- DUY-MA-CẬT
SỞ THUYẾT KINH
- Tam
Tạng Pháp Sư Cưu Ma La Thập dịch từ Phạn sang Hán
- Từ
Ân Thiền Ðường Santa Ana, Hoa Kỳ Xuất Bản 1991
Phẩm
Văn Thù Sư Lợi Thăm Bệnh
Thứ
Năm
Bấy giờ Phật bảo
Văn Thù Sư Lợi đến thăm bệnh, Văn Thù bạch Phật rằng:
-Thế
Tôn! Bậc Thượng Nhơn kia khó bề đối đáp, vì Ngài thấu đạt thật tướng,
khéo thuyết pháp yếu, trí huệ biện tài vô ngại, biết hết tất cả lối
tu của Bồ Tát, thâm nhập bí tạng của chư Phật, du hí thần thông, hàng
phục ma chúng, trí huệ phương tiện đều đã viên mãn. Tuy thế, con xin
vâng thánh chỉ đến thăm bệnh Ngài.
Lúc
ấy các Bồ Tát, đại đệ tử và Thích Phạm tứ thiên vương trong chúng
đều nghĩ rằng:
"-Nay
hai đại sĩ Văn Thù và Duy Ma Cật gặp nhau, ắt sẽ thuyết diệu
pháp." Tức thì tám ngàn vị Bồ Tát, năm trăm Thanh Văn và trăm ngàn
trời người đều muốn đi theo.
Bấy
giờ, Văn Thù cùng các vị Bồ Tát đại đệ tử và trời người cung kính
cùng nhau vào thành Tỳ Da Ly.
Lúc
ấy Duy Ma Cật biết Văn Thù cùng đại chúng đến, liền dùng thần lực dời
đi tất cả đồ đạc và thị giả, trong phòng rỗng không, chỉ còn một
giường để nằm bệnh. Văn Thù vừa bước vào nhà thì Duy Ma Cật liền
nói:
-Khéo
đến Văn Thù! Tướng chẳng đến mà đến, tướng chẳng thấy mà thấy.
Văn
Thù nói:
-Ðúng
thế, cư sĩ! Nếu đến rồi thì chẳng đến nữa, nếu đi rồi thì chẳng
đi nữa. Tại sao? Nói đến thì chẳng từ đâu đến, nói đi thì chẳng
đi về đâu, chỗ được thấy chẳng còn thấy nữa. Hãy tạm bỏ qua việc
này, nay bệnh của cư sĩ dễ chịu không? Ðiều trị có bớt mà chẳng
thêm không? Thế Tôn gởi lời vô lượng ân cần để hỏi thăm cư sĩ. Bệnh
do đâu mà khởi? Ðã bao lâu rồi? Làm sao mới khỏi được?
Duy
Ma Cật nói:
-Từ
Si có Ái thì bệnh Ngã sanh. Vì tất cả chúng sanh bệnh nên tôi bệnh, nếu
tất cả chúng sanh chẳng bệnh thì tôi khỏi bệnh. Tại sao? Bồ Tát vì độ
chúng sanh nên vào sanh tử, có sanh tử thì có bệnh. Nếu chúng sanh được
lìa bệnh thì Bồ Tát chẳng còn bệnh. Ví như trưởng giả chỉ có một
đứa con, con bệnh thì cha mẹ cũng bệnh, nếu con lành bệnh thì cha mẹ cũng
lành. Bồ Tát cũng như thế, đối với chúng sanh thương mến như con ruột,
nếu chúng sanh bệnh thì Bồ Tát bệnh, chúng sanh lành bệnh thì Bồ Tát cũng
lành. Còn nói về bệnh này do đâu mà khởi, bệnh của Bồ Tát do Ðại Bi
khởi.
Văn
Thù hỏi:
-Phòng
của cư sĩ sao rỗng không chẳng có thị giả?
-Duy
Ma Cật nói:
-Các
cõi Phật đều rỗng không.
-Lấy
gì làm Không?
-Lấy
Không làm không.
-Không
đâu cần không?
-Vì
chẳng phân biệt nơi Không nên không.
-Không
có thể phân biệt ư?
-Phân
biệt cũng không.
-Cái
Không ấy nên cầu ở nơi nào?
-Nên
cầu nơi sáu mươi hai kiến chấp.
-Sáu
mươi hai kiến chấp nên cầu ở nơi nào?
-Nên
cầu nơi giải thoát của chư Phật.
-Giải
thoát của chư Phật nên cầu ở nơi nào?
-Nên
cầu nơi tâm hạnh của chúng sanh. Về câu hỏi: Sao chẳng có thị giả? Tất
cả ma chúng và ngoại đạo đều là thị giả của tôi. Tại sao? Bọn ma
ham sự sanh tử, Bồ Tát ở nơi sanh tử mà chẳng bỏ; ngoại đạo ham sự
tri kiến, Bồ Tát ở nơi tri kiến mà chẳng động.
Văn
Thù lại hỏi:
-Tướng
bệnh của cư sĩ như thế nào?
Duy
Ma Cật đáp:
-Bệnh
tôi vô hình chẳng thể trông thấy.
-Bệnh
này hợp với thân hay hợp với tâm?
-Chẳng
hợp với thân vì vốn lìa tướng thân; cũng chẳng hợp với tâm vì tâm
như huyễn hóa.
-Trong
tứ đại thì đại nào là bệnh?
-Bệnh
này chẳng phải địa đại, cũng chẳng lìa địa đại. Thủy, hỏa, phong
đại đều cũng như thế. Nhưng vì bệnh chúng sanh từ tứ đại khởi, vì
họ có bệnh nên tôi bệnh vậy.
Bấy
giờ Văn Thù hỏi Duy Ma Cật rằng:
-Bồ
Tát làm sao an ủi vị Bồ Tát có bệnh?
Duy
Ma Cật nói:
-Nói
thân vô thường, chẳng nói nhàm chán nơi thân. Nói thân có khổ, chẳng
nói ưa thích Niết Bàn. Nói thân vô ngã mà thuyết pháp giáo hóa chúng
sanh. Nói thân không tịch, chẳng nói tịch diệt rốt ráo. Nói hối cải tội
trước mà chẳng nói vào thời quá khứ, vì bệnh của mình mà thương xót
bệnh của người. Phải biết đau khổ từ vô số kiếp trước. Tưởng niệm
lợi ích tất cả chúng sanh nên nhớ việc tu phước, tưởng niệm nơi tịnh
mạng nên chẳng sanh phiền não. Thường khởi hạnh tinh tấn, nguyện làm y
vương để điều trị bệnh chúng sanh. Bồ Tát nên an ủi vị Bồ Tát có
bệnh như thế để cho họ hoan hỉ.
Văn
Thù hỏi:
-Cư
sĩ! Vị Bồ Tát có bệnh phải tự điều phục tâm như thế nào?
Duy
Ma Cật đáp:
-Vị
Bồ Tát có bệnh nên nghĩ rằng "bệnh của mình đều do các phiền
não, điên đảo, vọng tưởng từ kiếp trước mà sanh. Pháp vốn chẳng thật,
thì ai là kẻ thọ bệnh. Tại sao? Vì tứ đại hòa hợp giả danh là thân.
Tứ đại không có chủ, thân cũng vô ngã. Hơn nữa, bệnh này sanh khởi đều
do chấp gã, vì thế ở nơi ngã chẳng nên chấp trước. Ðã biết gốc bệnh,
liền trừ ngã tưởng và chúng sanh tưởng, phải khởi pháp tưởng." Bồ
Tát nên nghĩ rằng "Thân này do các pháp hòa hợp mà thành, khởi chỉ
là pháp khởi, diệt chỉ là pháp diệt." Dù nói các pháp hoà hop mà mỗi
mỗi pháp đều chẳng biết nhau. Lúc khởi chẳng nói ta khởi. Lúc diệt chẳng
nói ta diệt. Bồ Tát muốn diệt pháp tưởng nên nghĩ rằng, "Pháp tưởng
này cũng là điên đảo. Ðiên đảo tức là bệnh lớn, ta nên lìa
nó."
Thế
nào là lìa? Lìa ngã và ngã sở. Thế nào là lìa ngã, và ngã sở? Ấy là
lìa nhị pháp. Thế nào là lìa nhị pháp? Chẳng nghĩ các pháp trong và
ngoài, hành nơi bình đẳng. Thế nào là hành nơi bình đẳng? Là ngã với
Niết Bàn bình đẳng. Tại sao? Vì ngã với Niết Bàn cả hai đều không. Lấy
gì làm không? Vì chỉ có danh tự nên không. Nhị pháp như thế, pháp tánh
vốn chẳng có nhất định. Ðược sự bình đẳng đó thì chẳng còn bệnh
khác, chỉ có bệnh chấp không, cho đến không bệnh cũng không. Vị Bồ
Tát có bệnh dùng tâm vô sở thọ mà thọ sự thọ. Khi Phật pháp chưa viên
mãn cũng chẳng diệt thọ mà thủ chứng. Vì thân có khổ nên nghĩ đến
chúng sanh trong ác thú mà khởi tâm đại bi. "Tâm ta đã điều phục thì
cũng nên điều phục tâm của tất cả chúng sanh. Nhưng trừ bệnh họ mà
chẳng trừ pháp họ, vì dứt trừ gốc bệnh mà giáo hóa họ."
Thế
nào là gốc bệnh? Vì có phan duyên, từ chỗ phan duyên mới thành gốc bệnh.
Phan duyên nơi nào? Phan duyên tam giới. Làm sao đoạn dứt? Dùng tâm vô sở
đắc. Nếu tâm vô sở đắc thì chẳng có phan duyên. Thế nào là vô sở
đác? Là lìa nhị kiến. Thế nào là lìa nhị kiến? Phàm tất cả nhị
biên đối đãi như nội kiến, ngoại kiến đều gọi là nhị kiến, nên
nói lìa nhị kiến tức là vô sở đắc vậy.
LƯỢC
GIẢI
Nhị
kiến và nhị biên. Vì tự tánh bình đẳng bất nhị. Không những nội kiến,
ngoại kiến là nhị, mà tất cả các năng sở đối đãi như sanh diệt,
đoạn thường, cho đến sở đắc vô sở đắc, v.v... đều là nhị kiến.
Hai chữ nhị biên cũng đồng nghĩa như thế. (Lược giải hết)
Văn
Thù! Ấy là cách điều phục tâm của Bồ Tát có bệnh. Bồ Ðề của Bồ
Tát là đoạn dứt các khổ lão, bệnh, tử. Nếu chẳng như thế thì sự
tu hành của mình không được trí huệ, thiện lợi, ví như người thắng
kẻ oán tặc mới được gọi là người dũng cảm. Cũng thế, kẻ trừ
được lão, bệnh, tử mới được gọi là Bồ Tát vậy.
Vị
Bồ Tát có bệnh kia nên nghĩ rằng "bệnh của ta đây phi chơn phi hữu,
và bệnh của chúng sanh cũng phi chơn phi hữu." Lúc quán như thế, đối
với chúng sanh nếu có khởi lòng đại bi ái kiến thì phải dẹp bỏ ngay.
Tại sao? Bồ Tát vì dứt trừ khách trần phiền não mà khởi đại bi. Ðại
bi chẳng có ái kiến. Nếu đại bi có ái kiến thì nơi sanh tử có tâm
nhàm chán. Nếu được lìa bỏ ái kiến thì chẳng có nhàm chán, dù sanh nơi
nào cũng chẳng bị ái kiến trói buộc. Chỗ sanh chẳng bị trói buộc mới
có thể thuyết pháp mở trói cho chúng sanh. Như lời Phật thuyết: Nếu tự
mình bị trói mà mở trói được cho người thì chẳng có chỗ đúng. Nếu
tự mình chẳng bị trói, thì mới có thể mở trói cho người. Vì thế Bồ
Tát chẳng nên có sự trói buộc.
Thế
nào là trói? Thế nào là mở? Tham đắm thiền vị là trói buộc của Bồ
Tát. Chẳng chấp thiền vị là phương tiện mở trói của Bồ Tát.
Lại
nữa, phương tiện và trí huệ chẳng thể lìa nhau. Có trí huệ mà chẳng
có phương tiện thì bị trí huệ trói buộc. Nếu có phương tiện thì trí
huệ được mở trói. Có phương tiện mà chẳng có trí huệ thì bị phương
tiện trói buộc. Nếu có trí huệ thì phương tiện được mở trói.
Thế
nào là chẳng có phương tiện thì bị trí huệ trói buộc? Bồ Tát dùng
tâm ái kiến trang nghiêm cõi Phật, thành tựu chúng sanh, ở trong pháp
không, vô tướng, vô tác mà tự điều phục. Ấy gọi là chẳng có phương
tiện thì bị trí huệ trói buộc.
Thế
nào là có phương tiện thì trí huệ được mở trói? Ấy là chẳng dùng
tâm ái kiến trang nghiêm cõi Phật, thành tựu chúng sanh, ở trong pháp
không, vô tướng, vô tác tự điều phục mà chẳng nhàm chán. Ấy là có
phương tiện thì trí huệ được mở trói.
Thế
nào là chẳng có trí huệ thì bị phương tiện trói buộc? Bồ Tát trụ nơi
các phiền não như: tham, sân, si, tà kiến, v.v... mà gieo trồng cội lành.
Ấy gọi là chẳng có trí huệ thì bị phương tiện trói buộc.
Thế
nào là có trí huệ thì phương tiện được mở trói? Ấy là lìa các phiền
não như: tham, sân, si, tà kiến, v.v... mà gieo trồng cội lành và hồi hướng
Vô Thượng Chánh Ðẳng Chánh Giác. Ấy gọi là có trí huệ thì phương tiện
được mở trói.
Văn
Thù! Bồ Tát có bệnh kia nên quán các pháp như thế và quán thân vô thường,
là khổ, là không, là phi ngã, ấy gọi là trí huệ. Thân dù có bệnh mà
chẳng diệt hẳn gọi là phương tiện.
Lại
nữa, hể quán thân thì thân chẳng lìa bệnh, bệnh chẳng lìa thân, Bệnh
ấy thân ấy chẳng mới chẳng cũ, ấy gọi là trí huệ. Thân dù có bệnh
mà chẳng diệt hẳn gọi là phương tiện.
Văn
Thù! Bồ Tát có bệnh nên điều phục tự tâm như thế mà chẳng trụ
trong đó, cũng không trụ nơi điều phục tâm. Tại sao? Nếu trụ nơi chẳng
điều phục tâm là pháp phàm phu. Nếu trụ nơi điều phục tâm là pháp
Thanh Văn. Vì thế bồ Tát chẳng nên trụ nơi điều phục và chẳng điều
phục. Lìa hai pháp này là hạnh Bồ Tát.
Ở
nơi sanh tử chẳng hành việc ô nhiễm, trụ nơi Niết Bàn mà chẳng diệt
độ hẳn là hạnh Bồ Tát. Phi hạnh phàm phu, phi hạnh hiền thánh là hạnh
Bồ Tát; phi hạnh cấu, phi hạnh tịnh là hạnh Bồ Tát. Dù siêu việt hạnh
ma mà thị hiện việc hàng phục bọn ma là hạnh Bồ Tát, cầu nhất thiết
trí mà chẳng có sự cầu phi thời là hạnh Bồ Tát. Dù quán các pháp chẳng
sanh mà chẳng nhập chánh vị là hạnh Bồ Tát. Dù quán thập nhị duyên khởi
mà nhập các tà kiến là hạnh Bồ Tát. Dù nhiếp độ tất cả chúng sanh
mà chẳng khởi lòng yêu mến là hạnh Bồ Tát. Dù ưa xa lìa tất cả, mà
không hướng theo sự dứt hết thân tâm là hạnh Bồ Tát. Dù hành nơi tam
giới mà chẳng hoại pháp tánh là hạnh Bồ Tát. Dù hành nơi tánh không
mà gieo trồng nhiều cội lành là hạnh Bồ Tát. Dù hành nơi vô tướng mà
độ chúng sanh là hạnh Bồ Tát. Dù hành nơi vô tác mà thị hiện thọ
thân là hạnh Bồ Tát. Dù hành nơi vô khởi mà khởi tất cả thiện hạnh
là hạnh Bồ Tát. Dù hành sáu Ba La Mật mà biết khắp các tâm pháp, tâm số
của chúng sanh là hạnh Bồ Tát. Dù hành lục thông mà chẳng dứt tập lậu
(tập khí phiền não) là hạnh Bồ Tát. Dù hành tứ vô lượng tâm mà chẳng
tham đắm sanh cõi Phạm Thiên là hạnh Bồ Tát. Dù hành Thiền định, giải
thoát, tam muội mà chẳng theo Thiền định thọ sanh là hạnh Bồ Tát. Dù
hành tứ niệm xứ mà chẳng lìa hẳn thọ dụng của thân tâm là hạnh Bồ
Tát. Dù hành tứ chánh cần mà chẳng xả thân tâm tinh tấn của Ðại thừa
là hạnh Bồ Tát. Dù hành tứ như ý túc mà đắc thần thông tự tại của
Ðại thừa là hạnh Bồ Tát. Dù hành ngũ căn mà hay phân biệt căn cơ lợi
độn của chúng sanh là hạnh Bồ Tát. Dù hành ngũ lực mà ưa cầu thập lực
của Phật là hạnh Bồ Tát. Dù hành thất giác chi mà hay phân biệt trí huệ
của Phật là hạnh Bồ Tát. Dù hành Bát Chánh Ðạo mà ưa tu vô lượng Phật
đạo là hạnh Bồ Tát. Dù hành pháp trợ đạo của chỉ quán mà cuối
cùng chẳng đọa nơi tịch diệt là hạnh Bồ Tát. Dù hành các pháp chẳng
sanh chẳng diệt mà dùng tướng tốt để trang nghiêm thân mình là hạnh Bồ
Tát. Dù thị hiện oai nghi của Thanh Văn Duyên Giác mà chẳng xả Phật
pháp đại thừa là hạnh Bồ Tát. Dù theo tướng tịnh rốt ráo của các
pháp mà tùy cơ ứng hiện thân hình là hạnh Bồ Tát. Dù quán các cõi Phật
tịch diệt như hư không mà thị hiện mỗi mỗi trong sạch của cõi Phật
là hạnh Bồ Tát. Dù chứng đắc quả Phật, chuyển pháp luân, nhập Niết
Bàn mà chẳng bỏ đạo Bồ Tát là hạnh Bồ Tát vậy.
Lúc
Duy Ma Cật nói những lời ấy rồi, cả đại chúng đi theo Ngài Văn Thù,
trong đó có tám ngàn thiên tử đều phát tâm Vô Thượng Chánh Ðẳng
Chánh Giác.
- ~~oOo~~
Giới thiệu
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14