời này đời sau    “Không ưa “chẳng hại ngươi  Sao lại sinh ghét ghen “?    55. Vì ngại không mất lợi  Cuối cùng, chết bỏ hết  Còn lại những ác nghiệp  Vẫn tồn tại lâu dài   56. Thà nay ta chết sớm Còn hơn làm nghề ác Làm ác để mưu sinh Cuối cùng cũng phải chết   57. Mộng hưởng vui trăm năm Người khác mộng khoảnh khắc Cả hai phải tỉnh giấc  Giấc mộng cùng tan biến   58.Khi tỉnh, vui trong mộng   Không còn ở trở lại Dù tuổi thọ dài ngắn   Lúc chết cũng giống nhau   59. Dù có nhiều lợi dưỡng Hưởng vui thú lâu dài Khi chết buông bỏ hết Mình trần, bị cướp sạch   60. Nói có của để sống   Mới tranh ác làm lành   Vì tiền tài sinh giận Phước mất lại sinh tội   61.Vì mưu cầu sinh sống Mà làm toàn việc ác Để rồi phải đoạ ác Đời sống đâu ích gì?   62.“Vì lời phỉ báng kia  Khiến người không tin tôi”,  Tôi tức giận người ấy  Sao không giận khi nghe  Phỉ báng những kẻ khác?   63. Nếu người kham nhẫn được  Sự mất tin kẻ khác  Vì không dính đến mình  Sao không nhẫn nhịn được?  Lời ác do phiền não  Nơi người khác sinh ra  Cũng không dính đến mình   64. Sân hận người phá tượng Phá tháp, phá chánh pháp  Thì thật là vô lối  Vì những bậc giác ngộ  Không bao giờ bị tổn   65. Kẻ làm hại sư trưởng  Bạn bè và thân hữu  Nên nghĩ tổn hại ấy  Do nhân duyên sinh khởi  Biết vậy ngừng sân hận   66. Người ta bị hại do  Hữu tình cùng vô tình  Sao giận hữu tình thôi?  Bởi thế ta nên nhẫn  Chịu tất cả tai hại   67. Hoặc do ngu làm hại   Hoặc do ngu nổi sân  Vậy thì ai có lỗi  Vậy thì ai không lỗi?   68. Ta xưa đã tạo nghiệp  Bây giờ phải chịu báo  Mọi sự đều do nghiệp  Ta xưa đã gây ra  Sao ta lại giận người?   69. Khi đã thấy biết vậy,  Ta nên nhất tâm mà  Tinh tấn làm việc lành  Đem tình thương bình đẳng Đối đãi với mọi loài   70. Khi một nhà bốc lửa  Cháy lan qua nhà khác  Nên mau rút cỏ lợp  Ngăn ngọn lửa cháy lan   71. Khi lửa sân cháy lan  Đến điều ta mê đắm  Ta mau trừ mê đắm ấy   Tránh công đức cháy tiêu   72. Người trói tay chờ chết  Chịu chặt tay để thoát  Khổ tu thoát địa ngục  Không phải vui hay sao?   73. Nay ta bị khổ nhỏ  Mà không cố nhẫn nhịn  Sao không trừ sân hận  Nguyên nhân thống khổ lớn   74. Vì tham dục ngàn lần  Ta chịu địa ngục đốt  Không ích lợi cho ta   Hay lợi cho người khác   75. Khổ này không đáng kể,  Có thể thành đại lợi  Trừ tổn hại muôn loài  Vậy nên chịu khổ này   76. Có người sung sướng khen  Công đức kẻ thù ngươi  Tâm ý, sao không khen  Để làm mình hoan hỷ?   77. Hoan hỷ này phát sinh  Là nguồn vui vô tội  Được chư Phật tán thán  Cách hay thu phục người   78. Người khác được vui sướng  Ngươi lại không ưa muốn  Vậy ngươi nên chấm dứt  Trả thù lao, tôi tớ  Điều này làm chúng vui  Ngươi sẽ bị khổ sở  Đời này và đời sau   79. Ai khen công đức ngươi,  Ngươi mong họ an vui  Ca tụng đức kẻ thù  Thì sao ngươi không vui?   80. Lúc đầu, ngươi cầu nguyện  Mọi loài được an vui  Mà phát tâm bồ đề  Nay hữu tình được vui  Sao ngươi lại tức giận?   81. Lúc đầu ngươi phát tâm  Mong tất cả thành Phật  Được cung kính cúng dường  Nay sao lại sầu khổ  Kẻ khác được cúng dường   82. Mọi loài là cha mẹ  Ngươi phải lo cấp dưỡng  Nay họ đã tự túc  Sao ngươi lại nổi sân?   83.Không muốn kẻ khác lợi  Làm sao mong muốn họ  Thành tụu chánh giác tri  Còn đâu tâm bồ đề  Khi ghét người giàu sang?   84. Dù của đã cho người  Hay còn ở nhà chủ  Đâu phải phần của ngươi  Thí chủ cúng hay không?   85. Tại sao bỏ phước đức mình  Và phá tín tâm người khác  Không gìn giữ công đức mình  Sao ngươi không giận mình?   86. Ngươi chẳng lo sợ về  Những ác nghiệp đã tạo  Còn tranh thắng với người  Biết tô bồi phước đức?   87. Kẻ thù ngươi gặp khổ  Có gì đáng ngươi vui?  Đâu phải vì ngươi muốn  Mà kẻ khác chịu khổ   88. Dù kẻ khác bị khổ  Có gì để ngươi vui?  Ngươi nói “ tôi mãn nguyện”  Thái độ ấy xấu xa   89. Đó là lưỡi câu sắc  Vô minh đã tung ra  Một khi đã cắn câu  Ngục tốt sẽ nấu nhừ Trong chảo đồng địa ngục   90. Khen không làm ta vinh  Sống lâu và vô bệnh  Cũng không khiến thân thể  Được khinh khoái an vui   91. Nếu biết tự lợi mình  Tiếng khen đâu ích gì  Muốn cầu vui chốc lát  Nên uống rượu mặc đẹp   92. Vì muốn cầu nổi danh  Mà mất của tán mạng  Tiếng tăm có ích gì  Khi chết ai hưởng vui?   93. Lâu đài cát sụp đổ, Trẻ nít khóc thảm thiết  Khi tổn thương danh tiếng  Tâm ta như trẻ ngu   94. Âm thanh là vô tánh  Nghe lời có gì vui?  “Tiếng khen làm người vui  Danh tiếng làm tôi vui”   95. Dù khen ta hay người  Với ta có ích gì?  Ngươi lên tiếng khen, vui  Còn ta được chút gì?   96. Nếu ngươi vui ta vui  Ta nên vui cùng cả  Họ khen kẻ thù ta Thì ta lại không vui?   97. Khi nghĩ được ca tụng Mà tâm sinh vui mừng Thật là không thích đáng Như thái độ kẻ ngu   98. Ca tụng làm tâm loạn  Phá hoại tâm xuất ly  Sinh ghét người có đức  Hủy hoại những hạnh lành   99. Hiện tiền nếu có người  Muốn hủy danh tiếng ta  Có phải họ cứu ta  Khỏi đọa các ác đạo?   100. Người tầm cầu giải thoát  Không để lợi dưỡng buộc  Sao ta lại tức giận  Người cởi mở cho ta?   101. Khi ta muốn đi đến  Một nơi đầy thống khổ  Nhờ ơn Phật gia bị  Kẻ hại ta đóng cửa  Không để ta thoát đi  Sao ta lại giận họ?   102. Nói người làm trở ngại  Công đức ta muốn làm  Giận họ cũng vô lý  Vì không hạnh nào khó  Cho bằng hạnh nhẫn nhục  Sao ta lại không nhẫn?   103. Vì lỗi lầm chính mình  Mà không chịu nỗi thù  Là ta tự trở ngại  Sự tu hạnh nhẫn nhục  Cái nhân của phước đức   104. Nếu không bị tổn hại  Hạnh nhẫn nhục không sinh  Có bị kẻ oán thù  Mới sinh phước kham nhẫn  Thù là nhân tu phước  Sao bảo họ trở ngại?   105. Người đến xin đúng lúc  Không chướng ngại bố thí Thọ giới với sư trưởng Không chướng ngại xuất gia   106. Trên đời nhiều người xin  Cơ hội ta bố thí  Kẻ thù, của rất hiếm  Để ta tu nhẫn nhục.   107. Kẻ thù là của báu  Không nhọc mà có được  Giúp tu hạnh giác ngộ  Ta nên thích thù địch?    108. Kẻ thù nghịch cùng ta  Mới tác thành hạnh nhẫn  Quả báo công đức ấy  Nên phụng hiến kẻ thù  Cơ hội ta tu nhẫn   109. Nghĩ kẻ thù đâu có  Ý muốn giúp cho ta  Không xứng đáng cung phụng  Thì chẳng nên cúng dường  Chánh pháp giúp ta tu.   110. Nói kẻ thù chuyên hại tôi  Nên không đáng tôi cung dưỡng  Thảng như y sỹ chữa trị  Làm đau, chữa hết bệnh tật  Sao ta lại không kham nhẫn   111. Nhờ người sân cực độ  Ta tu hành kiên cố  Kẻ địch là gốc nhẫn  Nên cung kính cúng dường  Như ta kính chánh pháp   112. Đức Thế tôn đã dạy:  Chúng sinh và Phật đà  Hai ruộng phước tốt nhất  Hãy thường nên kính trọng  Sẽ thành các hạnh lành   113. Các pháp ta nương vào  Chúng sanh ngang ân Phật  Nếu chỉ cung kính Phật  Lời kinh nào nói thế   114. Phật, chúng sinh không đồng  Về phương diện trí đức  Nhưng hiệu quả phát sinh  Đều giúp ta thành Phật   115. Từ tâm cúng dường khắp  Thì có phước vô biên  Làm nhân sự tôn qúy  Sự kính Phật phước lớn  Vì Phật rất tôn quý   116. Cả hai giúp thành Phật  Nên cả hai bình đẳng  Chúng sinh chẳng bằng Phật  Biển công đức vô biên   117. Công đức tối thắng nhất  Chỉ đức Phật có thôi  Người có ít công đức  Dù cúng cả ba cõi  Cũng chưa thành tựu được   118. Phát khởi những công đức  Thù thắng của Phật pháp  Hữu tình cũng tham dự  Ta cúng dường tất cả   119. Chư Phật bạn chúng sinh  Ban vô lượng lợi lạc  Muốn báo ân chư Phật  Làm chúng sinh an vui   120. Chỉ làm lợi chúng sanh  Mới đủ báo ân Phật  Đã xả thân vào ngục  Vô gián để cứu độ  Dù có bị tổn hại  Bởi những chúng sinh này  Ta vẫn làm lợi lạc   121. Chư Phật vì hữu tình  Còn không tiếc thân mạng  Sao ta còn si mạn  Còn không chịu phục vụ   122. Người vui, chư Phật vui  Người tổn hại, Phật xót  Làm mọi loài hoan hỷ  Thì Phật sẽ hân hoan  Mạo phạm mọi loài là  Làm Phật bị tổn thương   123. Thân thể bị lửa vây  Dục lạc cũng không khoái  Làm tổn hại chúng sinh  Chư Phật không hân hoan   124. Trong quá khứ con đã  Tổn hại nhiều chúng sinh  Tâm Phật không hoan hỷ  Tất cả tội lỗi ấy  Con nay xin sám hối  Xin Phật tha thứ hết   125. Làm Đức Phật hoan hỷ  Từ nay đến tương lai  Con chấm dứt tác hại  Làm lợi lạc tất cả  Giày chúng sinh đạp đầu  Con ráng vui lòng Phật   126. Phật với tâm vô ngại  Xem người không khác mình  Người người có Phật tính  Sao ta không kính trọng?   127. Làm chúng sinh an vui  Khiến Như Lai hoan hỷ Thành tựu lợi bản thân Xoá đau khổ trên đời Ta nên thường tu hạnh   128. Đại thần của Nhà Vua  Làm tổn thương nhiều người  Kẻ nhìn xa trông rộng  Chẳng dám hại vị ấy   129.Vì biết đại thần không cô thế  Đàng sau còn thế lực Nhà Vua  Chẳng nên coi thường ông quan ấy   130. Chính Đức Phật Từ Bi  Ngục tốt rất hung dữ  Nơi kẻ thù nương tựa  Làm chúng sinh hoan hỷ  Như bề tôi hầu Vua   131. Bạo chúa có nổi sân  Chẳng đẩy xuống địa ngục  Mà xâm phạm hữu tình  Khiến đọa vào địa ngục   132. Dù Vua có hoan hỷ  Cũng không cho Phật quả    Chỉ làm lợi hữu tình  Mới thành mãn chính giác   133. Sao ta lại không thấy  Làm hữu tình an vui  Đời này được vinh quang  Vị lai thành chính giác   134. Trong luân hồi sanh tử  Nhờ nhẫn nhục ta được  Sắc đẹp và không bịnh  Tiếng tốt và sống lâu  Hạnh phúc như Vua trời.

Lời nói đầu và tiểu sử tác giả | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10

Trở về mục "Bồ-tát đạo"

Đầu trang