- Ngày xưa có một ông vua
- Trong vương quốc nọ rất ư lạ đời
- Sinh con trai đủ trăm người
- Ông hoàng thứ một trăm thời dễ thương
- Kiên trì, nghị lực, hiền lương
- Tính tình lại rất khiêm nhường lắm thay.
- Triều đình thông lệ lâu nay
- Mỗi hoàng tử có một thầy trông nom
- Chăm lo dạy dỗ sớm hôm,
- Riêng hoàng tử út số luôn hơn người
- Có thầy tài giỏi tuyệt vời
- Như cha hiền đức dạy lời tinh thông
- Nên hoàng tử út trọng ông
- Chuyên tâm học hỏi và vâng lời thầy.
- *
- Cũng theo thông lệ xưa nay
- Vua cha lần lượt gửi ngay con mình
- Sau khi khôn lớn, học hành
- Mỗi người tới một tỉnh thành khác nhau
- Để mà phục vụ dài lâu
- Giúp dân, giúp nước trước sau nhiều bề
- Và chàng hoàng tử út kia
- Cũng làm nhiệm vụ vừa khi trưởng thành,
- Trước khi đi chàng khôn lanh
- Xin thầy ý kiến khuyên mình điều hay
- Xem nên chọn tỉnh nào đây,
- Nghe xong thầy mới phán ngay đôi lời:
- "Đừng đi tỉnh! Ở lại thôi!
- Hãy vào yết kiến vua rồi trình tâu
- Anh em đi hết còn đâu
- Chỉ còn con út muốn hầu cận vua
- Con mong ở lại thủ đô
- Để mà sớm tối chăm lo cha già!"
- Chàng hoàng tử út nghe qua
- Vâng lời, vào gặp vua cha tâu trình
- Vua nghe hoan hỉ thật tình
- Thấy hoàng tử út trung thành lắm thay
- Vua cha bèn chấp thuận ngay.
- Và hoàng tử út lại quay về thầy
- Xin thầy khuyên nhủ điều hay
- Làm sao giúp thủ đô này tốt hơn
- Giúp vua, giúp nước, giúp dân.
- Ông thầy thông thái tinh khôn dạy liền:
- "Hãy xin vua ban cho quyền
- Đi thâu thuế má, bạc tiền của dân
- Đồng thời cứu trợ chia phần
- Giúp người khốn khó đang cần tình thương
- Nếu vua đồng ý mọi đường
- Hãy làm nhiệm vụ với lương tâm mình
- Đàng hoàng, thành thật, nhiệt tình
- Lòng từ giúp khắp chúng sinh trong vùng!"
- Chàng hoàng tử út vui mừng
- Y lời thầy dạy, thưa cùng vua cha
- Vua đồng ý chẳng chần chờ
- Thật là êm chuyện, quả là thuận duyên.
- Chàng hoàng tử út lành hiền
- Ra ngoài làm việc chẳng quên lời thầy
- Khi thu thuế khéo léo thay
- Dung hoà luật pháp với đầy từ tâm,
- Còn khi phân phát đồ ăn
- Cùng bao vật dụng cho dân đói nghèo
- Chàng luôn rộng lượng đủ điều
- Mọi người quý trọng, thương yêu vô cùng.
- *
- Ngày vua hấp hối trong cung
- Các quan thỉnh ý vua mong tìm người
- Đưa lên kế vị trên ngôi
- Nhà vua suy nghĩ và rồi truyền ra:
- "Cả trăm hoàng tử con ta
- Có quyền kế vị để mà lên ngôi
- Vậy trong vương quốc khắp nơi
- Để cho dân chúng chọn người thay ta"
- Vua qua đời, tin loan ra
- Khắp trong vương quốc gần xa đồng tình
- Chọn hoàng tử út tinh anh
- Lên ngôi vua tại hoàng thành ngay thôi,
- Tôn xưng hoàng tử đẹp lời
- Lòng thời bác ái, tính thời công minh.
- *
- Ngờ đâu xảy chuyện chẳng lành
- Thấy rằng ngôi báu bị giành mất đi
- Chín mươi chín hoàng tử kia
- Cho rằng mình bị khinh khi coi thường
- Vừa ganh tức, lại giận hờn
- Cùng nhau chuẩn bị khơi nguồn chiến tranh
- Gửi thông điệp nói ngọn ngành:
- "Chúng ta địa vị vai anh hơn người
- Các lân bang sẽ chê cười
- Nếu em út lại giành ngôi trị vì,
- Ngai vàng nhường lại mau đi
- Nếu không chinh chiến dễ gì tránh đây."
- Sau khi nhận thông điệp này
- Nhà vua trẻ lại đến ngay thăm thầy
- Nhờ thầy mách nước chỉ bày,
- Thầy bèn dạy: "Tránh đọa đày chiến tranh
- Khiêm nhường thưa với các anh
- Rằng con chỉ muốn an lành mà thôi
- Tránh cho dân chúng khắp nơi
- Nhà thời tan nát, người thời mạng vong,
- Rằng vương quốc là của chung
- Hãy chia ra đủ trăm vùng đều nhau
- Phần ai cũng có trước sau
- Thế là tốt đẹp, còn đâu tranh giành!"
- *
- Nhà vua trẻ lại tuân hành
- Báo tin cho các người anh hay liền
- Lúc này họ đã kề bên
Mang quân vây kín, khó yên mọi bề
- Ngay khi nhận đề nghị kia
- Họ bèn họp lại nghĩ suy, luận bàn:
- "Chia trăm phần nhỏ vô vàn!"
- Thế là họ thấy chẳng ham muốn gì
- Nên không nhận đề nghị kia
- Nhưng rồi nghĩ kỹ lại thì thấy ngay
- Dù cho chiến thắng vua này
- Cuối cùng cũng lại loay hoay chia phần
- Vậy cần gì phải bận tâm
- Khiến cho đất nước xoay vần tang thương
- Đang hùng mạnh, đang phú cường
- Trở nên yếu kém có đường diệt vong
- Quốc gia thù nghịch quanh vùng
- Từ lâu vẫn chỉ chờ mong chuyện này.
- Các hoàng tử họp lại ngay
- Cùng nhau quyết định không gây hận thù
- Đồng thời phát triển tâm từ
- Quây quần chung sống rất ư hoà bình
- Còn riêng ngôi báu triều đình
- Trao hoàng tử út một mình đảm đang.
- (phỏng dịch theo bản văn xuôi
- THE ONE-HUNDREDTH PRINCE
- của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)