chân Phật, lui về một bên mà ngồi
và bạch với Phật toàn bộ câu chuyện. O
Đức Thế Tôn bèn bảo một vị tỳ-kheo:
- Thầy hãy tới chỗ mà tỳ-kheo Thượng
Tọa cư trú và bảo với vị ấy là Như Lai gọi.
Vị tỳ-kheo vâng mệnh. Lúc ấy vị tỳ-kheo Thượng Tọa
liền đến chỗ Phật ở, làm lễ dưới chân Phật, lui về một bên mà ngồi.
Khi đó, đức Thế Tôn hỏi tỳ-kheo Thượng Tọa về những gì mà các tỳ-kheo
khác đã thưa trình với Như Lai. Tỳ-kheo Thượng Tọa trả lời: O
- Bạch Thế Tôn, đúng như vậy.
Đức Phật liền hỏi rằng:
- Thầy sống một mình như thế nào
?
Tỳ-kheo Thượng Tọa đáp:
- Bạch Thế Tôn, con chỉ sống riêng
một mình, ca ngợi hạnh sống một mình, một mình đi khất thực, một mình
ra khỏi xóm làng và một mình ngồi thiền.
Đức Phật ân cần chỉ dạy: O
- Thầy đúng là người ưa sống một
mình. Hạnh như vậy rất đáng khen ngợi. Nhưng Như Lai biết có một cách
sống một mình thật sự mầu nhiệm. Đó là quán chiếu để thấy rằng
quá khứ đã không còn mà tương lai thì chưa tới, an nhiên sống trong hiện
tại mà không bị vướng mắc vào tham dục. Kẻ thức giả sống như thế,
tâm không do dự, bỏ hết mọi lo âu và hối hận, xa lìa hết mọi tham dục
ở đời, cắt đứt tất cả những sợi dây ràng buộc, sai sử mình. Đó
mới thâﴠsự là sống một mình. Không có cách nào sống một mình mà mầu
nhiệm hơn thế." O
Rồi đức Thế Tôn kết thúc lời dạy trên bằng bài kệ
sau đây:
- Quán chiếu vào cuộc đời,
- Thấy rõ được vạn pháp.
- Không kẹt vào pháp nào,
- Lìa xa mọi ái nhiễm.
- Sống an lạc như thế,
- Tức là sống một mình. O
Khi nghe Đức Phật dạy xong, tỳ-kheo Thượng Tọa và tất
cả đại chúng lấy làm vui mừng sung sướng, cung kính làm lễ Đức Phật
và phát nguyện tu tập hạnh "biết sống trong hiện tại" cho đến
trọn đời. O
Một lần khác, lúc đức Thế Tôn còn lưu trú tại tinh xá
Kỳ Viên trong vườn cây Kỳ-đà tại thành Xá Vệ, Ngài gọi các vị tỳ-kheo
và thiện nam tín nữ rồi dạy rằng:
- Hôm nay Như Lai sẽ giảng rõ:
"Thế nào là người biết sống một mình." Trước hết Như Lai nói
đại cương, sau đó Như Lai sẽ giải thích. Quý vị hãy lắng nghe.
- Bạch Thế Tôn, chúng con xin lắng
nghe.
- Khi ấy đức Thế Tôn dạy rằng: O
- Đừng tìm về quá khứ,
- Đừng tưởng tới tương lai.
- Quá khứ đã không còn,
- Tương lai thì chưa tới.
- Hãy quán chiếu sự sống,
- Trong giờ phút hiện tại. O
- Người tỉnh thức an trú,
- Vững chãi và thảnh thơi.
- Phải tinh tiến hôm nay,
- Kẻo ngày mai không kịp.
- Cái chết đến bất ngờ,
- Không thể điều đình được.
- Người nào biết an trú,
- Đêm ngày trong chánh niệm
- Thì Như Lai gọi là
- Người Biết Sống Một Mình,
- Hay sống trong hiện tại. O
"Thế nào gọi là tìm về quá khứ? Khi một người
nghĩ rằng trong quá khứ, hình thể ta từng như thế, cảm thọ ta từng
như thế, tri giác ta từng như thế, tâm tư ta từng như thế, nhận thức
ta từng như thế. Nghĩ như thế và khởi tâm ràng buộc quyến luyến những
gì thuộc về quá khứ thì khi ấy người đó đang tìm về quá khứ."
O
"Thế nào gọi là không tìm về quá khứ? Khi một
người nghĩ rằng, trong quá khứ, hình thể ta từng như thế, cảm thọ ta
từng như thế, tri giác ta từng như thế, tâm tư ta từng như thế, nhận
thức ta từng như thế. Nghĩ như thế mà không khởi tâm ràng buộc
quyến luyến những gì thuộc về quá khứ thì khi ấy người đó đang không
tìm về quá khứ." O
"Thế nào gọi là tưởng tới tương lai? Khi một
người nghĩ rằng trong tương lai hình thể ta sẽ được như thế kia, cảm
thọ ta sẽ được như thế kia, tri giác ta sẽ được như thế kia, tâm tư
ta sẽ được như thế kia, nhận thức ta sẽ được như thế kia. Nghĩ như
thế mà khởi tâm ràng buộc và mơ tưởng những gì thuộc về tương
lai thì khi ấy người đó đang tưởng tới tương lai." O
"Thế nào gọi là không tưởng tới tương lai?
Khi một người nghĩ rằng trong tương lai hình thể ta sẽ được như thế
kia, cảm thọ ta sẽ được như thế kia, tri giác ta sẽ được như thế
kia, tâm tư ta sẽ được như thế kia, nhận thức ta sẽ được như thế
kia. Nghĩ như thế mà không khởi tâm ràng buộc và mơ tưởng những
gì thuộc về tương lai thì khi ấy người đó đang không tưởng tới
tương lai." O
"Thế nào gọi là bị lôi cuốn theo hiện tại?
Khi một người không học, không biết gì về Phật, Pháp, Tăng; không biết
gì về các bậc hiền nhân và giáo pháp của họ, không tu tập theo giáo
pháp của các bậc hiền nhân; cho rằng hình thể này là mình, mình là
hình thể này, cảm thọ này là mình, mình là cảm thọ này, tri giác này
là mình, mình là tri giác này, tâm tư này là mình, mình là tâm tư này, nhận
thức này là mình, mình là nhận thức này thì khi ấy người đó đang bị
lôi cuốn theo hiện tại." O
"Thế nào gọi là không bị lôi cuốn theo hiện tại?
Khi một người có học, có biết về Phật, Pháp, Tăng; có biết về các bậc
hiền nhân và giáo pháp của họ; có tu tập theo giáo pháp của các bậc hiền
nhân, không cho rằng hình thể này là mình, mình là hình thể này, cảm thọ
này là mình, mình là cảm thọ này, tri giác này là mình, mình là tri giác
này, tâm tư này là mình, mình là tâm tư này, nhận thức này là mình,
mình là nhận thức này thì khi ấy người đó đang không bị lôi cuốn
theo hiện tại." O
Đó là Như Lai đã chỉ cho quý thầy cũng như các thiện
nam tín nữ biết đại cương và giải thích rõ về thế nào là "người
biết sống một mình" hay "người biết sống trong hiện tại."
Đức Phật nói xong, tất cả đại chúng xuất gia và tại
gia đều hoan hỷ phụng hành. OOO