- TRUYỆN THƠ TIỀN THÂN ĐỨC
PHẬT
- ( Tập 1 )
-
- NAI CHÚA CÂY ĐA
-
- Người kể truyện:
-
- Nơi miền bắc Ấn Độ xưa
- Gần Ba La Nại có khu rừng già
- Nai con vừa mới sinh ra
- Dáng hình đẹp đẽ, thật là hiếm hoi
- Dù nai to lớn thân người
- Mẹ không trở ngại, sinh nai dễ dàng,
- Mắt nai lấp lánh rỡ ràng
- Tựa như châu báu muôn vàn sáng tươi
- Miệng nai thắm đỏ tuyệt vời
- Khác chi những trái dâu nơi mé rừng
- Móng nai đen bóng vô cùng
- Tựa như than quý. Còn sừng nhỏ xinh
- Phô ra ánh bạc lung linh,
- Thân nai vàng tựa bình minh rạng ngời
- Giữa mùa hè đẹp bầu trời
- Sắc vàng phô thắm muôn nơi huy hoàng.
- Khi nai khôn lớn, họp đoàn
- Bầy nai một đám năm trăm tụ về
- Bầu nai thống lĩnh mọi bề
- Uy quyền nai chúa trị vì vang xa
- Nổi danh Nai Chúa Cây Đa
- Từ tâm, tài giỏi thật là xứng ngôi.
- Cạnh khu rừng đó cùng thời
- Có nai khác cũng ra đời vẻ vang
- Sắc thân cũng đẹp vô vàn
- Đến khi khôn lớn họp đoàn bên nhau
- Năm trăm nai họp trước sau
- Bầu nai này đứng cầm đầu chỉ huy
- Tôn xưng danh hiệu uy nghi
- Nai Vương rừng thẳm quyền uy vô bờ.
- *
- Vùng Ba Lại Nại thuở xưa
- Quốc vương nổi tiếng rất ưa nai rừng
- Ngài luôn săn bắn chẳng ngừng
- Giết nai, ăn thịt vô cùng hăng say
- Khi làng kia, lúc làng này,
- Săn đâu thì cũng đọa đày người dân
- Bắt dân phục dịch nhọc nhằn
- Phải ngưng công việc đang làm dở dang
- Phải ngưng gặt hái mùa màng
- Hoặc ngưng cày cấy, sẵn sàng tiếp tay
- Giúp ngài săn bắn tại đây
- Dân làng vì thế lâu nay muộn phiền
- Họ bèn họp, quyết định liền
- Lập ra một cái công viên trong vùng
- Thật to lớn tựa khu rừng
- Nhốt nai vào để quốc vương săn dần
- Chẳng cần phiền đến người dân
- Quốc vương có thể đi săn một mình.
- Vườn nai lập tức hình thành
- Ao trong, suối mát, cỏ xanh, trái vàng
- Để nai ăn uống dễ dàng
- Bốn bề vây kín, một đường vào thôi
- Xong rồi tất cả mọi người
- Cùng vào rừng rậm lùa nai ra liền
- Dùng gậy gộc, dùng cung tên
- Cùng bao chuông trống vang rền khua lên
- Hai bầy nai sợ cuồng điên
- Đua nhau chạy trốn vào liền vườn nai
- Vườn yên lặng chẳng có ai
- Thế là mắc bẫy. Dân cài cửa ngay
- Hai bầy nai bị nhốt đây
- Quẩn quanh sống ở trong này mà thôi.
- Sau khi nai định cư rồi
- Dân làng bèn đến tận nơi thưa trình
- Thưa quốc vương mọi sự tình
- Bao điều thiệt hại cho mình lâu nay
- Vì ngài săn bắn vùng này
- Để rồi thỉnh nguyện: "Từ đây xin ngài
- Chỉ vào săn trong vườn nai
- Là nơi thú vị, thảnh thơi, an toàn
- Tự mình săn, tiện vô vàn
- Chẳng cần phiền đến dân làng làm chi
- Tự mình hưởng thú săn kia
- Hạ nai, làm thịt, còn gì thú hơn!"
- Quốc vương bèn tới thăm vườn
- Nhìn nai chạy nhảy hai đoàn thật đông
- Thời ngài cảm thấy hài lòng,
- Chợt đâu lại thấy lẫn trong bìa rừng
- Hai nai vàng đẹp vô cùng
- Sừng vươn cao vút, sắc lông óng vàng
- Thật kỳ lạ! Thật bất thường!
- Cho nên có lệnh quốc vương giao truyền:
- "Hai nai vàng được bình yên
- Cấm không ai được lạm quyền giết nai!"
- Thế rồi ngày rộng tháng dài
- Mỗi ngày ngài tới săn nơi vườn này
- Một mình săn bắn dễ thay
- Giết nai, làm thịt, mỗi ngày một con
- Đôi khi công việc dập dồn
- Ngài sai hầu cận săn luôn thay mình
- Săn nai, mang xác về dinh
- Vào lò xẻ thịt nấu thành món ăn.
- Mỗi khi người tới để săn
- Bầy nai náo động kinh hoàng trốn mau
- Húc vào nhau, đạp lên nhau
- Rồi mang thương tích đớn đau vô vàn.
- *
- Một ngày Nai Chúa vội vàng
- Mời Nai Vương tới họp bàn cùng nhau
- Lo âu Nai Chúa mở đầu:
- "Chúng ta bị giết trước sau thoát nào
- Vậy thời phải tính làm sao
- Đừng thêm thương tích, đớn đau, đọa đày
- Quốc vương chỉ muốn vườn này
- Một nai làm thịt mỗi ngày mà thôi
- Mình nên tự nguyện cho rồi
- Mỗi ngày chọn một nai mời ngài sơi,
- Hôm nay chọn ở bầy tôi
- Ngày mai bầy bạn ta thời luân phiên
- Vận xui chỉ tới một bên
- Chớ thêm khổ não muộn phiền ích đâu!"
- Đôi bên đồng ý biết bao
- Kể từ khi đó nai nào tới phiên
- Tự mình đến nạp mạng liền
- Kê đầu lên thớt lặng yên đợi chờ.
- Mỗi ngày đầu bếp ghé qua
- Giết nai, nấu nướng thật là tiện tay.
- Hai bầy lần lượt vần xoay
- Một ngày tới lượt trong bầy Nai Vương
- Buồn thay nai lại có mang
- Cho nên nai mẹ đau thương vô cùng
- Lo thân mình bị mạng vong
- Lo thêm con nhỏ chờ mong chào đời,
- Sợ con bị hại lây thôi
- Cho nên nai mẹ ngỏ lời kêu than
- Xin Nai Vương ban đặc ân
- Để mình sống sót qua lần này thôi
- Đến khi sinh nở xong rồi
- Sẽ xin nạp mạng tức thời quản chi
- Thế là cứu được thai nhi
- Hy sinh một mạng thay vì cả hai.
- Nai Vương nghe chẳng thuận lời:
- "Tiếc thay luật lệ ta thời phải theo
- Hãy tuân hành, chớ nói nhiều
- Có thai, sinh đẻ là điều riêng tư
- Để ta yên lặng từ giờ
- Tới phiên, nạp mạng đừng chờ đợi chi!"
- Nghe xong nai mẹ tái tê
- Thương đau lệ ứa bờ mi nhạt nhòa
- Qua tìm Nai Chúa Cây Đa
- Trình bày hoàn cảnh xót xa muộn phiền
- Cảm thương Nai Chúa nói liền:
- "An tâm! Ta sẽ đổi phiên chuyến này
- Tạm thời luật lệ đổi thay
- Hoãn phiên bạn lại sau ngày sinh con!"
- Sau khi Nai Chúa nói xong
- Nhắm nơi lò thịt ung dung tới liền
- Kê đầu lên thớt lặng yên
- Chờ người đầu bếp tới bên giết mình.
- Một bầu trầm lặng phủ quanh
- Vườn nai lắng đọng bao tình thân thương.
- *
- Khi người đầu bếp tới vườn
- Thấy trên thớt thịt nai đương nằm chờ
- Dáng Nai Chúa đẹp vô bờ
- Lệnh vua cấm giết nai từ lâu nay
- Người đầu bếp ngại ngần thay
- Nào đâu dám giết nên quay trở về
- Trình cho vua rõ mọi bề
- Ngạc nhiên vua vội vã đi tới vườn
- Nhìn Nai Chúa nói thân thương:
- "Ta từng ra lệnh mở đường tha mi
- Chẳng hề bị giết hại chi
- Sao mi lại đến làm gì chốn đây?"
- Nghiêm trang Nai Chúa thưa ngay:
- "Nai kia tới lượt hôm nay nạp mình
- Nhưng nai lại sắp sửa sinh
- Nghe nai cầu cứu, thương tình mẹ con
- Lòng tôi cảm thấy héo hon
- Nên tôi nhận giúp cho tròn đạo tâm,
- Thật là thương cảm vô ngần
- Khi tôi nghĩ đến số phần nai con
- Chưa sinh ra đã chết luôn
- Nào đâu có dịp ngắm vừng thái dương
- Nào đâu được nếm giọt sương
- Vương trên đầu cỏ dư hương ngọt ngào
- Tôi không thể bắt nai nào
- Thay phiên nai mẹ chết vào hôm nay
- Thưa ngài vì lý do này
- Nên tôi tình nguyện tới đây nạp mình
- Cứu nai mẹ thoát điêu linh
- Cứu nai con sắp được sinh ra đời!"
- Khi Nai Chúa vừa dứt lời
- Vua Ba La Nại lệ rơi hai hàng
- Dù dũng mãnh, dù hiên ngang
- Đại vương cảm động dịu dàng ngợi khen:
- "Ôi Nai Chúa! đẹp vô biên!
- Loài người dù khắp nơi trên cõi trần
- Dễ gì theo được một phần
- Như là bạn tỏ lòng nhân hôm này
- Nhân từ thay! Đại lượng thay!
- Vì tình đồng loại hiến ngay thân mình
- Sẵn sàng mạng sống hy sinh
- Thật là nhân hậu! Quả tình từ bi!
- Hỡi Nai Chúa đứng lên đi
- Từ nay bạn sẽ trọn bề an tâm
- Chẳng ai hại đến tấm thân,
- Mẹ con nai cũng hưởng phần bình an,
- Ta ra lệnh khắp dân gian
- Cấm không giết hại, phải tuân theo liền!"
- Nhưng Nai Chúa vẫn nằm yên
- Xót xa thành khẩn nói thêm đôi lời:
- "Thế còn nai khác thưa ngài
- Và bao nai sống ở ngoài vườn đây?"
- Vua ban: "Kể cả nai này
- Cấm ai sát hại từ ngày hôm nay!"
- Chàng Nai Chúa nói: "Lành thay!
- Thưa còn sinh vật quanh đây thế nào
- Loài bốn chân khác thì sao?
- Loài chim cất cánh bay cao trên trời?
- Và loài cá nọ đang bơi
- Tung tăng dưới nước sống đời tự do?
- Các sinh vật đều âu lo
- Bị người sát hại giết cho tàn đời!"
- Vẫn nằm trên thớt chẳng rời
- Mủi lòng Nai Chúa thốt lời thiết tha.
- Tâm từ vua chợt thăng hoa
- Vua bèn ban bố lệnh ra tức thời:
- "Cấm săn bắn khắp nơi nơi
- Cấm người giết hại muôn loài nói chung
- Chim trời, cá nước, thú rừng
- Tự do sinh sống khắp vùng thong dong!"
- *
- Sau khi tranh đấu thành công
- Cho bao sinh vật sống trong đời này
- Chàng Nai Chúa đứng dậy ngay
- Hết lời ca tụng vua đây nhân từ.
- Rồi Nai Chúa khuyến cáo vua
- Giữ gìn năm giới từ xưa lưu truyền
- Phát huy điều thiện thêm lên
- Khơi nguồn hạnh phúc, tạo niềm hân hoan.
- Bầy nai gồm cả hai đoàn
- Theo chân Nai Chúa bình an vào rừng,
- Muôn loài muông thú khắp vùng
- Nhởn nhơ chung sống vui mừng hoan ca
- Nhờ ơn Nai Chúa Cây Đa
- Tâm từ toả ngát thật là chứa chan.
- Bao kỳ hoa nở lại tàn
- Vua Ba La Nại và chàng Chúa Nai
- Yên bình sống đến cuối đời
- Chết đi cùng tái sinh nơi cõi lành!
- (phỏng dịch theo bản văn xuôi
- KING BANYAN DEER
- của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)