- ÐẠI VƯƠNG THỐNG SỬ
- MAHÀVAMSA
[11]
CHƯƠNG XXXV
MƯỜI HAI VỊ
VUA
Sau khi Mahaadaa.thika thăng hà, người
con trai tên là Aama.n.dagaamani Abhaya, lên ngôi trị vì được chín năm tám
tháng. Vị vua này đã làm thêm một tầng của đỉnh tháp trên cái đỉnh
tháp sẵn có của Ðại bảo tháp nguy nga, và xây dựng ở đó một cái nền
ở phía dưới và lan can ở trên đỉnh. Vua cũng xây dựng một cái sân ở
bên trong và một mái hiên bên trong cho Thanh đồng điện (Lohapaasaada) và
cho nhà phát lồ của tháp viên (Thuupaaraama) Ngoài ra vua còn xây dựng một
giả ốc xinh đẹp cho Thanh đồng điện và cho Tháp viên, giả ốc được
làm bằng loại đá quí; khi vua đã làm xong cái hồ nước Mahaagàme.n.di ở
phía nam của Anuraadhapura, vị vua thiện xảo trong các việc phước, bèn
dâng nó đến tịnh xá Dakkhi.na-vihaara. Vua cũng xây dựng tịnh xá
Rajatalena-vihaara. Vua ban sắc lệnh cấm giết ở trên khắp hải đảo. Vua
sai trồng những trái bầu bí, và cho y phục để làm đế đỡ bát, với
lòng tịnh tín, vua cho tất cả những thứ này đến chúng tăng. Vì vua đã
cúng bầu bí (Aama.n.da) nên người ta gọi vua qua cái tên là
Aama.n.dagaama.ni.
Em trai của vua là hoàng tử
Ka.nirajaanutissa, trị vì được ba năm ở kinh đô, sau khi giết chết anh của
mình. Vị ấy xét xử bộ luật liên quan đến nhà Phát lồ trong tịnh xá
lấy tên của bảo tháp, còn sáu chục vị Tỳ khưu có dính líu trong tội
làm phản lớn bị vua bắt giam, với tất cả những vị của họ, ở trên
Cetiyapabbata, và vua sai ném những người ác này vào trong những cái hang có
tên là Ka.nira.
Sau khi Ka.nirajaanu thăng hà thì con trai
của Aama.n.dagaamani, tên là Culaabhaya, lên ngôi trị vì một năm. Ðức vua
này xây dựng tịnh xá Cưlagallakavihaara ở trên bờ sông Go.naka, về hướng
nam của kinh đô.
Sau khi Cuulaabhaya thăng hà, em gái của
vị ấy là Siivalii là con gái của Aama.n.da, trị vì bốn tháng. Nhưng người
cháu trai của aamanda tên là I.lanaaga cướp ngôi của Siivalii và lên nắm
quyền cai trị ở kinh đô. Một hôm nọ trong năm cai trị đầu tiên, khi
vua đi đến hồ Tissa, thì có nhiều người thuộc bộ tộc Lambaka.n.na đã
rời bỏ vị ấy và trở về kinh đô. Khi đức vua không trông thấy họ, nổi
giận vua sai họ, chính họ, phải làm một con đường đến Nahaathuupa, sai
họ dùng chân giẫm xuống đường cho chắc cứng, con đường ấy nằm bên
cạnh của hồ nước, và cử những người Chiên-đà-la cai quản họ. Ðầy
phẫn nộ vì sự lăng nhục này, những người Lambaka.n.na tụ họp lại và
khi họ đã bắt và giam đức vua trong cung điện của vị ấy, chính họ đứng
ra cai trị; Còn bà hoàng hậu của vua thì mặc vào lễ phục cho đứa con
trai của bà, là hoàng tử Candamukhasiva, trao đứa con trai cho một nữ hầu,
và gởi hoàng tử đến con voi của vua, sai những người hầu đem theo một
bức thư. Những nữ hầu đưa hoàng tử đến đó và truyền đạt lại bức
thư đến con voi: "đây là đứa con trai của chúa của ngươi; Chúa của
ngươi đang bị cầm tù; tốt hơn cho đứa bé này là chết dưới chân của
người còn hơn phải chết trong tay của những kẻ thù, vậy xin ngươi hãy
giết đứa bé đi, đó là lời yêu cầu của hoàng hậu". Nói xong, người
ta đặt đứa bé dưới chân con voi. Và đầy khổ, con voi đổ lệ, và khi
phá tung những cái cột mà nó bị xiềng vào, nó xông vào cung điện và giận
dữ quất vào cái cổng, khi nó đã phá cập cái cửa ở trong phòng mà đức
vua ngồi, nó để vua cưỡi lên lưng của nó và đi đến Mahaatittha. ở đó
con voi đưa đức vua xuống thuyền để đi đến bờ biển phía tây; chính
vị ấy đi đến Malaya.
Khi đức vua đã lưu trú ba năm ở bờ
biển bên kia, vị ấy khởi binh và đi thuyền đến Rohana. Sau khi đã đáp
vào cảng Sakkharasobha, đức vua tập hợp ở đó tại Roha.na một đoàn
quân binh hùng mạnh. Con voi của đức vua ngay tức thì đi đến từ miền
nam Malaya để phụng mạng vị ấy. Tại đó, sau khi vua nghe một vị đại
trưởng lão thuyết chuyện bổn sanh Kapi-jaataka, và có được niềm tin nơi
bồ tát, vua trùng tu lại tịnh xá Naagamahaavihaara rộng một trăm cây cung
không bị uốn cong, và làm cho bảo tháp to lớn như cũ; Ngoài ra đức vua
cũng làm cái hồ Tissa (gần Mahaagaama) và hồ Duura.
Khi đức vua đã huy động quân binh, vị
ấy lên đường chiến đấu; Khi những người Lambaka.n.na nghe tin này, họ
cũng chuẩn bị ứng chiến. Trận chiến giữa hai đoàn quân đối nghịch mà
đem lại sự tiêu diệt cho cả hai, diễn ra ở gần cổng của
Kapallakkha.n.da trên cánh đồng của Ha"nkaarapi.t.thi.
Vì bị kiệt sức do chuyến đi đường
dài trên biển, nên quân sĩ của đức vua phải đầu hàng, do đó đức vua
xưng danh của mình và xông tới. Ðầy khiếp đảm những người
Lambaka.n.na nằm sấp xuống, và người ta chặt đầu của họ rồi chất thành
đống cao tới trục bánh xe của vua, và khi điều này xảy ra, đức vua
thương xót, ba lần kêu lên rằng "đừng giết nữa, mà hãy bắt sống
họ".
Khi đức vua đã đi vào kinh đô như một
người thắng trận và đã giương lên chiếc lọng của vương quyền, vị
ấy đi dự hội ở hồ Tissa. Rồi sau đó, đức vua, ăn mặc nhung giáp chỉnh
tề với tất cả những vật trang sức, khi đã lên khỏi nước và suy xét
về vận may mà vua đã đạt được, và nghĩ về những người Lambaka.n.na
đã ngăn cản con đường tiến bộ của mình, vua nổi giận và truyền lịnh
trói từng hai người sau một người vào chiếc xe của vị ấy và đi vào
kinh đô như vậy. Khi dừng lại ở ngưỡng cửa của hoàng cung, đức vua
truyền lịnh rằng: "này quan sĩ, hãy chặt đầu của họ ngay tại ngưỡng
cửa này", "tâu chúa của các xe, đây chỉ là những con bò được
thắng vào xe của bệ hạ, do đó hãy truyền lịnh chặt sừng và móng của
chúng". Do bà mẫu hậu khuyên như vậy, đức vua rút lại lịnh chém đầu
họ và truyền lịnh xẻo mũi và chặt những ngón chân của họ. Nơi mà
con voi của vua đã lưu trú, đức vua giao phần đất ấy cho con voi; do đó
miền đất ấy được gọi là Hatthibhoga (Thái ấp của voi).
Như vậy I.lanaaga đã lên ngôi vua và
trị vì tròn sáu năm tại Anuraadhapura.
Sau khi I.lanaaga thăng hà, đứa con trai
của vị ấy là Candamukha Siva lên kế ngôi trị vì tám năm bảy tháng.
Khi vị chúa của quả đất đã sai đào
hồ nước gần Ma.nikaaragaamaka, vua dâng nó đến tịnh xá Issarasama.na. Bà
hoàng hậu của vua, tên là Dami.laadevii, cũng cho quyền hưởng hoa lợi của
bà từ ngôi làng ấy đến tịnh xá kia.
Sau khi giết Candamukha Siva ở lễ hội
vui chơi tại hồ Tissa, người em trai của vị ấy là Yasalaalakatissa, lên nắm
ngôi vua trị vì tại Anuraadhapura khả ái, là một bộ mặt xinh đẹp của
đảo Tích Lan, được bảy năm tám tháng.
Bấy giờ đứa con của người giữ cửa
Datta, tên Subha, có diện mạo giống hệt như đức vua. Và vua Yasalaalaka, để
làm trò cười, trang phục y áo và những vật trang sức của vua cho người
giữ cửa Subha, và để ông ta ngồi trên chiếc ngai vàng và khi vấn chiếc
khăn đội đầu quanh đầu của anh ta, và thế vào địa vị của anh ta,
tay cầm chiếc gậy, đứng ở cổng, đức vua vui chơi với các quan khi người
ta đảnh lễ Subha đang ngồi trên ngai vàng. Thỉnh thoảng đức vua thường
hay vui chơi như thế.
Vào một hôm nọ, người lính canh
hét đến đức vua, khi đức vua đang cười to: "tại sao tên lính canh
này dám cười to trước mặt của ta chứ? " và người lính canh Subha
truyền lịnh giết vua, rồi đứng ra trị vì ở đây sáu năm, danh hiệu là
Subharaaja.
Ở cả hai đại tịnh xá (Abhayagiri
và Mahaavihaara) - Subharaaja xây dựng một dãy cốc quí báu mang tên của vị
ấy là Subharaaja. Gần Uruvelà, vị vua này đã xây dựng tịnh xá
Vallì-vihaara, về hướng đông của tịnh xá xây dựng tịnh xá Ekadvaara và
ở cửa sông Hằng, xây dựng tịnh xá Nandigaamaka.
Một người con cháu của bộ tộc
Lambaka.n.na, tên là Vasabha, nhà ở tỉnh phía Bắc, phục vụ cho ông cậu
(chú) của mình, là một vị chỉ huy quân đội. Vì người ta nói rằng:
"một người tên là Vasabha sẽ làm vua" (theo Tìkaa thì người ta nói
rằng Yasalaalaka đã công bố lời tiên tri ấy), nên đứa vua truyền lịnh
rằng cả những ai trên khắp hải đảo có mang tên Vasabha phải bị giết
chết.
Vị tướng chỉ huy nghĩ rằng:
"chúng ta phải giao nộp Vasabha của chúng ta cho đức vua", sau khi bàn
bạc với vợ nhà về vấn đề này, vào lúc sáng sớm, vị ấy lên đường
đến yết kiến đức vua. Và người vợ, để bảo vệ Vasabha một cách
chu đáo, người cháu này đang đi chung với vị tướng quân, bà ta đặt ngọn
lá trầu và miếng cau trong tay của ông chồng nhưng không có vôi.
Khi vị tướng quân, đến tại cổng
hoàng cung, thấy cau trầu mà không có vôi, ông ta bèn sai Vaasabha trở lui để
lấy vôi. Vaasabha quay về lấy vôi, và người vợ của vị tướng quân bí
mật nói với cậu ta, cho cậu ta một ngàn và giúp cậu thoát chạy. Vasabha
đi đến tịnh xá Mahaavihaaraa và được các vị trưởng lão ở đó cho sữa,
vật thực và y phục, và khi cậu ta đã nghe lại từ một người cùi nói
rằng cậu sẽ làm vua, sung sướng cậu ta quyết định rằng: "ta sẽ làm
kẻ phản loạn". Và khi cậu đã tìm ra những người tâm đầu ý hợp
với mục đích của cậu, khi tiếp tục đi con đường dài từ làng mạc
này đến ngôi làng khác, theo lời chỉ dạy trong câu chuyện về chiếc
bánh, cậu đi đến Rohana, và để dần dần chiếm lấy vương quốc cho chính
mình, cậu tiếp tục tiến binh, sau hai năm, với đoàn quân binh hùng hậu,
cậu ta tiến vào kinh đô. Khi Vasabha vĩ đại đã đánh thắng Subharaaja
trong chiến trận, vị ấy nâng lên chiếc lọng đế vương ở trong kinh đô.
Người cậu (chú) của Vasabha bị ngã gục trong chiến trận. Nhưng vợ của
ông ta, tên là Potthà, là người đầu tiên giúp đỡ Vasabha, do đó Vasabha
tôn nàng lên ngôi hoàng hậu.
Một hôm nọ, Vasabha hỏi một nhà
tiên tri về thọ mạng của mình, và nhà tiên tri nói riêng với Vasabha rằng
vua chỉ sống được mười hai năm mà thôi. Và khi nhà vua đã cho nhà tiên
tri một ngàn đồng để giữ bí mật, vị ấy triệu tập chúng tăng lại
và cung kính đảnh lễ các ngài, rồi hỏi rằng: "bạch các ngài, có
cách gì để kéo dài thọ mạng không?" "có" bởi vậy chư
tăng chỉ cho vua một phương pháp để đoạn trừ những chướng ngại của
thọ mạng; "Phải bố thí những cái bình lượt nước, chỗ ngụ, và
những vật thí cho người bịnh, tâu chúa của muôn dân, và cũng nên tu sửa
những lâu đài bị hư nát; người cũng nên thọ trì ngũ giới và phải cẩn
thận thọ trì chúng - người cũng nên thọ trì bát quan trai giới nữa".
Ðức vua nói rằng, "lành thay" và ra đi từ đó, rồi trở về - thực
hiện tất cả những phận sự này.
Cứ ba năm trôi qua thì đức vua cúng
dường ba bộ tam y đến toàn thể chư tăng, trên khắp hải đảo, vua còn
gởi chúng đến những vị trưởng lão ở phương xa; Vua truyền lịnh bố
thí cơm đề hồ với mật ong ở ba mươi hai chỗ, còn ở sáu mươi bốn
chỗ khác vua bố thí vật thực có pha trộn những món khác một cách dồi
dào.
Vua sai đốt một ngàn ngọn đèn ở bốn
chỗ, đó là Cetiyapababbata, quanh bảo tháp ở Thuupaa -raama, quanh đại bảo
tháp và trong ngôi miếu của cây Ðại Bồ Ðề.
Tại Cittalakuu.ta-vihaara, vua xây dựng
mười bảo tháp xinh đẹp và trên toàn thể hải đảo vua trùng tu lại những
điện đài bị hư hại. Do lòng tịnh tín đối với một vị trưởng lão
ở Valliyera-vihaara, vua đã xây dựng tịnh xá Mahaavalligotta. Ngoài ra vua còn
xây dựng tịnh xá Anuraaraama-vihaara gần Mahaagaama và ban cho tịnh xá ấy một
ngàn tám trăm kariisa đất (1 kariisa khoảng chừng một mẫu) của ngôi làng
He.ligaama. Khi đức vua đã xây dựng tịnh xá Mucela-vihaara ở Tissava.d
-.dhamaanaka, vị ấy chia cho tịnh xá một phần nước của con kênh
Aa.lisaara.
Bảo tháp ở Galambatittha vua đắp thêm
một lớp gạch, và xây thêm một ngôi nhà phát lồ và để cung cấp dầu
đốt đèn vua cho đào một cái hồ để tưới nước cho một ngàn Kariisa
đất và cho nó đến tịnh xá. Tại Kumbhigallaka-vihaara, vua cho xây một
ngôi nhà phát lồ. Vua cũng cho xây một ngôi nhà phát lồ ở tịnh xá
Issarasama-ịaka-vihaara ở đây và một điện thờ củn bảo tháp ở Tháp
viên. Tại Mahaavihaara, vua xây một dãy cốc quay mặt về hướng tây, và
trùng tu lại ngôi giảng đường Catusaalaa đã bị hư nát. Vua cũng sai làm
bốn tượng Phật và một điện thờ bốn tượng Phật ấy ở tại cái
sân xinh đẹp của cây Ðại Bồ-đề.
Bà hoàng hậu của vua, tên là Potthà,
cũng xây dựng ở đó một bảo tháp uy nghi và một điện thờ xinh đẹp
cho bảo tháp. Khi đức vua đã làm xong điện thờ của bảo tháp tại Tháp
viên và truyền lịnh bố thí vật thực dồi dào trong dịp lễ khánh thành
ngôi điện thờ ấy. Trong số những vị Tỳ khưu chuyên về việc học Tam
tạng, vua cúng dường những vật dụng cần thiết của Sa-môn, và cùng dường
bơ và mật mía đến những vị Tỳ khưu chú giải tam tạng. Ở bốn cổng
thành, đức vua truyền lịnh bố thí vật thực đến những người nghèo,
và vật thực dành người bịnh, vua sai cúng dường đến những vị Tỳ
khưu có bịnh. Ðức vua xây dựng mười hai hồ nước và mười hai con kênh,
để làm cho đất được màu mỡ, đó là Cayantì và hồ Raajuppala, Vaha và
Kolambagaamaka, hồ Mahaanikkhava.t.ti và Mahaaraametti, Kohaala và hồ Kaali,
Cambu.ti, Caathama"ngana và Aggiva.d.dhamaanaka. Ðể giữ an toàn kiến cố,
vua sai xây bức tường của thành phố cao như những bức tường thành thời
bấy giờ (mười tám - hắc tay) và xây lên bốn tháp canh ở bốn cổng
thành và thêm một hồ nước và thả những con thiên nga ở trong đó. Khi
đức vua đã kiến tạo nhiều hồ tắm ở rải rác nhiều nơi trong kinh đô,
vua bèn sai đưa nước vào bằng những con kênh ngầm trong lòng đất. Và để
thực hiện nhiều việc phước bằng cách này, vua Vasabha đã diệt trừ
được những pháp làm cản trở thọ mạng, và thường xuyên vui thích
trong những việc phước, vua trị vì được bốn mươi bốn năm trong kinh
đô. Ðức vua đã từng tổ chức bốn mươi bốn lễ Vasaakha (lễ Phật đản).
Trong khi Subharaaja còn sống, vì sợ
Vasabha, vị ấy đã lo lắng gởi đứa con gái của mình cho một người thợ
làm gạch và cùng lúc ấy giao chiếc áo cẩm bào và vương ấn cho ông ta
gìn giữ. Khi Subharaaja bị Vasabha giết chết, thì người thợ gạch dẫn
con gái của vua theo ông ta, để nàng ở trong chỗ ngụ của một đứa con
gái, và nuôi dưỡng nàng trong chính nhà của ông ta. Khi ông ta làm việc
thì cô gái thường mang vật thực đến cho ông ta.
Một hôm nọ, khi nàng trông thấy
trong một bụi hoa, một vị trưởng lão đang ở trong trạng thái của thiền
diệt vào ngày thứ bảy, nàng, một thiếu nữ có trí tuệ, bèn dâng vật
thực đến cho ngài. Sau đó nàng nấu món vật thực khác và mang đến cho
cha của nàng, và khi người cha hỏi tại sao, nàng đến trễ, nàng bèn trả
lời về vấn đề này. Ðầy hoan hỉ, ông ta bảo nàng dâng thêm phần vật
thực ấy đến trưởng lão. Khi trưởng lão đã xuất khỏi thiền diệt,
ngài bèn nói với cô thiếu nữ, trong khi ngài đang để tâm dò xét về tương
lai: "này cô gái, khi vương vị lọt vào tay của con rồi, thì hãy nhớ
đến chỗ này". Và ngay tức thì trưởng lão viên tịch.
Bấy giờ, khi đứa trai của vua
Vasabha là Va"nkanaasikatissa đã đến tuổi trưởng thành, vua bèn chọn vợ
cho hoàng tử. Khi những người rành mạch những tướng tốt trong các nữ
nhân trông thấy cô thiếu nữ trong ngôi làng của người thợ gạch, họ bèn
tâu lại với đức vua; nhân đó đức vua cho gọi nàng đến. Bấy giờ
người thợ gạch tâu với đức vua rằng nàng là con gái của một vị
vua, lại là con gái của đại vương Subharaaja, ông ta bèn đưa ra chiếc áo
cẩm bào và những thứ khác. Vui mừng, đức vua cưới nàng cho hoàng tử
khi tất cả đã được chuẩn bị đúng mức.
Sau khi Vasabha thăng hà, đứa con trai là
Va"nkanaasi-kaatissa lên ngôi vua trị vì ba năm ở Anuraachapura. Ở trên bờ
của con sông Go.na, Vua Va"nkanaasikatissa dựng lên một tịnh xá mang tên
là Mahaama"ngala. Còn bà hoàng hậu của vua thì quyên tiền để xây dựng
một tịnh xá, vì nàng đã nhớ đến những lời nói của trưởng lão.
Sau khi Va"nkanaasikatissa thăng hà,
đứa con trai của vị ấy là Gajabaahukagaama.ni lên ngôi trị vì được hai
mươi hai năm. Nghe lời của mẹ, đức vua xây dựng tịnh xá Maatuvihaara ở
chỗ có đám hoa Kadamba, để tỏ lòng tôn kính mẹ. Người mẹ có trí tuệ
đã cho đại tịnh xá một trăm ngàn đồng để mua chỗ đất và xây dựng
tịnh xá (nghĩa là cả hai mẹ con cùng hợp tác làm tịnh xá); chính đức
vua đã xây dựng một bảo tháp ở đó bằng đá và cho thêm đất để
chư tăng xử dụng, sau khi đức vua đã mua từ nhiều chủ nhân
Vua cũng xây nên bảo tháp to lớn
Abhayuttara-thuupa, làm cho nó lớn hơn, và ở bốn cổng của bảo tháp, đức
vua làm bốn tiền đình. Khi đức đã sai đào cái hồ Gaama"nitissa, vị
ấy dâng nó đến tịnh xá Abhagiri-vihaara để duy trì nguồn vật thực. Ðức
vua xây một lớp vách cho bảo tháp Maricava.t.tithuupa và cho thêm đất để
chư tăng tùy nghi xử dụng, sau khi đã mua nó với giá một trăm ngàn đồng.
Trong năm cuối cùng, đức vua xây dựng tịnh xá Ràmuka và phước xá
Mahejaasanasaalaa ở trong thành phố.
Sau khi Gajahaahu thăng hà, người nhạc
phụ của vua là Mahalaka naaga, trị vì sáu năm. Những tịnh xá Sejalaka ở
miền đông, Go.tapabbata ở miền nam. Dakapaasaa.na ở miền tây Saalipabbata ở
Naagadiipa, Tanaveli ở Bìjagaama, Tobbalanaa-gapabbata ở xứ Rohana, tại miền
quê Girihaalika. Ðây là bảy tịnh xá mà vua Mahallanaagà đã xây dựng trong
thời gian cai trị của vị ấy, dầu thời gian ấy chỉ ngắn ngủi.
Những bậc trí tuệ, sau khi làm nhiều
việc phước bằng cách này, được những tài sản vô giá như là báu,
còn những kẻ ngu, vì ngu si, say mê dục lạc, đã làm nhiều điều ác.
Ở đây chấm dứt chương thứ ba
mươi lăm, được gọi là "mười hai vị vua" trong bộ Mahaava.msa,
được biên soạn vì niềm tín lạc và xúc động của những thiện nhân
-ooOoo-
CHƯƠNG XXXXVI
MƯỜI BA VỊ VUA
Sau khi Mahallanaaga thăng hà, đứa con
trai cả là Bhaatikatissaka lên ngôi trị vì hai mươi bốn năm ở Tích Lan. Vị
tân vương dựng một bức thành quanh Tịnh xá Mahaavihaara. Khi đức vua đã
xây dựng tịnh xá Gavaratissa vihaara vua cho đào cái hồ Mahaama.ni và dâng
nó đến Tịnh xá. Hơn nữa, vua còn xây dựng một tịnh xá khác mang tên
là Bhaatikatissa. Vị ấy làm một ngôi nhà phát lồ trong Tháp viên xinh đẹp;
Ðức vua cũng sai đào hồ nước Randhaka.ndaka. Ðầy lòng nhân từ đối với
chúng sanh và hết lòng kính trọng chư tăng, người bảo vệ quả đất đã
truyền lịnh cúng dường vật thực dồi dào đến cả hai chúng (Tỳ khưu
và Tỳ khưu ni).
Sau khi Bhaatikatissa thăng hà (người em
trai của vị ấy) là Kani.t.thatissaka trị vì mười tám năm ở hải đảo Tích
Lan. Bởi vì vị vua này rất hoan hỉ với trưởng lão Mahaanaaga ở chùa
Bhuutaaraama, nên đã xây dựng cho trưởng lão một bảo điện rực rỡ mang
tên Ratanapaasaada ở Abhayagiri. Hơn nữa, vua còn xây dựng một bức tường
và một Parive.na to lớn (tịnh thất, cốc) và thêm một Parive.na to lớn ở
tịnh xá Ma.nisoma. Tại chỗ ấy vua xây dựng một cái đền cho bảo tháp
và một cái đền khác cho bảo tháp Ambatthala-thuupa; vua còn truyền lịnh
cho trùng tu điện thờ ở Naagadiipa. Khi phá bỏ ranh giới của Ðại tịnh
xá Mahaavihaara, đức vua xây dựng ở đó một dãy cốc mang tên là
Kakku.tagiri đầy đủ mọi tiện nghi. Tại Mahaavihaara nhà cai trị của muôn
dân xây dựng mười hai đại điện (paasaada) có bốn cạnh, xinh đẹp và
đáng chiêm ngưỡng, vua còn đắp thêm một lớp vách - cho bảo tháp của tịnh
xá Dakkhi.navihaara, và thêm một nhà ăn (trai đường) để phá bỏ ranh giới
của Mahaameghaavana và khi đưa bức tường của Mahaavihaara qua một bên, vị
ấy cũng làm một con đường dẫn đến tịnh xá Dakkhi.navihaara. Vua xây dựng
tịnh xá Bhuutaaraama-vihaara và Raamago.naka, và thêm già lam Nandatissaaraama.
Ở hướng đông vua xây dựng tịnh
xá Anulatissapabbata-vihaara tại Gangaraajii, Niyelatissaaraama và
Piilapa.t.thivihaara cũng như tịnh xá Raajamahaavihaara. Ðức vua cũng xây dựng
nhà phát lồ ở ba chỗ, trong ba tịnh xá sau đây: Kalyaa.nikavihaara,
Ma.n.dalalagirika, và tịnh xá Dubbalavaapitissa.
Sau khi Kani.t.thatissa thăng hà, đứa
con trai của vị ấy là Khujjanaaga, trị vì được một năm. Em trai của
Khujjanaaga là Kuĩcanaaga giết vị vua anh, và trị vì hai năm ở Tích Lan.
Trong thời gian có nạn đói lớn Ekanaa.lika, thì đức vua thường xuyên bố
thí vật thực lớn đến năm trăm vị từ khưu.
Nhưng em trai của bà chánh hậu của
Kuĩcanaaga, là một vị tướng quân, tên là Sirinaaga, trở thành kẻ phản
loạn - chống đối đức vua, và khi đã chiêu tập đầy đủ quân binh và
ngựa, ông ta kéo quân đến kinh đô, và sau khi chiến thắng trong trận đánh
với quân binh của đức vua, khiến vua Ku~njanaaga bỏ chạy, Sirinaaga lên
ngai vàng cai trị toàn cõi Tích Lan được mười chín năm ở thành phố
tráng lệ Anuraadhapura. Khi đức vua đã đặt cái đỉnh nhọn trên Ðại bảo
tháp uy nghi, sai người cẩn nạm nó một cách thẩm mỹ và rực rỡ. Vua
xây dựng Thanh đồng điện (Lohapaasaada), giữ nó ở trong năm tầng lầu
cao, vua cũng tu sửa những bậc cấp ở bốn con đường dẫn đến cây Ðại
Bồ-đề. Khi đã làm xong chiếc lọng và Paasaada, vua truyền lịnh làm lễ
cúng dường trong dịp lễ khánh thành, là người có lòng độ lượng lớn,
vua truyền lịnh miễn thuế cho mọi nhà trên khắc hải đảo.
Sau khi Sirinaaga thăng hà, con trai của
vị ấy Tissa trị vì hai mươi hai năm, là người rành luật và pháp. Bởi
vì vua là người đầu tiên ban hành điều luật không hành hình đánh đập,
nên người ta gọi vua là Vohaarikatissa. Khi đức vua đã nghe trưởng lão
Deva thuyết pháp, là vị trưởng lão trú ngụ ở Kappukagaama, vị ấy bèn
tu sửa lại năm điện đài. Hơn nữa, nhờ hoan hỉ với trưởng lão
Mahaatissa, ở Anuraaraama, nên vua truyền lịnh bố thí vật thực ở
Muce.lapa.t.tana. Khi đức vua đã dựng lên một giả ốc ở tại hai tịnh
xá (là Mahaavihaara và Abhayagiri-vihaara) và làm hai pho tượng bằng đồng ở
điện Sattapa.n.nakapaasaada, là chỗ trú ngụ khả ái tiện nghi, vua truyền lịnh
cấp một ngàn đồng mỗi tháng cho Ðại tịnh xá Mahaavihaara. Ở
Abhayagiri-vihaara và tịnh xá Dukkhi.namuula, ở tịnh xá Maricava.t.ti-vihaara và
tịnh xá Kulaalitissa, ở tịnh xá Mahiyanga.na-vihaara, ở tịnh xá
Mahaagaamanaaga, ở hai tịnh xá Mahaanaagatissa và Kalyaanika, vua đã đặt lên
những chiếc nắp nhọn cho tám bảo của chúng. Ở Muulanaagasenaapati-vihaara
và ở Dakkhi.navihaara, ở tịnh xá Maricava.t.ti-vihaara và ở tịnh xá
Puttabhaaga, ở tịnh xá Issarasama.na và ở tịnh xá tên là Tissa ở
Naagadiipaka; Ðức vua đã xây một bức tường cho sáu tịnh xá này, và làm
một ngôi nhà phát lồ ở tịnh xá Anuraaraama. Trong những dịp tuyên đọc
tiểu sử của các vị thánh tăng Ariyava.msa, vua ban chiếu chỉ cúng dường
vật thực đều đặn, do lòng kính trọng đối chánh pháp. Với món tiền
ba trăm ngàn chi ra, vua thường là người bạn thân thiết với chánh pháp,
đã trang trải nợ nần cho những vị Tỳ khưu bị mắc nợ. Khi đức vua
đã ban sắc chỉ tổ chức lễ Vesaakha, vua cúng dường ba bộ tam y đến tất
cả những vị Tỳ khưu trú ngụ trên hải đảo. Ðể đè bẹp giáo lý
Vetulya (là giáo lý của phái đại thừa ở phương bắc - Nor.thern
Mahaayaanist canon) và ngăn chặn tà thuyết do vị quan Kapila của vua chấp
trì, đức vua đã khiến cho giáo pháp chiếu sáng trong vinh quang.
Người em trai của vị vua này, là
Abhayanaaga, là tình nhân của hoàng hậu, bị phát hiện, đã bỏ chạy vì sợ
bị hoàng huynh và cùng với những người hầu đi đến Bhallatittha và làm
như phẩn nộ, vị ấy sai chặt tay chân của ông chú (uncle). Và để gây
ly gián trong vương quốc, vị ấy bỏ lại ông chú ở đây và dẫn theo những
người tùy tùng trung thành nhất, khi cho họ thấy gương của con chó (theo
ỉìkaa, khi sắp xuống thuyền vị ấy chưởi mắng và hành hạ một con
chó đi theo vị ấy. Tuy nhiên con vật vẫn đi theo vị này, vẫy vẫy cái
đuôi của nó. Rồi Abhayanaaga nói với những tùy tùng của mình như sau.
"các ngươi phải đứng bên cạnh ta với lòng trung thành không thể
thay đổi được giống như con chó này"). Rồi tự mình xuống thuyền
và đi đến bờ bên kia. Còn người chú là Subhadeva, đi đến đức vua, và
làm như mình là bạn thân với vua, ông ta tạo ra sự chia rẽ trong vương
quốc. Và để ông ta biết được ý định của mình, Abhaya bèn sai một sứ
giả đi đến đó. Khi Subhadeva trông thấy sứ giả, ông ta lấy cây thương
xâm đất ở quanh một cây cau, làm cho gốc cây bị lỏng đi, khi ông ta
dùng cánh tay đánh ngã cây cau, rồi ông ta hâm dọa Sứ giả, và đuổi
người kia đi. Và khi Abhaya biết được tin này rồi, vị ấy dẫn theo nhiều
người Dami.la và ra đi khỏi đó tiến vào thành phố để chiến đấu với
người anh của mình. Khi nghe tin này, đức vua bỏ chạy, và cùng với
hoàng hậu của mình, cưỡi trên con ngựa, vị ấy đi đến Malaya. Người
em trai đuổi theo vị ấy, và khi đã giết chết đức vua ở Malaya, Abhaya
quay về với bà hoàng hậu, và lên ngôi cai trị tám năm ở kinh đô.
Ðức vua dựng lên một vedì bằng đá
(vedii hay vedikaa là một cái nền cao hay cái bệ có thể là một cái mái bằng
và người ta gọi là sân thượng hay verandah, thường có những cây thiêng
ở nền cao này. Ngoài ra chữ này cũng có nghĩa là "sân thượng có lan
can". Nói tóm lại đó là một cái sân cao, lẽ dĩ nhiên phải có song
chắn để bảo vệ an toàn cho những ai đứng ở trên đó). Quanh cây Ðại-Bồ-Ðề,
và một giả ốc (nhà tạm, nhà mát) ở trong sân của Thanh đồng điện
(Lohapaasaada). Và khi kiếm về những bộ y phục với giá hai trăm ngàn đồng,
vua bố thí vật thí về y phục đến chúng tăng trên hải đảo.
Sau khi Abhaya thăng hà, con trai của người
anh Tissa của vị ấy, là Sirinaaga, lên kế ngôi trị vì hai năm ở Tích
Lan. Vua đã trùng tu lại bức tường quanh cây Ðại-Bồ-Ðề và xây dựng
cái sân rải cát cho miếu thờ của cây Ðại-bồ-đề, ở về hướng nam
của cây Mucela, điện đài Ha.msava.t.ta xinh đẹp và thêm một đại giả
ốc nữa.
Con trai của Sirinaaga là Vijaya kumaara
trị vì một năm sau khi phụ vương của vị ấy thăng hà.
Lúc bấy giờ có ba người thuộc bộ
tộc Lambaka.n.na sống thân thiết với nhau ở Mahiya"nga.na: Sa.mghatissa
và Sa.mghabodhi, người thứ ba là Gothakaabhaya. Khi họ đang đi đến
Anuraadhapura để hầu hạ đức vua, một người mù có tài tiên tri, đang đứng
ở bên hồ Tissa, đã kêu lên khi nghe tiếng bước chân của họ: "đất
ở đây chứa ba vị vua!" Khi Abhaya đang đi sau cùng nghe lời tiên tri
này, vị này bèn hỏi ý nghĩa của lời nói. Người mù lại nói lên lời
tiên tri. "Dòng giống của ai sẽ tồn tại". Abhaya hỏi và người
mù trả lời rằng, "dòng giống của người cuối cùng". Khi đã
nghe lời tiên tri ấy Gothakaabhaya tiếp tục đi với hai người kia. Khi họ
đã đi vào kinh đô, cả ba người, là những cận thần tín cẩn của đức
vua, đã ở đó để hầu hạ quanh đức vua.
Khi họ đã cấu kết nhau và giết chết
vua Vijaya trong hoàng cung của vị ấy, hai người kia tôn vương cho
Sa.mghatissa, là vị nguyên soái của vua. Khi được tôn vương như vậy,
Sa.mghatissa trị vì được bốn năm tại Anuradhapura. Sau xây dựng đỉnh tháp
ở trên Ðại bảo tháp và mạ vàng cho nó, ngoài ra đức vua còn đặt bốn
viên ngọc lớn, mỗi viên trị giá một trăm ngàn đồng, ở giữa bốn mặt
trời (nằm ở bốn mặt của bảo tháp) và đặt trên đỉnh tháp một cái
vòng bằng pha lê quí báu. Trong cuộc lễ khánh thành mái đỉnh, vị chúa của
muôn dân đã cúng dường sáu bộ tam y đến chúng tăng gồm bốn chục ngàn
vị. Một hôm nọ, khi đức vua đang nghe những phẩm Khandhaka của tạng luật
từ trưởng lão Mahaadeva, là vị trưởng lão ngụ ở Daamahaalaka, bài kinh
nói về phước báu của sự bố thí món cơm dẻo, đầy lòng tịnh tín, đức
vua bèn bố thí món cơm dẻo, dồi dào và được khéo nấu, đến chư tăng
ở bốn cổng thành.
Thỉnh thoảng đức vua, cùng với những
nữ nhân trong hoàng cung và các quan, thường hay đi đến Paaciinadiipaka để
ăn trái Jambu (táo hồng). Bất mãn trước hành động đi đến của vua, những
người dân trú ngụ ở Paaciinadiipaka đã bỏ thuốc độc vào trong trái
táo hồng để vua ăn. Sau khi ăn những trái táo hồng, vua ngã ra chết ngay
tại chỗ đó. Và Abhaya phong vương vương cho tướng quân Sa.mghabodhi.
Ðức vua, được mọi người biết đến
qua cái tên là Sirisa.mghabodhi, trị vì hai năm ở Anuraadhapura, thường thọ
trì ngũ giới. Tại Mahaavihaara, vua xây dựng một nhà trù xinh đẹp
(Saalaka). Khi đức vua nghe rằng dân chúng bị bần cùng đi đến do bởi nạn
hạn hán, động lòng thương xót, chính đức vua đã nằm trên sân của Ðại
bảo tháp, phát nguyện rằng: "dầu phải chết ở đây, ta cũng không
bao giờ ngồi dậy khỏi đây, khi nào chư thiên làm mưa rơi xuống để nước
nâng ta lên mới thôi". Khi vị chúa của quả đất nằm ở đó, chư
thiên đổ xuống một cơn mưa ngay tức thì trên khắp hải đảo, đem lại
sự tươi tắn sinh động cho miền đất rộng. Và ngay khi ấy vua vẫn chưa
dậy vì vị ấy không bơi trong nước. Khi ấy các quan bèn đóng lại các
ống thoát nước. Và bấy giờ khi vua đã bơi trong nước. Vị vua thánh thiện
bèn đứng lên. Do lòng bi mẫn, đức vua đã đoạn trừ nỗi khiếp đảm
do nạn đói gây ra trên hải đảo bằng cách này.
Khi nghe rằng: "những tên phản loạn
đã nổi lên ở rải rác khắp nơi", đức vua sai đem những tên phản
loạn - đến trước vị ấy, nhưng vị ấy lại bí mật thả chúng ra. Rồi
vua bí mật sai đem đến những thân xác của người chết, và khi làm cho
dân chúng khiếp đảm bằng cách này, đức vua đã dập tắt nỗi sợ hãi
những tên phản loạn.
Một dạ-xoa mang danh là Ratakkhi, đã
đi đến đó, làm cho mắt của mọi người ở chỗ này chỗ kia bị đỏ lên.
Nếu dân chúng chỉ cần trông thấy nhau và chỉ cần nói về trạng thái
đỏ mắt thời họ sẽ chết ngay, và dạ xoa ăn thịt họ mà không sợ
hãi gì cả.
Khi đức vua nghe nói về nỗi khổ của
họ, vị ấy nằm một mình với tâm buồn khổ trong phòng tuyệt thực, thọ
trì bát quan trái giới, và nói rằng: "chừng nào ta trông thấy con dạ-xoa
kia rồi ta mới đứng dậy". Do năng lực của lòng từ của vị ấy
khiến dạ xoa đi đến đứa vua. Ðức vua hỏi rằng: "ngươi là
ai?" dạ xoa trả lời rằng: "tôi là dạ xoa đây" "tại sao
ngươi ăn thịt thần dân của ta? đừng ăn thịt họ" "thế thì
hãy cho tôi những người trong một vùng thôi", "không thể được",
dạ xoa dần dần giảm xuống yêu cầu đến chỉ còn một người. Ðức
vua nói rằng: "ta không thể cho ngươi một ai khác được; ngươi hãy
đem ta ra mà ăn thịt đi, vì thấy không thể được, cuối cùng nó yêu cầu
đức vua hãy cho nó một lễ vật trong mỗi ngôi làng. "Tốt lắm",
đức vua nói, và vua ban sắc lệnh cho toàn thể hải đảo hãy mang lễ vật
đến cổng vào của mỗi ngôi làng và cho dạ xoa những lễ vật này. Như
vậy do một bậc đại nhân có lòng bi mẫn đối với chúng sanh, do ngọn
đuốc của hải đảo, khiến tai họa đầy kinh hoàng kia bị tiêu diệt.
Viên thủ quĩ của đức vua, là quan
thần Gothakaabhaya, là người đã trở thành một kẻ chống đối, kéo quân
từ phương bắc tiến vào kinh đô. Khi mang theo cái lọc nước, đức vua một
mình bỏ chạy ra cổng phía nam, vì vua không muốn đem lại sự tai hại đến
cho mọi người.
Một người đàn ông đã đi đến,
mang theo vật thực trong một cái giỏ, đi dọc theo con đường ấy, nài nỉ
đức vua ăn vật thực của ông ta. Ðức vua, đầy lòng bi mẩn, sau khi lược
nước và ăn vật thực, nói những lời này, để tỏ thiện ý đối với
người kia: "ta là vua Sa.mghabodhi; ngươi hãy lấy cái đầu của ta và
dâng lên cho Go.thaabhaya, như vậy ông ta sẽ cho ngươi nhiều vàng bạc".
Người đàn ông không chịu làm như vậy, và để giúp đỡ người đàn
ông, đức vua tự sát ngay khi vị ấy đang ngồi. Và người kia lấy đầu
của đức vua và dâng đến Go.thaabhaya, đầy sửng sốt, Ga.thaabhaya cho ông
ta vàng bạc, và tổ chức những nghi lễ mai táng đầy đủ cho đức vua.
Như vậy Go.thaabhaya cũng được biết
qua cái tên là Meghaava.n.naabhaya, trị vì mười ba năm trên hải đảo Tích
Lan.
Vua xây một cung điện, và khi đã dựng
lên một giả ốc ở lối vào cung điện và đã trang hoàng nó; ngay tại đó
vua thỉnh một ngàn lẻ tám vị Tỳ khưu hằng ngày đến ngồi, và làm
hoan hỉ các ngài bằng món cơm dẻo và những loại vật thực thượng vị
đủ loại, vua cúng dường đến các ngài rất nhiều vật thực, vua đã
liên tục bố thí như vậy trong hai mươi mốt ngày.
Tại Mahaavihaara, vua dựng lên một giả
ốc lộng lẫy bằng đá, vị ấy còn tân trang các cột trụ của Thanh đồng
điện (Lohapaasaada); Vua còn làm một cái nền cao bằng đá cho cây Ðại Bồ-đề
và một cổng vào hình cung ở lối vào phía bắc, và ở bốn góc của cái
nền vua dựng lên những cái cột có hình bánh xe.
Ở ba lối vào, vua sai làm ba pho tượng
bằng đá và ở cổng phía nam, sai dựng lên một cái ngai bằng đá. Ở về
hướng tây của tịnh xá Mahaavihaara, vua bố trí một khoảng đất để hành
thiền, ngoài ra vua còn tu sửa tất cả những điện đài trên khắp hải
đảo. Ở Tháp viên, vua sai trùng tu lại điện thờ của bảo tháp và ở tịnh
xá Ambatthala của trưởng lão Mahinda cũng vậy. Vua còn sai trùng tu lại những
ngôi nhà phát lồ ở khu già lam Ma.nisoma, và ở Tháp viên, ở Manisomaaraama
và ở tịnh xá Maricava.t.ti-vihaara và ở tịnh xá Dakkhi.na. Và vua cũng lập
nên một tịnh xá mới tên là Meghava.n.naabhaya và trong thời gian làm lễ
khánh thành tịnh xá, vua cúng dường sáu bộ tam y đến ba chục ngàn vị Tỳ
khưu trú ngụ trên hải đảo mà vua đã thỉnh đến. Cứ như thế đức
vua ra lệnh tổ chức lễ Vesaakha một cách trọng đại và hàng năm vị ấy
cũng cúng dường sáu bộ tam y đến chúng tăng. Ðể làm cho giáo pháp được
trong sáng bằng cách đè bẹp ngoại giáo, vua sai tóm bắt sáu chục vị Tỳ
khưu đang trú ngụ ở tịnh xá Abhayagiri, họ là những người theo giáo
phái Vetulya giống như một cái gai trong giáo pháp của Ðức Phật, và khi
đức vua đã trục xuất họ, đuổi họ qua bên kia bờ của đại dương. Một
vị Tỳ khưu thuộc bộ tộc Co.la, tên là Sa.mghamitta, rành mạch và những
phép thuật xua đuổi tà ma và những phép thuật khác, đã nương nhờ với
một vị trưởng lão đã bị trục xuất đến đó, và vị Tỳ khưu ấy
đi đến đây quậy phá làm bất an cho các vị Tỳ khưu ở Ðại tịnh xá
Mahaa-vihaara.
Khi vị Tỳ khưu phi pháp này len lỏi
vào một hội chúng ở Tháp viên và tại đó đã bác bỏ những lời của
vị trưởng đang sống ở trong tịnh thất của Sa.mghapaala, đó là trưởng
lão Go.thaabhaya, là cậu của đức vua, là người đã gọi đức vua bằng tên
cũ của vị ấy, vị ấy trở thành tăng khách thường xuyên trong nhà của
đức vua. Ðức vua lại hoan hỉ với vị Tỳ khưu phi pháp này và giao đứa
con trai đầu của mình là Je.t.thatissa và đứa con thứ hai là Mahaase.na cho
vị Tỳ khưu kia hướng dẫn. Và vị trưởng lão đức vua xem như người
được ái mộ thứ hai sau Sa.mghamitta, do đó hoàng tử Je.t.thatissa nuôi mối
ác cảm với vị Tỳ khưu phi pháp này.
Sau khi vua cha thăng hà Je.t.thatissa lên
kế ngôi vua. Ðể trừng phạt những vị quan thù địch không đi chung với
vua trong lễ rước, trong cử hành lễ mai táng vua cha, chính vua tiếp tục
đi và để người em trai đi trước và đám người theo sát sau, rồi đến
những vị quan thù địch, còn đức vua thì đi sau cuối của đoàn rước,
khi người em trai và đám người đã đi ra rồi, đức vua sai đóng cửa
ngay ở sau họ, và truyền lịnh giết chết những vị quan chống đối và
sai đâm xuyên họ ở những cái cọc quanh giàn hỏa của vua cha.
Do hành động này, đức vua có cái họ
là "độc ác". Còn vị Tỳ khưu Sa.mghamitta, và sợ đức vua, bèn
đi khỏi đó vào lúc phong vương của đức vua, khi vị Tỳ khưu kia đã
bàn bạc với Mahaasena, bèn đi đến bờ biển bên kia để chờ đợi lúc
phong vương của Mahaasena.
Vua Je.t.thatissa xây dựng Thanh đồng
điện lộng lẫy cao lên bảy tầng, công trình này vua cha đã khởi công nhưng
chưa xong, do đó Thanh đồng điện đến lúc bấy giờ trị giá là một
ko.ti đồng tiền vàng. Khi đức vua đã dâng vào đó một viên bảo châu trị
giá sáu chục ngàn đồng, Je.t.thatissa đặt tên cho nó là Ma.nipaasaada.
Ðức vua cũng dâng cúng hai viên ngọc
đến Ðại bảo tháp và xây dựng ba cái cổng vào điện thờ của cây Ðại
Bồ Ðề. Khi đức vua đã xây dựng tịnh xá Paaciinatissapabbata, vị ấy
dâng nó đến chư tăng ở năm chỗ ngụ.
Pho tượng bằng đá to lớn và xinh đẹp
mà trước kia Devaana.myatissa đã đặt trong Tháp viên, vua Je.t.thatissa lấy
đi khỏi Thuupaaraama, và đặt ở già lam Paaciinatissapabbata, Vua cúng dường
bể nước Kaalamattika cho tịnh xá Cetiyapabbata. Và khi vị ấy tổ chức đại
lễ Vesaakha, và lễ thánh hóa tịnh xá và điện đài, vua cúng dường sáu
bộ tam y đến ba chục ngàn vị Tỳ khưu. Je.t.thatissa cũng làm bể nước
Àlambagaama. Ðể hoàn thành nhiều việc phước như vậy, bắt đầu bằng sự
xây dựng điện đài (paasaada) đức vua đã trị vì được mười năm.
Như vậy, nhờ suy xét rằng quyền thống
trị, là cội nguồn của nhiều việc phước, đồng thời cũng là nguồn gốc
của nhiều điều công minh, một người có thiện tâm sẽ không bao giờ thọ
hưởng nó tựa như nó là một vật thực thượng vị có trộn thuốc độc.
Ở đây chấm dứt chương thứ ba
mươi sáu, được gọi là "Mười ba vị vua", trong bộ Mahaavamsa,
được biên soạn vì niềm tín lạc và xúc động của những thiện nhân.
-ooOoo-
CHƯƠNG XXXVII
VUA MAHASENA
Sau khi vua Je.t.thatissa thăng hà, người
em trai của vị ấy là Mahaasena lên làm vua trị vì hai mươi bảy năm. Và
để làm lễ phong vương cho vị ấy, trưởng lão Sa.mghamitta từ bờ bên
kia của đại dương đi đến đó, khi đã nghe nói về lúc chết của
Je.t.thatissa. Khi đã làm lễ phong vương và những loại nghi lễ khác, vị Tỳ
khưu phi pháp này, là người muốn tiêu diệt Ðại tịnh xá Mahaavihaara, đã
lấy lòng đức vua bằng những lời này: "những vị Tỳ khưu trú ngụ
trong Mahaavihaara không thuyết giảng đúng luật, chúng tôi là những người
thuyết pháp đúng luật, tâu đại vương", và vị ấy đã lập ra một
điều phạt của vua: "bất cứ ai cho vật thực đến một vị Tỳ
khưu ở tịnh xá Mahaavihaara, phải bị nộp phạt một trăm đồng".
Các vị Tỳ khưu trú ngụ trong Ðại
tịnh xá vì thế mà bị thiếu thốn vật thực, bỏ tịnh xá Mahaavihaara,
đi đến Malaya và Roha.na. Như vậy, Mahaavihaara của chúng ta bị bỏ hoang
trong chín năm ròng rã và không có vị Tỳ khưu nào khác trú ngụ trong
Mahaavihaara cả. Vị trưởng lão thiếu trí đã thuyết phục được vị vua
ngu si như thế này: "đất vô chủ thuộc về của đức vua", và
khi được phép của vua để tiêu diệt tịnh xá Mahaavihaara, tên Sa-môn phá
đạo này, đầy lòng thù hận, đã cho người làm công việc ấy.
Một người sát cánh với trưởng lão
Sa.mghamitta, là vị quan tàn bạo So.na, một người hầu được sủng ái của
vua, và cùng với những vị Tỳ khưu mặt dày mày dạn, đã phá hủy Thanh
đồng điện nguy nga cao bảy tầng, và mang đi vật liệu của nhiều điện
đài ra khỏi đó, đưa đến tịnh xá Abhayagiri, và nhờ mang đi vật liệu
của nhiều điện đài và chỗ ngụ của các vị Tỳ khưu khỏi
Mahaavihaara, khiến cho Abhayagiri-vihaara trở thành tòa nhà sang trọng. Do thân
thiết với bọn ác, là trưởng lão Sa.mghamitta, và với tên quan hầu tàn bạo
So.na, ông vua này đã làm nhiều việc ác. Vua sai đem tượng đá to lớn từ
Paaciinatissa-pabbata-vihaara và đặt vào trong tịnh xá Abhayagiri. Vua dựng lên
một điện đài cho pho tượng ấy, một miếu thờ dành cho cây Bồ-đề, một
điện thờ Xá-lợi xinh đẹp và một giảng đường bốn mặt, vua cũng trùng
tu lại tịnh thất Kukku.ta. Như vậy do tên Sa-môn hống hách Sa.mghamitta khiến
tịnh xá Abhayagiri trông uy nghi.
Có một vị quan tên là
Meghava.n.naabhaya, là bạn của vua, là người trông coi tất cả mọi công việc
của vị ấy, đã tức giận vua vì việc phá hủy Mahaavihaara, vị quan này
trở thành kẻ chống đối, và khi đã đi đến Malaya, và thành lập một lực
lượng to lớn, vị ấy cắm trại ở bên bể nước Duuratissaka.
Khi đức vua nghe tin rằng người bạn
của mình đã đến đó bèn xuất quân để chiến đấu với người kia, và
đức vua cũng cắm trại.
Vị quan có đồ ăn và thức uống
ngon, do vị ấy đem theo từ Malaya và nghĩ rằng: "ta sẽ không thọ hưởng
nó nếu không có người bạn của ta là đức vua", vị quan lấy một
ít thịt và nước uống, và một mình đi ra trong đêm tối, và khi đi đến
đức vua, vị kể cho đức vua nghe điều này. Khi đức vua đã ăn chung với
vị quan này và có lòng tin tưởng hoàn toàn: "tại sao ngươi trở thành
kẻ nổi loạn?" "bởi vì Mahaavihaara bị phá hủy bởi bệ hạ"
vị quan trả lời: "ta sẽ làm lại tịnh xá để chư tăng trú ngụ,
hãy tha lỗi cho ta", đức vua nói như vậy, và người kia hòa hợp với
đức vua. Theo lời khuyên của vị ấy, vua trở lại kinh đô. Còn
Meghava.n.naabbaya là người đã thuyết phục đức vua rằng làm điều ấy là
thích hợp, cùng lúc ấy không đi chung với đức vua vì phải lo kiếm vật
liệu để xây dựng.
Một trong những người vợ của đức
vua, là người rất được sủng ái, con gái của một vị tư tế quan, đã
đau buồn trước cảnh Mahaavihaara bị tiêu diệt, và đầy chua chát trong
lòng, nàng thuyết phục một người lao công đi giết vị trưởng lão đã
phá hoại Ðại tịnh xá Mahaavihaara và vị trưởng lão kia bị giết chết
khi ông ta đi đến Thuupaaraama để phá hủy nó. Còn vị quan cường bạo
So.na cũng bị người ta giết chết. Vị quan Meghava.n.naabhaya, sau khi đã
đem về những vật liệu xây dựng mà ông ta đã kiếm được, vị ấy xây
dựng nhiều tịnh thất trong đại tịnh xá Mahaavihaara. Khi nỗi lo sợ này
đã bị dập tắt bởi Abhaya, thì các vị Tỳ khưu ở rải rác chỗ này chỗ
kia lại đến trú ngụ trong Ðại tịnh xá Mahaavihaara. Còn đức vua thì
làm hai pho tượng bằng đồng và đặt hai pho tượng ấy ở phía tây của
điện thờ của cây Ðại Bồ-đề.
Vì hoan hỉ với một kẻ đạo đức
giả, một kẻ đầy mưu mô xảo quyệt, đó là vị trưởng lão phá đạo
Tissa, là người bạn ác của vua, sống ở Dakkhi.naaraama, dầu được can
ngăn, đức vua vẫn xây dựng tịnh Jetavana-vihaara (Kỳ viên tịnh xá) ở
bên trong ranh giới của Mahaavihaara, trong khu vườn Joti. Sau đó đức vua triệu
tập chúng Tỳ kheo lại để phá bỏ những sìmà ranh giới của họ, và
vì các vị Tỳ khưu không chịu làm điều này, nên họ đã bỏ tịnh xá
mà ra đi. Và khi ấy, để làm cho việc dời ranh giới không hiệu quả, dầu
những người khác ra sức làm điều này, một số Tỳ khưu nọ đã ẩn
mình ở nhiều chỗ.
Như vậy Mahaavihaara bị các vị Tỳ
khưu bỏ hoang trong chín tháng, còn những vị Tỳ khưu khác thì nghĩ rằng:
"chúng ta sẽ bắt đầu dời ranh giới". Sau đó, khi cố gắng dời
bỏ ranh giới bị các vị Tỳ khưu chân chánh làm cho vô hiệu, các vị Tỳ
khưu bèn trở lại đây và bắt đầu trú ngụ trong Mahaavihaara. Nhưng trong
nội bộ chúng Tỳ kheo có khởi tố trưởng lão Tissa là đã phạm trọng tội,
là người đã tiếp nhận tịnh xá Jetavana-vihaara. Vị quan tối cao, nổi tiếng
là chánh trực công minh, là người đứng ra xét xử vụ kiện này, đã chiếu
theo lẽ phải và luật pháp, trục xuất vị trưởng lão kia ra khỏi tăng
chúng, dầu trái nghịch với ước muốn của đức vua.
Ðức vua cũng xây dựng tịnh xá
Ma.nihiira-vihaara và lập nên ba tịnh xá, tiêu diệt các miếu thờ các vị
thần của Ðạo Bà-la-môn: Một tịnh xá là Goka.n.na-vihaara, một tịnh xá
khác ở Erakaavilla, tịnh xá thứ ba ở tại ngôi làng của vị Bà-la-môn
Kalanda; Ngoài ra đức vua còn xây dựng tịnh xá Migagaama-vihaara và tịnh xá
Ga"ngaasenakapabbata-vihaara. Ở về hướng tây, vua xây tịnh xá
Dhaatùsenapabbata-vihaara. Ðức vua cũng lập nên một đại tịnh xá ở
Kokavaata. Vua xây dựng tịnh xá Thuupaaraama-vihaara và Hu.lapitthi-vihaara và hai
ni viện là Uttara và Abhaya. Ở chỗ của dạ xoa Kaalavela, vua dựng lên một
bảo tháp, và trùng tu nhiều điện đài đổ nát trên hải đảo. Vua cúng
dường vật thực đến một ngàn vị trưởng lão tăng
"Sa.mghathera", hết một ngàn đồng, và hàng năm phân phát một bộ
y đến từng vị trong tất cả các vị Tỳ khưu. Còn đồ ăn và thức uống
mà vua bố thí không thấy ghi lại.
Ðể làm cho đất đai thêm mầu mỡ,
vua sai đào mười sáu bể nước, Ma.nihira, Mahaagaama, Challuura, và bể nước
tên là Khaanu, Mahaamaa.ni, Kokavaata và bể nước Dhamaramma, bể Kumbaalaka và
Vaahana, ngoài ra có hồ Rattamaalaka.n.daka, bể nước Tissava.d.dhamaanaka, bể
nước ở Ve.la"ngavi.t.thi, bể nước ở ngôi làng Mahaagallaka, bể nước
Ciira, bể Mahaadaaragallaka và bể Kaalapaasaa.na. Ðây là mười sáu bể nước.
Ở trên sông hằng đức vua sai đào một con kênh tên là Pabbatanta.
Vị vua này đã gieo tạo nhiều tội cũng
nhiều phước như thế.
CHẤM DỨT BỘ ÐẠI VƯƠNG THỐNG SỬ
(MAHAAVA.MSA)
Dịch xong ngày: 08-02-1995
Tỳ kheo Minh Huệ
Dịch giả xin chân thành cáo lỗi
quí độc giả, vì có vài đoạn trong bộ kinh này không thể lột tả hết
ý nghĩa cho trong sáng rõ ràng được. Mong quí độc giả uyên thâm đối
chiếu nguyên bản tiếng Paali và sửa lại giùm, xin chân thành đa tạ.
- Hết -
-ooOoo-
