- Kinh Trường bộ
10. KINH
SUBHA
I
1. Như vậy tôi nghe. Một thời, Đại
đức Ànanda ở tại Sàvatthi (Xá-vệ), tại rừng Jetavana (Kỳ-đà), vườn
ông Anàthapindika (Cấp Cô Độc), sau khi đức Thế Tôn nhập diệt không bao
lâu. Lúc bây giờ thanh niên Bà-la-môn Subha Todeyyaputta ở tại Sàvatthi vì một
vài công việc.
2. Rồi thanh niên Bà-la-môn Subha
Todeyyaputta gọi một thanh niên Bà-la-môn khác:
- Này thanh niên Bà-la-môn, hãy đi
đến chỗ Sa-môn Ànanda ở, thay mặt ta hỏi thăm Sa-môn Ànanda có ít bệnh
ít não, khinh an, khí lực an ổn: "Thanh niên Bà-la-môn Subha Todeyyaputta hỏi
thăm Tôn giả Ànanda có ít bệnh ít não, khinh an, khí lực an ổn", và
nói thêm: "Hân hạnh thay, nếu Tôn giả Ànanda có lòng từ mẫn đến tại
trú xứ của thanh niên Subha Todeyyaputta".
3. - Tôn giả, xin vâng.
Thanh niên Bà-la-môn vâng lời thanh
niên Bà-la-môn Subha Todeyyaputta đến tại chỗ của Tôn giả Ànanda, sau khi
đến, nói lên những lời chúc tụng thân hữu xã giao với Tôn giả Ànanda
rồi ngồi xuống một bên. Sau khi ngồi xuống một bên, thanh niên
Bà-la-môn ấy nói với Tôn giả Ànanda: "Thanh niên Bà-la-môn Subha
Todeyyaputta hỏi thăm Tôn giả Ànanda ít bệnh ít não, khinh an, khí lực an
ổn. Hân hạnh thay, nếu Tôn giả Ànanda có lòng từ mẫn đến tại trú
xá của thanh niên Bà-la-môn Subha Todeyyaputta".
4. Khi được nói vậy Tôn giả
Ànanda nói với thanh niên Bà-la-môn ấy:
- Này thanh niên Bà-la-môn, nay không
phải thời, vì hôm nay tôi vừa mới uống thuốc. Ngày mai tôi sẽ đến, vừa
hợp thời, hợp nghi.
Rồi thanh niên Bà-la-môn ấy từ chỗ
ngồi đứng dậy, đến tại chỗ của thanh niên Bà-la-môn Subha Todeyyaputta;
khi đến xong, liền thưa với thanh niên Bà-la-môn Subha Todeyyaputta:
- Chúng tôi đã thay mặt Tôn giả
thưa với Tôn giả Ànanda: "Thanh niên Bà-la-môn Subha Todeyyaputta hỏi thăm
Đại đức Ànanda có ít bệnh ít não, khinh an, khí lực an ổn. Hân hạnh
thay, nếu Tôn giả Ànanda có lòng từ mẫn đến tại trú xá của thanh
niên Bà-la-môn, Subha Todeyyaputta". Này Tôn giả, khi được nói vậy
Sa-môn Ànanda nói với tôi: "Này thanh niên Bà-la-môn, nay không phải thời,
vì hôm nay tôi mới vừa uống thuốc. Ngày mai, tôi sẽ đến, vừa hợp thời
hợp nghi". Này Tôn giả, sự việc đã như vậy, khiến Tôn giả Ànanda
đã có cơ hội ngày mai đến.
5. Và Tôn giả Ànanda, sau khi đêm
ấy đã mãn, vào buổi sáng đắp y, đem theo y bát, với vị Tỷ-kheo người
xứ Cetiya làm vị Sa-môn tùy hành, đến tại chỗ ở của thanh niên
Bà-la-môn Subha Todeyyaputta, sau khi đến, liền ngồi tại chỗ đã soạn sẵn.
Rồi thanh niên Subha Todeyyaputta đến trước Tôn giả Ànanda, sau khi đến, nói
lên những lời chúc tụng thân hữu và xã giao với Tôn giả Ànanda, rồi
ngồi xuống một bên. Sau khi ngồi xuống một bên, thanh niên Bà-la-môn
Subha Todeyyaputta nói với Tôn giả Ànanda:
- Tôn giả Ànanda đã lâu ngày là
thị giả của Tôn giả Gotama, sống gần và ở một bên Ngài. Tôn giả
Ànanda chắc biết Tôn giả Gotama đã tán thán những pháp nào và Ngài đã
khích lệ, khuyến đạo, y chỉ mọi người theo những pháp ấy. Tôn giả
Ànanda, những pháp Tôn giả Gotama tán thán là những pháp gì và Ngài đã
khích lệ, khuyến đạo, y chỉ mọi người theo những pháp ấy ?
6. - Này thanh niên Bà-la-môn, Thế
Tôn tán thán ba pháp uẩn và Ngài đã khích lệ, khuyến đạo, y chỉ mọi
người theo những pháp ấy. Ba pháp ấy là gì ? Chính là Thánh giới uẩn,
Thánh định uẩn, Thánh tuệ uẩn. Thế Tôn tán thán ba pháp uẩn ấy. Ngài
đã khích lệ, khuyến đạo, y chỉ mọi người theo những pháp ấy.
- Tôn giả Ànanda, thế nào là
Thánh giới uẩn, Tôn giả Gotama tán thán và Ngài đã khích lệ, khuyến đạo,
y chỉ mọi người theo pháp ấy ?
7. - Này thanh niên Bà-la-môn, ở đây
Như Lai sanh ra đời, vị A-la-hán. Chánh Đẳng Giác... như vậy này thanh
niên Bà-la-môn là Tỷ-kheo đầy đủ giới đức. (Xem kinh Sa-môn Quả số
40 - 63).
8. - Này thanh niên Bà-la-môn, đó
là Thánh giới uẩn Thế Tôn tán thán và Ngài đã khích lệ khuyến đạo,
y chỉ mọi người theo pháp ấy. Và còn pháp uẩn khác cao thượng hơn cần
phải hành trì ?
- Thật vi diệu thay, Tôn giả
Ànanda, thật hy hữu thay, Tôn giả Ànanda, Thánh giới uẩn này thật viên
mãn, không phải không viên mãn; Tôn giả Ànanda, tôi không thấy Thánh giới
uẩn viên mãn này ở những Sa-môn, Bà-la-môn nào ngoài giáo hội này. Tôn
giả Ànanda, và nếu những Sa-môn, Bà-la-môn khác có thấy Thánh uẩn này tự
nơi mình, các vị này cũng đã thỏa mãn với pháp ấy: "Hành trì như
vậy là đầy đủ, chứng đạt như vậy là đầy đủ. Đó là mục đích
Sa-môn hạnh của chúng tôi, không có gì cao thượng hơn cần phải hành
trì nữa !" Nhưng Tôn giả Ànanda còn nói: "Còn pháp uẩn cao thượng
hơn cần phải hành trì".
II
1. Tôn giả Ànanda, thế nào là
Thánh định uẩn, Tôn giả Gotama tán thán và Ngài đã khích lệ, khuyến đạo
y chỉ mọi người theo pháp ấy ?
- Này thanh niên Bà-la-môn, thế nào
là Tỷ-kheo hộ trì các căn ?... Không một chỗ nào trên toàn thân không
được hỷ lạc do y dục sanh ấy thấm nhuần.
(xem kinh Sa-môn Quả, số 64 - 76).
13. Này thanh niên Bà-la-môn, Tỷ-kheo
ly dục, ly ác pháp, chứng và trú thiền thứ nhất một trạng thái hỷ lạc
do ly dục sanh, với tầm với tứ. Tỷ-kheo thấm nhuần, tẩm ướt, làm cho
sung mãn tràn đầy thân mình với hỷ lạc do ly dục sanh, không một chỗ
nào trên toàn thân không có hỷ lạc do ly dục sanh ấy thấm nhuần. Đó
là thiền định của vị ấy.
14. Này thanh niên Bà-la-môn, lại nữa
Tỷ-kheo ấy diệt tầm diệt tứ... không thấm nhuần.
(xem kinh Sa-môn Quả, số 77-78)...
Đó là thiền định của vị ấy.
16. Lại nữa, này thanh niên
Bà-la-môn, ly hỷ trú xả... không thấm nhuần. (Xem kinh Sa-môn Quả, số
79-82)... Đó là thiền định của vị ấy.
19. Này thanh niên Bà-la-môn, đó là
Thánh định uẩn Tôn giả Gotama tán thán và Ngài đã khích lệ, khuyến đạo,
y chỉ mọi người theo pháp ấy và còn pháp uẩn khác cao thượng hơn cần
phải hành trì.
- Thật vi diệu thay, Tôn giả
Ànanda ! Thật hy hữu thay, Tôn giả Ànanda ! Thánh định uẩn này thật
viên mãn, không phải không viên mãn; Tôn giả Ànanda, tôi không thấy Thánh
định uẩn viên mãn này ở những Sa-môn, Bà-la-môn nào ngoài giáo hội
này. Tôn giả Ànanda, và nếu những Sa-môn khác có thấy Thánh định uẩn
này tự nơi mình, các vị này cũng đã thỏa mãn với pháp ấy: "Hành
trì như vậy là đầy đủ. Đó là mục đích Sa-môn hạnh của chúng tôi.
Không còn gì cao thượng hơn cần phải hành trì nữa". Nhưng Tôn giả
Ànanda còn nói: "Còn pháp uẩn cao thượng hơn cần phải hành
trì".
20. Tôn giả Ànanda, thế nào là
Thánh tuệ uẩn, Tôn giả Gotama tán thán và Ngài đã khích lệ, khuyến đạo,
y chỉ mọi người theo pháp ấy ?
- Với tâm định tĩnh, thuần tịnh,
không cấu nhiễm... và bị trói buộc (xem kinh Sa-môn Quả, số 83-84).
22. Này thanh niên Bà-la-môn, với
tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến,
dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy, Tỷ-kheo dẫn tâm hướng tâm
đến chánh trí, chánh kiến, vị ấy biết: "Thân này của ta là sắc
pháp, do bốn đại thành, do cha mẹ sanh, do cơm cháo nuôi dưỡng, vô thường,
biến hoại, phấn toái, đoạn tuyệt, hoại diệt, trong thân ấy thức ta nương
tựa và bị trói buộc". Đó là trí tuệ của vị ấy.
23. Với tâm định tĩnh... không thiếu
một căn nào (xem kinh Sa-môn Quả, số 85-86). Đó là trí tuệ của vị ấy.
25. Với tâm định tĩnh... Sau đời
sống hiện tại, không có đời sống nào khác nữa (xem kinh Sa-môn Quả, số
87-98).
36. Với tâm định tĩnh, thuần tịnh,
không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến dễ sử dụng, vững chắc,
bình thản như vậy, Tỷ-kheo dẫn tâm, hướng tâm đưa đến lậu tận trí.
Vị ấy tuệ tri như thật: "Đây là khổ", Tuệ tri như thật:
"Đây là nguyên nhân của khổ", tuệ tri như thật: "Đây là sự
diệt khổ", tuệ tri như thật: "Đây là con đường đưa đến diệt
khổ", tuệ tri như thật: "Đây là những lậu hoặc", tuệ tri
như thật: "Đây là nguyên nhân của lậu hoặc", tuệ tri như thật:
"Đây là sự diệt trừ các lậu hoặc", tuệ tri như thật: "Đây
là con đường đưa đến sự diệt trừ các lậu hoặc", nhờ hiểu biết
như vậy, nhận thức như vậy, tâm của vị ấy thoát khỏi dục lậu,
thoát khỏi hữu lậu, thoát khỏi vô minh lậu. Đối với tự thân đã giải
thoát như vậy, khởi lên sự biết: "Ta đã giải thoát". Vị ấy
biết: "Sanh đã diệt, phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm,
sau đời hiện tại, không có đời sống nào khác nữa". Đó là trí tuệ
của vị ấy.
37. Này thanh niên Bà-la-môn, đó là
Thánh tuệ uẩn, Thế Tôn tán thán và Ngài đã khích lệ, khuyến đạo, y
chỉ mọi người theo pháp ấy. Không còn pháp nào cao thượng hơn cần phải
hành trì.
- Thật vi diệu thay, Tôn giả
Ànanda, thật hy hữu thay, Tôn giả Ànanda ! Tôn giả Ànanda, Thánh tuệ uẩn
này thật viên mãn, không phải không viên mãn. Tôn giả Ànanda, tôi không
thấy Thánh tuệ uẩn viên mãn này ở những Sa-môn, Bà-la-môn nào ngoài
giáo hội này. Không còn pháp nào cao thượng hơn cần phải hành trì. Thật
vi diệu thay, Tôn giả Ànanda ! Thật vi diệu thay, Tôn giả Ànanda ! Như người
dựng đứng lại những gì bị quăng ngã xuống, phơi bày ra những gì bị
che kín, chỉ đường cho những người bị lạc hướng, đem đèn sáng vào
trong bóng tối để những ai có mắt có thể thấy sắc. Cũng vậy, chánh
pháp đã được Thế Tôn dùng nhiều phương tiện trình bày giải thích.
Tôn giả Ànanda, con xin quy y Thế Tôn Gotama, quy y Pháp, và quy y chúng Tỷ-kheo
Tăng. Mong Tôn giả Ànanda nhận con làm đệ tử, từ nay trở đi cho đến mạng
chung, con trọn đời quy ngưỡng.
-