- Ngày xưa, ngày xửa, ngày xưa
- Con người kiếp sống dây dưa lâu dài
- Nhiều ngàn năm một cuộc đời
- Rất là khác biệt với thời buổi nay.
- *
- Trẻ kia thật quả là may
- Sinh làm hoàng tử nước này vẻ vang
- Rồi lên ngự trị ngai vàng
- Lúc còn nhỏ tuổi, vinh quang vô vàn,
- Nhà vua trẻ sống bình an
- Tính ra là tám vạn năm qua rồi
- Bấy giờ đặc biệt có người
- Chuyên môn cắt tóc ở nơi hoàng thành,
- Một hôm vua dặn dò anh
- Mỗi khi cắt tóc phải trình báo ngay
- Nếu mà trên mái đầu này
- Hiện ra sợi bạc một ngày tương lai,
- Tất nhiên anh thợ vâng lời
- Hứa rằng tuân lệnh, dám đời nào quên.
- *
- Bốn ngàn năm nữa qua thêm
- Nhà vua nay đã sống trên cõi đời
- Tám mươi tư ngàn năm rồi
- Bao nhiêu vật đổi sao dời chốn đây.
- Nhà vua cắt tóc một ngày
- Anh chàng thợ nọ thấy ngay trên đầu
- Tóc kia có sợi bạc mầu
- Phất phơ một sợi, có đâu nhiều gì
- Mầu thời gian nhuộm trắng đi,
- Nhớ lời vua dặn chàng quỳ vội tâu:
- "Kính thưa bệ hạ, trên đầu
- Hôm nay thấy một sợi mầu trắng phau!"
- Nhà vua bèn nói: "Thật sao?
- Nhổ ra và đặt tóc vào tay ta!"
- Thợ bèn lấy nhíp vàng ra
- Nhẹ nhàng nhổ tóc để mà trình vua.
- *
- Thời gian đó thuở xa xưa
- Nhà vua còn sống coi như lâu dài,
- Mới xong có nửa cuộc đời
- Nên nhìn tóc bạc vua thời hoảng lên
- Tưởng như thần chết kề bên
- Như mình lạc bước vào miền nguy nan
- Như trong nhà lửa cháy lan
- Mồ hôi vì thế chảy tràn xuống lưng
- Vua rùng mình sợ vô cùng
- Nhủ thầm: "Mình quả điên khùng ngu si
- Cả đời dài phí phạm đi
- Giờ đây cái chết đang kề cận bên.
- Từ lâu không diệt não phiền,
- Diệt tham, sân hận, tỵ hiềm ghét ganh
- U mê sống cõi vô minh
- Nào đâu chân lý quang vinh thấm nhuần
- Để mà thanh lọc thân tâm
- Bến bờ giác ngộ tiến gần mãi thêm!"
- Ngay khi nghĩ đến chuyện trên
- Nội tâm vua trẻ như bên lửa hừng
- Mồ hôi vẫn toát trên lưng
- Vua liền quyết định vô cùng mừng vui:
- "Giờ đây đã tới lúc rồi
- Ta nên từ bỏ cuộc đời làm vua
- Xuất gia, khoác áo thầy tu
- Chăm lo thiền định, ẩn cư non ngàn
- Lòng thanh thản, tâm bình an
- Tương lai rực rỡ ánh vàng! Lành thay!"
- *
- Anh chàng cắt tóc thật may
- Vua ban cho được hưởng ngay bạc tiền.
- Vua truyền quan chức dưới quyền
- Mời con trai trưởng tới bên dặn lời:
- "Con à! Cha đã già rồi
- Hãy nhìn sợi tóc bạc nơi mái đầu
- Quyền hành, chức tước, sang giàu
- Đỉnh cao danh vọng từ lâu cõi trần
- Cha từng hưởng thụ bao phần
- Giờ đây cái chết tới gần mãi thôi
- Cha mong ước lúc qua đời
- Tái sinh vào một cõi trời quang vinh
- Để mà trọn hưởng cho mình
- Niềm vui thiên giới chân tình ước mơ,
- Cha rời ngôi báu từ giờ
- Và đi thọ giới thầy tu tốt lành
- Ẩn cư trong chốn rừng xanh
- Trao con trách nhiệm điều hành quốc gia!"
- Nghe tin vua sắp rời xa
- Các quan văn võ quả là ngạc nhiên
- Quỳ tâu với đấng vua hiền
- Hỏi sao vua bỏ chức quyền cao sang?
- Sao tìm về ánh đạo vàng?
- Vua đưa tóc bạc nhẹ nhàng nói ngay:
- "Mọi người hãy ngước trông đây
- Hãy nhìn sợi tóc bạc này ngẫm ra
- Đủ ba giai đoạn đời ta
- Trẻ trung, lớn tuổi, về già đấy thôi
- Đưa dần tới cuối đường đời
- Tóc phô mầu bạc ngay nơi mái đầu
- Đó là cái chết chứ đâu
- Nơi này ngự trị bao lâu chẳng ngờ
- Giờ đây gửi tín hiệu ra
- Đóng vai sứ giả cho ta tỏ tường
- Nên ta từ bỏ ngai vàng
- Bụi trần giũ sạch, tìm đường ẩn tu!"
- Toàn dân nghe được tin vua
- Thẩy đều rơi lệ, tâm tư muộn sầu.
- *
- Thong dong dấn bước rừng sâu
- Nhà vua thoát tục khởi đầu đường tu
- Một là phát triển tâm từ,
- Hai là trải rộng vô bờ tình thương
- Với người đau khổ muôn phương,
- Ba là hoan hỉ tìm đường chung vui
- Với người hạnh phúc nơi nơi,
- Bốn là giữ để lòng người ung dung
- Luôn luôn tự tại vô cùng
- Dù cho gian khó chập chùng vây quanh,
- Đó là bốn bước tu hành
- Luyện cho chuyển biến tốt lành cõi tâm.
- Sau tám vạn bốn ngàn năm
- Dấn chân đường đạo, ẩn thân cửa thiền
- Sống đời tu sĩ bình yên
- Nhà vua hạnh phúc kia liền mệnh chung
- Tái sinh đẹp đẽ vô cùng
- Cõi trời cao đó vui mừng bước lên,
- Nơi đây vua lại sống thêm
- Triệu năm trời nữa êm đềm biết bao.
- (phỏng dịch theo bản văn xuôi
- THE KING WITH ONE GREY HAIR
- của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)