- CHƯƠNG
V
- CÁCH TÌM TÀI LIỆU TRONG THƯ VIỆN
- (HOW TO FIND
MATERIALS IN LIBRARY)
-
- I. DẪN NHẬP
Tài liệu nào
cũng quý và có giá trị nếu bạn biết cách phát hiện và sử dụng
chúng. Thư viện thông thường là nơi tàng trữ hầu hết tất cả những
sách vở cần thiết cho nhà nghiên cứu. Khả năng bộ nhớ và chứa dữ liệu
của bộ não con người rất là có giới hạn trong phạm vi những gì cần
thiết nhất. Bạn không thể nhớ hết tất cả những gì bạn đọc. Bạn
không thể đọc hết những gì đã được viết từ trước đến giờ. Do
đó, thư viện có thể thay thế bộ não của con người trong việc chứa tất
cả những dữ liệu, thông tin và kiến thức của con người. Công việc của
nhà nghiên cứu không phải để nhớ mà nhằm xử lý và ứng dụng các
thông tin trong sáng tác và thực nghiệm. Vấn đề là nhà nghiên cứu cần
nắm vững xuất xứ của nguồn tài liệu và chỉ việc vào thư viện để
sử lý nguồn tài liệu theo góc độ nghiên cứu của riêng mình.
II. CHỨC NĂNG CỦA THƯ VIỆN
1.
Ngân hàng lưu trữ tất cả những thành quả trí thức của nhân loại dưới
dạng văn bản.
2. Hỗ trợ một cách
đắc lực cho nhà nghiên cứu trong sáng tác.
3.
Giúp nhà nghiên cứu tiết kiệm tiền bạc trong việc sử dụng mà khỏi phải
mua tất cả những sách vở cần thiết.
III.
TIÊU CHÍ TÌM SÁCH
Để công việc
tìm sách có hiệu quả và đỡ mất thời gian, nhà nghiên cứu nên ghi nhớ
một số tiêu chí sau đây:.
— Xác định
chủ đề tìm kiếm.
— Loại
sách và tạp chí nào hữu dụng cho đề tài của ta?
— Địa điểm
có các sách và tạp chí hữu dụng đó?
— Làm thế nào để xác định được vị trí của chúng trong thư
viện?
— Làm thế
nào để lấy được nhiều thông tin bằng phương cách giản tiện và
không phiền hà?
— Cách thức
ghi chú và lưu trử tài liệu đã phát hiện này?
IV. TÌM TÀI LIỆU QUA HỆ THỐNG CÁC THƯ MỤC CHÍNH
Nếu thư viện
là kho tàng tàng trữ tất cá các tài liệu sáng tác của con người thì thư
mục là cách sắp xếp các tài liệu nghiên cứu theo một trật tự và bố
cục nhất định, nhằm giúp cho nhà nghiên cứu dễ dàng tìm kiếm và xử
dụng những thông tin cần thiết. Trong một thư viện, có nhiều loại thư
mục khác nhau được xử dụng để phân loại các chủ đề sáng tác. Để
dễ dàng tìm kiếm các loại tài liệu cần thiết cho tác phẩm nghiên cứu
ở mức độ đơn thuần, người nghiên cứu chỉ cần tìm kiếm 3 loại thư
mục chính sau đây:
1. Thư Mục Tác Giả (Author-wise
Bibliography)
Là danh
sách các sáng tác hay tác phẩm được sắp xếp theo trật tự của mẫu tự họ và tên tác giả.
Thứ tự của loại thư mục này như sau: Họ, tên, chữ lót., tên tác phẩm in nghiêng. Nơi XB: Nhà XB, năm
XB. Loại thư mục này giúp bạn tìm kiếm các tác phẩm liên hệ đến đề
tài nghiên cứu của mình từ các tác giả mà mình quen biết hay thích, mà
không cần biết đến tên tựa đề các tác phẩm. Trong trường hợp bạn
biết rõ chi tiết về tên họ tác giả, tên tác phẩm, nơi, nhà và năm xuất
bản của một tác phẩm nào đó thì việc tìm tác phẩm đó trở nên dễ
dàng hơn nhiều. Bạn chỉ việc ghi mã số thư mục của tài liệu mà bạn
cần, sau đó, bạn dựa vào hệ thống phân loại thập phân Dewey để xác
định nơi tác phẩm đang được lưu trữ trong thư viện.
2. Thư Mục Tựa Đề (Title-wise Bibliography)
Là danh
sách các sáng tác hay tác phẩm được sắp xếp theo trật tự của mẫu tự tựa đề tác phẩm.
Thứ tự của loại thư mục này như sau: Tên
tác phẩm in nghiêng, (ed/ tr) [đối với tác phẩm biên tập hoặc dịch]
tên, chữ lót., họ tác giả/ dịch giả. Nơi
XB: Nhà XB, năm XB.
Loại thư mục này giúp bạn tìm ra được mã số thư viện của một tác
phẩm nào đó bằng cách tra vào tên tác phẩm hay dịch phẩm, trong trường
hợp bạn không nhớ / biết chi tiết về tên họ tác giả / dịch giả, nơi,
nhà và năm xuất bản của tác phẩm mà bạn đang tìm.
3. Thư Mục Chủ Đề (Subject Bibliography)
Là danh sách
tập hợp các sáng tác hay tác phẩm cùng một chủ đề. Chủ đề ở đây
có thể là con người, nơi chốn, thời kỳ, vấn đề hay đề tài nào đó.
Loại thư mục này cung cấp cho nhà nghiên cứu nhiều tài liệu về chủ đề
mà họ đang theo đuổi. Thư mục này có thể được sắp xếp theo thứ tự
tên tác giả / dịch giả hay tên tác phẩm / dịch phẩm, tùy theo từng thư
viện. Rất tiếc là có quá ít thư viện có loại thư mục này.
V.
HỆ THỐNG PHÂN LOẠI THẬP PHÂN DEWEY
Măc dù có
nhiều hệ thống phân loại sách trong thư viện, hệ thống thập phân của
Dewey (Dewey Decimal System)
được ưa chuộng và sử dụng trong hầu hết các thư viện trên thế giới.
Theo hệ thống này, toàn bộ kiến thức của nhân loại hay sách vở được
phân thành mười loại chính và được cấu trúc theo một trật tự những
môn từ tổng quát đến các môn cụ thể. Mỗi một phân loại bao gồm 100
số. Mỗi đơn vị thập phân sẽ đi chuyên về một lãnh vực học thuật
nào đó. Do đó toàn bộ mười phần loại sẽ bao gồm 1000 số, với nhiều
chuyên đề của các ngành học khác nhau.
a) Hệ
Thống Thập Phân Dewey Tổng Quát
(The 10 Main
Classes)
- Từ 000 đến
099: Các tác phẩm tổng quát (General Works
or Generalities)
- — 100— 199: Triết học và Tâm lý học (Philosophy and Psychology)
- — 200— 299: Tôn
giáo và Thần học (Religions and Theology)
- — 300— 399: Khoa học
xã hội và Thương mại (Social Sciences and
Commerce)
- — 400— 499: Ngôn ngữ
học và các Ngôn ngữ (Linguistics and
Languages)
- — 500— 599: Toán học
và Khoa học tự nhiên (Mathematics and Natural
Sciences)
- — 600— 699: Khoa học
ứng dụng, Y học, Kỹ thuật và Quản trị (Applied Sciences, Medicine, Technology and Management)
- — 700— 799: Nghệ
thuật, Tiêu khiển, Giải trí và Thể thao (Arts,
Recreation, Entertainment and Sports)
- — 800— 899: Văn học
và Văn chương (Literature and Belles-letters)
- — 900— 999: Địa lý
học, Tiểu sử và Sử học (Geography,
Biography, History)
Ví dụ, nếu
bạn đang nghiên cứu về ngôn ngữ Đức thì nguồn tài liệu gốc cho đề tài của bạn
sẽ mang số phân loại từ 430— 439. Các sách có số phân loại khác như
từ 410— 429 và 440— 490 sẽ là nguồn tài liệu hai của đề tài của bạn.
Do đó, để có được những thông tin hay kiến thức nguyên thủy về đề
tài ngôn ngữ Đức của bạn, bạn nên tập trung tìm đọc các tài liệu gốc
này. Để tham khảo về phương pháp hay kinh nghiệm nghiên cứu của các học
giả khác về các ngôn ngữ khác, bạn có thể đọc một cách có chọn lọc
các tác phẩm hay, trong số phân loại từ 410 đến 429 và từ 440 đến 490.
b) Hệ
Thống Thập Phân Dewey Hàng Trăm (The 100
Divisions)
1. Các
Tác Phẩm Tổng Quát (General Works) 000 — 099
- 010: Thư
tịch và danh mục liệt kê tổng quát (Bibliographics
and Catalogues)
- 020: Thư
viện và thông tin học (Library and
Information Science)
- 030: Từ điển bách khoa (General Encyclopedic works)
- 040: Luận thuyết, luận án, tài liệu (dissertations, theses, materials)
- 050: Các ấn phẩm nhiều tập (General serial publications)
- 060: Cơ quan và hội đoàn (General organizations)
- 070: Báo chí học, xuất bản và
báo (Journalism,
publishing, newspapers)
- 080: Tuyển tập và các khảo cứu
tổng quát (General collections)
- 090: Bản thảo và sách quý hiếm (Manuscripts, book rarities)
2. Triết
Học và Tâm Lý Học (Philosophy -Psychology)
100— 199
- 110: Siêu hình học (Metaphysics)
- 120: Nhận thức luận, nguyên nhân, mục đích
và con người (Knowledge, cause, purpose and man)
- 130: Tâm linh học và Huyền bí học
(Parapsychology and Occultism)
- 140: Các học thuyết triết học
(Philosophical viewpoints)
- 150: Tâm lý học (Psychology)
- 160: Logic học (Logic)
- 170: Đạo đức học (Ethics or Moral Philosophy)
- 180: Triết học phương Đông, Cổ
đại và Trung đại (Ancient, Medieval and
Oriental Philosophy)
- 190: Triết học phương Tây hiện
đại (Modern Western Philosophy)
3. Tôn
Giáo và Thần Học (Religions and Theology)
200— 299
- 210: Tôn giáo tự nhiên (Natural religion)
- 220: Thánh kinh (Bible)
- 230: Thần học giáo lý Ky-tô
giáo (Christian doctrinal theology)
- 240: Luân lý và tín lý Ky-tô
giáo (Christian moral and devotional)
- 250: Giáo hội địa phương và
các giáo đoàn (Local church and religious orders)
- 260: Thần học xã hội (Social
theology)
- 270: Lịch sử và địa lý giáo
hội Ky-tô (History and Geography of Church)
- 280: Chi phái và giáo phái Ky-tô
giáo (Christian denominations and sects)
- 290: Các tôn giáo ngoài Ky-tô
giáo và so sánh tôn giáo (Other religions and comparative)
4. Khoa Học
Xã Hội và Thương Mại (Social Sciences and
Commerce) 300— 399
- 310: Thống kê học (Statistics)
- 320: Chính trị học (Political Science)
- 330: Kinh tế học (Economics)
- 340: Luật học (Law)
- 350: Hành chánh học (Public administration)
- 360: Dịch vụ và bệnh lý xã hội
(Social pathology and service)
- 370: Giáo dục học (Education)
- 380: Thương mại học (Commerce)
- 390: Phong tục và văn hóa dân
gian (Custom and Folklore)
5. Ngôn Ngữ Học và các Ngôn Ngữ (Linguistics and Languages) 400— 499
- 410: Ngôn ngữ học (Linguistics)
- 420: Tiếng Anh và Anglo-saxon (English and Anglo-Saxon)
- 430: Tiếng Đức và các ngôn ngữ
Đức (Germanic languages, German)
- 440: Tiếng Pháp (French)
- 450: Tiếng La-mã và tiếng Ý (Italian and Romanian)
- 460: Tiếng Tây-ban-nha và Bồ-đào-nha
(Spanish and Portuguese)
- 470: Tiếng La-tinh (Latin)
- 480: Tiếng Hy-lạp cổ (Hellenic Classical Greek)
- 490: Các ngôn ngữ khác (Other languages)
6. Toán
học và Khoa học tự nhiên (Mathematics and
Natural Sciences) 500— 599
- 510: Toán học (Mathematics)
- 520: Thiên văn học và các khoa học
liên hệ (Astronomy and Allied Sciences)
- 530: Vật lý học (Physics)
- 540: Hóa học và các khoa học
liên hệ (Chemistry and Allied Sciences)
- 550: Địa cầu học và các thế
giới khác (Sciences of earth and other worlds)
- 560: Cổ sinh vật học (Paleontology)
- 570: Nhân chủng học và sinh vật
học (Life Sciences)
- 580: Thực vật học (Botanical Sciences)
- 590: Động vật học (Zoological Sciences)
-
- 7. Khoa Học
Ứng Dụng, Y Học, Kỹ Thuật và Quản Trị
- (Applied
Sciences, Medicine, Technology and Management) 600— 699
- 610: Y học (Medical Sciences)
- 620: Kỹ sư và các ngành liên hệ
(Engineering and allied operations)
- 630: Canh nông và kỹ nghệ canh
nông (Agriculture and related)
- 640: Nghệ thuật gia chánh học (Domestic arts and sciences)
- 650: Dịch vụ quản lý (Managerial services)
- 660: Kỹ thuật hóa học và các
ngành liên hệ (Chemical and related
technologies)
- 670: Sản phẩm công nghệ (Manufactures)
- 680: Sản phẩm kỷ nghệ tạp (Miscellaneous Manufactures)
- 690: Các công trình cao ốc (Buildings)
-
- 8. Nghệ
Thuật, Giải Trí và Thể Thao
- (Arts,
Recreation, Entertainment and Sports) 700— 799
- 710: Nghệ thuật
phong cảnh và đô thị (Civic and landscape
arts)
- 720: Kiến trúc (Architecture)
- 730: Điêu khắc và nghệ thuật
chất dẻo (Plastic arts and Sculpture)
- 740: Nghệ thuật trang trí và vẽ
(Drawing and decorative arts)
- 750: Hội họa và họa phẩm (Painting and paintings)
- 760: Tranh ảnh nghệ thuật đồ
họa (Graphic arts prints)
- 770: Nhiếp ảnh và hình ảnh (Photography and photographs)
- 780: Âm nhạc (Music)
- 790: Nghệ thuật tiêu khiển và
biểu diễn (Recreational and performing arts)
9. Văn Học
và Văn Chương (Literature and Belles-Letters)
800— 899
- 810: Văn học Mỹ (American literature)
- 820: Văn học Anh (English and Anglo-Saxon literature)
- 830: Các dòng văn học ngôn ngữ
Đức (Literatures of German languages)
- 840: Các dòng văn học ngôn ngữ
La-mã (Literatures of Romance languages)
- 850: Văn học Ý và La-mã (Italian and Romanian)
- 860: Văn học Tây-ban-nha và Bồ-đào-nha
(Spanish and Portuguese literatures)
- 870: Văn học La-tinh (Latin literature)
- 880: Văn học ngôn ngữ Hy-lạp cổ
(Hellenic language literatures)
- 890: Văn học các ngôn ngữ khác
(Literatures of other languages)
10. Địa
Lý Học, Tiểu Sử và Sử Học (Geography,
Biography and History) 900— 999
- 910: Địa lý tổng quát (General geography)
- 920: Tiểu sử, gia phổ học (General biography and Genealogy)
- 930: Lịch sử cổ đại (General history of ancient world)
- 940: Lịch sử châu Âu (General history of Europe)
- 950: Lịch sử châu Á (General history of Asia)
- 960: Lịch sử châu Phi (General history of Africa)
- 970: Lịch sử châu Bắc Mỹ (General history of North America)
- 980: Lịch sử châu Nam Mỹ (General history of South America)
- 990: Lịch sử của các nước còn
lại (General history of other areas)