Nghiệp nếu nói đại khái thì có hai
là:
1.- Thiện nghiệp.
2.- Ác nghiệp.
Chia theo cửa tức là lối tạo nghiệp thì có ba, là:
1.- Kaayakamma: Thân nghiệp.
2.- Vaciikamma: Khẩu nghiệp.
3.- Manokamma: Ý nghiệp.
Có lời hỏi rằng: phương pháp nào giúp ta cải hóa
ác nghiệp và chỉ tạo được thiện nghiệp mãi mãi?
Đức Thế Tôn tùy lời hỏi ấy, có giảng ghi trong
Kinh Cuularuukulavadasuutra Majjhima-rukaaya Majjhimapa.n.nsaka bằng cách quan
sát tẩy nghiệp. Phật ngôn đó là đạo pháp để rửa nghiệp mà
chư Phật đã giáo huấn rồi, dù tiếp theo cũng sẽ dạy như thế.
Nhân đó, đạo pháp để rửa nghiệp, và cho chúng ta
chỉ tạo nghiệp lành, vậy chúng ta nên dò xét theo tích sẽ phát
biểu dưới đây:
Tại thành Raajagaha, Đức Raahula bổ túc([3]), Sa môn pháp tại Bala.t.thi Kaapraasaada
(dinh thự) và Đức Thế Tôn ngụ tại Trúc Lâm tịnh xá (Ve.luvana).
Khi ấy Đức Thế Tôn ngự đến chỗ ngụ của Đức Ràhula. Thấy
Phật tới, Đức Ràhula bèn trải chỗ và nước rửa chân. Đức
Phật khi tọa xong, Phật phán rằng:
- Này Ràhula! Ngươi thấy chút ít nước trong đồ
đựng này chăng?
- Bạch Phật, tôi thấy.
- Này Raahula! Rất hiếm có, vậy.
Rồi Đức Thế Tôn đổ bỏ nước ấy, phán hỏi
Đức Raahula nữa rằng:
- Này Raahula! Ngươi thấy nước còn dư đã đổ
bỏ ấy chăng?
- Bạch Phật, tôi thấy.
Đức Thế Tôn bèn úp đồ đựng nước ấy, rồi
phán hỏi nữa rằng:
- Này Raahula! Ngươi thấy đồ đựng nước úp
rồi ấy chăng?
- Bạch Phật, tôi thấy.
- Này Raahula! Sa môn pháp là sự không hổ thẹn
trong lời nói dối của người là vật đã úp rồi, như vậy.
Thế Tôn bèn lật ngửa đồ đựng nước, xong phán
hỏi nữa rằng:
- Này Raahula! Ngươi thấy đồ đựng nước trống
rổng này chăng?
- Bạch Phật, tôi thấy.
- Này Raahula! Sa môn pháp là sự không hổ thẹn
trong lời nói dối của người là vật trống rỗng như vậy.
- Này Raahula! Như Lai phát biểu rằng ác nghiệp
chút ít mà người không hổ thẹn, cố tâm nói dối, không thể
chừa được, (nghĩa là kẻ không hổ thẹn), cố ý nói dối rồi,
họ không làm nghiệp ác ấy nữa không được.
- Này Raahula! Ví như tượng mà nài voi đã luyện
tập thuần thục quen vào chiến địa. Voi ấy ra trận hằng quấy nhiễu
quân địch, bằng hai chân trước, hai chân sau, bằng thân trước,
thân sau, bằng đầu, bằng hai ngà, bằng hai tai, bằng đuôi chỉ giữ
thân mà thôi, bằng thái độ như vậy. Nài voi thấy rằng voi chưa hy
sinh tính mạng với Đức Vua đâu.
- Này Raahula! Trừ khi voi chiến vào trận bằng
cách dùng tất cả tứ chi cho đến toàn thân thể, nài voi mới hài
lòng rằng, voi chiến đã hy sinh với Đức Vua.
- Này Raahula! Đã gọi là tội rồi mà người
có tính chất hay cố tâm nói dối thì không thể bỏ được.
"Đó là nhân mãnh liệt của ngươi, ngươi nên tự hóa
rằng" ta sẽ không nói dối, dù là nói giỡn. Này Raahula!
Ngươi hãy tự chế như thế, cho kỳ được.
- Này Raahula! Ngươi nên hiểu yếu điểm của
điều này, như thế nào "kính"([4]) có
lợi ích gì?
- Bạch Phật, có lợi để soi, trông nom.
- Này Raahula! Nghiệp đáng cho người chú ý,
điều tra rồi mới nên thực hành bằng thân, bằng khẩu, bằng ý,
như thế.
1- Kaayakamma (thân nghiệp)
- Này Raahula! Thân nghiệp của ngươi nghĩa là
ngươi mong sẽ tạo nghiệp nào bằng thân, ngươi hãy dò xét kỷ rằng
bằng thân nghiệp của ta tức là ta muốn sẽ làm việc ấy bằng
thân, nếu thực hành để hại mình, hoặc hại kẻ khác hay hại cả
mình và người, thân nghiệp ấy là ác, có khổ là chung kết([5]) có khổ là quả, như vậy.
- Này Raahula! Nếu ngươi đã xem xét kỷ, được
biết như vậy rằng:
- Này Raahula! nghiệp thấy được như vậy, tuyệt
nhiên ngươi không nên hành bằng thân.
- Này Raahula! Nếu ngươi đã khảo sát được
biết rằng, thân nghiệp của ta tức là ta mong mỏi tạo nghiệp nào
bằng thân, sẽ thực hành để không hại mình hoặc hại người hay
hại cả mình và người, thân nghiệp ấy là lành, có vui là chung
kết, có vui là kết quả như vậy.
- Này Raahula! nghiệp như vậy, người nên hành
bằng thân này! thân nghiệp của ngươi, dù ngươi đang làm bằng
thân, ngươi hãy điều tra rằng, thân của ta tức là ta đang tạo
nghiệp này bằng thân thực hành để hại mình hoặc hại người hay
hại cả mình và người, thân nghiệp là dữ có khổ là chung kết,
có khổ là kết quả.
- Này Raahula! Nếu ngươi khảo cứu và nhận rằng:
Thân nghiệp của ta tức là tạo nghiệp ấy bằng thân, ta không thực
hành theo để hại mình hoặc hại người hay cả mình lẫn người,
thân nghiệp ấy là lành sẽ đem đến kết quả vui.
- Này Raahula! ngươi nên bổ sung([6])
thân nghiệp ấy.
Nếu ta thực hành để hại người, hoặc hại mình hay
hại cả mình lẫn người, thân nghiệp ấy là dữ sẽ đưa đến quả
khổ.
- Này Raahula! ngươi nên phổ cập giáo pháp trong
phạm hạnh, bậc hiểu biết cao siêu. khi đã thuyết rộng để đánh
thức quần chúng rồi ngươi nên thu thúc tự chế đi.
- Này Raahula! Nếu ngươi nhận rằng, thân nghiệp
lành sẽ đưa đến quả vui là đúng; ngươi nên phát tâm phỉ lạc, an
vui và hồi tưởng trong thiện pháp ấy cả ngày lẫn đêm.
2- Vaciikamma (khẩu nghiệp)
- Này Raahula! Khẩu nghiệp của ngươi nghĩa là
ngươi tạo nghiệp bằng khẩu; ngươi phải tìm xét rằng: Ta tạo nghiệp
thực hành để hại người, hoặc hại mình hay hại cả mình lẫn
người; khẩu nghiệp ấy là dữ sẽ đưa đến quả khổ.
- Này Raahula! Nếu ngươi nhận thấy điều trên là
đúng, tuyệt nhiên, ngươi chẳng nên hành khẩu nghiệp dữ ấy.
- Này Raahula! Nếu ngươi quan sát biết rằng: Ta
không thực hành bằng khẩu để hại người, hoặc hại mình hay hại
cả mình lẫn người, khẩu nghiệp ấy là lành sẽ đưa đến quả vui.
- Này Raahula! ngươi nên hành khẩu nghiệp lành ấy đi.
ngươi phải bổ sung khẩu nghiệp ấy như thế.
- Này Raahula! ngươi nên thuyết rộng khẩu nghiệp lành
để đánh thức các hàng phạm hạnh, bậc hiểu biết cao siêu. Khi
đã phổ cập để đánh thức rồi, ngươi phải thu thúc, tự chế đi.
- Này RRaahula! toàn nhiên, ngươi phải phát tâm phỉ
lạc, an vui và hồi tưởng trong các thiện pháp cả ngày lẫn đêm
theo khẩu nghiệp ấy.
3- Manokamma (ý nghiệp)
Cũng như trên, chỉ đổi thân nghiệp hay khẩu nghiệp
thành ý nghiệp.
- Này Raahula! chư sa môn hay Bà-la-môn sinh ra lâu trong
quá khứ đã tẩy thân nghiệp, khẩu nghiệp, ý nghiệp v.v. rồi,
những Sa môn và Bà-la-môn ấy cũng được quan sát rồi mới tẩy
thân nghiệp, khẩu nghiệp, và ý nghiệp như thế thật.
- Này Raahula! Dù chư Sa môn hay các Bà-la-môn nào sẽ
sinh ra trong tương lai cũng sẽ tẩy thân nghiệp, khẩu nghiệp, ý nghiệp
v.v. chư Sa môn và Bà-la-môn ấy cũng đã khảo sát rồi và sẽ tẩy
thân nghiệp, khẩu nghiệp và ý nghiệp v.v. như vậy thật.
- Này Raahula! Dù những Sa môn và Bà-la-môn đã còn
trong hiện tại cũng đang tẩy thân nghiệp, khẩu nghiệp, ý nghiệp v.v.
chư Sa môn và Bà-la-môn vẫn tìm xét rồi đang tẩy thân nghiệp,
khẩu nghiệp và ý nghiệp như vậy thật.
- Này Raahula! Vì thế ngươi phải tu học hồi tưởng
rằng, ta đã dò xét rồi tẩy thân nghiệp, khẩu nghiệp và ý nghiệp
như thế cho được.
([1]) Đạo pháp: phép của đạo.
([2]) Tẩy: rửa.
([3]) Bổ túc: thêm vào cho đủ.
([4]) Kính: gương soi.
([5]) Chung kết: kết thúc.
([6]) Bổ sung: làm vào cho đủ.