- Kinh Tương Ưng Bộ
- HT. Thích Minh Châu dịch
- Phần 13
- Chương II : Tương Ưng Minh Kiến
I. Đầu Ngón Tay... (S.ii,133)
1) Như vầy tôi nghe.
Một thời Thế Tôn ở Sàvatthi,
Jetavana, tại vườn ông Anàthapindika.
2) Rồi Thế Tôn lấy lên một ít bụi
trên đầu móng tay rồi gọi các Tỷ-kheo:
-- Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo,
cái gì nhiều hơn, một ít bụi này Ta lấy lên trên đầu ngón tay, hay là
quả đất lớn này?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn,
là nhiều hơn, tức là quả đất lớn này. Ít hơn là ít bụi được Thế
Tôn lấy lên trên đầu ngón tay; không phải một trăm lần, không phải một
ngàn lần, không phải trăm ngàn lần có thể sánh bằng, khi so sánh quả đất
lớn với ít bụi được Thế Tôn lấy lên trên đầu ngón tay.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, đối
với vị Thánh đệ tử đã chứng được kiến cụ túc, đối với người
đã chứng được minh kiến, cái này là nhiều hơn, tức là khổ đã được
đoạn tận, đã được diệt tận; ít hơn là khổ còn lại, không phải một
trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh với khổ uẩn trước đã
được đoạn tận, đã được diệt tận, tức là bảy lần nhiều hơn.
5) Như vậy lợi ích lớn thay, này
các Tỷ-kheo, là pháp minh kiến (Dhammà -sbhisamayo: pháp hiện quán); như vậy
lợi ích lớn thay là chứng đắc pháp nhãn.
II. Hồ Sen (Tạp 5.7, Đại 2,34a)
(S.ii,134)
1) Trú ở Sàvatthi.
2) -- Này các Tỷ-kheo, ví như một
hồ sen 50 do tuần bề dài, 50 do tuần bề rộng và 50 do tuần bề sâu, nước
đầy tràn khiến con quạ có thể uống được. Từ nơi hồ sen ấy một
người lấy nước lên với đầu ngọn cỏ. Các Ông nghĩ thế nào? Này
các Tỷ-kheo,cái nào nhiều hơn, nước được lấy lên trên đầu ngọn cỏ,
hay nước của hồ sen?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn,
là nhiều hơn, tức là nước của hồ sen; ít hơn là nước được lấy lên
trên đầu ngọn cỏ; không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần,
không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng, khi so sánh nước của
hồ sen với nước được lấy lên trên đầu ngọn cỏ.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, đối
với bậc Thánh đệ tử đã chứng được kiến cụ túc, đối với người
đã chứng được minh kiến, cái này là nhiều hơn, tức là khổ đã được
đoạn tận, đã được diệt tận; ít hơn là khổ còn lại. Không phải một
trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần có thể
sánh bằng khi so sánh với khổ uẩn trước đã được đoạn tận, đã
được diệt tận, tức là bảy lần nhiều hơn.
5) Như vậy lợi ích lớn thay, này
các Tỷ-kheo, là pháp minh kiến; như vậy lợi ích lớn thay là chứng đắc
pháp nhãn!
III. Nước Sông Hợp Dòng (Sii,134)
1). .. Trú ở Sàvatthi.
2) -- Này các Tỷ-kheo, ví như các
con sông lớn này, cùng nhau đồng chảy, cùng nhau hợp dòng, như sông Gangà
(sông Hằng), sông Yamunà, sông Aciravatii, sông Sarabhuu, sông Mahii. Từ chỗ
các hợp dòng ấy, một người lấy lên hai hay ba giọt nước. Các Ông nghĩ
thế nào, này các Tỷ-kheo, cái nào là nhiều hơn, hai hay ba giọt nước
được lấy lên, hay là nước ở chỗ hợp dòng?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn,
là nhiều hơn, tức là nước hợp dòng; ít hơn là hai ba giọt nước được
lấy lên; không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải
một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh nước ở hợp dòng với
hai hay ba giọt nước được lấy lên.
4) Cũng vậy, này các Tỷ-kheo... (như
trên)...
IV. Nước Sông Hợp Dòng (S.ii,135)
1). .. Trú ở Sàvatthi.
2) -- Này các Tỷ-kheo, ví như các
con sông lớn này, cùng nhau đồng chảy, cùng nhau hợp dòng, như sông
Gangà, sông Yamunà, sông Aciravatii, sông Sarabhuu, sông Mahii; nước các sông
ấy đi đến đoạn tận, diệt tận, chỉ trừ hai hay ba giọt nước, các
Ông nghĩ thế nào? Này các Tỷ-kheo, cái gì nhiều hơn, nước sông hợp
dòng đi đến đoạn tận, diệt tận, hay là hai hay ba giọt nước còn lại?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn,
là nhiều hơn, tức là nước hợp dòng đi đến đoạn tận, diệt tận.
Ít hơn là hai hay ba giọt nước còn lại. Không phải một trăm lần, không
phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần có thể sánh bằng,
khi so sánh nước sông hợp dòng đi đến đoạn tận, diệt tận với hai
hay ba giọt nước còn lại.
4) -- Cũng vậy, này các Tỳ-kheo...
V. Qủa Đất(S.ii,135)
1)... Trú ở Sàvatthi.
2)... Ví như, này các Tỷ-kheo, có
người đặt bảy cục đất tròn lớn bằng hột táo trên quả đất lớn.
Này các Tỷ-kheo, các Ông nghĩ thế nào? Cái nào là nhiều hơn, bảy cục
đất tròn to bằng hột táo được đặt (trên quả đất), hay là quả đất
lớn?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn,
là nhiều hơn, tức là quả đất lớn. Ít hơn là bảy cục đất tròn to bằng
hột táo được đặt (trên quả đất). Không phải một trăm lần, không
phải một ngàn lần có thể sánh bằng, khi so sánh quả đất lớn với bảy
cục đất tròn được đặt (trên quả đất).
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo...
VI. Qủa Đất (S.ii,136)
1) Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, quả
đất lớn đi đến đoạn tận, diệt tận, trừ bảy cục đất tròn lớn
bằng hột táo. Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái nào là nhiều
hơn, quả đất lớn đi đến đoạn tận, diệt tận, hay là bảy cục đất
tròn lớn bằng hột táo còn lại?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn,
là nhiều hơn, tức là quả đất lớn đi đến đoạn tận, diệt tận. Ít
hơn là bảy cục đất tròn lớn bằng hột táo còn lại. Không phải một
trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần có thể
sánh bằng, khi so sánh quả đất lớn đi đến đoạn tận, diệt tận với
bảy cục đất tròn lớn bằng hột táo còn lại.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo...
VII. Biển (S.ii,136)
1). .. Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, một
người từ biển lớn lấy lên hai hay ba giọt nước. Các Ông nghĩ thế nào,
này các Tỷ-kheo? Cái nào là nhiều hơn, hai hay ba giọt nước được lấy
lên, hay là nước biển lớn?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn,
là nhiều hơn, tức là nước biển lớn. Ít hơn là hai hay ba giọt nước
được lấy lên. Không phải một trăm lần không phải một ngàn lần,
không phải một trăm ngàn lần có thể sánh bằng, khi so sánh nước biển
lớn với hai hay ba giọt nước được lấy lên.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo...
VIII. Biển (S.ii,137)
1). .. Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, biển
lớn đi đến đoạn tận, diệt tận, trừ hai hay ba giọt nước. Các Ông
nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái gì là nhiều hơn, nước biển lớn đi
đến đoạn tận, diệt tận, hay là hai hay ba giọt nước còn lại?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn,
là nhiều hơn, tức là nước của biển lớn đi đến đoạn tận, diệt tận.
Ít hơn là hai hay ba giọt nước còn lại. Không phải một trăm lần, không
phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần có thể sánh bằng,
khi so sánh nước của biển lớn đi đến đoạn tận với hai hay ba giọt
nước còn lại.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo...
IX. Ví Dụ Với Núi (S.ii,137)
1). .. Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, có
người đặt bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải trên vua núi Tuyết Sơn. Các
Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái nào là nhiều hơn? Bảy hòn sỏi lớn
bằng hột cải này được đặt (trên núi) hay là vua núi Tuyết Sơn.
3) -- Chính cái này bạch Thế Tôn,
là nhiều hơn, tức là vua núi Tuyết Sơn. Ít hơn là bảy hòn sỏi lớn bằng
hột cải được đặt (trên núi). Không phải một trăm ngàn lần có thể
sánh bằng, khi so sánh vua núi Tuyết Sơn với bảy hòn sỏi lớn bằng hột
cải được đặt (trên núi).
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo...
X. Ví Dụ Núi (S.ii,138)
1)... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, núi
Tuyết Sơn đi đến đoạn tận, diệt tận, chỉ còn lại bảy hòn sỏi lớn
bằng hột cải. Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái nào là nhiều
hơn? Núi Tuyết Sơn đi đến đoạn tận, diệt tận hay là bảy hòn sỏi lớn
bằng hột cải được còn lại?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn,
là nhiều hơn, tức là núi Tuyết Sơn đi đến đoạn tận, diệt tận này.
Ít hơn là bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải còn lại này. Không phải một
trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần có thể
sánh bằng, khi so sánh núi Tuyết Sơn đi đến đoạn tận, diệt tận với
bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải còn lại.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, đối
với vị Thánh đệ tử đã chứng được kiến cụ túc, đối với người
đã chứng được minh kiến, cái này nhiều hơn, tức là khổ đã được
đoạn tận, diệt tận. Ít hơn là khổ còn lại. Không phải một trăm lần,
không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần có thể sánh bằng,
khi so sánh với khổ uẩn trước đã được đoạn tận, tức là bảy lần
nhiều hơn.
5) Như vậy lợi ích lớn thay, này
các Tỷ-kheo, là pháp minh kiến; như vậy lợi ích lớn thay là chứng đắc
pháp nhãn!
XI. Ví Dụ Núi (S.ii,138)
1). .. Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, các
Ông đặt bảy hòn sỏi lớn bằng hột đậu trên vua núi Sineru (núi Tu-di).
Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái nào là nhiều hơn? Bảy hòn sỏi
lớn bằng hạt đậu được đặt (trên núi) hay là vua núi Sineru?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn,
là nhiều hơn, tức là vua núi Sineru. Ít hơn là bảy hòn sỏi lớn bằng hột
đậu được đặt (trên núi). Không phải một trăm lần, không phải một
ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần có thể sánh bằng, khi so sánh
vua núi Sineru với bảy hòn sỏi lớn bằng hột đậu được đặt (trên
núi).
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, so
sánh sự chứng đắc của vị Thánh đệ tử đã chứng kiến cụ túc, của
người đã chứng (minh kiến), thời sự chứng đắc của các hàng Sa-môn,
Bà-la-môn, du sĩ ngoại đạo không bằng một trăm lần, không bằng một
ngàn lần, không bằng một trăm ngàn lần.
5) Cũng vậy, chứng đắc lớn, này
các Tỷ-kheo, là kiến cụ túc, là người đã chứng được đại trí như
vậy.