THI KỆ PHÁP CÚ KINH (DHAMMAPADA)

TỊNH MINH dịch và chú giải từ vựng Anh-Việt

Bản dịch Anh ngữ: Hòa thượng NARADA,
Colombo, Sri Lanka, 1963, 1971

---

Phẩm XIV

BUDDHA VAGGA - THE BUDDHA - PHẨM PHẬT ÐÀ

---

Yassa jita.m naavajiiyati jitamassa no yaati koci loke Ta.m buddhamanantagocara.m apada.m kena padena nessatha. -- 179
Whose conquest (of passion) is not turned into defeat, no conquered (passion) of his in this world follows him - that trackless Buddha of infinite range, by which way will you lead him? -- 179	179. Sạch dục lạc tham ái, Bặt khát vọng trên đời, Trí lực Phật vô lượng. Cám dỗ sao được ư?
Yassa jaalinii visattikaa ta.nhaa natthi kuhi~nci netave Ta.m buddhamanantagocara.m apada.m kena padena nessatha. -- 180
Him in whom there is not that entangling, embroiling craving to lead (to any life), him the trackless Buddha of infinite range, - by which way will you lead him? -- 180	180. Giải thoát mọi ràng buộc, Bặt ái dục trên đời, Trí lực Phật vô lượng, Cám dỗ sao được ư?
Ye jhaanapasutaa dhiiraa nekkhammuupasame rataa Devaa-pi tesa.m pihayanti sambuddhaana.m satiimata.m. -- 181
The wise ones who are intent on meditation, who delight in the peace of renunciation (i.e., Nibbaana), such mindful perfect Buddhas even the gods hold (most) dear. -- 181	181. Người trí chuyên thiền định, Thích an tịnh viễn ly, Bậc chánh giác, chánh niệm, Chư thiên cũng kính qui.
Kiccho manussapa.tilaabho kiccha.m macchaana jiivita.m Kiccha.m saddhammasavana.m kiccho buddhaana.m uppaado. -- 182
Rare is birth as a human being. Hard is the life of mortals. Hard is the hearing of the Sublime Truth. Rare is the appearance of the Buddhas. -- 182	182. Khó thay được làm người! Khó thay sống vui tươi! Khó thay nghe diệu pháp! Khó thay Phật ra đời!
Sabbapaapassa akara.na.m kusalassa upasampadaa Sacittapariyodapana.m eta.m buddhaana saasana.m. -- 183
Not to do any evil, to cultivate good, to purify one's mind, this is the Teaching of the Buddhas. -- 183	183. Ðừng làm các điều ác, Tu tập mọi hạnh lành Giữ tâm ý trong sạch. Ðó là lời Phật dạy.
Khantii parama.m tapo titikkhaa Nibbaa.na.m parama.m vadanti buddhaa Na hi pabbajito paruupaghaatii Sama.no hoti para.m vihe.thayanto. -- 184
Forbearing patience is the highest austerity. Nibbaana is supreme, say the Buddhas. He, verily, is not a recluse who harms another. Nor is he an ascetic who oppresses others. -- 184	184. Chư Phật thường giảng dạy: Nhẫn nhục hạnh tối cao, Niết bàn quả tối thượng, Xuất gia nhiễu hại người, Ðâu còn sa môn tướng!
Anuupavaado anuupaghaato paatimokkhe ca sa.mvaro Matta~n~nutaa ca bhattasmi.m panta~nca sayanaasana.m Adhicitte ca aayogo eta.m buddhaana saasana.m. -- 185
Not insulting, not harming, restraint according to the Fundamental Moral Code (Paatimokkha), moderation in food, secluded abode, intent on higher thoughts, - this is the Teaching of the Buddhas. -- 185	185. Chớ hãm hại hủy báng. Giới căn bản nghiêm trì. Ăn uống có tiết độ. An trụ nơi viễn ly. Chuyên tu tập thiền định. Lời chư Phật nhớ ghi!
Na kahaapa.navassena titti kaamesu vijjati Appassaadaa dukhaa kaamaa iti vi~n~naaya pa.n.dito. -- 186
Not by a shower of gold coins does contentment arise in sensual pleasures. Of little sweetness, and painful, are sensual pleasures. -- 186	186. Dầu mưa tuôn vàng bạc, Dục lạc vẫn chưa vừa, Càng khoái lạc say sưa, Ắt khổ nhiều, vui ít.
Api dibbesu kaamesu rati.m so naadhigacchati Ta.nhakkhayarato hoti sammaasambuddhasaavako. -- 187
Knowing thus, the wise man finds no delight even in heavenly pleasures. The disciple of the Fully Enlightened One delights in the destruction of craving. -- 187	187. Biết vậy nên người trí, Chẳng thích lạc chư thiên. Ðệ tử bậc Chánh giác, Quyết diệt tham ái liền.
Bahu.m ve sara.na.m yanti pabbataani vanaani ca Aaraamarukkhacetyaani manussaa bhayatajjitaa. -- 188
To many a refuge fear-stricken men betake themselves - to hills, woods, groves, trees, and shrines. -- 188	188. Lắm người sợ hoảng hốt, Tìm nhiều chỗ nương vào, Hoặc rừng thẳm núi cao, Hoặc vườn cây đền tháp.
N-eta.m kho sara.na.m khema.m n-eta.m sara.namuttama.m N-eta.m sara.namaagamma sabbadukkhaa pamuccati. -- 189
Nay no such refuge is safe, no such refuge is supreme. Not by resorting to such a refuge is one freed from all ill. -- 189	189. Nương tựa vậy chưa yên, Chưa tối thượng phước điền, Người nương tựa như vậy, Thoát sao hết ưu phiền!
Yo ca buddha~nca dhamma~nca sa'ngha~nca sara.na.m gato Cattaari ariyasaccaani sammappa~n~naaya passati. -- 190
He who has gone for to the Buddha, the Dhamma, and the Sangha, sees with right knowledge the four Noble Truths -- 190	190. Ai nương tựa theo Phật, Chánh pháp và thánh tăng, Dùng chánh kiến thấy rõ, Bốn thánh đế thường hằng.
Dukkha.m dukkhasamuppaada.m dukkhassa ca atikkama.m Ariya~nca.t.tha'ngika.m magga.m dukkhuupasamagaamina.m, -- 191
- Sorrow, the Cause of Sorrow, the Transcending of Sorrow and the Noble Eightfold Path which leads to the Cessation of Sorrow. -- 191	191. Một khổ, hai nguyên nhân, Ba vượt khổ, xuất trần, Bốn là đường tám nhánh, Tận diệt khổ, khổ nhân.
Eta.m kho sara.na.m khema.m eta.m sara.namuttama.m Eta.m sara.namaagamma sabbadukkhaa pamuccati. -- 192
This, indeed, is refuge secure. This, indeed, is refuge supreme. By seeking such refuge one is released from all sorrow. -- 192	192. Nương tựa vậy là yên, Là tối thượng phước điền, Người nương tựa như vậy, Giải thoát hết ưu phiền.
Dullabho purisaaja~n~no na so sabbattha jaayati Yattha so jaayati dhiiro ta.m kula.m sukhamedhati. -- 193
Hard to find is a man of great wisdom: such a man is not born everywhere. Where such a wise man is born, that family thrives happily. -- 193	193. Thánh nhân rất khó gặp, Vì không hiện khắp nơi, Bậc trí sanh ở đâu, Gia tộc đó an lạc.
Sukho buddhaana.m uppaado sukhaa saddhammadesanaa Sukhaa sa'nghassa saamaggi samaggaana.m tapo sukho. -- 194
Happy is the birth of Buddhas. Happy is the teaching of the sublime Dhamma. Happy is the unity of the Sangha. Happy is the discipline of the united ones. -- 194	194. Vui thay Phật đản sinh! Vui thay Pháp thuyết minh! Vui thay Tăng hòa hợp! Vui thay Giới tu hành!
Puujaarahe puujayato buddhe yadi va saavake Papa~ncasamatikkante ti.n.nasokapariddave. -- 195
He who reverences those worthy of reverence, whether Buddhas or their disciples; those who have overcome the impediments and have got rid of grief and lamentation, -- 195	195. Kính lễ bậc đáng kính, Chư Phật hay môn đồ, Các bậc sạnh chướng ngại, Ðoạn ưu khổ tế thô.
Te taadise puujayato nibbute akutobhaye Na sakkaa pu~n~na.m sa'nkhaatu.m imettamapi kenaci. -- 196
- the merit of him who reverences such peaceful and fearless Ones cannot be measured by anyone as such and such. -- 196	196. Công đức người kính lễ, Bậc vô úy, tịch tịnh, Thật vô lượng vô biên, Không thể nào lường định.

---

TỪ VỰNG VÀ THÀNH NGỮ ANH-VIỆT (a): adjective; (adv): adverb; (conj): conjunction; (n): noun; (prep): preposition; (v): verb Verse - Kệ 179 Trackless (a) : Không có dấu vết. Infinite (a) : Vô tận, vô hạn. Range (n) : Phạm vi, lãnh vực. Verse - Kệ 180 Entangle (v) : Làm vướng mắc. Embroil (v) : Làm rối rắm. Craving (n) : Lòng khao khát, ái dục. Verse - Kệ 181 Renunciation (n) : Sự từ bỏ, xả bỏ, hạnh viễn ly. To hold dear : Quy ngưỡng, cung kính. Verse - Kệ 182 Mortal (n) : Con người tầm thường, phàm nhân. The sublime Truth : Chân lý tối thượng, diệu pháp, diệu đế. Verse - Kệ 184 Forbear (v) : Chịu đựng, nhịn được, nhẫn nhục. Patience (n) : Tính kiên nhẫn, nhẫn nại. Asceticism (n) : Sự tu tập khổ hạnh. Molest (v) : Làm phiền, quấy nhiễu. Verse - Kệ 185 Insult (v) : Hủy báng, nhục mạ. Fundamental (a) : Cơ bản, chủ yếu. Precept (n) : Giới luật. Moderation (n) : Sự điều độ, tiết độ. Seclude (v) : Tách biệt, viễn ly, ẩn cư. Abode (n) : Chỗ ở, nơi an trụ, trú xứ. Intent (n) : Ý định. Verse - Kệ 186 Shower (n) : Trận mưa rào. Contentment (n) : Sự tri túc, sự mãn nguyện. Verse - Kệ 187 Disciple (n) : Ðệ tử, môn đồ. The fully Enlightened One : Bậc Giác ngộ hoàn toàn, bậc Toàn giác. Verse - Kệ 188 Shrine (n) : Ðền, tháp, nơi thờ tự. Tormented (a) : Bị dày vò, ray rứt. Verse - Kệ 189 Secure (a) : Chắc chắn, bảo đảm, an toàn. Resort (v) : Thường lui tới. Release (v) : Phóng thích, giải thoát. Verse - Kệ 190 Right knowledge : Chánh kiến. The Four Noble Truths : Tứ diệu đế, tứ thánh đế. Verse - Kệ 191 Transcend (v) : Vượt qua, siêu việt. The Noble Eightfold Path : Bát chánh đạo. Cessation (n) : Sự chấm dứt, sự tận diệt Verse - Kệ 193 Thrive (v) : Phát đạt, thịnh vượng. Verse - Kệ 194 The Noble Doctrine : Pháp tối thượng, pháp thù thắng. The united (n) : Những người liên kết, đồng tu. Verse - Kệ 195 Whether.... or : Hoặc là... hoặc là. Impediment (n) : Sự trở ngại, vật chướng ngại. To get rid of : Ðoạn trừ, từ bỏ. Grief (n) : Nỗi đau khổ. Lamentation (n) : Lời than vãn. Verse - Kệ 196 Peaceful (a) : An bình, tịch tịnh. Fearless (a) : Không sợ, vô úy. Measure (v) : Ðo lường.