THI KỆ PHÁP CÚ KINH (DHAMMAPADA)

TỊNH MINH dịch và chú giải từ vựng Anh-Việt

Bản dịch Anh ngữ: Hòa thượng NARADA,
Colombo, Sri Lanka, 1963, 1971

---

Phẩm XXIV

TA.NHAA VAGGA - CRAVING - PHẨM THAM ÁI

---

Manujassa pamattacaarino ta.nhaa va.d.dhati maaluvaa viya So plavati huraahura.m phalamiccha.m-va vanasmi.m vaanaro. -- 334
The craving of the person addicted to careless living grows like a creeper. He jumps from life to life like a fruit-loving monkey in the forest. -- 334	334. Kẻ buông lung phóng dật, Tham ái tợ dây leo, Ðời đời vọt nhảy theo, Như khỉ chuyền hái trái.
Ya.m esaa sahatii jammii ta.nhaa loke visattikaa Sokaa tassa pava.d.dhanti abhiva.t.tha.m-va biira.na.m. -- 335
Whomsoever in this world this base clinging thirst overcomes, his sorrows flourish like well-watered biira.na grass. -- 335	335. Ai sinh sống trên đời, Bị ái dục lôi cuốn, Khổ đau mãi tăng trưởng, Như cỏ Bi gặp mưa.
Yo ce ta.m sahatii jammi.m ta.nha.m loke duraccaya.m Sokaa tamhaa papatanti udabinduu-va pokkharaa. -- 336
Whoso in the world overcomes this base unruly craving, from him sorrows fall away like water-drops from a lotus-leaf. -- 336	336. Ai sinh sống trên đời, Hàng phục được tham ái, Khổ đau sẽ vuột khỏi, Như nước trượt lá sen.
Ta.m vo vadaami bhadda.m vo yaavant-ettha samaagataa Ta.nhaaya muula.m kha.natha usiirattho-va biira.na.m Maa vo nala.m-va soto-va maaro bha~nji punappuna.m. -- 337
This I say to you: Good luck to you all who have assembled here! Dig up the root of craving like one in quest of biira.na's sweet root. Let not Maara crush you again and again as a flood (crushes) a reed. -- 337	337. Các ngươi hợp nhau đây, Ta có lời dạy này: Hãy bới gốc tham ái, Như đào rễ cả Bi, Ðừng để Ma vương hại, Như lau bị lụt đầy.
Yathaapi muule anupaddave da.lhe Chinno-pi rukkho punareva ruuhati Evam-pi ta.nhaanusaye anuuhate Nibbattati dukkhamida.m punappuna.m. -- 338
Just as a tree with roots unharmed and firm, though hewn down, sprouts again, even so while latent craving is not rooted out, this sorrow springs up again and again. -- 338	338. Ðốn cây không đào gốc, Chồi tược sẽ lên hoài, Tham ái chưa nhổ rễ, Khổ đau mãi dằng dai.
Yassa chatti.msati sotaa manaapassavanaa bhuusaa Vaahaa vahanti duddi.t.thi.m sa'nkappaa raaganissitaa. -- 339
If in anyone the thirty-six streams (of cravings) that rush towards pleasurable thoughts are strong, such deluded person, torrential thoughts of lust carry off. -- 339	339. Ba mươi sáu dòng ái, Tuôn chảy theo dục trần, Ý tham dục cuồn cuộn, Cuốn phăng kẻ mê đần.
Savanti sabbadhi sotaa lataa ubbhijja ti.t.thati Ta~nca disvaa lata.m jaata.m muula.m pa~n~naaya chindatha. -- 340
The streams (craving) flow everywhere. The creeper (craving) sprouts and stands. Seeing the creeper that has sprung up, with wisdom cut off root. -- 340	340. Dòng ái dục chảy khắp, Như dây leo mọc tràn, Thấy dây leo vừa lan, Liền dùng tuệ đốn gốc.
Saritaani sinehitaani ca somanassaani bhavanti jantuno Te saatasitaa sukhesino te ve jaatijar-uupagaa naraa. -- 341
In beings there arise pleasures that rush (towards sense-objects) and (such beings) are steeped in craving. Bent on happiness, they seek happiness. Verily, such men come to birth and decay. -- 341	341. Kẻ đam mê ái dục, Say đắm theo lục trần, Tuy mong cầu an lạc, Sanh tử vẫn hoại thân.
Tasi.naaya purakkhataa pajaa parisappanti saso-va baadhito Sa.myojanasa'ngasattaa dukkhamupenti punappuna.m ciraaya. -- 342
Folk enwrapt in craving are terrified like a captive hare. Held fast by fetters and bonds, for long they come to sorrow again and again. -- 342	342. Người bị ái buộc ràng, Hẳn lo sợ hoang mang, Như thỏ bị trói chặt, Ðau khổ mãi cưu mang.
Tasi.naaya purakkhataa pajaa parisappanti saso-va baadhito Tasmaa tasi.na.m vinodaye bhikkhu aaka'nkhii viraagamattano. -- 343
Folk, enwrapt in craving, are terrified like captive hare. Therefore a bhikkhu who wishes his own passionlessness (Nibbaana) should discard craving. -- 343	343. Người bị ái buộc ràng, Như thỏ bị trói ngang; Tỳ kheo cầu Niết bàn, Phải dứt trừ tham dục.
Yo nibbanatho vanaadhimutto vanamutto vanameva dhaavati Ta.m puggalametha passatha mutto bandhanameva dhaavati. -- 344
Whoever with no desire (for the house-hold) finds pleasure in the forest (of asceticism) and though freed from desire (for the household), (yet) runs back to that very home. Come, behold that man! Freed, he runs back into that very bondage. -- 344	344. Cắt ái đi xuất gia, Khổ hạnh trong rừng già, Ðã giải thoát dục vọng, Nhưng lại trở về nhà; Kìa xem hạng người ấy, Mở rồi buộc lại ta!
Na ta.m da.lha.m bandhanamaahu dhiiraa Yadaayasa.m daaruja.m babbaja~nca Saarattarattaa ma.niku.n.dalesu Puttesu daaresu ca yaa apekhaa. -- 345
That which is made of iron, wood or hemp, is not a strong bond, say the wise; the longing for jewels, ornaments, children, and wives is a far greater attachment. -- 345	345. Bậc trí giảng dạy rằng: Dây đay, gai, gỗ, sắt, Chưa phải loại buộc chặt, Ham châu báu vợ con, Mê trang sức phấn son, Thứ đó buộc chắc nhất.
Eta.m da.lha.m bandhanamaahu dhiiraa Ohaarina.m sithila.m duppamu~nca.m Etam-pi chetvaana paribbajanti Anapekkhino kaamasukha.m pahaaya. -- 346
That bond is strong, say the wise. It hurls down, is supple, and is hard to loosen. This too the wise cut off, and leave the world, with no longing, renouncing sensual pleasures. -- 346	346. Bậc trí giảng dạy rằng: Trói buộc đó rất chắc, Trì kéo xuống thật chặt, Khó tháo gỡ vô vàn, Bậc trí nên cắt ngang, Từ khước mọi tham ái.
Ye raagarattaanupatanti sota.m Saya.m kata.m makka.tako-va jaala.m Etam-pi chetvaana vajanti dhiiraa Anapekkhino sabbadukkha.m pahaaya. -- 347
Those who are infatuated with lust fall back into the stream as (does) a spider into the web spun by itself. This too the wise cut off and wander, with no longing, released from all sorrow. -- 347	347. Người đắm say ái dục, Là tự lao xuống dòng, Như nhện sa vào lưới, Do chính nó làm xong; Bậc trí dứt tham ái, Ắt thoát khổ,thong dong.
Mu~nca pure mu~nca pacchato majjhe mu~nca bhavassa paaraguu Sabbattha vimuttamaanaso na puna jaatijara.m upehisi. -- 348
Let go the past. Let go the future. Let go the present (front, back and middle). Crossing to the farther shore of existence, with mind released from everything, do not again undergo birth and decay. -- 348	348. Bỏ quá hiện vi lại, Tâm ý thoát ai hoài, Vượt sang bờ hiện hữu, Dứt sanh lão bi ai!
Vitakkapamathitassa jantuno tibbaraagassa subhaanupassino Bhiyyo ta.nhaa pava.d.dhati esa kho da.lha.m karoti bandhana.m. -- 349
For the person who is perturbed by (evil) thoughts, who is exceedingly lustful, who contemplates pleasant things, craving increases more and more. Surely, he makes the bond (of Maara) stronger. -- 349	349. Kẻ vọng tâm tà ý, Say đắm theo dục trần, Tham ái ngày tăng trưởng, Tự làm dây buộc thân.
Vitakkupasame ca yo rato asubha.m bhaavayati sadaa sato Esa kho vyantikaahiti esa checchati maarabandhana.m. -- 350
He who delights in subduing (evil) thoughts, who meditates on "the loathsomeness" (of the body) who is ever mindful, - it is he who will make an end (of craving). He will sever Maara's bond. -- 350	350. Người thích trừ tà ý, Quán bất tinh, niệm thường, Sẽ đoạn diệt tham ái, Cắt đứt vòng Ma vương.
Ni.t.tha.m gato asantaasii viitata.nho ana'nga.no Acchindi bhavasallaani antimo-ya.m samussayo. -- 351
He who has reached the goal, is fearless, is without craving, is passionless, has cut off the thorns of life. This is his final body. -- 351	351. Ðến đích hết sợ hãi, Ly ái, tham tiêu tùng, Cắt tiệt gai sanh tử, Thân này thân cuối cùng.
Viitata.nho anaadaano niruttipadakovido Akkharaana.m sannipaata.m ja~n~naa pubbaparaani ca Sa ve antimasaariiro mahaapa~n~no mahaapuriso-ti vuccati. -- 352
He who is without craving and grasping, who is skilled in etymology and terms, who knows the grouping of letters and their sequence, - it is he who is called the bearer of the final body, one of profound wisdom, a great man. -- 352	352. Ðoạn ái dục, chấp thủ, Khéo giải từ, ngữ nguyên, Thấu triệt dạng cú pháp, Phối hợp chúng liền liền, Mang sắc thân lần cuối, Bậc đại nhân, thâm uyên.
Sabbaabhibhuu sabbaviduu-hamasmi Sabbesu dhammesu anuupalitto Sabba~njaho ta.nhakkhaye vimutto Saya.m abhi~n~naaya kamuddiseyya.m. -- 353
All have I overcome, all do I know. From all am I detached. All have I renounced. Wholly absorbed am I in "the destruction of craving". Having comprehended all by myself, whom shall I call my teacher? -- 353	353. Ta hàng phục tất cả, Ta hiểu rõ ngọn ngành, Ta dũ sạch các pháp, Ta đoạn tuyệt mối manh, Ta diệt ái giải thoát, Ta liễu ngộ viên thành, Ai là thầy ta nữa?
Sabbadaana.m dhammadaana.m jinaati Sabba.m rasa.m dhammaraso jinaati Sabba.m rati.m dhammaratii jinaati Ta.nhakkhayo sabbadukkha.m jinaati. -- 354
The gift of Truth excels all (other) gifts. The flavour of Truth excels all (other) flavours. The pleasure in Truth excels all (other) pleasures. He who has destroyed craving overcomes all sorrow. -- 354	354. Thí nào bằng pháp thí! Vị nào bằng pháp vị! Hỷ nào bằng pháp hỷ! Diệt ái hết khổ lụy!
Hananti bhogaa dummedha.m no ve paaragavesino Bhogata.nhaaya dummedho hanti a~n~ne-va attanaa. -- 355
Riches ruin the foolish, but not those in quest of the Beyond (Nibbaana). Through craving for riches, the ignorant man ruins himself as (if he were ruining) others. -- 355	355. Của cải hại kẻ ngu, Không tìm người trí giác; Kẻ ngu ham tiền bạc, Tự hại mình, hại người.
Ti.nadosaani khettaani raagadosaa aya.m pajaa Tasmaa hi viitaraagesu dinna.m hoti mahapphala.m. -- 356
Weeds are the bane of fields, lust is the bane of mankind. Hence what is given to those lustless yields abundant fruit. -- 356	356. Cỏ dại hại ruộng đồng, Tham dục hại thế nhân; Cúng dường bậc ly dục, Quả phúc thật vô ngần.
Ti.nadosaani khettaani dosadosaa aya.m pajaa Tasmaa hi viitadosesu dinna.m hoti mahapphala.m. -- 357
Weeds are the bane of fields, hatred is the bane of mankind. Hence what is given to those rid of hatred yields abundant fruit. -- 357	357. Cỏ dại hại ruộng đồng, Sân hận hại thế nhân; Cúng dường bậc ly hận, Quả phúc thật vô ngần.
Ti.nadosaani khettaani mohadosaa aya.m pajaa Tasmaa hi viitamohesu dinna.m hoti mahapphala.m. -- 358
Weeds are the bane of fields, delusion is the bane of mankind. Hence what is given to those rid of craving yields abundant fruit. -- 358	358. Cỏ dại hại ruộng động, Si ám hại thế nhân; Cúng dường bậc ly ám, Quả phúc thật vô ngần.
Ti.nadosaani khettaani icchaadosaa aya.m pajaa Tasmaa hi vigaticchesu dinna.m hoti mahapphala.m. -- 359
Weeds are the bane of fields, craving is the bane of mankind. Hence what is given to those rid of craving yields abundant fruit. -- 359	359. Cỏ dại hại ruộng đồng, Tham ái hại thế nhân; Cúng dường bậc ly ái, Quả phúc thật vô ngần.

---

TỪ VỰNG VÀ THÀNH NGỮ ANH-VIỆT (a): adjective; (adv): adverb; (conj): conjunction; (n): noun; (prep): preposition; (v): verb Verse - Kệ 334 To be addicted to (n) : Nghiện ngập, say đắm. Creeper (n) : Dây leo. Verse - Kệ 335 Overcome (v) : Khống chế, khắc phục. Flourish (v) : Phát đạt, phát triển. Base (n) : Căn cứ, nền tảng. Verse - Kệ 337 Assemble (v) : Tập họp, nhóm họp. Quest (n) : Sự tìm kiếm, sự truy lùng. Crush (v) : Nghiền nát, đè bẹp, tiêu diệt. Verse - Kệ 338 Spring up (v) : Nảy sanh, xuất hiện. Latent (a) : Tiềm tàng, âm ỉ. Verse - Kệ 339 Pleasurable objects : Ðối tượng dục lạc. Flow (v) : Chảy. Carry off (v) : Mang đi, cuốn phăng. Verse - Kệ 340 Sprout (v) : Ðâm chồi, nẩy mầm. Verse - Kệ 341 To be moistened with (v) : Thèm khát, say đắm. To be bent on (v) : Quyết tâm theo. Objects of sense (v) : Ðối tượng của ý thức, lục trần. Verse - Kệ 342 Entwine (v) : Bện, tết, ôm, quấn. Fetter (n) : Gông cùm, xiềng xích, phiền não. Toils (n) : Lưới, bẫy, xiềng xích, phiền não. Fast (adv) : Chặt chẽ, chắc chắn. Verse - Kệ 343 Passionlessness (n) : Tịch tịnh, Niết bàn. Discard (v) : Dứt trừ, loại bỏ. Verse - Kệ 344 Devoid (a) : Không có , trống rỗng. To be attached to (v) : Gắn bó với, dính chặt với. Bondage (n) : Sự câu thúc, cảnh nô lệ. Verse - Kệ 345 Hemp (n) : Dây đay, dây gai. Long for (v) : Mong muốn. Verse - Kệ 346 Hurl (v) : Trì, kéo mạnh. Yield (v) : Quằn xuống. Loosen (v) : Làm lỏng ra, tháo gở. Verse - Kệ 347 Infatuated (a) : Say mê. Spider (n) : Con nhện. Web (n) : Mạng (nhện). Spin, span, spun : Quay (tơ) ,chăng (tơ). Verse - Kệ 348 Undergo (v) : Chịu, bị, trải qua. Decay (n) : Tình trạng suy sụp, già. Verse - Kệ 349 Agitate (v) : Vọng động, rung động. Verse - Kệ 352 Grasp (v) : Chấp thủ, nắm chặt. Skilled (a) : Khéo léo, lành nghề. Etymology (n) : Từ nguyên, từ nguyên học. Sequence (n) : Sự phối hợp. Group (v) : Tập hợp, phân loại. Verse - Kệ 353 Detached (a) : Rời ra, tách ra. Renounce (v) : Từ bỏ, khước từ. Absorbed (a) : Miệt mài, say mê. Verse - Kệ 354 The gift of Truth : Pháp thí. Excel (v) : Hơn hẳn, trội hơn. Flavour (n) : Hương vị. Verse - Kệ 355 In quest of : Tiềm kiếm, truy lùng. Beyond (n) : Bờ bên kia, thế giới bên kia. Witless (a) : Ngu si, đần độn. Verse - Kệ 356 Blemish (n) : Sự thiệt hại, nhược điểm. The lustless (n) : Bậc ly dục. Yield (v) : Sản sinh, mang lại. Abundant (a) : Phong phú, dư thừa. Verse - Kệ 358 Delusion (n) : Sự si mê. Verse - Kệ 359 The desireless (n) : Bậc ly ái.