THI KỆ PHÁP CÚ KINH (DHAMMAPADA)

TỊNH MINH dịch và chú giải từ vựng Anh-Việt

Bản dịch Anh ngữ: Hòa thượng NARADA,
Colombo, Sri Lanka, 1963, 1971

---

Phẩm XXVI

BRAAHMA.NA VAGGA - THE BRAHMANA - PHẨM BÀ LA MÔN

---

Chinda sota.m parakkamma kaame panuda braahma.na Sa'nkhaaraana.m khaya.m ~natvaa akata~n~nuu-si braahma.na. -- 383
Strive and cleave the stream. Discard, O braahma.na, sense-desires. Knowing the destruction of conditioned things, be, O braahma.na, a knower of the Unmade (Nibbaana). -- 383	383. Này đây Bà la môn, Hãy đoạn dòng tham ái, Thấu triệt pháp suy hoại, Chứng đạt bậc Vô sanh.
Yadaa dvayesu dhammesu paaraguu hoti braahma.no Ath-assa sabbe sa.myogaa attha.m gacchanti jaanato. -- 384
When in two states a braahma.na goes to the Farther Shore, then all the fetters of that "one who knows" pass away. -- 384	384. Bà la môn trí tuệ, An trụ hai pháp lành, (*) Vượt sang bờ bên đó, Dứt phiền não mối manh. (*) Chỉ và Quán
Yassa paara.m apaara.m vaa paaraapaara.m na vijjati Viitaddara.m visa.myutta.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 385
For whom there exists neither the hither nor the farther shore, nor both the hither and the farther shores, he who is undistressed and unbound, - him I call a braahma.na. -- 385	385. Không bờ kia, bờ này, Không hai bờ đó đây, Không khổ đau buộc trói, Ta gọi Bà la môn. (*) Sáu căn và sáu trần
Jhaayi.m virajamaasiina.m katakicca.m anaasava.m Uttamattha.m anuppatta.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 386
He who is meditative, stainless and secluded, he who has done his duty and is free from corruptions, he who has attained the Highest Goal, - him I call a braahma.na. -- 386	386. Ẩn cư, thiền, thanh tịnh, Vô lậu, tu viên thành, Ðạt đến đích tối thượng, Ta gọi Bà la môn.
Divaa tapati aadicco ratti.m aabhaati candimaa Sannaddho khattiyo tapati jhaayii tapati braahma.no Atha sabbamahoratti.m buddho tapati tejasaa. -- 387
The sun shines by day; the moon is radiant by night. Armoured shines the warrior king. Meditating the braahma.na shines. But all day and night the Buddha shines in glory. -- 387	387. Mặt trời sáng ban ngày, Mặt trăng sáng ban đêm, Binh khí sáng vương tướng, Thiền sáng Bà la môn; Riêng hào quang đức Phật, Rực sáng cả ngày đêm.
Baahitapaapo-ti braahma.no samacariyaa sama.no-ti vuccati Pabbaajay-attano mala.m tasmaa pabbajito-ti vuccati. -- 388
Because he has discarded evil, he is called a braahma.na; because he lives in peace, he is called a samana; because he gives up the impurities, he is called a pabbajita (recluse). -- 388	388. Dứt ác gọi Phạm Chí, An tịnh gọi sa môn, Trừ sạch mọi cấu uế, Gọi ẩn sĩ tu hành. (*) (*) Bậc xuất gia
Na braahma.nassa pahareyya naassa mu~ncetha braahma.no Dhii braahma.nassa hantaara.m tato dhii yassa mu~ncati. -- 389
One should not strike a braahma.na, nor should a braahma.na vent (his wrath) on one who has struck him. Shame on him who strikes a braahma.na! More shame on him who gives vent (to his wrath)! -- 389	389. Chớ đánh đập Phạm Chí, Phạm chí chớ hận sân, Xấu thay đánh Phạm Chí, Sân hận càng xấu hơn.
Na braahma.nass-etadaki~nci seyyo Yadaa nisedho manaso piyehi Yato yato hi.msamano nivattati Tato tato sammatimeva dukkha.m. -- 390
Unto a braahma.na that (non-retaliation) is of no small advantage. When the mind is weaned from things dear, whenever the intent to harm ceases, then and then only doth sorrow subside. -- 390	390. Ðối với Bà là môn, Ðiều này lợi không nhỏ, Tâm yêu thương từ bỏ, Ý độc hại dứt ngay, Ðiều phục được thế này, Khổ đau hẳn đoạn tuyệt.
Yassa kaayena vaacaaya manasaa natthi dukkata.m Sa.mvuta.m tiihi .thaanehi tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 391
He that does no evil through body, speech or mind, who is restrained in these three respects, - him I call a braahma.na. -- 391	391. Người không tạo ác hạnh, Bằng chính thân khẩu ý, Ba nghiệp được chế chỉ, Ta gọi Bà la môn.
Yamhaa dhamma.m vijaaneyya sammaasambuddhadesita.m Sakkacca.m ta.m namasseyya aggihutta.m-va braahma.no. -- 392
If from anybody one should understand the doctrine preached by the Fully Enlightened One, devoutly should one reverence him, as a brahmin reveres the sacrificial fire. -- 392	392. Nhờ ai ta hiểu pháp, Bậc chánh giác thuyết minh, Vị ấy ta tôn vinh, Như Phạm chí thờ lửa.
Na ja.taahi na gottena na jaccaa hoti braahma.no Yamhi sacca~nca dhammo ca so sucii so-va braahma.no. -- 393
Not by matted hair, nor by family, nor by birth does one become a braahma.na. But in whom there exist both truth and rightousness, pure is he, a braahma.na is he. -- 393	393. Ðược mệnh danh Phạm Chí, Ðâu phải đầu bện tóc, Ðâu phải vì gia tộc, Ðâu phải gốc thọ sanh, Người chánh, tịnh, chân thành, Thật xứng danh Phạm chí.
Ki.m te ja.taahi dummedha ki.m te ajinasaa.tiyaa Abbhantara.m te gaha.na.m baahira.m parimajjasi. -- 394
What is the use of your matted hair, O witless man? What is the use of your antelope skin garment? Within, you are full of passions; without, you embellish yourself. -- 394	394. Ơ kìa kẻ ngu si! Thắt tóc bím ích chi? Khoác da nai ích gì? Trong chứa đầy tham dục, Ngoài trang điểm dung nghi!
Pa.msukuuladhara.m jantu.m kisa.m dhamanisanthata.m Eka.m vanasmi.m jhaayanta.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 395
The person who wears dust-heap robes, who is lean, whose veins stand out, who meditates alone in the forest, - him I call a braahma.na. -- 395	395. Người đắp y chắp vá, Gầy ốm gân lộ ra, Thiền định giữa rừng già, Bà la môn ta gọi.
Na caaha.m braahma.na.m bruumi yonija.m mattisambhava.m Bhovaadii naama so hoti sace hoti saki~ncano Aki~ncana.m anaadaana.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 396
I do not call him a braahma.na merely because he is born of a (brahmin) womb or sprung from a (brahmin) mother. He is merely a "Dear-addreser", if he be with impediments. He who is free from impediments, free from clinging, - him I call a braahma.na. -- 396	396. Không gọi Bà la môn, Vì thai sanh, mẹ sanh, Chỉ gọi đúng tánh danh, Nếu tâm còn điên đảo, Không chấp thủ, phiền não, Ta gọi Bà la môn.
Sabbasa.myojana.m chetvaa yo ve na paritassati Sa'ngaatiga.m visa~n~nutta.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 397
He who has cut off all fetters, who trembles not, who has gone beyond ties, who is unbound, - him I call a braahma.na. -- 397	397. Ðoạn hết mọi kiết sử, Không khiếp sợ kinh hồn, Vượt xiềng xích, đắm trước. Ta gọi Bà la môn.
Chetvaa naddhi.m varatta~nca sandaama.m sahanukkama.m Ukkhittapa.ligha.m buddha.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 398
He who has cut the strap (hatred), the thong (craving), and the rope (heresies), together with the appendages (latent tendencies), who has thrown up the cross-bar (ignorance) who is enlightened (Buddha), - him I call a braahma.na. -- 398	398. Cắt dây cương (1), đai da (2), Dứt dây (3), đồ phụ xa (4), Bỏ trục ngang, giác ngộ, Ta gọi Bà la môn. (1) Ái dục (2) Sân hận (3) Tà kiến (4) Tùy miên
Akkosa.m vadhabandha.m ca adu.t.tho yo titikkhati Khantibala.m balaaniika.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 399
He who, without anger, endures reproach, flogging and punishments, whose power and the potent army is patience, - him I call a braahma.na. -- 399	399. Ai chịu đựng không sân, Trước hủy báng, áp bức, Lấy nhẫn làm quân lực, Ta gọi Bà la môn.
Akkodhana.m vatavanta.m siilavanta.m anussuta.m Danta.m antimasaariira.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 400
He who is not wrathful, but is dutiful, virtuous, free from craving, self-controlled and bears his final body, - him I call a braahma.na. -- 400	400. Giữ giới đức, ly ái, Tròn bổn phận không sân, Lần cuối tự điều thân, Bà la môn ta gọi.
Vaari pokkharapatte-va aaraggeriva saasapo Yo na lippati kaamesu tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 401
Like water on a lotus leaf, like a mustard seed on the point of a needle, he who clings not to sensual pleasures, - him I call a braahma.na. -- 401	401. Như nước trên lá sen, Ðầu kim hạt cải mèn, Dục lạc không vướng mắc, Ta gọi Bà la môn.
Yo dukkhassa pajaanaati idh-eva khayamattano Pannabhaara.m visa.myutta.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 402
He who realizes here in this world the destruction of his sorrow, who has laid the burden aside and is emancipated, - him I call a braahma.na. -- 402	402. Ai tại thế gian này, Chứng đắc sự diệt khổ, Bỏ gánh nặng, siêu độ, Ta gọi Bà la môn.
Gambhiirapa~n~na.m medhaavi.m maggaamaggassa kovida.m Uttamattha.m anuppatta.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 403
He whose knowledge is deep, who is wise, who is skilled in the right and wrong way, who has reached the highest goal, - him I call a braahma.na. -- 403	403. Người trí tuệ sâu xa, Quán triệt đường chánh tà, Ðạt đến đích tối thượng, Ta gọi Bà la môn.
Asa.msa.t.tha.m gaha.t.thehi anaagaarehi c-uubhaya.m Anokasaari.m appiccha.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 404
He who is not intimate either with householders or with the homeless ones, who wanders without an abode, who is without desires, - him I call a braahma.na. -- 404	404. Chẳng quan tâm thân thiện, Hàng thế tục, xuất gia, Sống vô dục, không nhà, Ta gọi Bà la môn.
Nidhaaya da.n.da.m bhuutesu tasesu thaavaresu ca Yo na hanti na ghaateti tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 405
He who has laid aside the cudgel in his dealings with beings, whether feeble or strong, who neither harms nor kills, - him I call a braahma.na. -- 405	405. Không đánh đập chúng sanh, Mạnh khỏe hay yếu đuối, Không sát hại tàn ruội, Ta gọi Bà la môn.
Aviruddha.m viruddhesu attada.n.desu nibbuta.m Saadaanesu anaadaana.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 406
He who is friendly amongst the hostile, who is peaceful amongst the violent, who is unattached amongst the attached, - him I call a braahma.na. -- 406	406. Ôn hòa giữa bạo động, Thân thiện giữa địch thù, Buông xả giữa chấp thủ, Ta gọi Bà la môn.
Yassa raago ca doso ca maano makkho ca paatito Saasaporiva aaraggaa tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 407
In whom lust, hatred, pride, detraction are fallen off like a mustard seed from the point of a needle, - him I call a braahma.na. -- 407	407. Vất tham dục, sân hận, Bỏ kiêu mạn, tị hiềm, Như hạt cải đầu kim, Bà la môn ta gọi.
Akakkasa.m vi~n~naapani.m gira.m sacca.m udiiraye Yaaya naabhisaje ka~nci tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 408
He who utters gentle, instructive, true words, who by his speech gives offence to none, - him I call a braahma.na. -- 408	408. Người nói lời chân thật, Ích lợi và từ hòa, Không xúc phạm ai cả, Ta gọi Bà la môn.
Yo-dha diigha.m va rassa.m vaa a.nu.m thuula.m subhaasubha.m Loke adinna.m naadiyati tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 409
He who in this world takes nothing that is not given, be it long or short, small or great, fair or foul, - him I call a braahma.na. -- 409	409. Vật ngắn, dài, lớn nhỏ, Ðẹp, xấu có trên đời, Không cho, không động tới, Ta gọi Bà la môn.
Aasaa yassa na vijjanti asmi.m loke paramhi ca Niraasaya.m visa.myutta.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 410
He who has no longings, pertaining to this world or to the next, who is desireless and emancipated, - him I call a braahma.na. -- 410	410. Cả đời nay, đời sau, Không vọng cầu thôi thúc, Giải thoát hết tham dục, Ta gọi Bà la môn.
Yassaalayaa na vijjanti a~n~naaya akatha.mkathii Amatogadha.m anuppatta.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 411
He who has no longings, who, through knowledge, is free from doubts, who has gained a firm footing in the Deathless (Nibbaana), - him I call a braahma.na. -- 411	411. Không mong cầu, nghi hoặc, Nhờ trí tuệ viên minh, Ðạt bất tử vô sinh, Bà la môn ta gọi.
Yo-dha pu~n~na~nca paapa~nca ubho sa'nga.m upaccagaa Asoka.m viraja.m suddha.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 412
Herein he who has transcended both good and bad and the ties as well, who is sorrowless, stainless, and pure, - him I call a braahma.na. -- 412	412. Người siêu việt thiện ác, Dứt phiền não buộc ràng, Thanh tịnh sống thênh thang, Bà la môn ta gọi.
Canda.m-va vimala.m suddha.m vippasannamanaavila.m Nandiibhavaparikkhii.na.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 413
He who is spotless as the moon, who is pure, serene, and unperturbed, who has destroyed craving for becoming, - him I call a braahma.na. -- 413	413. Như mặt trăng lồng lộng, Không dao động, sáng, trong, Người diệt ái hữu xong, Bà la môn ta gọi.
Yo ima.m pa.lipatha.m dugga.m sa.msaara.m mohamaccagaa Ti.n.no paaragato jhaayii anejo akatha.mkathii Anupaadaaya nibbuto tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 414
He who has passed beyond this quagmire, this difficult path, the ocean of life (sa.msaara), and delusion, who has crossed and gone beyond, who is meditative, free from craving and doubts, who, clinging to naught, has attained Nibbaana, - him I call a braahma.na. -- 414	414. Vượt sình lầy đường hiểm, Thoát sinh tử, si mê, Thiền định, sang bờ kia, Ðoạn nghi, diệt trừ ái, Chứng niết bàn, vô ngại, Ta gọi Bà la môn.
Yo-dha kaame pahaatvaana anaagaaro paribbaje Kaamabhavaparikkhii.na.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 415
He who in this world giving up sense-desires, would renounce worldly life and become a homeless one, he who has destroyed sense-desires and becoming, - him I call a braahma.na. -- 415	415. Từ bỏ mọi dục lạc, Xuất gia làm sa môn, Ðoạn diệt sạch dục, hữu, Ta gọi Bà la môn.
Yo-dha ta.nha.m pahaatvaana anaagaaro paribbaje Ta.nhaabhavaparikkhii.na.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 416
He who in this world giving up craving, would renounce worldly life and become a homeless one, he who has destroyed craving and becoming, - him I call a braahma.na. -- 416	416. Từ bỏ mọi tham ái, Xuất gia làm sa môn, Ðoạn diệt sạch ái, hữu, Ta gọi Bà la môn.
Hitvaa maanusaka.m yoga.m dibba.m yoga.m upaccagaa Sabbayogavisa.myutta.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 417
He who, discarding human ties and transcending celestial ties, is completely delivered from all ties, - him I call a braahma.na. -- 417	417. Bỏ trói buộc nhân gian, Dứt buộc ràng thiên thượng, Vượt thoát mọi lụy vướng, Ta gọi Bà la môn.
Hitvaa rati.m ca arati.m ca siitibhuuta.m niruupadhi.m Sabbalokaabhibhu.m viira.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 418
He who has given up likes and dislike, who is cooled and is without defilements, who has conquered the world and is strenuous, - him I call a braahma.na. -- 418	418. Từ bỏ niệm ưa ghét, Thanh lương, không nhiễm ô, Quyết nhiếp phục thế giới, Ta gọi Bà la môn.
Cuti.m yo-vedi sattaana.m upapatti.m ca sabbaso Asatta.m sugata.m buddha.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 419
He who in every way knows the death and rebirth of beings, who is non-attached, well-gone, and enlightened, - him I call a braahma.na. -- 419	419. Lẽ sanh tử chúng sanh, Hiểu rõ, không chấp trước, Tự giác ngộ, siêu vượt, Ta gọi Bà la môn.
Yassa gati.m na jaananti devaa gandhabbamaanusaa Khii.naasava.m arahanta.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 420
He whose destiny neither gods nor gandhabbas nor men know, who has destroyed all corruptions, and is far removed from passions (Arahant), - him I call a braahma.na. -- 420	420. Trời người, Càn thát bà, Không nhận ra số kiếp, Bậc la hán lậu diệt, Ta gọi Bà la môn.
Yassa pure ca pacchaa ca majjhe ca natthi ki~ncana.m Aki~ncana.m anaadaana.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 421
He who has no clinging to Aggregates that are past, future, or present, who is without clinging and grasping, - him I call a braahma.na. -- 421	421. Ai quá-hiện-vị lai, Ngũ uẩn không bám trụ, Không cưu mang, chấp thủ, Ta gọi Bà la môn.
Usabha.m pavara.m viira.m mahesi.m vijitaavina.m Aneja.m nhaataka.m buddha.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 422
The fearless, the noble, the hero, the great sage, the conqueror, the desireless, the cleanser (of defilements), the enlightened, - him I call a braahma.na. -- 422	422. Bậc cao thượng, vô úy, Bậc anh hùng, đại sĩ, Bậc điều phục, vô tham, Bậc thanh tẩy, giác trí, Tất cả các bậc ấy, Ta gọi Bà la môn.
Pubbenivaasa.m yo-vedii saggaapaaya.m ca passati Atho jaatikkhaya.m patto abhi~n~naavosito muni Sabbavositavosaana.m tamaha.m bruumi braahma.na.m. -- 423
That sage who knows his former abodes, who sees the blissful and the woeful states, who has reached the end of births, who, with superior wisdom, has perfected himself, who has completed (the holy life), and reached the end of all passions, - him I call a braahma.na. -- 423	423. Ai biết được kiếp trước, Thấy thiên giới ngục tù, Ðoạn sanh tử luân hồi, Viên thành vô thượng trí, Thành tựu bậc đạo sĩ, Ta gọi Bà la môn

---

TỪ VỰNG VÀ THÀNH NGỮ ANH-VIỆT (a): adjective; (adv): adverb; (conj): conjunction; (n): noun; (prep): preposition; (v): verb Verse - Kệ 383 Cleave (v) : Bổ ra, tách ra. Discard (v) : Loại bỏ, vứt bỏ. Constituent (n) : Phân tử, yếu tố cấu tạo. The Uncreate (n) : Cảnh vô sanh, vô tác (Niết bàn) Verse - Kệ 385 Undistressed (a) : Không khổ đau. Unbound (a) : Không bị ràng buộc. Verse - Kệ 386 Stainless (a) : Trong sạch, thanh tịnh. Settled (a) : Ðịnh cư. To be free from corruption : Vô lậu. Verse - Kệ 387 Armoured (a) : Bọc sắt, khí giới. Glory (n) : Vẽ huy hoàng, hào quang. Verse - Kệ 389 Vent (v) : Bộc lộ. Wrath (n) : Sự tức giận. Verse - Kệ 390 Non-retaliation (n) : Sự không trả đũa. Wean (v) : Dứt bỏ, cai chừa. Verse - Kệ 392 The Fully Enlightened (n) : Bậc chánh giác. Devoutly (adv) : Thành kính. Reverence (v) : Tôn kính. Revere (v) : Tôn kính. Sacrificial (a) : Tế lễ. Verse - Kệ 393 Plat, plait (v) : Bện tết. Verse - Kệ 394 Witless (a) : Ngu si, đần độn. Antelope (n) : Loài nai, linh dương. Garment (n) : Áo, quần. Embelish (v) : Làm đẹp, trang điểm. Verse - Kệ 395 Dust heap (n) : Ðống rác. Overspread (v) : Lan khắp. Vein (n) : Gân, mạch. Lean (a) : Gầy, ốm. Verse - Kệ 396 Womb (n) : Dạ con, Thai bào. Impediment (n) : Phiền não, sự trở ngại. Dear addresser (n) : Người được gọi tên suông. Cling (v) : Bám chặt, chấp chặt. Verse - Kệ 397 Tremble (v) : Run sợ. Unbound (a) : Không bị ràng buộc. Verse - Kệ 398 Strap (n) : Ðai da. Thong (n) : Dây cương. Heresy (n) : Dị giáo, tà kiến. Appendage (n) : Phần phụ thuộc. Latent (a) : Ngấm ngầm. Crooss-bar : Trục ngang, xà ngang. Latent tendencies : Tùy miên (khuynh hướng ngấm ngầm). Verse - Kệ 399 Reproach (n) : Sự hủy báng, sư mắng nhiếc. Flogging (n) : Trận đòn, sự đánh bằng roi . Potent (a) : Hùng mạnh. Verse - Kệ 402 Realise (v) : Nhận thức, chứng đắc. Emancipate (n) : Giải thoát, siêu thoát. Verse - Kệ 404 Householders (n) : Người thế tục. Homeless ones (n) : Người xuất gia. Verse - Kệ 405 Cudgel (n) : Dùi cui. Feeble (a) : Yếu đuối. Verse - Kệ 406 Hostile (a) : Thù địch. Unattached (a) : Buông xả, không vướng mắc. Attached (a) : Chấp thủ. Verse - Kệ 407 Detraction (n) : Sự gièm pha, sự ganh tị. Pride (n) : sự kiêu mạn. Verse - Kệ 408 Instructive (a) : Ích lợi, dễ tiếp thu Offence (n) : Sự xúc phạm. Verse - Kệ 411 Plunge into (v) : Ðẩy vào, chứng nhập. Verse - Kệ 414 Transgress (v) : Vượt qua. Quagmire (n) : Sình lầy. Verse - Kệ 418 Strenuouss (a) : Nỗ lực, gắng sức. Verse - Kệ 420 Destiny (n) : Vận mạng, số phận. Verse - Kệ 423 Former abodes(n) : Các kiếp trước. Heaven (n) : Thiên đàng, thiên giới, cảnh hạnhphúc. Hell (n) : Ðịa ngục, cõi khổ đau.